| 't is erg stil | gae huurtj de peerikke inne grônd neeste |
| 't onmogelijke willen doen | `'t zeen mich toere` zag 't wiefke en 't zoot met de geit op 't daak |
| 't Overkomt alleen degene die iets uitvoert | Weemjt deut, dae kantj gebeure |
| 't scheelde heel weinig | 't schildje mer 'n ditje en 'n detje |
| 't scheelde niks | 't schildje mer 'n häörke |
| 't wordt koud zonder te blazen (wat de liefde betreft) | asse vri-jje esj strieële en lekke, mer laater houte en stekke |
| aan de diarree zijn | de loupbóks aan hebbe |
| aan de verkeerde persoon eer bewijzen | 'n kers opstaeke vör d'n duûvel |
| aan die vrouw heb je niks aan | woeë di-j schitj, gruuëtj nog gei graâs |
| aftelliedje | ein, twieë dao, ville ville vao, ville ville ville ville ville ville vao, deboor kan neet tot twintjig telle, twintjig staon d'r dao. |
| aftelliedje | Tingelingeluuërke ich trek um aan zien uuërke
Waat reudje: Hin, haan of vos? Haan.. `Dan trek ich dur nog us aan` Vos...`Dan laot ich um (nog neet) los` Hin.. `Dan pak ich dur nog un bitje deeper in` |
| aftelliedje | Unne dunne dip, véttekane kip. Véttekane bókkebane, unne dunne dip |
| aftelliedje | öpke döpke, hemelsknöpke, öpke döpke doem. Wat zal det lekker smake van boem, boem, boem |
| aftelrijmpje | twieë rong roeëze, twieë prikke proeëze, eine prikke prêl en 'n ratelvêl |
| alle beetjes helpen | `alle bitjes helpe` , zag de begien en ze piszje inne zieë |
| alle beetjes helpen | wÎndj és wÎndj, zag de zeiler en hae leet d'r eîne vlege |
| alle kleine beetjes helpen | wÎndj és wÎndj, zag de zeiler en hae leet d'r eîne vlege |
| allemaal tevergeefs | allemaol vör d'n hônd zien böl |
| alles bij elkaar | d'n hieële sânte-petiek |
| alles zelf doen | pestoeër en köster tegeliêk zeen |
| als de onderrok onder de jurk uit komt | de vreugmes keumt ônger de hoeëmes oet |
| als een dronken persoon valt | hae veel op zien zate kloeëte, op zien zate böl |
| als een kind de hik heeft | zien hertje mot nog grujje |
| als eenmaal iets mis gaat, gebeurt het vaker | woeë eine kieër water gestânge heet, keumtj 't dekker trök |
| als er te veel holle plekken in het brood zitten | Dao hieët de bekker zien wiêf door gejaagdj |
| als het gemakkelijk gaat | 't gieët wie snuf |
| als het samenwerken niet goed verloopt | 't haamtj zich neet |
| als het uitkomt... | beej gelaeg.... |
| als iemand alles tegen zit | dae 'nne steinen akker hieët en 'n bôtte ploog en daobeej e kaof van e wiêf, dae hieët verdreet genog |
| als iemand alles wil hebben | dae lieëtj niks ligge as heit iêzer en meulesteîn |
| als iemand er slecht uit ziet | hae zuuët d'r uut as d'n doeëd van Iepere |
| Als iemand erg gemakzuchtig is aangelegd | det is eine jaâger op taam haze |
| als iemand erg overdrijft | nôw loupdje d'r met de klômpe doeër |
| als iemand heel lelijk is | as ziene kop op e vêrreke stông, lösje neeme geine huidkieës |
| als iemand het aan anderen over laat | hae luiptj t'r vanaaf wi-j 'ne hônd van ziêne strônt |
| als iemand iets gemakkelijk af gaat | 't gieët 'm locht |
| Als iemand in een gezelschap een scheet heeft gelaten | Dao heet eemes broeëd inne tes |
| als iemand in verwachting is | ze is mette boêk tegen 'ne paol geloupe |
| als iemand is gestorven | hae heet de léste keutel aafgeneêpe |
| als iemand is gestorven en begraven | hae is nao 't peêrikkelêndje |
| als iemand moest trouwen vanwege een `ongelukje` | hae heet over de hachte (haamkettingen) getrooje |
| als iemand niet met zijn vrouw kan opschieten | eeder mót mét ziene koeëze hoêze |
| als iemand te laat is | 't book is umgedrage |
| Als iemand verkering krijgt | Dao kumptj 'ne vreemdje haan oppe-n hoof |
| als iemand voor de 2e keer trouwt en er al kinderen zijn | 'n kôw lektj gein vreemdje kaover |
| als iemand zegt: had ik maar........ | haaj ich hei-j gevrete en bendj gesliktj, dan kós ich beesems schiête........ |
| als iets door gaat | 't gieët d'n oôve in |
| als iets erg duur is | det is 'n apothieëkersraekening |
| als iets heel lekker is | 't smeltj inne mônd, wi-j doevestrônt |
| Als iets heel lekker is | Lek veenger, lek doem van de hoont zien proem! |
| Als je dood gaat neem je niets mee | 'n Doeëdshûmme hieët gein tesse |
| als je iets al van tevoren zou weten | as eemes alles wis, waas boôre gein aardigheid |
| Als je iets hebt laten liggen, moet je terug gaan | Waat de kop vergitj, mótte de bein besnete |
| als je iets niet lust... jammer, dan krijg je niks | asje det neet lösj, dan lekdje d'r eur huit mer naeve |
| Als je iets niet snapt | Ich kan d'r geine kop aan kriêge |
| Als je iets niet snapt | Ich snap d'r geine sodemieter van, ich snap d'r gein kloeëte van |
| als je niet zuinig bent, word je nooit rijk | dae twieë zwegelkes noeëdig heet um zien piêp aan te staeke, weurtj noeëts riêk |
| als je steeds iets uitstelt, loopt het mis | tieds genóg keumtj altiêd te laat |
| als koeien honger hebben en vrouwen lui zijn, komt er ongeluk van | bäökendje keuj en fluitentje vrolli-j doûge neet |
| als koeien honger lijden en vrouwen lui zijn, komt er ongeluk van | bäökendje keuj en fluitendje vrolli-j douge neet |
| als ouders geen vat meer op de kinderen hebben | as de wichter groeët zeen, doon ze de aojers nao béd |
| als Slimpie dood is, krijg jij zijn jasje | as Slumke doeëd es, krieegdje ziên jeske |
| als ze het eens zijn | ze ligge ônger ein deeke |
| antwoord op `ik meen dat....` | meine bescheet t'r zich eine |
| antwoord op de vraag: Waar ga je heen Daar heb je niets mee te maken... | Woeë gaoje haer Nao keutelemaer... |
| antwoord op:weet je het al | wejjen 't al det eur gaat ope en tów gieët songer pörtje |
| babyversje | Kinne, kinne, wiebeske. mônte mônte fleurke. neuzele piepke
uigele träönke . knip, zag menieër kepläönke |
| bang zijn | inne poepzak zitte |
| bang zijn | kneîp hebbe, hae kneîpdj 'm |
| barst toch! | vreetj uch 'ne hei-jbeesum |
| bedenkelijk kijken | ein gezicht zétte as zoormoos |
| bekaf zijn | ich kan geine puf mieer zêgge |
| bekaf zijn | ram aan' e pin |
| bekaf zijn, niet gezond meer, helemaal versleten | ram oppen' hoont |
| Bekijk het! | Goatj vésse! |
| bewusteloos neervallen | wi-j unne moeënika ineîn zakke |
| bewusteloos vallen | vanne gaerd gaon |
| bezit heeft niet alleen lusten, maar ook lasten | dae gein puîne heet, heet auch gein lând |
| bibberen | rijjere wi-j 'nne kwakkert |
| bibberen van de kou | ri-jjere wie 'ne kwakkert |
| biechten | klieëzaod gaon verkoupe |
| Bij 't minste of geringste | Alle hôngsgezeik |
| Bij rijke mensen heeft het leven vaak weinig inhoud | Wi-j voller de buuërs, wi-j lieëger 't laeve |
| Bij ruzie moet er altijd iemand toegeven | As t' r twieë duuëre tieeëgenein klatse, moj-je d' r ein tów doon |
| bij trouwen en het kopen van linnengoed, moet je goed uitkijken | vrolluj en liêvendj mojje neet beej de lâmp koupe |
| Binnenkort zal hij komen te overlijden | Ein van dieës daag niêptj dae zin koont tow |
| bleek worden na een onverwachte mededeling | verschete as botermêllek |
| Blijf rustig..... | Haodj eur gemaak |
| blozen | unne kiebes wi-j un temaat |
| boeren klagen altijd | 'ne boor en 'n vêrreke klage altiêd |
| Boeren klagen altijd | ' ne Boor en e vêrke knorre altiêd |
| brandschoon | zoeë zuûver as ' n pas geschèldje reûb |
| broodje fricandel met mayo | bruuëdje staekas met zalf |
| broodmager | zoeë maager wi-j ' ne aoje pieëlhaas |
| bruid die in verwachting is | ein voel broeët |
| brutaal iemand | zoeë vrek as de straot |
| buiten adem | hae kan geîn vaer mieër van z'n lûppe blaoze |
| buiten de stad wonen | oppe boor woeëne |
| buurtbewoners gaan op kraamvisite en nemen levensmiddelen mee | met d'n ei-jerschoeët gaon |
| comedie spelen | mennekes maake |
| da's niet niks..... | det is geine kattendrêk |
| Daar begint het gedonder | Dao hejje-n-'t gegoes in de glaaze al |
| daar begrijp ik niks van! | schödj 't mer in mien klak! |
| Daar ga ik mee stappen | Dao gaon ich mei-j op sjouw |
| daar heb ik lak aan | dao heb ich merd aan |
| daar heb je niks aan | dao is gein soondusse bóks aan verrdeendj |
| daar is geen houden meer aan | de meule es door de vang |
| daar is iemand niet op een eerlijke manier aan gekomen | dao esse mét kwaoj hang aan gekaome |
| daar is niet veel aan verdiend | dao is gein soondigse bóks aan verdeentj |
| daar is wat gaande | 't rouktj inne kazzemat |
| daar kun je toch wel tegen | gae zeetj toch neet van sokker |
| daar moet je iets voor over hebben | asje 'n ków wiltj mêlleke, mójjen uch bukke |
| Daar valt geen land mee te bezeilen | Dao vèltj gein rechte voor met te plooge |
| daar versta ik niets van | dao verstaon ich gein kloeëte van |
| daar zijn er heel veel van | dao gaon d' r twellef van in ' n dozien en dertieën in e bösselke |
| dan houdt alles op | dan heltj d'n ezel ziene stert op |
| dat duurt maar even | det deurtj van twellef tot middig |
| dat heeft niks te betekenen | det is mer 'n bagetel |
| Dat interesseert mij niet! | Waat kân mich det bomme!, det interessieërt mich gein kloeëte |
| dat is 100 procent in orde | det stumtj wi-j êlf en 'n mik. |
| dat is allemaal hetzelfde | det is allemaol koekoek eine zânk |
| dat is de moeite niet waard | det beschutj d'r neet aan |
| dat is een goed mens | det is 'ne gooje kloeët |
| dat is een kattenkop | det is 'n snir |
| dat is een luierik | dae is nog te voêl um zien kloeëte op te höffe |
| dat is een rotzak | det is 'n verdimmese kuuëtelmaâng |
| dat is een sufferd | hae maaktj neet völ broeëd vèt |
| dat is helemaal in orde | det stûmt wi-j elf en 'n mik |
| dat is leuk | det is kwânt |
| dat is niets waard | det is vanne hoond zien kloeëte |
| dat is nogal logisch | det dánktj uch de koekoek |
| dat is om het even | det is kappes en tebak |
| Dat is ongelooflijk | Det es 'n stêrrek stök in 'n kepotte bôks |
| Dat is wel heel erg goedkoop! | Dao kriegdje nog geine kniên vör gedektj |
| dat kan me niet schelen | det maaktj mich gein kloeëten uut |
| dat krijgt een vervolg, wordt een strop | det gieët wiêt kieke |
| dat lijkt nergens op! | det staaltj nêrreges op! |
| dat loopt met een sisser af | det geneusj mét 'n brubbelke |
| Dat loopt op rolletjes | Det luîptj wi-j 'nne kernêl |
| dat moet nog bekeken worden | det zitj nog |
| Dat was tegen het zere been getrapt | Det waas tieëge 't kepélke gepisj |
| dat zal iemand bevallen | det zal 'm gaaje |
| dat zal wel nooit gebeuren | ier det gebeurdj, zulle d'r nog hieël wat möskes kakke di-j nog gein vötje hebbe |
| dat zijn smoesjes, uitvluchten | det zeen gemaakdje moekes |
| dat zul je wat aan hebben, dat levert wat op | dao hej-je wîl van |
| De appel valt niet ver van de boom | Aan de vaere kindje de vuuëgel |
| de baas spelen | de meister maake |
| de boel staat op zijn kop | hieër kom in oos hoês, de kat és met d'n heilige geist aan't sleipe |
| de boel verzieken, vervelend doen | de meister make |
| de een maakt grote, de ander maakt kleine winst | d'n eine schaertj 't schaop, d'n angere 't vêrke |
| de een volgt de ander | as d'ein kôw bisjdj, deut d'anger de stert umhoeëg |
| de hele boel staat op zijn kop | Hieër kom in oos hoês, de kat is met d'n Heilige Geist aant sleîpe |
| de koude noordenwind is geen pretje | as de weendj van Neewieërt keumtj, dauget neet |
| de liefde tussen man en vrouw verkoelt ongemerkt | 't keultj aaf songer te blaoze |
| de maat is vol | de reuk van eîn vêrke is te hebbe, van tieën is vrieët, van hóngerd is ieëmelik |
| de restjes bij elkaar gooien | de kladze beejein goeze |
| de scheiding in het haar is niet recht | 'n schêj wi-j de verlingdje beekstraot |
| de zaak verkeerd aanpakken | de kêrk oppe toeëre zette |
| deftige heren | di-j dikke böl |
| denk aan je zelf | dae zien eige bewaartj, bewaartj gein rotte appele |
| Die `tikt` niet helemaal | Dae is van ein meulerooj geraakdj |
| die durft veel te zeggen | dae is zekvreej |
| die heeft geen verstand, benul | dae heet gein bezêj |
