Battel hèlpe | de luierik uithangen |
bekik daai éns, seffës vilt zë atërjeuver van kwoalëchéts | over een trotse vrouw |
Bo dë browër és mot dë bèkker nie zin | Waar de brouwer is moet de bakker niet komen |
Bo zie | Waar ben je |
da's ne shoaphoas | dat is een bangerik |
daaj hèt den haon zene kop aofgebiëte | die heeft nogal rode lippen |
dai heure boak plèk oan heure reuch | die is zeer mager |
das ès èn bangsjiet | dat is een bangerik |
das mich ne galjaar | dat is mij der ene |
das mich ne kadée | dat is me iemand |
dat keump èn de sjakoche | dat komt in orde |
dat wois nie veur te laachte | dat was zeer moeilijk |
De koanjel hink oan de corniche | de afvoer hangt aan de dakgoot |
drèed dat pleutje nouw mèr eum. | vertel nu eens wat anders |
dut mèr of jie nol hèt | Doe maar alsof ge van niets weet |
Hè ès èn bansjiet | Hij is een bangerik |
hè és koot veur ën habbëkrats | hij is kwaad voor een kleinigheid |
hè koom mèt de sjuntram | hij kwam tevoet |
hè stoent do wai ne kraaitheilige | hij stond daar onbeweeglijk |
hè vuul van ze klùtche | hij viel bewusteloos |
hè zoog èt laaie-God oaf! | hij had het zwaar te verduren |
hot oer möle tauw veur dè | ge moet hem niet geloven |
ich heub enne kaa | ik heb een valling |
jiè möt het mich waize | Je moet het mij voordoen |
luet dè mèr loape! | die maakt zijn toekomst wel! |
mètte voettram | te voet |
mok mèr gein kèskenoate | maak maar geen herrie |
ne smoek maoke | de zak toebinden |
nèmp èt nie op oer oage ze! | ge moet het niet proberen hoor! |
op de poef koape! | Op afbetaling kopen |
op nen aandre zen maol zaupe | drinken op kosten van anderen |
pak oer baggenote èn bolt èt oaf | Pak uw boeltje bijeen envertrek |
sjiè môk nogal veul kèskenoate | gij hebt veel noten op uwe zang |
t'ès zaine paa gesjéte! | Hij lijkt héél erg op zijn vader |
T'is ammel gein waor snaaje op ene kletskop | Het is niet simpel |
ter mèt zene bebber baaizitte | nieuwsgierig zijn |
toen ët op sjwoapchèrës oankoom | toen het op het eindresultaat aankwam |
toet zo nie èn men ore | spreek niet zo luid |
waag oere toer oaf | wacht uw beurt af |
waaj zietet aut?----waaj geetet (termèt) | hoe is het (ermee) ? |
zen naos gon tertësse (trèn) staeke | zich gaan bemoeien |
zen nauwsjiereghèts gon bestoje | het voorval gaan bekijken |
zich motteg vuule | zich ziek voelen |
zie op oerë kop gëvallë? | je bent niet goed wijs! |
(oud gezegde) -hot oere meurf! Hot oer mawl taw | hou uw mond toe |
100 gr. sjower | 100 gr. hesp |
A |
a zje vruuger nwoa Dolmans goenk | Als ge naar dolmans ging vroeger |
agrafeuse | nietjes machien |
almenak | kalender |
ambras | ruzie |
ammezière | plezier maken |
ammezoase | vermaak |
aotsjèrvlikke | uitglijden |
aotsjrènkelle | uitglijden |
appelvlaoi | appeltaart |
attachke | papierklemmetje |
B |
ba-boe | dwazerik |
baeremoets | bivakmuts |
bas-klas | laag volk |
batseklatser | lange regenjas |
battere | vechten |
batterre | vechten |
bè-e of knèuppelle | bidden |
bechaar-mèkker | iemand die zich laat opvallen |
bèchaarmekker | iemand die veel aandacht opeist |
bèl | ballen (mv. van bal |
bénk | man |
bènk of kjièl- (dieventaal) | man of jongen |
bènkelik | akelig |
