'nen ongelekdem baer | een ongelikte beer |
al geit kuupke d'n boam oet....... | wat er ook zal gebeuren................ |
as dae wys is zien alle gekke wys | volkomen geschift! |
Dae is door de ratte besjnuffelt | Die is niet goed bij zijn hoofd |
Dae is neet gans richtig | Hij is niet goed wijs |
Dae mak zig vuer unne sjoènen hieès neet bang | Goh, wat is die man dik |
Dae rauk wie de sjouw van Tieglia | Iemand die veel rookt |
Dae zit in Venraoj | Hij zit in het gesticht |
Dao is de kér opgekiep | Een miskraam |
dao kump dae wiewatermetroeës weer sigaar haole | daar komt de pastoor weer een sigaar halen |
Dao zien ze d'r ein aan 't inlaajje | Er is een flinke bui op komst |
Daomet kense op dien vot nao Kaevelaer rieje | Over een bot mes |
de kloeëte ligge te sjoere | helemaal niets uitvoeren |
Det is 'ne geklaadsde | Die is niet wijs |
Dôw haes eine kop als eine kloon, en dea steit dich zoë sjoen. | Je heb een hoofd als een clown en die staat je zo goed. |
Dow kens mich de poekel roetse | Je kunt de pot op |
Ein nut bieës | Een vreselijke vrouw |
Geis se nao de sjop, den ken dienen daag nimmer kepot | ga je naar de schuur dan is je dag helemaal top |
haes se nag wäörd! | daar sta ik van te kijken! |
Haese nag wöard! | Wat zeg je me daarvan?! (heb je nog woorden!) |
Ich heb tes vol! | Ik heb er genoeg van! |
kaai heng | koude handen |
laote gewaere | zijn gang laten gaan |
leave (=leven) maken | lawaai maken |
lek mich de zök | je kunt de pot op |
mei en den | nu en dan |
mich versleit d'n oam | Ik ben sprakeloos |
moadekke | jeetje mina |
op zien Tegels | op zijn Tegels |
Oppe kneen met gevaaide heng baeje | Op de Knieën met gevouwde handen bidden |
Tomme, zäed Sjang tége Sjeng, sjoëne sjink, Sjeng! | Verdorie, zegt Sjang tegen Sjeng (Jan), mooie ham, Sjeng |
unne fakkel in de morge is unne daag zonger zörge | een joint in de morgen is een dag zonder zorgen |
Ut begint um drònger te laupe | Hij wordt vergeetachtig |
Ut is naat, kaad en sjuverechtig (weer) | Het is nat, koud en rillerig (weer) |
veur mien pert | voor mijn part |
Zjwieg, d'r zitte doéve op ut daak | Stil, er luisteren kinderen mee |
(n) emes | (n) iemand |
bleik | gras |
book (stoottoon) | boek |
dôw | jij |
maedje | meisje |
't gebróek | het gebruik |
't hüske | De W.C |
't sjmak | het smaakt |
A |
aad | oud |
aaf | af |
aafgeleverd | afgeleverd |
aafsjlaon | afslaan |
aek | azijn |
aektes | salamander |
aerbaeze | aardbeien |
alderdôm | ouderdom |
alik | heel, intact |
allein | alleen |
allewiel | hedentendage |
allewiel | momenteel |
Allewiëls | Ondertussen |
Altaor | Altaar |
alvas | (al) vast |
alves | (al) vast |
aolie | olie |
aoliebieësje | lieveheersbeestje |
Aoliebiësje | Onze Lieve Heer beestje |
aom | adem |
aomere | houtskool |
aove | oven |
aovend | avond |
apert | apart |
appelesien | sinaasappel |
appelesien | sinasappel |
B |
babbelaer | snoepje |
babbeleer | snoepje |
baeje | bidden |
bangk | band |
Baolder | Baarlo |
Baove | boven |