| die heeft het goed | hae stieët in 'n gooj wei-j |
| die heeft schulden | dae môt broeëd betale det al lang gaete is |
| Die is wel heel erg stom | Dae es zoeë bot as 'n hieëp |
| die kan praten als Brugman | dae kân 'n non oet 't kloeëster kalle |
| die kan royaal doen | dae speultj t'r schoeën waer van |
| Die laat zich niet voor de gek houden | Dae es neet zoeë stóm asse steenktj |
| die zegt maar wat | dae lûltj d'r ein poes aan |
| doe je niet anders voor dan je bent | as 'nne pestoeër boeëtermèllek dreenktj en 'nne boor wiên, staeke ze allebei-j in gein good vel |
| doe maar gewoon | gae motj uch neet te völ meine |
| Doe maar gewoon | Van wiên dreenke, dao kriêge erm minse luus van |
| doe maar rustig aan, haast je maar niet | haosj uch mer neet, 't börtj nog nerges |
| Doe mij maar een pilsje. | Dóotj mich mer un piêpke |
| Doen en laten wat men wil als de baas er niet is | De beêsem oetstaeke |
| domme praat | kâl wie kook |
| Doodmoe zijn | oppe reube zeen |
| drank maakt niet gelukkig | woeë de brouwer kumptj, hooftj de bekker neet te kaome |
| dronken mensen vertellen de waarheid | wat t'r neuchter in gieët, keumtj t'r zaat oet |
| druk vertellen, druk praten | op z'nne kwekstool zitte |
| een (te) snelle drinker | hae zuuëptj oftj aangenôme werk is |
| een aangetrouwde wordt niet zo gewaardeerd | aangetrouwdj is aangescheête |
| een allemansvriendin, een jongensgek | aan e keféémaegdje en 'n wi-jwatersvaetje soptj eederein |
| Een atletisch iemand | t Lieëktj waal 'ne bosduûvel |
| Een boer is nooit tevreden | ' Nne boor en e vêrreke knorre altiêd |
| Een dronken iemand | Hae heet 'm zwaor gelaje |
| een dutje doen | 'ne ingelse breef schriêve |
| een dutje doen | 'nen Ingelse breef schriêve |
| Een echte rotzak | Hae zitj vôl streek as 'ne bôk vôl kuuëtele |
| een eerlijk mens moet werken tot zijn dood | Dae neet staeltj of örftj, môt wêrke totte störftj |
| een eigenwijs iemand | det és 'n eigewiês stök vreête |
| een gammel geheel | eine zwake tispel |
| Een goed gevulde vlaai | 'n Gooj vlaaj és dun van laer en dik van smaer |
| Een goed uitziend meisje | geine pôngel |
| een goede behandeling brengt voordeel | waat dejje aan 't vêrreke voortj, krieje aan spek trök |
| een grote kluns | unne groeëte kuus |
| een grote kluns | unne nondedjuse booreklöppel |
| een grote leugenaar | hae luugtj zoeë haart detten 't zellef gluiftj |
| Een hard werkende vrouw wordt gewaardeerd | ' n Niêver wiêf en ' n niêver hin, bringe booter int vaat en ei-jer op d' n din |
| een heel erg knap gezicht | zoeë fiên wi-j porselein uut de weenkel van Griên |
| Een heerlijk drankje | As ' n îngelke det mich op mien tóng pisj |
| een hoge dunk van zichzelf hebben | zich zelf 'n vaer inne koont staeke |
| een huisvrouw is zelden of nooit klaar | vrollujwêrrek es neet zwaor, mer is zeldje klaor |
| een humeurig iemand | lieëlik kieke en zwert tuffe |
| een huwelijksaankondiging door de pastoor vanaf de preekstoel | hae es vanne preekstool gevalle |
| een klap geven | ein fäöts gaeve |
| een knappe meid | e maegdje wi-j e vlaetje |
| een luie vrouw | 'n vrouw di-j völ in de deur stieët, zuuët neet wi-j 't binnen gieët |
| een meisje dat al veel vriendjes had | 'ne aafgelèkdje boterham |
| Een meisje met mooie borstjes | Det heet e paar schoeën rûngelkes oppen haam |
| een meisje omarmen | de reip d'r umlègke |
| een mep verkopen | 'n flaer gaeve |
| een oorvijg geven | um zien oeëre klatse |
| een oude man moet niet meer aan trouwen denken | um eine schieëpel kore, kan me gein meule bouwe |
| een praatje maken | 'n moel doon |
| een reservepotje hebben | genóg schrabbers oppe rubbe hebbe |
| een rood hoofd | unne roeëje kiebus |
| Een slecht iemand | det is ein ein duûvelskîndj |
| een te grote afgezakte broek | hae hieët de bôks op zien hieëse |
| een tweede huwelijk valt soms tegen | de twieëdje sneej is neet zoeë good |
| een vergeefse reis maken | hae is in Roeëme gewaesj, mer hieët de paus neet gezeen |
| Een verwensing | Gae kindj mich de rök op |
| Een vrouw die zich anders voordoet dan ze is | Straotîngelkes zeen hoêsduûvelkes |
| Een vrouw hoort 's avonds niet op straat | Vrôlli-j en hinne motte met de leechte binne |
| een vrouw is altijd bezig met een werkje | 'n vrouwehand en 'ne paerdstand staon noeëts stil |
| een vrouw met kleine borsten | 't is mer 'n ertje op e plenkske |
| een wat oudere vrouw laat niet met zich sollen | ' t es wat te zegge asje mét aoj wiêver motj gaon egge; ze verrékke det ze trékke, ze houwe en ze slaon en asje saovus toês kotj, hejje nog niks gedaon |
| een windje laten | d'r eine op zien zök laote kui-jere |
| Een woning met een flinke hypotheek | ein hoeës met gouwe bâlke |
| een zacht windje laten | d'r eine oppe zokke laote kui-jere |
| Een zwaarlijvig iemand | Dae heet eine boêk wi-j ein trom |
| Een zweertje op je ooglid | Hae heet inne vaarleis gepisj |
| eens zal het anders gaan in je leven | de baedelnap en de gêldjbuul hânge gein hôngerd jaor aan dezelfdje duuër |
| eerlijk zijn | oppe paol vaare |
| eerst aan zichzelf denken | pestoeër zaengeltj zich 't ierst |
| effenaf kijken, alsof hij van niks weet | kieke wi-j 'ne snufschöpper |
| eigen groenten kweken | zienen eigen teul doon |
| elk voordeel heeft zijn nadeel | dae knien heet, heet auch keutele |
| ellende komt vanzelf | onkroêd wesj zônger te zejje |
| er bleek uitzien | 'n gezicht wi-j 'n hinnevot |
| Er is geen geld meer | Dao es geîne oeëlie in de lâmp |
| er is geen geld meer | dao is geine olie in de lâmp |
| er is nog genoeg te doen | pas as boore neet mieër klage en pestoeërs neet mieër vraoge, vergieët de werreldj |
| Er is veel ellende op de wereld | God hieët de werreldj geschaope in zes daag, mer ze és t'r auch nao |
| Er kan stevig gegeten worden | Zétj eure reem mer op ‘t vrieëtgaetje |
| er niet bij horen | aan de achterste mem hange |
| er niet op in gaan, of er niet om vragen | d'r neet nao taale |
| er onnozel bij staan | hae stong d'r vör aevevöl beej |
| er stiekem vandoor gaan | zich d'r tössenoet pisse |
| er vandoor gaan | dûr tûssenuut piepe |
| Er vandoor gaan | Oppe klaater gaon |
| er warmpjes bij zitten | ze haaje wat aan de veut |
| er wordt meegeluisterd | dao zitte doêve op 't daak |
| er zal flink gedronken worden | det zal 'n zaate bermhertigheid waere |
| erg bevriend zijn met elkaar | ze zeen fel mét dein dânger |
| erg brutaal zijn | vrek as de straot |
| erg gierig zijn | ein tôwgenejdj vêrke |
| erg mager zijn | ein gaât inne rök hebbe |
| Erg schrale kost | dao zuldje gein vétplek van in eure maag kriêge |
| Erg verliefd worden op zijn oude dag | As aoj scheure börre, esj slecht blusse |
| Ergens lekker gaan eten | Op de ortelaone gaon |
| failliet gaan, een strop hebben | zich de bóks scheure |
| familietrekje | 'n aangebore waemeske |
| financieel aan de grond zitten | hae heet zien aerpel oet |
| Flauw vallen | hae gieët de gaerd aaf |
| flink eten tijdens carnaval zo vlak voor de vasten | zoeë drök as de pân met vastelaovundj |
| flirten | vluuëj oppe stert |
| fout bezig zijn | tösse de boeëne erte plökke |
| gaan biechten | ziene klieëzaod verkoûpe |
| gaan buurten bij familie en vrienden | nao de spinning gaon |
| gaan nadenken | tot bezêj kome |
| geboorte van een kind | 't gieët d'r lachendjes in en keumtj d'r huulendjes oet |
| gebruik liever je verstand | laotj niks van 't gelök aafhânge of 't mót zeen um vluuëj te vânge |
| Geef me eens een kusje | Gaef mich ' s ein muulke |
| geen dingen beloven die nog niet van jou zijn | ierst vânge, dan knuppe (betreft vlooien) |
| Geen eigen mening hebben | Wi-j de weentj wejtj, wejtj zien waemeske |
| geen eten weggooien | e good vêrke vritj ziene troog leeg |
| geen hoge dunk van iemand hebben | as zieëne kop op e vêrke stông, lözje neemes gein spek mieër |
| Geen hoge pet van iemand hebben | As dae ziene kop op ei vêrreke stông, lösdje neemes gein spek mieër |
| geen tijd om te rusten | vrouwehang en paerstang moôge noeëts stilstaon |
| geld is onmisbaar | geldj is mer drek, mer dae 't gein heet stieët te kieke wi-j 'ne gek |
| geld verkwisten | d'r kleingêldj van make |
| geld verspillen | d' r kleingêldj van make |
| geluk is soms meer waard dan verstand | 'n ons gelök is mieër waerd as 'ne kilo verstând |
| gemakkelijk de slagen bij het kaarten binnenhalen | 't veel wi-j stroônt in e mendje |
| gerucht dat waarschijnlijk waar is | asj boete rouktj hiëget binne al lang gebörtj |
| gestolen goed gedeit niet | gestoeële good keumtj noeëts in 't derdje blood |
| gewoon doen | Staektj eur veut neet wieter eweg as ' t laake reiktj |
| gezegd als iemands gulp open staat | eur hobbie stieët ope!! |
| gezegd als iemands gulp open staat | verwachtjdje 'n ker hoeëj |
| goed voor zichzelf zorgen | pestoeër zéngeltj zich zelf 't ieërst |
| gretig iets pakken | griêpe wi-j keimes öske |
| Grijze haren | griês as ein doef |
| Grof in de mond | Dae heet 'n moel wi-j 'n tuuske |
| Groot doen op niks | Niks as weentj en waater |
| grootspraak | niks gieët bove d'n hândel zag Geel en hae ging met twieë hieringe nao Beul |
| grootspraak | völ kak op ein klein pötje |
| grote mond opzetten | 'n moel wie 'n scheurport, wie 'n schöp |
| haast je maar niet | gaw, gaw is vanne schiêt gestórve |
| handel die niet loont | `dao gieët niks bove d'n hândel` zag Geel en hae ging met twieë hieringe nao Beul |
| Hard schreeuwen | Hae kaaktj of hae in 'ne reek hingtj |
| hard werken is goed, niets doen deugt niet | haâren en wétte, det zal neet létte, mer gaâpen en kiëke dao gieét d'n tiêd mét verstriêke |
| Hartstikke bedankt | Unne dikke merci |
| hartstikke gek | brûl wi-j 'n kow |
| hartstikke gek | Hae es zoeë dûl as 'n kroekér-raad |
| hartstikke gek | zoe gek as u paerd |
| heb je goed geleefd, dan blijkt iedereen je te herinneren | unne gooje mins blieftj altiëd laeve |
| Heeft niks op de kous | Det is auch mer aegerstetummer |
| heel erg arm | zoeë érrem as ' n loês op ' ne kletskop |
| Heel erg ergens van schrikken | Verscheete as boeëtermêllek |
| heel erg lelijke vrouw | Ze es lieelik wi-j de koônt van Sinterklaos |
| heel erg moe | keî aan de hêk |
| heel erg moe | ram aanne pin |
| heel erg stinken (een hop = 'n vogel) | stinke as ' n hoep |
| heel erg zuinig zijn | dao gieet niks oet as de rouk en dae is nog gezieëftj auch |
| heel klein zijn | ein voeëst hoeëg |
| heel moe | kei aan de hegk |
| heel veel | mânge dings |
| Heel veel pijn lijden | Zich kroonkele van de pien, wi-j d'n duuvel in 'n wi-j waatersvaat |
| heel wispelturig zijn | umvalle wi'j 'n keutelemang |
| helemaal versleten | ram oppe reube |
| helemaal verslten | ram nao de kloeëte |
| Hem kun je alles wijsmaken | Dae gluiftj nog dat Oeës Leevenhieër in 'ne paereboum woeëntj |
| het afval krijgt hij er gratis bij | hae kriêgtj de kaaf op d'n houp tòw |
| het beste wensen | haodj euch |
| het bijltje er bij neer gooien | de stiêp ônger de kér zette |
| het blijft miezerig weer | 't blieftj zeumere |
| Het ergens niet mee eens zijn | Zoeë zeen vae neet getrouwdj! |
| het gaat gemakkelijk | 't gieët wi-j snuf |
| het gaat niet goed | lange draod maakt 'ne voele naod |
| het gaat niet goed met iemand, sukkelt of is ziek | hae kan slecht |
| het haasje zijn | de Zjaak zeên |
| Het heeft niks op de kous | 't Is nog neet waerd dejje 't 'nen ezel in zien oeëre schödtj |
| Het heeft niks te betekenen | Völ geschrieëw en weinig wol zag d'n duûvel en hae schoor ei vêrreke |
| het hemd van het lijf vragen | de keutele uut de vot vraoge |
| het is allemaal hetzelfde | 't is allemaol toetmem |
| het is hem gelukt | dae heet de vogel aaf |
| Het is maar goed dat je niet alles van tevoren weet | Dae alles van te veure wis, ging ligge veurdet hae veel |
| het is royaal | d'n os is vèt |
| Het niet breed hebben | Dae krasj zich auch woeëte geîne juuëk hieët |
| Het regent die dag | Di-j hebbe de kat vergaete te voore |
| het smelt op de tong | 't smêltj inne moond, wi-j doêvestroont |