bèpoater | iemand die veel bid |
bèpoater | schijnheilige |
bèremoets | bivakmuts |
besjaarmaeker | opschepper |
bësjàarmêkkër | druktemaker |
besjeump | verlegen |
besjonkele | op en neerlopen |
bèt ne poaternoster | bid een rozenkrans |
BIDDI | PAARD |
billeke | prentje |
Bink | Schoone Vent |
bloin | merel |
boeillot | warmwaterkruik |
boekkezekoek of boekzekoek | pannenkoek |
boevier | waarom |
bossoekker | borstkandij |
bossoekker | kandijsuiker of borstkandij |
botte | laarzen |
botti | gecastreerde haan |
Botti | Tongenaar |
bowmwoile | olie |
breume-le | kruimels |
breumel-vloj | kruimeltaart |
breutzoatig | niet vlug tevreden |
breutzoattige (ook: ne hwoile) | iemand die nooit genoeg heeft |
brikè | sigarettenaansteker |
broebel | bloed-puistje |
broeks-moal | zak- (broek) - |
broeksmoal | broekzak |
broi-j spek | spekreep |
bromele | bosbessen |
brooisesies | braadworst |
brubbelke | klein bloed-puistje |
brusselse-sjikkërei | witloof |
bütë | castreren |
C |
cabbõn | regenjas |
chagraine | boze vrouw |
chedder | rammelaar (kinderspeelgoed) |
cheddere | aanhoudend praten |
chekoan | spotprent |
chekoch | handtas |
chèresliep | messenslijper |
Chevrooi | Bibbering (bij een valling) |
chevrooi | huivering |
chiet-lèr | katapult |
chik heum ë këutchë | stuur hem een kaartje |
chiklèt | kauwgom |
choaploi-j | kastlade |
chwoalmëstjiés | schooljuffrouw |
cravat | stropdas |
crème-fwètée | slagroom |
crèmetoet of tuutche | ijshoorn of hoorntje |
D |
da (t) klop van géin kaantë | dat is helemaal verkeerd |
dae hèt e ferm stëk èn zen vuut | die is strontzat |
daovekiever | duivenkorf |
dat dank den aail | dat is heel normaal |
dat dank den ail | dat is vanzelfsprekend |
dauvëpie | duivenmelker |
de paaip outgoan! | sterven |
dei is de kloote op / dei is ketse | hij is weg |
dèurein-joegele | dooreenschudden |
dikcheneir | woordenboek |
dikke neut | okkernoot |
dikkop (-köpke) | kikkervisje |
dikkopke | kikkervisje |
disketiére | redetwisten |
dispetière | tegenspreken |
djé hét schouw schoon schun oin | ge hebt hele mooie schoenen aan |
doakvinster | dakraam |
doë kin ich geen kloete van | daar heb ik geen verstand van |
Dowdissel | Distel |
drek | grond, aarde |
drèkploat | spatbord |
dreupke | borreltje |
Duur | Stier |
è bedonkske | een drinkbus |
E |
e krebberke | een niet-elektrisch scheerapparaatje |
è road-twé reur | een wiel-twee wielen |
è strujmèrke | een fijn (dun) wafeltje |
êbbër | aardbei |
E |
een schoap | kast |
een toawspengel | een veiligheidsspelt |
eikjeunke | eekhoorntje |
ein houws èn twee haais | een huis en twee huizen |
ein, draai, vaaif, aag, neuge | 1, 3, 5, 8, 9 |
eine kwiëjling | een tweeling |
èn aa sjebabbel | een oude vrouw |
èn bagatèl | een kleinigheid |
èn bats | een dij |
èn gaffel om e sjietlèr te moake | Houten vork om een katapult te maken |
èn goei gezatte | een dik meisje |
èn goei mooi-jer of voi-jer | een goede moeder of vader |
èn habsjaar | iemand die neemt wat hij krijgen kan |
ën jat kaffé | tas koffie |
èn jat kaffé of woater | een tas koffie of water |
èn klatter | een gemene vrouw |
èn mat | een tapijt |
èn mèn kapaaie joage | opeten |
èn moager chrèep | heel magere vrouw |