Baöke | hard huilen |
Baöke | huilen |
Bedangk | bedankt |
bedreuf | bedroefd |
beej | bij |
begôs | begon |
begôs | begonnen |
bein (sleeptoon: / en dan ) | been |
bein (stoottoon / ) | benen |
béin (stoottoon) | benen |
bekker | bakker |
beleidige | beledigen |
Bels | Belgie |
beng | banden |
bergemuuske | verstoppertje |
besjtakel | lawaai |
bessem | bezem |
beuk | boeken |
biel | bijl |
bietje | beetje |
blâad | blad |
bláar | bladeren |
blaedje | blaadje |
blauw mark | vlaamse gaai |
bleik | gras |
bleuj, bleuje | bloei |
Bliëf | Blijf |
Blierik | Blerick |
boeknagel | navel |
boeremoos | boerenkoolstamppot |
boéte | buiten |
bôks | broek |
bôksetès | broekzak |
book | boek |
bótter | boter |
boum | boom |
boutdoës | de W.C. |
brangkwaer | brandweer |
branne | branden |
braojkaetel | braadpan |
braomele | bramen |
breid | breed |
broadwors | verse worst |
broëd | brood (roggebrood) |
broën | bruin |
broët | roggebrood |
broor - breurke - breurs | broer |
brögk | brug |
bu | bui |
bussjop | bisschop |
Bördje | Bordje (plakkaat) |
börstel | borstel |
C |
compassie | medelijden |
D |
dâag | dag |
dáag | dagen |
dâak | dak |
dae (mannelijk) | die |
dao | daar |
de mins (mins=man) | Echtgenoot |
Dees reis, guf ut d'r genne | Deze keer gaat het niet door |
det | dat |
die, det, het | die (vrouwelijk) |
diek | dik |
doa | daar |
doënnbeej | dichtbij |
doëzend | duizend |
doon | doen |
Doordewaeks | Doordeweeks |
doot | doe |
doow | jij |
doow kumps | jij komt |
dôw | jij |
dow mens | jij meent |
dow tiks gaar neet richtig | je bent helemaal gek |
drejje | draaien |
druëgwors | cervelaatworst |
druime | dromen |
druueg | droog |
dröpke | borreltje (jenever) |
duëje | dooien |
Duipe | Dopen |
duk | vaak |
düjje | duwen |
dök | Vaak |
dök, döks, dökker | dikwijls, vaak |
E |
efkes | even (tjes) |
Egiepte | Egypte (buurtschap in Tegelen) |
eier | eieren |
eigenaer | eigenaar |
eiketske | eekhoorn |
eikketske | eekhoorn |
eimer | emmer |
ein (e) | een |
eine kleine honk | Hondje |
elders | ouders |
ensigste | enige (de ~) |
erm | arm |
eur | haar (vnw) |
euver | over |
F |
fatsig | vet |
femilie | familie |
Fiësdaag | Feestdag |
fiësvertoën | feestvertoon |
fijn, fender | fijn, fijner |
fijn; sjoeën | mooi |
flödde | floot |
forchet | vork |
friettetoe-oet | joint |
fýn | fijn (letterlijk) |
fýs | vies |
G |
gaar neet | helemaal niet |
gaarepaap | libel |
gaat | gat |
gael | geel |
gaer | graag |
gans | heel |
gans | helemaal |
gaon | gaan |
gedeuns | gedoe |
gedóch | gedacht (voltooid deelwoord) |
gedoons (oorspronkelijk) | gedoe |
geej | U |
gegangen (gegaon) | gegaan |
geis | geest |
gekos | gekund |
Geluif, Gelauf | Geloof |
geluive | geloven |
genóg | genoeg |
gerdiene | gordijnen |
get | iets, wat |
gevaor | gevaar |
geviërlijk | gevaarlijk |
gevonge | gevonden |
gewoeën | gewoon |
gich | jicht |
glaas | glas |
Godsammezegene | Verdomme |
gôjjen-dáag | goededag |
gold | goud |
Graaf | Graf |
graof | grof |
grei | spul |