| het te bont maken | eine gek van sinte merte make |
| het wordt hem moeilijk gemaakt | ze zitten 'm op zien teek |
| het wordt vanzelf wel minder | det weurtj kaod songer te blaoze |
| het zich gemakkelijk maken | werrike is zalig zag de begiên en ze drôge 'ne boeënestaak met z'n zesse |
| Het zwarte schaap in de familie | Hae hieët ziêne nest beschieëte |
| hij begon te huilen | dao hóng de lup |
| hij bezuinigt op de verkeerde manier nl. op onbelangrijke dingen | hae zeuktj 't vet inne hóngsstâl |
| hij doet maar wat | hae tóddeltj mer wat aan |
| Hij gaat ergens naar toe | Hae gieët op sjouw |
| Hij gaat op stap | Hae gieët op rabat |
| hij gaat vaak naar zijn meisje | hae luiptj 'ne greune paad dör |
| Hij ging er vandoor | Hae stiefeldje d'r van tösse |
| Hij gluurt stiekem rond | Hae kiektj wi-j 'n ped ônger 'n schêrref uut |
| hij had niks in de gaten | hae woeërt niks gewaar |
| hij hangt me de keel uit | ich bín 'm zoeë meug as kaoj pap |
| Hij heeft een grote mond | Dae hieët auch gaete met 'ne rônde lieëpel |
| hij heeft haast | hae steigertj wi'j 'ne kater tege 'nne koôreberm |
| Hij is begraven | Hae liktj op de Muuëleport / |
| hij is bij de pinken / | hae is gewaar |
| Hij is de klos | Hae mot 't besneete |
| hij is dood | hae liktj herstikke plat |
| hij is failliet | hae heet de sleutel oppe deur gestoôke |
| Hij is gek | Hae hieëter 'n paar oppe luip |
| Hij is gek | Hae zuuët ze kerre |
| Hij is gek, niet goed wijs | Hae zuût ze tirre |
| hij is naar bed | dae liktj achter de batteri-j (van zien vrâw) |
| hij is naar bed gegaan | hae is zeîne slaopkameraod wegbringe |
| Hij is naar bed gegaan | hae liktj achter de batteri-j (van zien vrâw) |
| hij is naar de kroeg | hae is gael auge vânge |
| Hij is niet vies van drank | dae tuftj d'r neet in |
| Hij is slecht ter been | De tón es nog good, mer de raajer douge neet mieër |
| Hij is weg | Hae is pleite |
| Hij kan alles gebruiken | Dae sleutj niks aaf as vleege |
| hij kan iets goed | hae kan der weeg mét |
| hij kan niet beslissen | hae kan neet van kook tot broeëd kome |
| hij komt bedrogen uit | hae keumptj bescheête oet |
| hij kreeg een flink pak slaag | hae kreegse flink gemaete |
| hij kreeg er van langs | hae kreeg ze gemaete |
| Hij kreeg er van langs | Hae krieeg ze gemaete |
| hij liet een wind die flink stonk | Hij liet een wind die flink stonk |
| hij ligt al in bed met zijn vrouw | hae liktj al achter de batteri-j |
| hij loopt er de kantjes vanaf | Dae hiltj d'r zich lieëlik naeve |
| hij maakt dat hij weg komt | hae maaktj zich ônger de veut oet |
| hij maakt fouten | hae leutj de mêllek loupe |
| hij moet het gelag betalen | hae mot de naate zak drage |
| Hij moet honger lijden | Hae môt op zien doême fluite |
| hij neemt alles wat hij te pakken kan krijgen | hae leutj niks ligge as heit ieëzer en muuëlestein |
| hij stopt er mee | hae deut ziêne slieps aaf |
| Hij verdient het niet | Hae verdeentj ut zaot neet in de sop |
| hij voelt zich beetgenomen | hae veultj zich gepaerskeuteldj |
| hij voelt zich niet op zijn gemak | hae is oet ziênen doôn |
| Hij voelt zich op zijn gemak | Hae hieët ziêne slinger gevoônge |
| hij voelt zich voor de gek gehouden | hae veultj zich gepaerskeuteltj |
| hij voert niets uit | hae zitj op zien lui fi-joeël |
| hij was witheet | hae haaj de klûmp los aan |
| hij weet niet wat hij wil | hae kaltj in en oet |
| Hij wil het maar niet snappen | Veer ouge en nog is hae bleendj |
| hij zegt er niets over | hae stiktj d'r gein moel aan |
| hij zegt iets | hae deut zie bakkes oeëpe |
| hij zei niets | hae zach d' r geine-n-eine |
| hij zit er voor Piet Snot bij | hae zitj d'r as eine vöraevevöl beej |
| Hij zit in de kroeg | Hae is gael ouge vânge |
| Hij zit op de centen, is dus erg gierig | dae bleusj 't vét vanne sop aaf |
| Hoe gaat het? | Wi-j ésj t'r mét? |
| Hoe kun je zo stom zijn! | Waat zeeje toch 'nne siême! |
| Hoe zeg je dat in het Weerts | Wi-j zegkdje det op ze Wieërs |
| hou je mond! | haoj diene (vrl.) sjnebbel! |
| Hou nou eens op met dat geklets! | Sien, moel tôw en vrieëte!! |
| huis met een hoge hypotheek | det hoês stieët op pepeere stiêle |
| ieder doet zijn eigen zin | eeder ziene meug, zach 't menke, en 't oet vlêge |
| Iedereen gaat uiteindelijk dood | Joônk of aod, op 't indj wurdtj alles kaod |
| iedereen zwijgt | 't is good um haver te zejje |
| ieman met een stuk in zijn kraag | hae hieët 'm zwaor gelaje |
| iemand anders in de problemen brengen | eeme op glaad iês lei-je |
| iemand die aan de diaree is | hae is aan de komgauw |
| iemand die altijd hard heeft gewerkt | hae heet altiêd de haam gehânge |
| iemand die bang is | 'n gezicht zette wi-j 'n schaermoês |
| iemand die dronken is | hae hieeët e stök in zien kloeëte |
| Iemand die een boer laat | Waat zit-dje te käöke, hej-je soms te völ riestepap gaete!! |
| iemand die er niets van kan | hae kintjer gein kloeëte van |
| iemand die er witjes uit ziet | e gezicht wi-j 'n hinnekoont |
| iemand die erg hebberig is | dae lieëtj niks ligge as heît iêzer en meulesteîn |
| iemand die erg lui of te sloom is | hae is lânkzaam oppe heuk |
| Iemand die even gaat rusten | Hae gieët 'n eurke op ziêne rök staon |
| iemand die flink dronken is | hae heet 'm zwaor gelaaje |
| iemand die gauw kwaad is | dae heet de klûmp los aan |
| iemand die gierig is | hae lieëtj zich mét 'n brieëm door zien gaät riête |
| iemand die heel klein is | dae mót op ' ne törf gaon staon um e vêrke in zien gaat te kieke |
| iemand die het al goed gaat, wordt er meestal nog beter van | d'n duûvel schitj altieëd op de groeëtste houp |
| Iemand die het altijd mee zit | 't Gelök luiptj 'm nao |
| Iemand die het erg koud heeft | hae is zoeë blâw as ein lej |
| iemand die kwaad is | hae rietj 'm |
| iemand die lui is | dae is lânkzaam oppe heuk |
| iemand die meer wil dan hij kan | dae vluugtj wieter as zien vleugels reike |
| iemand die net doet of ie niet gehoord heeft wat er is gezegd | 'n zweeloeër |
| iemand die niet deugt | dae is 't verzoêpe nog neet waerd |
| Iemand die niet deugt | Dao is gein haor good aan |
| iemand die niet zo slim is | dae is van veure siême en van achtere slup |
| iemand die niets meer heeft in te brengen | dae heet zien erte oet |
| iemand die niets voor elkaar krijgt | det es 'ne vlotte; asse twieë slekke mót vânge, keumtjer 'm nog ein tössenoet |
| Iemand die nooit toe wil geven | Dae es zoee eigewiês, dae zooj 'ne stier 'n kaof aafhaale |
| Iemand die ongeduldig, driftig is | Dae is haostig gebakerdj |
| iemand die onzin vertelt | wat 'n kwâkboks |
| iemand die op stap is | hae is oppe klater |
| iemand die opgebaard ligt | hae liktj oppe schâw, hae liktj bove d'aerd |
| iemand die scheel kijkt | hae kiêktj in zien lînker waemestêske |
| iemand die slecht ter been is | de tón is nog good, mer de raajer douge neet mieër |
| iemand die steeds van mening verandert | hae drejtj wi-j d'n haan oppe kêrktore |
| iemand die te veel praat | dae heet wauwelwaater gedrônke |
| iemand die totaal niets uitvoert | des is 'ne gooie aan 'n gaat woeë niks uut keumptj |
| iemand die trots is en dat laat blijken | dae heet 'ne besemsteel ingesliktj |
| iemand die veel facelifts heeft gehad | dae hieët de siês uut ziene kop grujje |
| iemand die veel pijn lijdt | hae kroonkeltj zich vanne pién, wi-j d'n duuëvel in 'n wiêwatersvaat |
| iemand die verkouden is | hae heet de klets te pakke |
| Iemand die verslaafd is aan drank | Det is d'r eine vanne naate gemeîndje |
| iemand die verwaand is | hae heet 't hundje naeve zich loupe |
| iemand die vlug is | det is 'n vaeg |
| iemand die voor alles bang is | eine bange schieter |
| Iemand die vooral aan zichzelf denkt | dae zal ziêne kânt waal kieëre |
| iemand die wantrouwig is | det is eine priêkert |
| Iemand die weinig gevoel, mededogen toont | hae heet vésseblood in zien liêf |
| iemand die zich heel wat verbeeldt | dae heet 'n hûndje naeve zich loûpe |
| iemand die zich niet lekker voelt, kan niet veel vedragen | zeek is gaw gestoeëte |
| iemand die zijn afkomst verloochent | hae weit neet mieër oet welk ei det hae gekrope is |
| Iemand die zwak is, wordt vlug ziek | 'ne Naate paol es gauw beraengeltj |
| Iemand een flink pak rammel geven | Ze h^wdjen 'm dette zon of maon mier zoog |
| iemand een loer draaien | 'ne flinke kloeët aafdrejje |
| iemand een pak slaag geven | op zien kloeëte gaeve |
| Iemand een stevige aframmeling geven | D' r ophouwe oftj stokvês es |
| iemand herkennen, maar niet weten hoe iemand heet | ich kin uch, mer kân uch neet toês brînge |
| Iemand het hemd van het lijf vragen | eemes de peerike oet zien naas haale |
| iemand horendol maken door te veel te praten | eemes de oeëre van de kop aaf zeivere |
| iemand is dood en begraven | dae is met de peerikke aan 't kaarte |
| iemand met een afgezakte broek | hae heet de bóks op zien hieëse |
| iemand met een afzichtelijk gezicht | as ziêne kop op 'n kelder deur stóng, kwoom gein kat inne kélder |
| Iemand met een bezweet hoofd | Gae hetj 'ne kop of dej-je de hel geblaoze hetj |
| iemand met een dik hoofd | 'ne kop wi-j 'n mooshödje |
| iemand met een dik hoofd | dae hieët eine kop wi-j 'ne möttert, wi-j 'n mooshötje |
| iemand met een dik hoofd | eine kop wi-j 'n mooshötje |
| iemand met een dikke buik | 'ne boeëk offe d'r bagge in hieët zitte |
| Iemand met een eigen willetje | Waat dae in ziêne kop hieet, hieete neet in zien koont! |
| Iemand met een gat in zijn sok | Dae hieët zien aerpel neet opgaete |
| iemand met een grote mond | dae auch gaete met 'ne rônde leepel |
| iemand met een kater | dae hieët eine kop wi-j 'nen eimer |
| iemand met een lelijk uiterlijk | as eure kop op 'n vêrreke stong, lözje neemus geine huidkieës mieër |
| iemand met een vieze adem | hae steênktj wi-j ein huûske |
| iemand met geen ervaring | gae hetj nog te völ haor op eure kop um mei-j te kalle |
| iemand met overredingskracht | hae kan 'n nón oet 't kloeëster lulle (kalle) |
| iemand met slechte tanden | zien meule maaltj neet mier |
| iemand met uitslag in het gezicht | dae heet aan de krînte gezaete |
| iemand met uitslag rond de mond | hae heet aan de krînte gezaete |
| Iemand met veel kinderen heeft het niet breed | Met eure siês, haw-dje de mik vanne taofel |
| iemand niet overdadig begunstigen | gae mótj gein spek in e vet vêrreke staeke |
| iemand om zijn mening vragen | waat tûnktj d'r uch van |
| Iemand onterven | eeme basterd make |
| Iemand pootje lappen | eeme beinke trekke |
| iemand slaan | eeme d'r ein verkoupe |
| iemand van goede afkomst | 't is gein slecht kîndj, det nao zien vaader aartj |
| iemand vertelt nonsens | hae kaltj wi-j dette wiês is |
| iemand waar je geen hoge pet van op hebt | ich woor nog leever ziêne roeëzekrans as zien vrouw |
| iemands praatjes niet zonder meer geloven | gae zootj t' r ' n hoês op bouwe en ' n schiêthoês veltjer op um |
| iemands tenen steken door zijn sok | dae heet zien aerpel neet opgaete |
| Iets aan iemand vertellen die niet te vertrouwen is | Hae heet zich beej d'n duûvel gebeergtj |
| Iets niet van belang vinden | Achter de bânk goeze |
| iets slim aanpakke | azje doorrege spek van eur vêrkes wiltj sni-jje, mojje ze um d'n angersten daag honger laote li-jje |
| iets wat onmogelijk is | erte gescheete en gein gaete |
| iets wat te duur is uitgevallen | det is 'n appethieëkersraekening |
| iets zeker weten voor je het zegt | meine, bescheêt t'r zich eine |
| ik ben blut | ich ben keps |
| ik ben gevallen | ich bin op mien kloeëte gevalle |
| Ik heb er genoeg van | Det keumptj mich doeër mien naas en oeëre oet |
| ik heb er genoeg van | gae hangtj mich de kloeëte uut |
| ik heb er genoeg van | gae kuntj mich de kloeëte kusse |
| ik heb er meer dan genoeg van | ich bin det meûg as kaoj pap |
| ik heb veel gegeten | ich heb mien kloeëte good vôl gedoedj |
| ik kan er niks over zeggen, weet er niks vanaf | ich weiter gein geleît van |