èn sjebabbel | een caramel |
èn staar èn heubbe | zat zijn |
èn troep. | een kalkoen |
èn vleum | een visgraat |
èn zjat of sjat | een tas (kopje) |
énbénnë | zich kalm houden |
E |
ene moplag | een zakdoek |
ènne n' a-e-pé | een oude man |
F |
fèstevaloavond | carnaval-avond |
fettegri | koperoxydatie |
fïbbërë of toemmëlë | knutselen |
fiezèle | fluisteren |
fiezelle | spreken (stil) |
filèt | boodschappentas |
fleut | viooltje- (bloempje) |
fleutche | viooltje (bloempje) |
franse soldoten | luizen |
frènjiere | remmen |
G |
gabberdine | grote regenjas |
gabberdine | regenjas |
gaffele | smakelijk eten |
garde-boe | spatbord |
gelikkig | glad |
gene vètte! | minder dan verwacht |
gestèchel | geruzie |
getettel | getalm |
Gie ziet de beste | je bent de beste |
gieze | jong meisje |
gieze | meisje (plat Tongers) |
gieze- (dieventaal) | meisje |
gjöbbëllë, gjeubbëlë | braken of overgeven |
goyer | gulp |
graaine | wenen |
graaine-grinse-joenke | wenen |
graanmeer | grootmoeder |
graanpeer | grootvader |
grínsë | huilen |
grïtsël | hark |
groafvinnen | anjers |
groes | graszode |
groes-dik | dicht op elkaar |
grouze | snurken |
grùne oop | groene aap |
grün kroezel | groene bes |
H |
hab-sjaar | bezitterig persoon |
hanskroef | zwarte Piet |
hase | handschoenen |
hauze | samenwonen |
Have gejalde | Halve gek |
hè èes voertof hè ès wèg | hij is weg |
hè ès èn z'n ui | hij is in topvorm |
hè ès goed besnauwd | hij heeft veel geld bij zich |
hè ès hiemele of hè ès de paip oat | hij is dood |
hè ès oan èt sibbedeie | hij zit te dromen |
hè ès zo gek as è road | hij is stapelgek |
hè geit joenke: (ook-graine) | hij gaat wenen |
hè hèt veul kneuip | hij heeft veel geld |
hè hèt veul kneujp | hij heeft veel geld |
hèskespepier | W.C.-papier |
heuittëttèr, (h) jöttëtèr | vlierhout |
heuren | nagenieten |
Ho-parleur- (oud Tongers) | Geluids-box (in een radio) |
hoarspèngel | haarspeld |
hoeële | slokop |
hõparleurs | luidsprekers |
houwestèl | kortstelig hakbijl voor hout |
huidkees | kipkap |
hut-oech veur dè | opgepast voor die |
höskë, heuskë | W.C. |
höske, heuskë | wc |
I |
ich heub de vadsige speddershait | ik heb de buikloop |
ich how oer taan in de béton | ik sla uw tanden in de beton |
ietekriet | flauwdoend meisje |
ittëllë, nittëls | brandnetels |
J |
jawp | rok |
je kunt een stukske pijpen | ge kunt een stukje zagen |
jebelleke | voedbankje |
jék | azijn |
jiétappel, jiédappel | aardappel |
joasdop | tol |
joenke of graaine | huilen of wenen |
jozemien | pinksterbloem |
K |
kaarbossel | huisborstel |
kàddük | bouwvallig |
kaffèdras | koffiedik |
kaksjwoil | peuterschool |
kalle | praten |
kalle | spreken |
kallepée | draaimolen |
kallepée | draaimolen- (kermis) |
kalpainke | kleine agenda of notaboekje |
kalpèn, (van calpin, Fr.) | scheurboekje |
kalsong | onderbroek met lange pijpen |
karrekol én èn rooi slèk | huisjesslak en een rode slak |
kas | kaars |
kaspëssière, kachpëssière | stofjas |
kavvó | grafkelder |
keduk | breekbaar |
kèke | roepen |
kèkke | spreken (hard) of roepen |
kelot of kalot | iemand van de katholieke party |
këmissës | boodschappen |
kemphoan | vechthaan |
kènkè | petrolium-lamp |
kèpsel | houtafval |