Greize | Huilen (zachtjes) |
greuje | groeien |
greun | groen |
groeët | groot |
grótter | groter |
gruuëts | trots |
H |
haas | handschoen |
haer | heen |
haet | heeft |
haje | houden |
hampeleman | lomperd |
haof | tuin |
hasses kinger | verdomme |
heej | hier |
heit | heet |
heite | heten |
hel | hard |
hemp | hemd |
heng | handen |
hert | hart |
het | zij (jonge vrouw of meisje) |
hets | hitte |
Heuvels-zone | H - Z |
hoaf (oa is opener klank dan in Baolder) | tuin |
hoe:s | huis |
hoés | huis |
hoije | aju (us) |
hojje | Ajju (adieu) |
hôjje | groeten bij weggaan |
Holt | hout |
hónk | hond |
hood | hoed |
hoot | heette |
houwe | slaan |
hudje | hoedje |
huidvleis | zult hoofdkaas |
hung | honden |
huuere | horen |
Huuzer | huizen |
I |
ich | ik |
ich haaij van dich | ik hou van je |
ich waar | ik was |
iew | eeuw |
ing | eind |
inkele | enige |
intrint | bijna |
J |
jao | ja |
jaomer | jammer |
jaor | jaar |
jiderrein | Iedereen |
joekskepel | dweilorkest |
jong | jongen |
jónk | jong |
K |
kaad | koud |
kaaje sjuver | koude rilling |
Kaakerke | Kaldenkirchen |
kabuitske | klein hokje |
kaetel | ketel |
kaetel | pan |
kallebas | boodschappentas |
kallebas | draagtas |
kallebeske | handtas |
kammeraod | vriend |
kamp | kam |
kattemieskes | wilgenkatjes |
Katterbraa | Quatre Bras (kruispunt) |
keime | kammen |
keld | koude |
Keplaon | Kapelaan |
ker | kar |
kerboet | balkenbrij |
keuning | koning |
kiendje | kindje |
kiep | kip |
kiës | kaas |
kiets | kar |
kinger | kinderen |
kingerechtig | kinderachtig |
kink | kind |
klaor, vaerdig | klaar |
kledje | kleedje |
kleever | toffee |
kleid | kleed |
kleier | kleren |
klender | kleiner |
klimpe | luiden (klein klokje) |
Klingerbuúl | Collectezak (Kerk) |
kloes | kluis |
kluntjuzzewek | brood met witte kandij korrels |
klöntjeswek | kandijbrood |
knaok | bot |
kneen | knie |
kneen | knieën |
kníen (sleeptoon) | konijn |
kniep | knipmes |
knóddele | knoeien (zitten te ~) |
knoers | kraakbeen |
knônnezat | stomdronken |
Koekdenang | Couque de Dinant |
koel | kuil |
koes | varken |
kóetele | ruilen |
kolder | onzin |
kop | hoofd |
kos | kon |
kotje | cel |
koupe | kopen |
krangs | links |
krank | ziek |
krempel | rommel |
krintemik | krentebrood |
kroek | kruik |
kroët | appelstroop |
kroet | stroop |
kruuts | kruis |
krök | kruk |
ku | koeien |
kump | komt |
kurs | kers |
kwekvors | kikker |
kwiét | kwijt |
Kölle | Keulen |
kölse | kinkkeren |
kölse | knikkeren |
kömkes | kaantjes |
körsje | korst van boterham |
Körsmis | Kerstmis |
Körsnach | Kerstnacht |
kös, kösmoel, noet | kus |
kösmuulke, nuutje | kusje |
L |
lachdene? | lachte hij? |
laeg | leeg |
laepel | lepel |
lank | lang |
laot um gewaere | laat hem zijn gang gaan |
lauoe | lopen |
laupe | lopen |
leech | licht |
leef | lief |
leeke | lekken |
letste | laatste |
liefke | borstrok |
liëg | laag |
lieraar | leraar |
lierares | lerares |
loch | lucht |
luchtepoal | lantaarnpaal |
M |
maake | maken |
maedje | meisje |