| ik laat me door niemand haasten | dae mich jeugtj, dae môt nog geboeëre waere |
| ik laat me niet gek maken | dae mich jeugdj, dae mót noch gebore waere |
| Ik snap het niet! | Ich kan d'r geine kop aan kriêge! |
| Ik sta paf, versteld | Dao gieët mich toch de reem van miêne kloômp |
| ik weet niet hoe het is afgelopen | ich weit 'r d'n oetbîngel neet van |
| ik weet niet waar hij woont | ich weît 'm neet aanne deur te bringe |
| in de ellende zitten | in d'n oozel zitte |
| je bent een watje | ich pis uch overhoûp met de gûlp tôw en windj tege |
| Je bent mijn liefje | Dich bes mien pûngelke |
| Je doet of je het druk hebt | Gae môtj vandaag zieëker nog hoeëje? |
| je druk maken om niks | waat maakdje-n-uch toch unne trellêl |
| Je hebt niets aan iemand | Det es 'ne schoeëne heilige, mer hae mós ônger 'n stölp staon |
| Je krijgt iets niet cadeau | Azje ' n ków wiltj mêlleke mójjen uch bukke |
| je krijgt niets voor niks | ieërst zejje, dan mejje |
| je kunt 't proberen, maar het zal niet helpen | `'t zal waal oetkome` zag de gek en hae zejdje zaegmael |
| je kunt me nog meer vertellen | gae kûntj mich de geit mêlleke |
| je kunt me nog meer vertellen | gae kuntj mich e baerke vânge |
| je kunt me wat | kusj mich de kloeëte |
| Je kunt me wat! | Dich kins mich 'n baerke vange |
| je kunt me wat! | Gae kintj mich de bäön op |
| je lijkt op je moeder | dich best e maegdje van dien mooder |
| je moet bidden voor je gaat slapen, ipv zingen | zingendj nao béd, steenkendj nao de hél |
| je moet iemand niet alles vertellen | gae mótj 'm neet alles aan zien naas hânge |
| je moet klein beginnen | gae motj ieërst 'n koel-ei zeen, veur dej-je eine peddemoeëk waertj |
| Je moet niet te bescheiden zijn | Dae niks van ziéne Jân maaktj, es neet geteltj |
| je niets laten opdringen | wat zooj ich 'n hieël ków pakke, as ich aan e glaâs mêllek genog heb |
| je zult er iets voor moeten doen | 'n vleegendje krej vingtj mieër as 'n zittendje |
| je zult er iets voor moeten doen | weendj deut muuëles drejje, mer völtj gein zek |
| Jeuk aan zijn achterste | Det es 'n good boeëterjaor! |
| Kijk uit voor vlijerij | Van fiene kâl en stoeëfraengel waerdje 't naatst |
| kind dat naar bed gaat | nao 't koeterjenneke gaon |
| Kinderen gaan graag naar hun ouders | Ze gaon altiêd op 't aod kaar aan |
| kinderen zorgen later voor hun ouders | as de wichter groeët zeen, doon zeuj de aojers nao béd |
| Klaar zijn met een werk | de broene oppe stál zétte |
| klagen dat het zo koud is | gae kuntj baeter kaoj li-jje dan êrmooj |
| Kleine potjes hebben grote oren | Woeë hegke zeen, zeen auch mösse |
| Kletsnat van de regen | Hae heet gein druuëg mieër aan zien liêf |
| knieliedje | bim bam bieeë is doeéd, woeë zulle vae 'm begrave? Achter inne peddekoel, dao liktje mét zien dikke moel. |
| kraai | doef van d'n daeke |
| kurkdroog | druuëg wi-j pôlfer |
| laat het 'm maar zelf opknappen! | laotj 'm mer in zien eige vét gaarstoeëve! |
| laat je niet gek maken | vör 't vuurste van e vroumes en 't achterste van e paerd mójje oppasse |
| last van maagzuur hebben | de zooj börtj mich |
| let eens op | dootj eur hötte ope |
| let op dat je niet wordt beetgenomen | kiektj oet eur pupse |
| liefde maakt blind | troutj nao 't oeër en neet nao 't aug |
| Lieve hemel! | Mins genaoj |
| logisch | dèt lieëkt mich waâl |
| lomp gedrag | bot as 'n hieëp |
| Los je problemen zelf op | käöktj in eure'n eîge zaddook |
| maak dat je weg komt | póftj d'r uut |
| Maak dat je weg komt! | Louptj nao de maon, sterre plökke! |
| meer geluk dan wijsheid | e bleëndj vêrreke vingtj auch waal 's 'nnen eikel |
| met de franse slag | zeumere mét de krómme êrm |
| met die kinderen heb je medelijden | det zeen bleûtjes van jông |
| met een weduwnaar trouwen | 't Hieëlke is gehânge en 't bédje is geschötj |
| met gelijke munt terugbetalen | met eeme kukskes bakke van dezelfdje deig |
| met hoop alleen kom je er niet | laeve op hoop wi-j de mêrkof, mer dae zoot op voêl ei-jer |
| met mijn mond vol tanden | met mien moel vôl tang |
| met veel kabaal | mèt unnen hoûp leweît |
| Mie Priej Proeëj, scheet int haver stroeëj. Toen ze ginge dördse, vônge ze Mie ziene vörse | Rijmseltje |
| mis gegokt | djuu, naeve 't gaat gesoldeerdj |
| miskraam | de ker is opgeslaage |
| moe zijn | vör 't mest ligge |
| moet nog begraven worden | bove d'aerd staon |
| na de slacht werd vroeger een stuk worst of balkenbrij naar de pastoor gebracht | 'n proof bringe |
| Na het opstaan meteen naar de wc. gaan | Hae is ziene slaopkammeraod wegbringe |
| na je dood word je pas erkend | de deugd van e vêrke is pas nao zienen doeëd te mêrke |
| na mist kan het goed of slecht weer worden | moêt is de mooder van alle waer |
| naar België gaan | hae gieët de streep over |
| Naar de kroeg gaan | De kefee in scheete |
| nee heb je, ja kun je krijgen | ouch good, zag de schoeëjer en hae krieëg niks |
| Niet alle zeven op een rijtje | Hae hieët d' r e strieëpke doeër |
| niet alleen trouwen vanwege het uiterlijk | dae e wiêf troutj um eur liêf, verluusj 't liêf en heltj 't wiêf............. |
| niet de waarheid zeggen | leege as e doeëdsprentje |
| niet ernstig zijn | unne gek van Sinte Merte make |
| niet kunnen wennen | geinen aârd hebbe |
| niet meteen toehappen, een slag om de arm houden | ` 't zal d'r aan ligke wi-j 't veltj` zag de bezeuker wi-j ze 'm vrooge um te bliêve aete en hae keek nao de dröppel aan de vrouw eur naas |
| niet overdrijven | geine gek van sinte Merte maake |
| niet overhaast handelen | tiêd maaktj graas en zón maaktj hoeëj |
| niet te deftig gaan doen, want..... | As pisse plasse weurtj, begintj ut gezeik |
| niet te gauw kwaad spreken | op 'n goôd bieëst stieët gein haor |
| Niet te vaak eten bij je a.s. schoonouders | Dae aetendje vrietj, weurtj met ondânk beloeëntj |
| niet te veel vooruit denken | dae dan laeftj, dae dan zörgtj |
| Niet uitstellen, want..... | baeter vandaag as géster |
| niet veel bijzonders | neet völ sjoeps |
| niet weten wat je aan iemand hebt | dae drejtj wi-j 'ne kernêl |
| niet zo zaniken! | zitj neet zoeë te schiêtschoeëtele! |
| niets meer hebben | ich ben kêps |
| niets meer kopen | de broene op stâl zette |
| nieuwjaarsliedje | nowjaor zeut, 't verke heet veer veut en eine krómme rök, ich bin ...... ziene vlök |
| nieuwjaarswens | Nowjäörke zeut, Ut vèrreke hieët veer veut, Ut vèrreke hieët unne hoeëge rök, Ich bin vader ziene vlögk |
| nieuwjaarswens | zaalig nówjaor met de kop vôl haor, met de moond vôl tang en 'n waofel inne hang |
| niks meer hebben | ich bin keps |
| niks te eten hebben | niks over de tând kriêge |
| Nors reageren op een domme vraag | Woeë gaojje haer Nao Bommelskoonte de klok lowwe |
| nou snap ik er niks meer van | noow gieët mich de reem van mieëne kloomp |
| om de haverklap | alle hóngsgezeîk |
| om te lezen, te schrijven en te praten | vör te laeze, te schriêve en te kalle |
| onafhankelijk zijn | baeter kleine boor as groeëte knecht |
| ondanks alles zal het ooit lukken | ein blindj vêrke vingtj auch waal 's einen eikel |
| ondanks geldzorgen toch de moed er in houden | 'ne peddemoeëk es zoë kaal as 'n loês en toch kwaaktje altiêd van plezeer |
| onnodige zorgen maken | zich zörg make euver óngelagdje ei-jer |
| onnozel staan te kijken | hae stóng wi-j e kaof te kieke |
| onnozele hals | dae es met spek braoje oet de pan gesprônge (as 'nne herst) |
| ook verkeerde gewoontes kunnen inburgeren | ederen daâg sterzaat és ouch e geregeldj laeve |
| op de bonnefooi | op schóbbertebonk |
| op de verkeerde plaats zoeken | vét in d'n honingstâl zeuke |
| op de versiertoer gaan | aane körse gaon |
| op het eind leert men iemand kennen | op 't lestj vanne mêrentj lieërtj m'n de koupluj kinne |
| op het kantje | 't is op 't näödje geloupe |
| op kosten van anderen leven | oppe smacht laeve |
| Op kraamvisite gaan | Mèt d'n ei-jerschoeët gaon |
| op slinkse wijze uit de voeten maken | d'r tössenoet pisse |
| op zijn donder krijgen | op z'n näöj kriege |
| op zijn sodemieter, op zijn donder | op ziênen dêk |
| op zijn sodemieter, op zijn donder krijgen | op zien kloeëte kriege |
| opscheppen | zich steigere wi-j 'ne kater tege 'ne kooreberm |
| overal lak aan hebben | oeëveral merd aan hebbe |
| overdreven gedienstig zijn | eeme de vôt naodraâge |
| overdrijven | Dae maaktj van 'ne scheet 'ne dônderslaag |
| overdrijven om een klein probleem op te lossen | det helleptj tieëge de muus zag de boor en hae stoeëk zien scheur in brând |
| pakjessoep | lui-j wiêversop |
| Pas goed op je zelf | Dae zien eige bewaardj, bewaardj gein rotte appele |
| pas maar op, daar komt ruzie van | pasj mer op, dao gieëget wejje |
| pas op als iets te snel gaat..... | mesjiêne en hollendje paerd, mójje noeëts trouwe |
| pas op als je iemand het hof maakt | in 't doonker esj good knuffele, mer slecht vluuëj vânge |
| Pas op het eind weet je wat je aan iemand hebt | Op 't lest van de merrentj lieërde de koupluj kinne |
| patroonsfeest | vanaovundj den aovundj en merge den daag, det ich uch dit ...... gaeve maag |
| Piepende wagens lopen het langst | Gaer doeëd laeftj lang |
| plassen | z' n aerpel aafschödde |
| praat die nergens op lijkt | kâl wi-j kook |
| Reactie op " Weet je het al"? | Wejjen 't al? Det vleis baeter es as schînke |
| Reactie op "Weet je het al?" | Wejjen 't al? Det eur gaat oeëpe en tôw gieët sônger pörtje!! |
| Reactie op de vraag WAT? | Waat, hoond zien gaat, kat zieêne stuûver maaktj alles zuûver |
| Reactie op het woord "een ding" | Ein dink es ein hinnevot, staektj eure vînger d'r in en kloptj d'r op! |
| reageren met: wie weet... | weem zaltj zégke.......... |
| rijke mensen hebben vaak meer verdriet | dao weurtj mieër leîd gevaare as gedraage |
| rijmpje | half vaste gaon ze taste dan wete ze Paose staon, van Pînkstere um uut te gaon |
| roddelen | de minse kalle d' r schang van |
| Roeien met de riemen die je hebt | Me mót zich wieëte te behêlpe zag de boor en hae spandje zien vrouw vörre ploog |
| Rond St. Catharina (25 november) werden veel varkens geslacht | Sinte Ketrien deut de vêrkes pien |
| ruilen zonder bij te leggen | stert um stert reule |
| rustig blijven en wachten op het juiste moment | kânse kome wi-j ejkes, ein vör ein |
| Rustig ergens naar toe lopen | Hae taffeldje d' r röstig haer |
| ruwe verwensing | stiktj de moord! |
| Schiet op | Maaktj beinkes oppen aerd |
| schijn bedriegt | 't Is neet overal kêrmes woeë de vlag oethingtj |
| schone schijn bedriegt | vör 't veurste van 'n vrouwmes en 't achterste van e paerd mojje oetkieke |
| Sint Maarten versje | Sinte Merte, kaover op sterte, kaover op iês, Sinte Merte es neet wiês |
| slaag geven | eeme op ziene dèk houwe |
| slecht bouwwerk | 'ne zwaken tispel |
| Slecht taalgebruik wat betreft 't Frans | Det is Frans mét haor op |
| Slecht taalgebruik wat betreft 't Frans | Hae kaltj Frans wi-j 'n kow Spaans |
| snel werken is het beste | korte mésse zeen gauw gezónge |
| snotneus | Zoë greun as graas |
| soort zoekt soort | soort zeuktj soort, zag de boor en hae reej op zie vêrke |
| steeds weer van gedachte veranderen | vrollujgedachte en wîntjerse nachte, verângere zieëve kieër in eîne nacht |
| sterk overdrijven | nôw loupdje d'r met de klômpe door |
| sterven | de gaerd aaf gaon |
| Stilstand is achteruitgang | Ein paerd liêtj mieër van 't staon dan van 't gaon |
| stomdronken | ein stök in ziêne geel |
| stroop om de mond smeren | met 'ne lieëpel hoeëning kujje mieër bi-jje vânge dan met 'n ton azien |
| supertrots | gruuëts wi-j 'ne aap met zeve lulle |
| te laat komen | op z' n wieërter keteerke |
| te veel drinken | zoêpe wi-j 'ne ketellepper |
| Tegen iemand zeggen die boos is en tot bedaren moet komen | Gaotj mer 's op 'e blâw steinke pisse |
| ten onrechte iemand vertrouwen | dao zoodje 'n kêrk op bouwe, mer 't schiêthoês veltj d'r op um |
| terneergeslagen, niet levenslustig | hae kan neet ónger zich oet |