kernis | dakgoot |
kërsjère, krësjiérë | vrijen |
kèrtouche | patroon (van een jachtgeweer) |
kerwatch | gesel |
kerwatch- (kerwatsj) | zweep |
kerwatsj | zweep |
kètche spele | krijgertje spelen |
keuteraiser | pook |
ki-jes-boam | kerstboom |
kie-jèzeboam | kersenboom |
klatse | in de handen klappen |
klatspepier | vloeipapier |
klauwster | hangslot |
Klauwster | Klikslot |
klès | kleefkruid |
kloedder, klits | slappe koffie |
knaain | konijn |
knèpke | vijf cent |
kniep | vouwmes |
knoepsjènkèle | pijnlijk met de ene enkel tegen de andere lopen |
knoepspèngel | kopspeld |
kô'nzjël | dakgoot |
koatspéle | kaartspelen |
koebbel | tros |
koeijenière | plagen, lastig vallen |
koemoal | margriet (bloem) |
koet | gat |
koi-jèlle | brabbeltaaltje van een kind |
kônzjël | afvoerbuis |
kónzjel | afvoerpijp |
kooie man | kwade man |
koot | boos |
koot-kalle | kwaadspreken |
krabber | man die weinig of niets kan |
kraowwoagel | kruiwagen |
krebberke | scheerapparaatje (met mesjes) |
krèl owk ne brik | baksteen |
krèmke geve | voetsteuntje geven |
kriëmel (e) | kruimel (s) |
krienekraon | kraanvogel |
krienekroan | kraanvogel |
krimënéél zoat | zeer dronken |
krinselle | jammeren |
kroef | bult |
kroezele | kruisbessen |
kronsjele | kruisbessen |
krot of moal | papieren zak |
krot, toet | zak- (verpakkingsmiddel) |
kuò'n | graankorrels |
kwakvros | kikker |
kwant | geestig |
kwièling | tweeling |
Kwoid èn kujuitje | Koord en koordje |
könjel | goot |
L |
lammertiejre | klagen |
lammërtièrë | jammeren |
lantjièn | lantaarn |
lauskiel | zeer arme man |
lèkstoaf | lekstok |
leuter | zeepsop |
Leuter | Zeepwater |
M |
maantel-rengermaantel of rengelmaantel | overjas - regenjas |
majoo | zwempak |
mal-choas | ongeluk of tegenslag |
malsjôas | tegenslag |
mankementig | gehandicapt |
manskieël | man---kerek |
manskjièl | manskerel |
mauwle-mèkker | iemand die veel van zijn oren maakt |
mauzekeutelkes | hagelslag (chocolade korrels) |
me-let | boekentas |
mëllét | schooltas |
meri'jukske | meikever |
mèt de sjuntram | te voet |
met veul bechaar | met veel omhaal |
mèt veul besjaar | met veel ophef |
mètske | meisje |
meurf | gaar |
mjietsem | mutsaard- (samengebonden hout) |
moager sjrèp | mager meisje |
moalver | marmer |
moaslat | zakdoek |
mõg | huismeid |
mônesdoek, moalneusdoek, moalplak | zakdoek |
mossel | dik meisje |
mot---mottepiepel | nachtvlinder |
möalzaoper | drinker op iemand zijn kosten |
N |
n staar ènhübbe | zat zijn |
ne bla-e | een liberaal |
ne diksjenèr | woordenboek |
ne duur | een stier |
në filèt, fillet | een boodschappentas |
ne kersaant | een vrijer |
ne klats - èn hampel- èn pwooise- e pak... | hoeveelheid |
ne klitchie | een vracht |
ne kraowogel | een kruiwagen |
ne pompebak | een gootsteen |
ne rooie | iemand van de socialistische partij |
ne schietenkliever | een string |
ne smoek | bovenstuk van een toegebonden zak |
ne stop van ein wainfles | een kurk van een wijnfles |
ne vatchie | een marginaal persoon |
nen a'e pée | een oude man |
neut of zwem kraige | slaag krijgen |
Nondejukku | Strikje |
nonk | onkel |
noskes | avondmaal |
O |
oallik-haaf-vjiedèl | heel-half-1 / 4- |
oere pére zïn | afzien |