maodekke! | Goh! |
mechtig | machtig |
mei | soms |
mei en den | af en toe |
mei, met | mee |
meine | menen |
meis | meest |
meister | leraar |
meister | meester |
mekkelik | gemakkelijk |
mellik | melk |
merksdesenet? | merkte je 't? |
mets | mes |
mettegang | meteen |
meuite | moeite |
meuren | stinken |
mich | mij |
Middeliëuwe | Middeleeuwen |
miemere | aalbessen |
Miert | Maart |
mins | man |
mins | mens |
misdeener / misdeenette | misdienaar / misdienette |
moer | muur |
moes | muis |
moets | huismus |
moets | mus |
moodworm | mol |
muug | moe |
N |
naas | neus |
naat | nat |
nae | nee |
naeve | naast |
nag | nog |
nao | naar |
neie | naaien |
neks | naakt |
nemes | niemand |
neume | noemen |
nie | nieuw |
niej | nieuw |
Nolles | Voetveeg |
noow | nu |
Numwaege | Nijmegen |
nut | gemeen |
nüedig | nodig |
O |
oave (oa is opener klank dan ao in saoves) | oven |
oe:t | uit |
oetneudige | uitnodigen |
oetnuuediging | uitnodiging |
Onbesjoef | Onbeschoft |
óngerboks | onderbroek |
O |
ongerzeuk | onderzoek |
ongevier | ongeveer |
Ònjeklònje | Eau de Cologne |
O |
onnag | ook nog |
onneet | ook niet |
onwersjienlik | onwaarschijnlijk |
oor | uur (tijd) |
op Sjteyl | in Steyl |
oppe Ruiver | in Reuver |
ós | ons |
O |
oug | oog |
ozelig | koud |
ózze | onze |
P |
paaf! | boem! |
paerd | paard |
paolingsjtein | gootsteen |
Paose | Pasen |
Parys | Parijs |
pens / boëk | buik |
pepeer | papier |
percies | precies |
percys | precies |
perik | pier |
perik | regenworm |
pesjtoeër | pastoor |
pesjtungskes | knalhoedjes |
pesjtungskesgewaerke | Klapperpistooltje |
petat | aardappel |
plee | de W.C. |
pletske | koekje |
pliesie | politie |
Poelpekske | Kikkervisje |
poelpekskes | kikkervisjes |
praos | fauteuil |
praote | praten |
preuve | proeven |
pruumkes-wék, krinte-wek | Krentenbrood |
Pruus | Duitser |
Pruuses | Duitsland |
R |
raegenpiep | regenpijp |
ram | helemaal |
Remungk | Roermond |
richtig | echt (typisch) |
roetsjbaan | glijbaan |
rugk | rug |
rugke | ruggen |
Ruiver | Reuver |
rumpke | vest onder 'n driedelig kostuum |
ruuke | ruiken |
ruûzele | verliezen van naalden (kerstboom) |
S |
saoves | 's avonds |
schryve | schrijven |
shötelsplak | vaatdoekje |
Sintermerte | Sint Maarten |
sja | schade |
sjadu | schaduw |
sjang | schande |
sjeif | scheef |
sjeut | schot |
sjiër | schaar |
Sjiéthöes | Bangerik |
sjille | schelen |
sjink | ham |
sjinketömpke | hampunt |
sjlaat | sla |
sjlechter | slager |
sjlei | slee |
sjliddere | glijden |
sjlieps | stropdas |
sjlum | slim |
sjlup | schoot |
sjmaal | smal |
sjmaondigs | 's maandags |
sjmek | smaakt |
sjmik | zweep |
sjnië | sneeuw |
sjnie-je | sneeuw |
sjnieder | kleermaker |
sjniëje | sneeuwen |
sjnieje | snijden |
sjoeëne | FIJNE |
sjoel | school |
sjoene kleier | schone kleren |
sjoester | schoenmaker |
sjoklaat | chocolade |
sjoldaot | soldaat |
sjollik | schort |
Sjòlluk | Schort |
sjoon | schoen |
sjoon | schoenen |
sjoonreeme | schoenveters |
sjop | schuur |