| tevergeefs | vör d'n hoond zien böl |
| tevreden zijn met een gift | um 'nen êrreme mins zien liêf, pésj alles |
| tevreden zijn met wat je hebt | alle daag e bruuëdje en soondes e mikske |
| tevreden zijn met wat je hebt | gae mótj uch wieëte te behelpe in eur êrremooj, ânges zeejje neet waert dejje ze hetj |
| thuiskomen | oppe klep vallen |
| tot bezinning komen | ich pak mich beejein |
| tot later......... | tot inne proêmetiêd |
| tot vervelens toe | oet en ternao |
| Trek hebben en eens goed gaan eten | Miene reem stieët op 't vrieëtgaetje |
| twee gelijkgestemden doen elkaar geen schade aan | twieë krejje pikke zich gein ouch oet |
| Twee onafscheidelijke vrienden | Altiêd beej- ein wie Sint Teunis met 't vèrke |
| Uitroep als iets mislukte....... | Kerdjieë, naeve 't gaat gesoldeerdj.... |
| uitslag rond de mond hebben | hae heet aanne krînte gezaete |
| van alle markten thuis zijn | doortâwtj w-j 'n smaotkroêk |
| Van dat geschandaal trek ik mij niets aan | Ze kunne baeter van mich kalle dan van mich aete |
| van het een komt het ander | ein kumptj noeëts allein |
| van iemand die niks heeft, hoef je niks te verwachten | 'ne naakse mins kujje neet in zien tes veule |
| van mij hoef je niks te verwachten | gae zultj van mien cente gein koêle pisse |
| Van zijn hart geen moordkuil maken | Geine duûvel op zien hert laote börste |
| veel gaat mis op de wereld | God heet de werreldj geschaope in zes daag, mer ze is t'r nao |
| veel geschreeuw, weinig wol | völ kak op 'n klein pötje |
| veel praatjes hebben | dae hieët völ stroeëj op ziên daak |
| veel praats, maar hij heeft er geen verstand van | hae kaltj wi-j dette wiês es |
| verbeter de wereld, begin bij je zelf | as edere mins 'nen ângere gelökkig zoo-j make, woor edereîn gelökkig |
| vergeefse moeite | met 't vlemke van e zwegelke unne nate möttert prebere aan te make |
| vergeefse moeite | vör den hoond zien böl |
| verhuizen | erges haer trékke |
| verleidelijk rondkijken | lônke as unne gekke kernêl |
| Versje gezongen met nieuwjaar. | Nowjaor nowjaor zeut. Ut verke heet veer veut En eine kromme rök Ich bin .......ziene vlök |
| vervelende vent | misselikke knoebes |
| verwaand zijn | hae heet 't hoeëg in |
| vieze praatjes | kâl van de ków |
| voedsel verknoeien | Slivvenhieër nao de auge staeke |
| voldaan zijn | aan zien élle kome |
| voor een Weertenaar moet je altijd oppassen... | unne Wieërtenaar hieët altiêt ' n knieëp oppe tes |
| voor niks | vör louw loêne |
| voor niks gaat de zon op | van niks börsj de kat |
| Vrienden helpen elkaar | De ein kre-j piktj de ânger gein oug oet |
| Waar bemoei je je eigenlijk mee!! | Gae môtj mich neet in miêne kraom schiête, vuurdet ich oetgewinkeltj bin |
| Waar woon je? | Woee kumpst tich van haer? |
| wacht op het juiste moment | gae motj neet zejje as 't wejtj |
| wat een drukte! | waat 'ne doorein! |
| Wat een ellendeling | Waat ein stök vurdreet |
| Wat een mopperaar | Waat ' ne iesegrim |
| wat een onzin | waat eine kwâk |
| Wat is er nou weer aan de hand? | Waat heb ich noow aan miêne fiets? |
| wat is vrijen, verkering | vri- jje is zaocht kalle en haard leege!!!!! |
| Wat je niet graag doet is gauw gedaan | korte lidjes zeen gauw gezônge |
| Wat rondlopen | ' n stökske oploupe |
| Wat rondlopen | ich gaon mich vertraeje |
| Wat vind je er van? | Waat haadje gedachtj? |
| we hebben geen tijd | vae motte de pöt nog vaege |
| We wachten rustig af | Loatj mer koome wi-j ut keumptj |
| weerspreuk | 'ne krînk um de maon kân nog in windj vergaon, 'ne krînk um de zón bringtj rengel in de tón |
| weerspreuk | 'nne juli mèt vôl zon, völtj kelder en ton |
| weerspreuk | ' ne doonkere sintemerte, ' ne leechte körstmus |
| weerspreuk | alles op zieëne tieëd en bokeskook in de herfst |
| weerspreuk | aprîl kaod en naat, völtj zak en vaat |
| weerspreuk | as de katte in fibberwari inne zón ligge, ligge ze in mei ônger de stoeëf |
| weerspreuk | as Simon en Judas (28 oktober) gaon, esj met de zoeëmer gedaon |
| weerspreuk | asj op Sint Jan raengeltj, vergieëriêptj 't koeëre (is dan te vroeg rijp) |
| weerspreuk | dae kni-jboeëne wiltj aete, mot miert neet vergaete |
| weerspreuk | de daag gaon linge met dri-jkuuëninge e keteer, met Sint Tuuënes ' n oor, met Leëchtmès twieë, dan tèltj me neë mieë |
| weerspreuk | jannewari naat, lieëg blieftj ' t vaat, jannewari völ raengel, vette kêrkhuuëf |
| weerspreuk | krînk umme zón, waater inne tón |
| weerspreuk | Leëchtmis helder en klaor, geuftj e good bi-jje jaor |
| weerspreuk | mei aore, sint Jaokob koeëre |
| weerspreuk | met Vincentius zónneschiên, bringtj völ koeëre en ouch völ wiên |
| weerspreuk | noeérderweendj hieët völ jong |
| weerspreuk | op ein aprîl zetj m'n alle gekke oppen drîl |
| weerspreuk | Paose, vreug of laât, dreugtj de zoeëmer in ze gaât |
| weerspreuk | raengel veur acht oore zal zêldje lang doore |
| weerspreuk | snieë in de slieëk, weentjer op de dieëk |
| Weerspreuk | weem veldjslaaj wiltj aete, môt augustus neet vergaete |
| weerspreuk | zaochte wîntjers, vètte kêrkhuuëf |
| weerspreuk | zeeke mêrges, gezónde daag |
| wees voorzichtig en geef je niet helemaal bloot | slum hinne legke eur ei-jer in de neetele |
| weggegaan zonder te bedanken | hae voog ziên gaat aaf aanne deurstiêl en gong |
| wie iets doms doet moet er voor boeten | dae zie gaat verbörtj, mót oppe blaore zitte |
| wie iets geeft, wordt beloond | aan d'n êrreme gegaeve, es God gelieëndj |
| wil je iets bereiken, dan moet je er iets voor doen | gae mótj ieërst koêlekop zeen, um kwakkert te waere |
| wilde jeugd wreekt zich | jônk verkaodj, aod dêmpig |
| Wispelturig iemand | det is ein(e) verdikkemusse keutelemang |
| Wit wegtrekken | Kieke wi-j 'ne sniêschieter |
| witjes kijken | 'n gezicht wi-j ein hinnekoont |
| wordt gezegd als een klein kind huilt | gae kriegtj auch gein kaof groeët sônger te bäöke |
| wordt gezegd als een vrouw ongesteld is | di-j hieët ' t roeëd moos op staon |
| wordt gezegd als iemand gestorven is | hae is nao 't peerikelêndje |
| wordt gezegd als iemand je steeds naloopt | ich gluif dejje aan mich vastzitj mèt e tawke |
| wordt gezegd als iemand klaagt over te veel onkruid | dae gein puine hieët, hieët ouch gein land |
| wordt gezegd als iemand zegt: `als ik dat geweten had........`....... | asje alles van teveure wisj, ging dje ligge veur dèje veeltj... |
| wordt gezegd als iemand zegt: als...... | as eemes alles wis, waas boôre gein arigheid |
| wordt gezegd over een vrijpostig meisje | eva in 't paradiês woor d'r 'n begien beej |
| wordt gezegd tegen iemand die erg lelijk is | as eure kop op 'n vêrreke stông, lözje neemus geinen huidkieës mieër |
| wordt gezegd van een gierigaard | dét ès 'n vêrreke dae leutj zich vör vieëf cent met 'nnen breem doeër zien gaât trèkke |
| wordt gezegd van iemand die kortademig is | dae pieptj wi-j 'n aoj pörs |
| wordt niet gewaardeerd | aangetrouwdj is aangescheete |
| Zand in het eten | Det schoortj de maag |
| Ze bezuinigt op de verkeerde manier | Di-j zeuktj 't vêt inne hóngsstâl |
| ze hebben me erg geplaagd | ze hebbe flink mét mien kloeëte gespuuëldj |
| Ze is een echte kletskous | Ze raateltj wi-j ' n kleppermuuêle |
| ze is in verwachting | ze is met de boêk tege 'ne paol aangeloupe |
| Ze kijkt mij helemaal niet aan | Ze kiêktj mich knatsj vurbeej |
| Ze kunnen me wat... | Ze kinne mich de bäön op |
| Ze proberen me voor de gek te houden! | Ich bin geine aerpel en toch wille ze met mich rolle |
| zeggen ze van iemand die gestorven is na een niet zo frisse levenswandel | van zien hâkke zulle ze gein relekwieje sni-jje |
| zegt iemand die een scheet wil laten | det is tillefonieëre sônger draod zag Graad en hae trôk d'r eine aaf det 't kraakdje |
| zegt iemand die veel tegenslag had | ich meindje det ich in 'ne naate törref trooj, mer ich trooj in 'ne stroont |
| zich aanpassen aan de omstandigheden | zien meule in de weendj staeke |
| zich doodstil houden | zoeë stil as 'n bagk di-j zich zjuust verschrokke heet |
| zich erg druk maken | van ziêne Jân maake |
| zich ergens vlug vanaf maken | `'t is al waal` zag Mien en ze haaj mer eine kiêr gedansj |
| Zich groot voordoen | dae wiltj met de groeëte hong mei-j zeike, mer kriegtj de poeët neet hoeëg genôg opgehoffe |
| zich op zijn gemak voelen | op ziene stael zeen |
| zijn geld is op | hae hieët geine roeëje sent, hae is keps |
| zijn mening geven | de lâmp aanne klok hânge |
| zin doet kopen | goesting is koup |
| zo maar wat zeggen | kalle wi -j Tieske Toêtgaât |
| zoek het maar uit | kloeëtj d'r mer mej aan |
| zonder moeite krijg je niets gedaan | soonger meute hejje niks as ne schieët in eure slaop |
| zwanger geworden | det maegdje is auch ónger de ker gekome |
| (geen) zin | (geînen) aard |
| (roepnaam) Harrie | Driek |
| (roepnaam) Jan | Zjeng |
| (roepnaam) Louis | Wiet, Wiek, Loet |
| (roepnaam) Maria | Miet |
| (roepnaam) Mia | Mi-j |
| (roepnaam) Peter | Pier |
| (roepnaam) René | Neer |
| (roepnaam) Servaas | Väös |
| (roepnaam) Silvester | Säölv |
| (roepnaam) Truus | Tru-j, Truud, Truke |
| `boetetocht` naar de kerk na de bevalling | kêrkgânk |
| 'n draai om je oren geven | 'n wats gaeve |
| 't gaat goed | 't gieët good |
| (roepnaam) Gerard | Sjra, Graad, Geer, Geurt |
| (roepnaam) Jacob | Kuüeb, Koeëp |
| 3 achtereenvolgende dagen voor een begrafenis trokken vroeger 7 jonge meisjes uit de buurt in processie al biddend naar de kerk, waar ze de ochtendmis bijwoonden en een kaars ontstaken bij het Mariabeeld | levevrawwemaegdjes |
A | |
| aaien | tuûzele |
| aal | aol |
| Aalbes | Miêmert |
| aalbes | miêmerte, levrouwebeêrke |
| aalbessen | miêmerte |
| aan elkaar | aaneîn |
| aankleden | aandoôn |
| aanrecht | aanrék / |
| aanrommelen | klómmele |
| aanslag op tanden | slieë tang |
| aansteker, ook rokkenjager | ketser |
| aansteller | ' ne gruuëtse zeîker |
| aardappel | aerpel |
| aardappelmandje | kabèske |
| Aardappelmandje | kebèske |
| aardappels schillen | aerpel sjeêze, aerpel jasse |
| aardbei | aerbieër |
| aarden pot | baerke |
| accordeon | trêkbuul, trêkzak |
| acht | acht |
| adem | aom |
| afgesneden vleesrestjes | sjnaâtsel |
| aframmelen | pötse |
| aframmelen | zwêns gaeve |
| aframmeling geven | bênzele |
| afwaswater | schotelwater |
| aker (vaatje met hengsel om water te putten) | ieëker |
| alleen | înkel |
| allemaal | allemaol |
| allerbeste omslagdoek | unne dikke plak |
| als | as |
| als een | as 'ne |
| alsof, zogenaamd | kwansiês |
| altijd | altiêd, almér |
| altijd | altieëd |
| altweert | aovert |
| altweerterheide | de Hej, Altwieërt(er)hej |
| altweerterkapel | vêrkeskepel |
| anders | ânges |
| angst | floep, rats, zörg |
| anijs | aniês |
| april | aprîl |
| arbeid | êrbeid |
| arbeider | êrbeî-jer |
| arm kind | erm wécht |
| asociaal persoon, bedelaar, schooier | pottekruj-jer, potteschörger |
| avond | aovundj |
| azijn | aek, azien', ezien' |
B | |
| baantje glijden (op het ijs) | sleure |
| baby | plat kindje |
| bakker | bekker |
| balkenbrij | balkebri-j, kerboêt |
| band om iets vast te maken | oetbîngel |
| bangerik | bòkseschiêtert |
| bangerik, onnozele kerel | sopsiême |
| Bank (Om op te zitten) | Canapee |
| bankje | benkske |
| barst maar | börsj mer |
| Bassin | Busseng |
| bassist | staoldraod-artiest |
| bedelaar, armoedzaaier | pottekrujjer |
| bedelen | grânte, schoeëje |
| bedelen | schoeëje |
| bedovertrek | teek |
| bedriegen | betoepe |
| beek | graaf |
| Beekpoort (één van de vijf vroegere Weerter stadspoorten) | Bieëkport |
| beenkap | kemas |
| beentje lichten | puuëtje lappe |
| beetnemen | paerskeutele |
| bekaf | käökmeug, kei aan de hek |
| belg | bêls |
| belgië | Bêls |
| bengel / | poetje |
| bepaalde doordeweekse vastendagen | kwattertêmperdaag |
| berghok | schop, schöpke, scheurke |
| besef, begrip, verstand | bezèj |
| beu | köäkmeug |
| bevroren aardappelen | pismenkes |
| bewaarplaats van houtspaanders om het vuur aan te maken | snuppe-plenkske |