onderlèfke | onderhemdje |
ondeugede praai | stouterik |
ooier | ader (in menselijk lichaam) |
op bjivèt goan | op bedevaart gaan |
P |
palto | korte jas |
pë (r) trèt | foto |
pèrreplu | regenscherm |
pertretche | fotoke |
pësjênsë | geduld |
pesteungske | klappertje |
petieterig of oelderig klein | heel klein |
pieberge spele | verstoppertje spelen |
piepel | vlinder |
piètère | peter |
piring | regenworm |
pisweurm | mier |
piswurem | mier |
pitse | nijpen |
pitserke | drukknoopje |
pitslamp | zaklamp |
pitstang | nijptang |
pjiél | parel |
pjièsel | perzik |
plaffetur, blaffetur | rolluik |
plak hauge ook: reservière | plaats voorbehouden |
planché | houten vloer |
plek op our mauil | een mep in je gezicht |
plèk-ploaster | kleefverband |
plèkbaand | plakband |
plèkbilleke | treuzelaar |
plekploeëster | pleister |
plisse | politie |
ploaster, plwoster | plakverband |
ploché | houten vloer |
poat | meter |
Poefkèttel | Iemand die schulden heeft |
poekel | joint |
poenjaar | groot zakmes- (soort dolk) |
poenjaar | springmes |
pone | kussen |
pony | pony |
pôpegè | papegaai |
pote | wortelen- (groenten) |
potjièt | klei voor vaatwerk |
praaikelèk | gevaarlijk |
pratte | mokken |
pratten | mokken |
Prèl | Hetzelfde |
priegel of neut of rammel of zwèm... | slaag |
primkes of priemen | lucifers (zwavelstokjes) |
prise | stekker |
prissel | perzik |
pwooirsop | poreisoep |
R |
raaisvloj | rijsttaart |
ramboe'lzjë | heibel-herrie |
règse vwooir | rechtse haarscheiding |
rèlle | treinsporen |
reur | wielen |
ro (o) ie kebaus | Rode kool |
robespièr | stout kind |
roet | treinspoor |
rooi kruzelkes | rode bessen |
S |
sàasnol | zagevent |
se-rèl | zurkel |
sepap | ventiel |
serrèl | zurkel |
sësies | braadworst |
sibbedee (ke) | dromer |
sibbedeeë | dromen |
sist-tjèn, sitern | tank voor vloeistof |
sitèrn | beerput |
sjàa | grendel |
sjaa | schuifgrendel |
sjaait-pepier | w.c.-papier |
sjabrang, chebrang, chembrang | deurlijst |
sjaggernière | kwaad maken |
sjàggrënièrë | boos maken |
sjainës | naar het schijnt |
sjainheilige | niet betrouwbare persoon |
sjaiten | kakken |
sjau | redelijk |
sjauw groot | erg groot |
sjebabbel | karamel- (snoepje) |
sjebelleke | voetbankje |
sjeddere | scherp praten |
sjèiresliep | messenslijper |
sjèmelle | bijpraten |
sjervelieke, sjèrvëlikkë | schaatsen |
sjèrvlikkë | baantje glijden |
sjétekliever | String |
sjeùr (re) gë | zwoegen |
sjèv-velinge | houtkrullen- (bij het houtschaven) |
sjèvrooi | koude rillingen |
sjhekoan | schampkaart |
sjieberre | dansen |
sjietlèèr | katapult |
sjikkerééj (chicorei) | witloof |
sjoal | daklei |
sjoans | geluk |
sjôap | kast |
sjoaphoas | bangerik |
sjoaphöas | iemand zonder moed |
sjoas heubbe | geluk hebben |
sjoasmouwl | mond zonder tanden |
sjoeftich | wees op uw hoede-opgepast |
sjoekenière | licht plagend verwijten |
Sjoepsjaaiter | Tongenaar |
sjoi èn chaan | schade en schande |
sjokke-poei of sjokkepjièd | schokkepaard oh hobbelpaard |
sjoon gieze | mooi meisje |
sjouwer | ham |
sjreddere | ijzer vermalen |
sjrel | zurkel |
sjroebvrou | kuisvrouw |
sjroepdoek | dweil |
Slievenherebeuleke | O.L.Vrouwe-beestje of Lievenherenbeestje |