| beweeglijk iemand | schroêvelkoont, schravelkoont |
| beweeglijk meisje | brêlstèrt, brêlstèrtje |
| bezig blijven | gengig bliêve |
| bh | 'nne mêmmestut |
| bidden | baeje |
| bidden voor een aflaat (op 2 aug. en 2 nov.) | persjônkele |
| bidet | proêmedoesj |
| Biest (plaats) | Beest |
| biezenbosje | beêzeböske |
| bij | bi-j |
| bijdehandje | vlök |
| bijna | bekans |
| bikkelen (met een schapenkootje) | kuuëtse, kuuëtje kînke |
| bikkelen (oud kinderspel) | kootsele |
| binnenkort | Ein van dieës daag |
| blaasinstrument bespelen | träöte |
| blaassilene (bloem) | knapbleumke |
| blaffen | buuële |
| blauw | blaw |
| blij | bli-j |
| blikker | afschilbeitel voor het schillen van eikenschors, nodig bij het looien |
| bloedzuigers | haechele, hègele |
| blootsvoets | bêrves |
| bluffen | stróffe |
| blut | keps |
| bodem | baom |
| Boeket (Buurt in Weert) | Bokentj |
| boeman | wöllebäö |
| boer (persoon) | boor |
| boeren | röpsele, käöke |
| boerenwormkruid (plant) | wôrmkukskes |
| boeten, de klos zijn, ontgelden | misneête |
| bolhoed | ketspeng |
| boomgors (vogel) | gaele schriêver, schriêver |
| boomkruiper (vogel) | boumluiperke |
| boomstronk | poêst |
| boos worden | zich verbuuëze |
| boosaardige vrouw, helleveeg | 'n toeë-j, 'n kernalie |
| bord | telder, teluuër |
| borstrok | kamesol |
| borstrokje | liefke |
| bosbes | molsbieer |
| boshoven | bosseve |
| bosrietzanger (vogel) | koôrefluiter, koôremöske, koôretäöt |
| boter, kaas en eieren (spel) | brelle |
| botten | knuuëk, kneûk |
| boven | boeëve, bove |
| braam | braombieër |
| brand | brând |
| branden | börre |
| breedvoerig praten | klasjeneere |
| breien | strikke |
| bretel | perdèl |
| bretels | litse |
| broekzak | tes |
| brompot | knoeëterkoont |
| Brood | mik |
| brug | brök |
| bruid | broêd |
| bruidegom | broêdegom |
| bruidje | bruûdje |
| brutaal | vrek |
| Budel | Beul |
| buiten | boeteshoês, boete |
| buitengebied | boeteni-j |
| bult | knoebel, bäöltj |
| bundel (bv takken) | 'n bössel (bv tek) |
| buren | de naober |
| bus | bös |
| bustehouder | hötsel |
C | |
| camellia (plant) | schoeënjuffer |
| carnaval | vastelaovundj |
| cement | cemênt |
| centrifuge (in boterfabriek) | fuus |
| cervelaatworst | druuëgworst |
| chagerijnig | niês |
| chagrijnig | neutelig |
| chagrijnig iemand | iezegrim |
| chagrijnig persoon | krubbebieëter |
| chloor | kloeër |
| chocolade | sjeklaat, sjoklaat |
| cichorei | sókkeri-j |
| Cijfer | Ciêfer |
| circus | sirk |
| citroen | cetroen |
| clown | kloon |
| cognac | kónjak |
| cola met een scheutje bier | snörke |
| collectant | sêntevênger, sêntevânger |
D | |
| daas | hômp |
| dadel | daanjel |
| dadelijk | zoe |
| dag | daâg |
| dak | daak |
| dakkapel | froontespies |
| dakpan | tuulke |
| damestasje | sjakoske |
| dan | as |
| dank u wel | dânke |
| dansmarietje | huppelpupke |
| dat | det |
| dat je | dejje |
| dauwtrappen | klaoftere |
| De benaming voor het geheel van vuurslag en vuursteen samen. Het ketsgereedschap bevindt zich samen met het tondel in de tondeldoos. | ketstuuëg |
| de klok luiden | trûmpe |
| de lippen tuiten | de luppe tuppe |
| de mond snoeren | potdéksele |
| de volgende dag | 's ângerdaags |
| de Weerter kermis in september (oude naam) | gaoskêrmes |
| deeg | deîg |
| degelijk | douge |
| dennenappel | denneknup |
| dennennaalden | spânge |
| deugniet | batraaf |
| deugniet | plevuter |
| deugniet | vâlse loef |
| deugniet, viezerik | nötterik |
| deuk | dûmpel |
| dicht | tow |
| die | di-j |
| diep | deep |
| dijk | diêk |
| dik zwaar stof | baaje stof |
| dikke (wollen) winterjas | de duf |
| dikke vrouw | meulepaerd |
| dikwijls | dek |
| dinsdag | dieënzig, deênsdig, dieënsdig, deênzig |
| direct | drek |
| doelloos rondlopen | banzele |
| doelloos rondlopen | paatere |
| doen | doon |
| domme vrouw | soptrien |
| donderdag | Dónderdig |
| donkerblauw | dônkelblaw |
| doof | doûf |
| door de modder lopen | knaatse |
| door het natte gras lopen | taantjele |
| dopheide | fophej, toothej |
| dorp | dörp |
| dorsvloer | din |
| douanier | kemies |
| dovenetel | dâmpnetel, doufnetel |
| dovennetel (plant) | dâmpnetel, dânnetel, doufnetel |
| draad garen | vaem |
| drie | drej / |
| drinken | pûmpele |
| dronken | zaat, täöt |
| droog | druuëg |
| droppoeder | snuf |
| dropstaafjes | piemelkes |
| dropwater | sokkerpaek |
| druk praten | klebettere |
| drukte | gedoons |
| druppel | dröppel |
| duidelijk | dudelik |
| duif | doef |
| duim | doem |
| Duitser | Pruuës |
| Duitsland | Pruuëses |
| duizelig | dazelig |
| duizelig | deûl |
| duizendblad | hazegerf |
| duur | deur |
E | |
| Eekhoorn | Eikuuërke |
| eelt | zwieel |
| een | ein |
| een boer laten | käöke |
| een goedige, beetje simpele vrouw | dódzel |
| een grietje | ein pölke |
| een groepje | un gruupke |
| een handvol (b.v. snoep) | ' n hâmpel (b.v. snuik) |
| een kindje onder de kin kriebelen | schuûtekêntje |
| een kopje koffie | un tas koffie |
| een pad (kikker) | unne peddemoeëk |
| een schelmachtig, weerbarstig of ongezeglijk persoon | zweeloeër |
| een vlaai in de bakoven schuiven | ' n vlaai inscheete |
| een watje | unne zeute |
| eer | ieër |
| eg | siksak |
| ei zonder harde schaal | leês-ei |
| einde | indj |
| ekster | aegerst |
| elkaar | deindânger |
| Ell | Èl |
| Enfin, afijn | Affeng |
| er is geen schuim meer in 't waswater | 't kleûtertj |
| erft | örftj |
| erg | vrieëd |
| ergens hoog van op geven | stoeete |
| eventjes | efkes |
F | |
| familie | femiêlie |
| fanfare | fanfaar / |
| februari | fibberwarie |
| feest | fieëst |
| feestelijke maaltijd daags na de slacht van een varken | sopdaag |
| fermicelli | vermesèl / |
| fit | vlök |
| flapdrol, praatjesmaker | moankoaf |
| flauwe praat | kwatsj |
| flauwerik | flawwen uuëm |
| flikflooien | ketse |
| flink, forsgebouwd | unne kadee |
| flirten | feimele |
| fluisteren | feezele |
| Fluitketel | moer |
| Franciscanen, Minderbroeders | Broen Paters |
| friettent | vrêetkieët |
| frikandel | frikkedel |
| fruit | Oeëft |
| fuut | prônkvogel, hagelzekske |
G | |
| gaan | gaon |
| gammel | linjelaâm |
| gang | gânk |
| gans | gaos |
| gas | gaas |
| gat | gaat |
| gat in een heg | feêkesgaat |
| gebakken spek | herst |
| gebeurd | gebuuërdj |
| gebreide polswarmers | stuukskes |
| gedaan | gedaon |
| gedoe | gedóns, trellelel |
| geel | gael |
| geelgors | gaele schriêver |
| geen | gein |
| gehoorzamen | akkedieëre |
| gekloofde houtblokken | knabbe |
| gemetselde haard | vuuëster |
| genade | genaoje |
| Gerard | GeervanneSmeed |
| geregeld | geregeldj |
| gevangenis | kasjot / |
| gevulde zak graan | poôk, peukske |
| gewijd brood tegen krankzinnigheid | Hubertusbroeëd |
| gewone varens als versiering op het boveneind van de vlaggenstok bij een groot feest | vaankroêd |
| gezelschap | kompeni-j |
| gezicht met veel puistjes | maonlandschap |
| gierig persoon | prieëmerik |
| gierigaard | plaemert |
| gierigaard | unne tôwgenej-dje |
| gladiolen | twelf apostele |
| glijbaan | roetsjbaan |
| goed | good |
| goed gehumeurd | goodgemoodj |
| goede avond | goojen aovundj |
| goedzak | zok |
| gootsteen | pómpstein |
| graag | gaer |
| grapjas | keîmes |
| gras | graas |
| grasmus | êrtepikker, graasmös, hektäöt, kowwechterke, mejzânger |
| graszode | ris |
| grauw weer | dômpig |
| griesmeelpudding/ | smoelpap, gridzelkespap |
| Grijs | Griês |
| groeien | grujje, wasse |
| groen | greun |
| groentensoep met zelfgetrokken bouillon | pôngelsop |
| groet | groeët |
| groot iets / | ' nne kedee, ' nne wuiles |
| grote boodschap doen | boûte |
| grote drol | ' ne kabouter, duîles |
H | |
| haagwinde | hégkebloom, slaopmötske, pispötje |
| haantje de voorste | vengnaas |
| haarspeld | haorspang |
| haasten | speûje |
| hakmes, hakbijl | hieëp |
| handig | hendjig |
| handschoen | haos |
| handtasje | kallebêske |
| hang-op | fluitekieës |
| hangende onderlip | slaajlûp |
| hard | haard |
| hard slaan | paave, poeëte |
| hard werken | poejakke |
| hard zuchten | kuûme |
| hark | greêsel |
| harken | greesele |
| heb je | hejje |
| heel | aalik |
| heel dronken | sterzaat |
| heel erg hard (b.v. schrikken) | te börste (b.v. schrikke) |
| heggenmus | blawvêrverke, hoeëffluiter, rieëmerke, ruûmerke |
| hek, hekwerk | stanketsel |
| hemd | hûmme |
| hemeltjelief | minsgenaoj |
| hengel | vêsgaert |
| herderstasje | mager menkes |
| herfsttijloos | naakse begiêne |
| herkauwen | neringe |
| herrie maken | tampieëste, leweît make |
| hesje | waemeske |
| het | 't |
| het is | 't és |
| Het stuk staal waarmee vonken uit een vuursteen geslagen werden. De vuurslag bevond zich in de tondeldoos.. | ketserd in het ketstuuëg |
| hetzelfde, egaal | toetmem |
| hier | heej |
| hij | hae |
| hij die | dae |
| hij houd | dae hiltj |
| hittebultjes | hitsbrubbelkes |
| hoe | wi-j |
| hoer | hoor |
| hoesten | kóffe |
| Hoge hoed | Ketspeng |
| hoge hoed | sepèng |
| holle knotwilg | hoeëlsoêts |
| hond | hoond |
| hondsroos | hóngskörse |
| hoofd | bölles, bôl, kiebes, möttert, tebbes |
| hoofd | tebbes |
| hoofddoek | kopdook |
| Hoogpoort (één van de vijf vroegere Weerter stadspoorten) | Hoeëgport |
| hooiruif | hoeëj reip |
| hop (vogel) | drekhaan, hoep, hoepert, poepert, poephak, stînkhaan |
| hopen | hoeëpe |
| horen | huuëre |
| horloge | gerloeëzje |
| houtduif | rînkdoef |
| houten baktrog om het meel in te kneden | moolie, moolje |
| houtige stengel van vlas breken | braken |
| houtspaanders | snuppe |
| huichelaar | veêmedrejjer |
| huilebalk | böäkerd |
| huilen | bäöke, zûmpe |
| huis | hoeës |
| huisje | bedoningske |
| huismuis | hoeësmoeës |
| huismus | hoeëskets |
| huiszwaluw | mêlkstèrtje, steînzwâlf |
| humeurig | niês |
| hutspot | moerepetage |
I | |
| iedere | edere |
| iemand | eme, emes |
| iemand die niet doet wat er van hem / | zweeloeër |
| iemand die tegen alles ingaan | 'ne waerse baer |
| iemand een korte, felle tik geven | eemes pîtse |
| iemand met een bochel | poekelejân |
| iemand prijzen | bestoête |
| iemand uit Altweerterheide | eine hei-jknuiter |
| iemand uit Boshoven | eine brökwachter |
| Iemand uit een klein dorp | Unne boor |
| iemand uit Groenewoud | schäöpke |
| iemand uit Keent, Moesel | eine vêrkuskop |
| iemand uit Laar | eine moêzevanger |
| iemand uit Leuken | eine zweeloeër |
| iemand uit Nederweert | eine pinmaeker |
| iemand uit Stramproy | ein zoatmaal |
| iemand uit Swartbroek | eine spoeëkejaeger |
| iemand uit Tungelroy | eine bokkerie-jer |
| iemand uit Weert | eine rogstaeker |
| iemand van buiten het dorp | eine boetendörpse |
| ijlen | d' r naeve kalle |
| ijs | iês |
| ijs kapot trappen | ieës tuste |
| ijs- en ijskoud | stêrveskaod |
| ijsje | iëeske |
| ijzeren drinkbus | tuitje |
| ik | ich |
| in je oor fluisteren | in eur oeër feezele |
| inschenken | inschudde |
| intussen | ôngerhând |
| irritant figuur | 'ne Saaró |
J | |
| ja | jao |
| jaar | jaor |
| jaarmarkt | jaormêrrentj |
| jammer | jaomer |
| jammeren, zich beklagen | lammenteêre |
| januari | jannewarie |
| japonstrook | vlang |
| jeminee | jömmich |
| jeneverbessen | wachele |
| jij | dich |
| jij (mnl.) | gae |
| jij (vrl.) | dich |
| jong | joônk |
| jong pasgeboren vogeltje | bloeëtkek |
| jongen | jong |
| jongetje | jungske, menneke, kluuëtje |
| jongleren met 2 of 3 ballen | weve |
| jouw | eure |
| jullie | gae, uch |
| jullie | uch |
| junkie | hasj-kikker |
K | |
| kaantje | krepke |
| kaars | kers |
| kaarten | kaarte |
| kaas | kieës |
| kaasjeskruid | kattekieës, patersbruuëdjes |
| Kachel | qwisenjaer, Stoof |
| kachel | stoôf |
| kalf | kaof |
| kamperfoelie | sókkermemme |
| kapot maken | verrinnewere |
| karnemelk | boôtermellek |
| karrenspoor | vaarleis |
| kater | daakhaas |
| kattenstaarten | dónderpoeze |
| Keent | Kieëntj |
| keihard (bv. werken) | te börste (bv. werreke) |
| kers | körs |
| kersenvlaai | körsevlaaj |
| kerst | körst |
| kerst(mis) | körst / |
| kerstmis | körsmes |
| kibbelen | vreîken |
| kienhout | pieëlpoêst |
| kijk nou! | dèh |
| Kikker | Kwakker(t), peddemoeëk |
| kikker | kwakkert, peddemoeëk |
| Kikker | Springmesjien |
| kikkervisje | koêleköpke |
| Kind | Wécht, Kîndj |
| kinderen | wichter |
| kippengaas | hinnedraod |
| kippengaas | kuûkedraod |
| klagen | lamentere |
| klakkeloos | songer bezèj |
| klappertjes in een speelgoedpistool | pertûngskes |
| klaver | klieë |
| klaverzaad | klieëzaod |
| kleermaker | schruuër |
| klein beetje | puuëkske |
| klein persoon | debber, debberke |
| klein persoon | kroeëkestöpke, knaûwel |
| klein vrouwtje | kräötske |
| kleine vrouw | kreutselke |
| kleinigheid, peulenschilletje | hutepetuut |
| kletsen | moele, aojbette |
| kletskous | groosklebetter |
| kletskous | zeivermöts |
| kletsmeier | moêlemaeker |
| kletsmeier, opschepper | moêlemaker |
| kletswijf, ratel | kleppermeûle |
| klokkenhuis | kits |
| kloosterzuster (bv. Birgitenessen) | begien (Pruuse begiêne) |
| kloten | böl |
| kluns | eine sopsieemês, subbendeejus, soek |
| kluns | klöppel |
| knabbelen | knaûwele |
| knalbus gemaakt met hout van de vlierbes | krakebuis |
| knap grietje | pölke |
| knijpt | niêptj |
| knikker | buud |
| knikker (kleinste) | teetske |
| knolrapen | reûbe |
| knot wol / | streen |
| knotwilg | soêts |
| knuffelen | noebele |
| knurft | knäörft |
| knutselen | vispernulle |
| koe | kow |
| koekje | mupke, kukske |
| koffie met ei en cognac | klutske |
| konijn | kniên |
| kont | koont, vot |
| koolzaad | sloeërzaot |
| koolzaadolie of oorsmeer | smaot |
| korenaren rapen na het maaien | speêre raape |
| korte hakbijl | haaks, hieëp |
| koster | köster |
| koud | kaod |
| koude wind | ' ne nötte weentj |
| koukleum | kaojkrûmper |
| koukleum | ozelaer |
| krant | gezet |
| kreeg | krieëg |
| Kruimel | Greûmel |
| kruimelvlaai | greûmelkesvlaaj |
| kruisbes | kroônsel |
| kusje | muulke |
| kwark, botermelkse weke kaas | fluitert |
| kwikstaart (gele) | gael akkermènke |
| kwikstaart (gele) | kowvînk |
L | |
| Laar | Laor |
| laars (laarzen) | stevel |
| laarzen | stevele |
| ladder | leier |
| landveroveren (spel) | lândstaeke |
| lange onderbroek van zacht stof | bóks van diêmentj |
| Langpoort (één van de vijf vroegere Weerter stadspoorten) | Langport |
| lariekoek | ozel, wauwel |
| larix | lêrk |
| larve van de meikever | spekwôrm |
| lastig | neutelig |
| lastige man | prêngel |
| laurierdrop | sokkerpaek |
| lawaai | leweît |
| leeuwenbekje | gaaplepel |
| lekker eten | smoûze |
| lelijk | lieëlik |
| lelijk gezicht | paersvot |
| leren beenkappen | kemasse |
| Les Beaux Champs (landgoed ten zuidwesten van Weert, in het Nederlands: `De Mooie Velden`) | D'n Advekaot |
| leuk | kwânt |
| leven | laeve |
| Leveroy | Leivere |
| libel | póppeschruuër |
| lidmaatschapsnummer op de melkbus | tuîtenummer |
| lieëgluîper | werkschuw persoon |
| lief jongetje | kluuëtje |
| liefkozen | feêmele |
| lieveheersbeestje | meuletentje, muületentje |
| lieveheersbeestje | muuëletêntje |
| lijken | stale |
| lijst | liêst |
| linnengoed | liêvendj |
| lisdodde | reetsegaar |
| lomp persoon | klöphout |
| losbol | schuunsmesjeerder |
| losse kleine schoudercape | pelderien |
| losse knoopbare achterkant van een broek | klep |
| lucht | lócht |
| lucifer | zweegelke, zwieëgelke |
| luier | pisdook |
| luiken tussen gang en koestal | kówdekke |
| luistervink | loôroeër |
| lummel | flaâris |
M | |
| maan | maon |
| maand | maondj |
| maandag | maondjig |
| maar | mer |
| maart | mieërt |
| Maaspoort (één van de vijf vroegere Weerter stadspoorten) | Maasport |
| Maastricht | Mestreech(t) |
| mafkees | waus |
| mager persoon | 'ne spirtelekant |
| man | manskaerel |
| mand | mang |
| mannelijk geslachtsdeel | puddingbuks |
| mannen | mansluj |
| mannetjesgans | gaantj |
| mannetjeskonijn | 'ne remmel |
| markt | mêrrentj |
| marskramer | krieëmer |
| masker | mombakkes |
| masturberen | d'r zich eine wiekse |
| mee | mej / |
| meel | mael |
| meer | mieër |
| meerkoet | maerkoet, bleshoon |
| meest | mieëst |
| meester | meîster |
| meikever | spirtelekant |
| meikever, mager iemand | spirtelekânt |
| meisje | maegdje |
| melde (plant) | scheetsmeêlie |
| melkbus | melktuît |
| melkdoek, doek in melkzeef om de melk te reinigen | zi-jdook |
| melkzeef | zi-jschotel |
| melodie(tje) | wies(ke) |
| mens | mins |
| merel | maerel |
| merel | smaerling |
| merken | gewaar waere |
| met | mét |
| met de klompen door het gras lopen | klaoftere |
| meteen, direct | innegang |
| meter | maeter |
| middag | middig |
| middagdutje doen | unjere slaope |
| mier | omzeiksel |
| miezeren | neetsele |
| miezeren (motregenen) | neetsele |
| mij | mich |
| mijnwerker | koelpötter |
| misdienaar, koorknaap | kräölke |
| miskraam | misvâl |
| mismaakt appeltje | kräötske |
| misschien | meschiens |
| mist | moêt |
| modder | drek |
| modder | sliêk |
| moe | meug |
| moeite | meute |
| moeite doen | sperdamme |
| moeizaam lopen | kneie |
| moet | mót |
| molen | meule, muuële |
| Molenpoort (één van de vijf vroegere Weerter stadspoorten) | Muuëleport |
| mond | bakkes, moel |
| mooi | schoeën |
| mopperaar | ' ne niesbaer, ' ne iesegrim, ' ne brombaer |
| mopperen | knotere |
| mopperen | snoeëtere, knoeëtere |
| morgen | mêrge |
| motregenen (miezerig weer) | neetsele |
| muisjes (op de beschuit bij geboorte) | moêzekûntjes |
| munt | mûnt |
| mus | herseknepper |
| muur | ' n moor, ' n moeër |
| muurtje | meurke |
| muurwerk van gevlochten twijgen (wisse) en klei | vitselwerk |
N | |
| naad, naden | naod, näöj |
| naaien | nejje |
| naaimachinereperateur | mesjiênekluuëtje |
| naaktslak | kêlderslek |
| naargelang | naovenant |
| naast | naeve |
| naast elkaar | naevenein |
| nachtzwaluw | geitemêlker |
| nagel | nieëgel |
| nagras (jong vers gras dat op komt na de eerste maaironde) | gròmmentj |
| nat | naat |
| nat kolenstof, kolenslik of gruis | slâmp |
| natuurlijk | neteurlik |
| nauw | ing |
| navenant | nómmenânt |
| nectarine | permejoeêl |
| Nederlands | Huîlands |
| Nederweert | Ni-jwieërt / |
| Nederweertenaar | Pinmaeker |
| nee | neîn |
| neef | naef |
| neer | nieër |
| negen | nuuëge |
| neus | naas |
| niemand | neemes |
| niet | neet |
| niet fit | ongemoodj |
| niet graag | noeëj, neet gaer |
| niet kunnen uitstaan | neet vaele |
| niet lekker (ziek) | ongemoodj |
| niet te harden | ieëmelik |
| niet veel bijzonders (kleding) | 'ne kwakel |
| niets | niks |
| nietsnut | kloeëtvaeger |
| nietsnut | lapzwans |
| nieuw | now |
| nieuws | noets |
| nieuwsgierig persoon | vengnaas |
| niks meer hebben | keps zeen |
| nippertje | nupperke |
| noemen | neume |
| nok, vorst | vörst |
| nonnen | begiêne |
| nooit | noeëts |
| noorden | noeërde |
| norse vrouw | ' n zoor proem |
| nu | noôw |
O | |
| oktober | oktoeëber |
| oliedom | kôwloomp |
| om | um |
| om zich heen kijken | rôntelum kieke |
| oma | gruuëtje |
| ompraten | bezeîbele |
| omslagdoek | 'nne nuisik |
| omslagdoek voor babys | huik/ |
| omspitten | umspaaje |
| omtrent | umtrîntj, intrînt |
| onder | oonger / |
| onderbroek met 2 aparte pijpen en een band om het middel | oope bóks |
| onderbroek zonder kruis | snelzeiker, ope bóks |
| onderhemd (op het lijf) | dooke humme |
| ondervestje | ongercamesol |
| ongeduldig op en neer lopen | trâmpele, treepele |
| ongesteld | aanne klats |
| onkruid | drek |
| onkruid wieden | drek gaeje |
| onnozel persoon | flupke |
| onnozele hals | subbendejjes |
| onrustzaaier | steûker, opnejjer |
| ons | os |
| ons (bez.vnw) | oos, ooze |
| ontgelden | besneête |
| ontlasting | aafgânk |
| onzin | kwatsj |
| onzin | zeiver, kwatsj, knaûwel, ozel, kwak |
| oogst | ougst |
| oogsten, rapen | kerdieze |
| oogsten, rooien | aafdoon |
| oogstkar | lang ker |
| ooit/ | oeëts/ |
| ook | ouch |
| oom | uuëm, uuëmke |
| oor | oeër |
| oost-indische kers | klummerke |
| op blote voeten | bèrves |
| op je gemak lopen | taffelen |
| op stap gaan | balkenere |
| open | oeëp / |
| open afvoer van afvalwater | ziêp |
| openbaar urinoir | 'ne greûne |
| opgedroogd oogvocht | pupse |
| opgehouden, gestopt met iets | uutgeschèdj |
| opscheppen | priêke |
| opscheppen | stoête |
| opscheppen | stroefe, strôffe |
| opslagruimte in de schuur voor het opbergen van nog niet gedorste schoven | doelft |
| opsomming van voorwerpen | 'nne riëmsel |
| optillen | ophöffe |
| opzettelijk | espres |
| ordinaire vrouw | kerresjelswiêf |
| ospel | Ospel |
| oude vrouw | 'n oaj doeës, oaj mik |
| over | oeëver |
| overgeven | spi-je |
P | |
| paadje | paedje |
| paal | paol |
| paapje (vogel) | hejtitske |
| paard | paerd |
| paardenruif | paers-krub |
| pad (kikker) | peddemoeëk |
| pad (weggetje) | paat |
| pad door de groentetuin | mooshoofpaad |
| paden | paej |
| paling | paoling |
| pan, ketel, pot | hoeël |
| pannenkoek | kook |
| pannenkoek van boekweitmeel | boggese kook |
| pardoes | klevaats |
| Paterspoortje (poort bij de Paterskerk op de Biest) | Paterspörtje |
| pech hebben | ut besnete |
| Peel | Pieël |
| perron waar goederen werden in- of uitgeladen | de râmp |
| persoon | persoeën |
| perzik | pieërs |
| pet | klak |
| petje | klekske |
| piemel | siês |
| pijpenstrootje | huttentut |
| pijpmondstukje | piêpereurke |
| pikzwart | paekzwert |
| pinksterbloem | levevrouwebleumke |
| pioenroos | kêrkroeës |
| pissebed | zwert vêrreke |
| pit (in een vrucht) | kaer |
| plaats voor het `natte werk` op een boerderij | stört |
| plagen | trenseneere |
| plagen, een geintje uithalen | jensen |
| plagen, treiteren | transeneêre |
| plakje boterhamworst | ' n schiefke boeëterhammevleis |
| plakje ham | e klêmpke hespevleis |
| plassen | kleutere, kloôtere |
| plassen | miegele |
| plastic boodschappentas | 'n twalseree boeëdschappetas |
| plastic zak | buul |
| plastic zak | plestieke buul |
| plooi, rimpel | rûmpel |
| politie bureau | woûte kiet |
| politieagent | ' nne wout, de booj, broeëd |
| politieagent | woût, booj, plies, broeëd, blawwe |
| poort | port |
| poortje | pörtje |
| poten | puuëj |
| praatjes maken | moele, wauwele |
| praatjesmaker | moêlejan |
| praten | kalle |
| precies, juist, net | krek |
| prei | poor |
| prijzen | bestoête |
| prikkelen (branden van de zon op je huid) | pitse |
| propje | frutje |
| pruilen, treuzelen | supperluppe |
| pruimensoorten | krik, ringelotte, proêmedante, kerzuuëlkes |
| prul | klômmel, kwaakel, pôngel, knaatsj |
| prul | kwaakel |
| prul | pôngel |
| prutsen | frunikke |
| prutsen | pôngele |
| prutsen, aanrommelen | pôngele |
| prutser, onhandig iemand | hâmpelemân |
| prutspul | rotte-n tispel |
| puist(je), oneffenheidje | bróbbel, brubbelke |
| putemmer, aker | ieëker |
| putter | aelzepötter |
| putter (vogel) | elzepötter, bloompötter |
| putwip: een waterput met een putzwengel en putemmer | pötwup |
R | |
| raad | raod |
| raapolie olie uit koolzaad | smaôt |
| raapstelen | keêlemoos |
| raar (van personen) | aarig |
| radio | kalmesjien |
| rafel | rieëmsel |
| ragebol | poêzebeêsem |
| ravotten | kuite |
| ravotten | wuilisse |
| regen | reîngel |
| regenen | reingele |
| regenworm | perik |
| rennen | tirre |
| rennen van een koe | bizze |
| restje | klats, kletske |
| ridderzuring | perteblaar, stroontblaad |
| riek | reek |
| rietzanger | trimtrampje, trimtremke |
| rikken (kaartspel) | proppe |
| rimpel | frûnsel |
| ringmus | krênske, rîngelmös, tjefke |
| robuust | weûst |
| roddel, praat | kâl |
| rode zakdoek om de hals | vlaar, maalplak |
| roepning | roping |
| Roermond | Remundj |
| Roermond | Remundj (ook Remunj) |
| Roeven (plaats) | Rove |
| roggebrood | pómpernikkel |
| rollator | schravel-ker |
| rommel | knoeëj |
| rommel | pôngel, pöngelke |
| rommel, viezigheid | nöttigheid |
| rommelpot | foekepot |
| rood | roeëd |
| rotzak | ' ne remmel, börsteling |
| rotzooi | tispel |
| rozenbottels | hanekölle, papekölle |