Slivrauw | Onze Lieve Vrouw |
smaadbol of beignet | oliebol |
snaowte goan | uit nieuwsgierigheid iets gaan bekijken |
snaut | iemand die alles moet weten |
snaute | nieuwschierig gaan kijken |
soekerklitse | suikerbonen |
soptelleur | soepbord |
spauwë | spuwen |
speet | gieter |
speete | gieten |
spéngel | speld |
Spènnegewi-jief | Spinnenweb |
spieke (s) | wasknijper (s) |
spieke of wasspieke, wasspéngël | wasknijper |
spuit | gieter |
stattel | nestel |
stattele | veters |
stèchele | ruzieën |
stèrke kastaar of galjaar | sterke man |
stiekelinkske | stekelbaarsje |
stoppetrèkkèr | kurkentrekker |
stoute praai | durfal |
straikë | strijken |
strant jeunk | stout kind |
strikaizer | breinaald |
strikke | breien |
strïksjün | schaatsschoenen |
striksjün raaien | schaatsen |
stroekplis | veldwachter |
szozemien | jasmijn- (bloem) |
T |
t'ès gein avans- (ook: avoas) | dat baat niets |
t'ès sjamplevie | het is verdwenen |
taanbossel | tandenborstel |
tapis-plain | vast tapijt |
tappesiére | behangen |
tappesjierpepier | behangpapier |
tauwspèngel | veiligheidsspeld |
tëpéét | behangpapier (2) - |
tepkë | kleerhanger |
terwjiéskop, terwjéskop | averechts persoon |
terwjiesnak | averrechts persoon |
tettele | talmen |
Teungers kalle | Tongers spreken |
teusen nier en beult | tussen neus keel |
timmer | postzegel |
timmer | zegel of postzegel |
tirette | ritssluiting |
tjieute-joauwp | hoepelrok |
tob | emmer |
toeplits | teenklem |
toet zo nie | zaag zo niet |
Tongërë, Tongëra | Tongere |
tratske-trats | klinknageltje-klinknagel |
trëbat | VOETPAD |
trëbat of zül | stoep |
trebatkladder | onzedige vrouw |
trenselle, trèntëllë | treuzelen |
U |
unnëkës én jék | ajuintjes in azijn |
V |
van èigës | vanzelf |
van zë klötchë | bewusteloos |
vasse | hielen |
vatchie | koehoeder |
velloroad | fietswiel |
ver-rwoeize | beschadigen |
vèrkespoot èn klibber | varkenspoot in gelei |
veur wõ | waarom |
vlaajme, vleummë | visraten |
vlèt | straatgoot |
vlèum | visgraat |
vljeut | straatgoot |
vljeuttie | straathond |
vloj | taart |
voaring | deugniet |
vreigele | doorwurmen-een weg banen |
W |
waainé | wanneer |
waaj ë fl (e) uitsje van ën sènt | eenvoudig |
waajsvroo | vroedvrouw |
wai ès èet of waai ziet èt out | hoe is het |
wai zit et out | hoe is het |
waizevrouw | vroedvrouw |
washèèske | washandje |
wiènderik | puistje aan het oog |
wjiène | worden |
woag | weegschaal |
Woiet | wat voor iets |
wolefaant | olifant |
Z |
zaaig | vergiet |
zabs | honingbij |
zaine pwooise hoage | zijn plechtige kommunie houden |
zaoper | drinker |
zaps | wesp |
ze ès èn possitie | zwanger zijn |
ze hèt eine hoan de kop oafgebéte | ze heeft haar lippen rood geverfd |
zeikkoal of zeikkoet | beerput (2) |
zich môttig vülë | zich onwel voel |
zich vuge | zich koest houden |
zig vuge | zich gedeisd houden |
zjat | kopje |
zjoeggëlë | schudden |
zjoeke | porren of stoten |
zoagnol | iemand die zaagt |
zoapen | zuipen |
zõavel | zand |
zoermoes mèt sesies | zuurkool met worst |
zoewn van mèlk | room van melk |
zwèlke toffelloake | glanstextiel-tafellaken |
zwelver (ke) | zwaluw |
zwoalmèr (ook zwolevèr) | zwaluw |
zwoas | spekzwoerd |
zül | trapje op aan de voordeur |