| rozenhoedje | österke |
| rozenkrans | österke |
| rufter | rotte-n baer |
| ruien | ruûzele |
| ruiten kleedjes voor jongetjes en meisjes (baby) | kleierkes |
| rups | roespel |
| ruziezoekende vrouw | pri-j |
S | |
| salmiak | snuf |
| schaap | schaop |
| schande | schang |
| schapen | schäöp |
| scheet / | Schieët |
| schijnheilige | pelaêrebiêter |
| schob tegen een boerderij | aafhânk |
| schoen (en) | schoon |
| schoenen poetsen | schoon wiekse |
| schoenmaker | paekviêster |
| schoensmeer | wieks |
| schoenveter | rienastel |
| schoffel | schoefel |
| schommel | zw |
| schommel | zwòk |
| schooien | prêngele |
| schooier | potteschörger |
| schooier | schoeëjer |
| school | schoeël |
| schoon | prôntelik |
| schoon, zuiver | schoeën |
| schorem, gespuis | krepuul |
| schort | schöllek |
| schort van zakkenjute | baaje schöllek |
| schort, jute schort | schölk, baalschölk |
| schreeuwen | kake |
| schrijvertje (op het water) | broeëdmök |
| schrik | floep |
| schrobgat, waar het schrobwater door naar buiten werd geveegd | stortgaat |
| schroêvelkoont | beweeglijk persoon |
| schuim van dropwater opzuigen | schuumke trèkke |
| schuine praat | schaele kâl |
| schuld | schoût |
| schuurzolder | schelleft |
| seringen | kernieëlkes |
| sierduif | kropper, pawstèrtje |
| sigaret | feêpke |
| simpel meisje | eûzelke |
| simpel persoon | wiepke |
| simpel vrouwtje | dódzel |
| simpele praat | oôzel |
| slaan | houwe |
| slaap | slaop |
| slaapzand in het oog | pups |
| slaghout (bij beugelen) | sleêger |
| slecht gekleed persoon | plökzak |
| slechte binnenweg | jook ( 't Jook was een gebied vlak bij Sluis XVI) |
| sleutelbloem | pannebloom, kêrksluuëtelke |
| sliertje, scheut | peemel, peêm |
| slijmbal | koontekroêper |
| slijmbal | póppestroont |
| slipjas | batsetêrger |
| smakeloos | leps |
| smeerlap | vètkanis |
| smelleken (kleine valk) | mèrling, smaelke |
| smeulen | aomere |
| smoel | mörf |
| smoesje | kiskenaatje |
| smoesjes | kiskenaatjes |
| smoezelig | smódzelig |
| snappen | gewaar waere |
| sneeuw | snieë |
| sneeuwklokjes | naaksmenkes |
| sneeuwklokjes | naaksmennekes |
| snel lopen | steêvele |
| snoep | snuîk, slók |
| snoeperd | snuikdoeës |
| snoepje | snuikske |
| snoeren aan de achterkant van een schort | gaâtsneûr |
| snot | snooter |
| snot | snoter |
| snotneus | snooternaas, snooterkuuke |
| snotteren | zeikneringe |
| soep | sop |
| soep van restjes groenten | pôngelsop |
| sok | zok |
| sokken | zök |
| soort achterkeuken en bergplaats voor keuken- en tafelgerief | stort |
| soort kraan (draaibare horizontale balk boven het vuur, waarmee de boven het open vuur hangende ketel omgezwenkt kon worden) | hieël |
| spade | schöp, schoôp |
| spatbord | sliêklap |
| speklap | herst |
| speklap in een pannekoek | keplaon |
| speld | spang |
| spelden | spange |
| spelletje | spuuëlke |
| sperwer | stoeëtkop |
| spitten | spaaje |
| split in het onderhemd (op de borst) | hertgaât |
| sprinkhaan | spirtelekant |
| spruitjes | käökböl |
| spruitjes | käökböl, sproête, spruûtjes |
| spugen | tuffe |
| spuwen | tuffe |
| staartmees | langstèrtje, piêlstèrtje |
| stapel sprokkelhout | möttert |
| station | stasie |
| steeds | almer |
| steen | steîn |
| stelen | bietse |
| Stelen | Sjoepe / |
| stelen-steelt | staele- staeltj |
| stevig | stieëvig |
| stevig doorlopen | doortraeje |
| stevig doorlopen | stevele |
| stevig roken | blaoke |
| stijf | stiêf |
| stijfkop | stiechel |
| stil staan (bij) | stil gestânge |
| stoelen | steûl |
| stof | póf |
| stof van merino-wol | mernas |
| stok | stek |
| stomme vent | knook |
| stommeling | maonkaof |
| stommeling | stómme klöppel |
| stoofpeer | appelpaer |
| straatgoot | ziêp |
| Stramproy | Rooj |
| streng garen | streen gare |
| strooisel | stroûdink |
| stroop | kroêt, kruutje, stroeëp |
| stroopmachine | kroêtpörs |
| struikheide | beêsemhej, groof hej, pieëlhej |
| stug haar | aapehaor, verkushaor |
| stuiven (van zand) | mówwe |
| stut | stiepel |
| suiker | sókker |
| sul | duiles |
| supergezellig | holle klot |
| Swartbroek | Zwertbrook |
| swartbroek | zwertbrook (ook Swartbrook) |
T | |
| taille | liefke |
| tak van braamstruik | breem, brieëm |
| takkenbos | möttert |
| takkenbos (nodig in het bakhuis (bakkes) | möttert |
| tapuit | hejknuiter, steînsliêper, wielentemper, witstèrtje |
| tasje | flieske |
| tegendraads, woest | waers |
| tegenwoordig | allewiel |
| televisie | kiêkkesje |
| televisie | tillevies / |
| thuis | thoês / |
| tien | tieën |
| tijdig | intieds |
| tjiftjaf (vogel) | maotsleger, oôvemenke |
| toch | aevegood |
| toeter | träöt |
| tol | kernêl |
| tollen | peêtse |
| tomaat | temaat |
| toren | toeëre |
| tortelduif | lachdoef |
| tot hij | totte |
| treiteren | trenseneere |
| trekken | riête |
| treuzelaar | klongelbóks |
| treuzelen | peêpele |
| trillen | tirren |
| trots | gruuëts |
| tuin | hoeëf |
| tuin | hoof, hoeëf |
| tuinbonen | kni-jboeëne |
| tuinfluiter (vogel) | braome (le) biêter, grieske, hoôffluiter, körsepikker |
| tum-tum | zjiemke |
| tungelroy | tungelder |
| tussendoor, terloops | ampessânt |
| twee | twieë |
| twee bosjes recht stro onder de lijkkist die op een oogstkar naar de kerk werd vervoerd. Dit om te voorkomen dat de kist ging schuiven. | twieë wiepkes stroeëj |
| twee honden | twieë hung, hông |
U | |
| u | gae, uch |
| ui | oeëndj |
| uit | uut |
| uit Budel | uut Beul |
| uiteen | oetrein |
| uithoren | oetheule |
| uitleggen | uutein doon, verduutse |
| uitleggen | verduutse |
V | |
| vaak | dék |
| vaatdoek | schoeëtelplak / |
| vaatdoek | schoeëtelslet / |
| vaatdoek | schoeëtelsplak, schoôtelsplak |
| vaatdoekje | slet, schotelslet |
| vagina | flemoeës / |
| vakantie | ve(r)kânsie |
| valse loef | valserik |
| Valsspelen | Foetele |
| van harte | van herte |
| van harte gefeliciteerd | perfisiat |
| vanaf | vanaaf |
| varken | vêrke / |
| varkenshiel | hieëske |
| varkensribbetjes | scheelrubbe |
| varkentje | kuuske |
| vasten-avond | voeëjdaag |
| vee | vieë |
| veel | völ |
| veel ervaring | doortouwdj |
| veel geduld hebben | paersgedöldj |
| veel pijn hebben | paerspien |
| ver | wiêt |
| verdienen | beure |
| verdriet | ieëlendj |
| vergeetachtig persoon | hoeëlsoêts |
| vergiet | doeërslaâg |
| vergiet | doorslaag |
| vergroeiing van een beukentak | herreterre |
| verlostikkertje | bare |
| vernielen | verrammenere |
| vernielen | verrunnewere |
| verschrikkelijk (stank) | ieëmelik |
| verstoppertje | bêrregemuuske |
| verstoppertje spelen | bêrregemuuske doon |
| verstoppertje spelen | stok doon |
| vertillen | verhöffe |
| vertrouwen hebben op iemand | stokke op emes |
| vervelend | ambetânt |
| vervelend ventje | iêpekriêtje |
| verzot op ..... | nöt op ..... |
| vest | wames |
| vestje met lange mouwen | kamezuuëlke |
| veter | rienastel, nistel |
| veulen | vuuële |
| vier | veer |
| viezerik | vétkej |
| vijf | viêf |
| vingerhoedskruid | kowmoêle |
| vingerhoedskruid | kôwmoêle, vîngertoête |
| vinnige meid | krasped |
| vis | vés |
| viswijf | stom proem |
| vlaai | vlaaj |
| vlaaibeleg | spies |
| vlaamse gaai | merkhof |
| vlag veroveren (spel) | pândzeuke |
| vlaszaad, lijnzaad | leezendj |
| vlees | vleis |
| vlegel | baerlênjer |
| vliegden | stroêzelden |
| vlier | flaerestroêk |
| vlierbes | flaerestroêk |
| vlijm (een aderlaatmesje) | vlieëm |
| vlinder | snuffeltèr |
| vlinder | snuffelter, reipstert |
| vlinderdasje | nondedjuke |
| voelen | veule |
| Voetenstoof | Lolstoeëf |
| voetenstoof | lôlstoof |
| voile | vuuëlke, faâlje |
| voogd | momer, momber |
| voor | vuuër |
| voor | vuuër / |
| vorig | vuuërig |
| vork | verkét |
| vriend | vreend / |
| vrij | vreej |
| vrijdag | vriêdig |
| vroedvrouw | wiesvraw |
| vroeg | vreug |
| vroeger | vreuger |
| vrolijk | vroeëlik |
| vrolijk, uitgelaten meisje | 'ne gaandj |
| vrouw | vraw(mes) / |
| vrouw (niet volwassen) | gaantj |
| vrouwen | vrolluj |
| vrouwenkleding | schörte |
| vuur | veur |
| vuursteen | ketsstein |
| vuurtje stoken | vûnkele |
W | |
| w.c. (volks) | boutkiet, tuuske |
| waar | woeë |
| waar? | woeë |
| waardeloos spul | tispel |
| waarom | hoeërum |
| waarom | woeërum |
| wambuis, ondervest | óngerwaemeske |
| wanneer | wannieë(r) / |
| wanneer | wannieë(r), wiene, wienieë(r), wi-jnieër |
| wasgoed | liêvendj |
| wat | waat |
| wat | waat, watbleef |
| wat aanrommelen | poeëke |
| wat wil je? | wat môjje? |
| watblief | wableef |
| water troebel maken | meure |
| waterhoentje | kipke, reethin, modderkuûk, waterheunke |
| waterige ogen | ziêp-aûge |
| wederzijds | beitskânte |
| weerbarstig haar | waerbörstel |
| Weert | Wiëert |
| Weertenaar | Rogstaeker |
| Weerter vlaai | Wieërter vlaaj |
| wees | wieës |
| weg | weeg |
| wegrennen | oppe klater gaon |
| weinig | nagelschrapsel |
| wentelploeg | kupploog |
| werken | wêrke |
| werken | wêrreke |
| wie | weem |
| wielewaal | gaele gouwe |
| wielewaal | gaele gouwe, gaele wielewouw, gouwliêster |
| wij | vae, ve, wae |
| wijs (slim) | wiês |
| wijsneus | pedênterke |
| wilde haver | vleeghaver |
| wildebras | duîles |
| wilgentenen | wisse |
| wimpers | ougsplûmpe |
| windei, ei met zachte schaal | lees-ei |
| winderig | trèkechtig |
| winst | snaai |
| winter | weentjer |
| winterknol, winterraap | reup |
| winterkoninkje | klein jantje, wîntjerkeuningske |
| wintertaling | schuumke |
| winterwortel | weêntjermoeër |
| witte kool | kaboêts, kappes, kappesmoos |
| woedend | giftig |
| woelen (in bed) | schrânkele |
| woensdag | goonzig, goonsdig |
| woensdag | woonsdig |
| woerd (mannetjeseend) | wielder, wieler, wienedert, wiener, winder |
| wolkam | krets |
| wollen omsslagdoek | plak |
| wollen sokken | vörrete |
| woonwagenbewoner | sjab |
| woonwagenkamp | sjabbekâmp |
| woord | woeërd |
| worden | weurdj |
| worm | peerik |
| worsteinde (met touwtje) | pummelûmke |
| wortel | 'n moeër, weentjermoeër |
| wortel | moeër |
| wortelstamppot | moeërepetazie |
| worteltje | ein muuërke |
| worteltjes | heîtepiekes |
X | |
| x-benen | de bein in ein gaât hebbe |
Z | |
| zachtjes branden, nabranden, smeulen | viêste |
| zak | buul |
| zakmes | knieëp |
| zangeres | sjanteuze |
| zaniken | naaswatere |
| zaniken | zieëmelezeike, kwekke, naaswatere |
| zanikerd, zeurkous | aoj zaeg |
| zeepsop voor de hoofdwas | twieëdje luuëter |
| zegenen | zeingele |
| zeggen | zégke |
| zeis aanscherpen | wétte |
| zeker | zieëker |
| zes | zés |
| zetpil | votkermèl |
| zeuren | grânte |
| zeuren | schieëtschoeëtele |
| zeuren, onzin vertellen | näöle |
| zeuren, protesteren | meêke |
| zeuren, zaniken, opmerkingen maken | schiêtschotele |
| zeven | zieëve |
| zich herinneren | zich huuëge |
| ziek, misselijk, onwel | neet tegooj |
| ziekenhuis | gesticht |
| zij | zeuj |
| zijn (van hem) | zien |
| zijn krachten verspillen | wuistere |
| zilvervoorn | ruts |
| zitvlak van broek | bókseboom |
| zo | zoeë |
| zo maar wat rondlopen | paatere, banzele |
| zo praten wij | zoeë kalle vae |
| zogenaamd | kwansiês |
| zomen | zuime |
| zomertaling | schoeëm-aendj |
| zondag | zoondig |
| zonder | soonger |
| zool | zoeël |
| zuchten | kuûme |
| zuigen | zoebele |
| zuipen | buize |
| zuipen | zoêpe |
| zult | huidkieës |
| zusters Birgittinessen (in de Maasstraat) | witte begiêne of witte vrouwe |
| zusters Penitenten | graw begiêne |
| zusters Ursulinen | Pruuse begiêne |
| zusters v.d Heilige Augustus (op het huidige Franciscus Hospice) | zwerte begiêne |
| zuurkool | zoormoos |
| zuurvlees / | Zoorvleîs, zoeërvleîs |
| zwalken | zwabbere |
| zwaluw | zwâlf, zwâlft |
| zware vrouw | machochel |
| zwart | zwert |
| zwarte bes | hóngsbeer |
| zwarte kraai | doef van d'n daeke |
| zwavelstokje, lucifer | zwegelstekje, zwegelke |
| zweep | zwieëp |
| zwenkarm boven het open vuur om een ketel aan op te hangen | hieëlke |
| zwezerik | sepietjes |
| zwingel voor het bewerken van vlas | zwong |