sjóttel | schotel |
Sjòttelhandook | Keukendoek |
sjôttelsplak | afwasdoekje |
sjôttelsplak | vaatdoek |
sjpéule (dus met stoottoon) | spoelen |
sjpeule (sleeptoon, eerst / , dan\) | spelen |
sjpoar | spoor |
sjraap | hees |
sjraap in de kael | schor in de keel |
sjravele | niet stil kunnen zitten |
sjravele | onrustig op stoel e.d. bewegen |
Sjravelle | Stuntelen |
sjriëve | schreeuwen |
sjríeve | schrijven |
sjryve | schrijven |
sjtaej | steden |
sjtaekbaer | kruisbes |
sjtaekbere | kruisbessen |
sjtale op | lijken op |
sjtasie | station |
sjteelmoos | raapstelen |
sjtek | stok |
sjtelt | stelt |
sjtert | staart |
sjteure | storen |
sjtevel | laars |
sjtoals | trots |
sjtool | stoel |
Sjtraevelle | bekvechten |
Sjtraevelle | Stuntelen |
sjtraof | straf |
sjtraum | stroom |
sjtum | stem |
sjurger | schooier |
sjurkèr | kruiwagen |
sjuttelke | bordje |
Sjuùmke (sjuùmke trékke) | Dropwater |
sjuuns | schuin |
sjwaerdes | doordeweeks |
sjwaerdigse klijer | doordeweekse kleren |
sjwerdes | doordeweeks |
sjöp | schop |
sjöpke | schuurtje |
sjörker | kruiwagen |
snitje wek | boterham |
soart | soort |
sókker | suiker |
Sôkkerpáek | dropwater (laurierdrop) |
sôkkerpaek | laurierdrop |
speegel | spiegel |
straot | straat |
swaerdigse sjoon | door de weekse schoenen |
söckerpeak | zwartwit |
sök | kousen |
T |
taegeswöardig | tegenwoordig |
tank | tand |
taofel | tafel |
tas | kopje |
Tas | Mok |
tas, täske | kop (je) |
teike | teken |
telder | bord |
teng | tanden |
ter | teer (pek) |
tes | broekzak |
tessendook, snotlap | zakdoek |
tië | thee |
tiel, pater, fakkel, jikkel, stick | joint |
tieske | pannelap |
Tillefoon | Telefoon |
toese | ruilen |
toet wies | tot |
trek | la (lade) |
truuk | terug |
Trülke | haarknotje |
träöt | blaasinstrument |
tröät | trompet |
Tunnes en de Schaele | Sam en Moos (pro) |
twelf | twaalf |
U |
ug | U (naamval) |
unne doe:je | een dode |
unne maelige petat | iemand die flauw doet |
unne mins | een man |
Unne sjreggendek | Broodmager |
ût | het |
U |
ut raökeliezer | de pook (kachel) |
V |
vaerdig | gereed |
vaerdig | klaar |
Van de poekel geroútsje | Je bent gek |
vandan | vandaan |
Vastelaovend | Carnaval |
veer | veel |
verbergemuuske | verstoppertje |
verchet | vork |
verkaad | verkouden |
verke | varken |
verlere 2 / 3p verluus verloar verloare | verliezen |
versjtendig | verstandig |
ves waal | vast wel |
veuge | voegen |
veule | voelen |
veur | voor ( plaatsduiding) |
veuraansjtaon | vooraanstaan |
Visgaerd | Vishengel |
vót | kont |
vreg | brutaal |
vremd | vreemd |
vrere | vriezen |
vroulu | vrouwen |
vruug | vroeg |
vruus | vriest |
vrüeg | vraagt |
vuel | veel |
Vur (dich) | Voor (jou) |
vurbeejgenger | passant |
vurreg | vorig |
W |
waage | wagen |
waal | wel |
waar / waas | was |
wae | wie |
waeg | weg |
waek | week (zn) |
waemuske | vest |
waer | weer |
waer | weer (sgesteldheid) |
waerd ( (sleeptoon / en dan ) | waard |
waerd (stoottoon / ) | waarde |
waere | worden |
WatJoa? | wal |
weagsjoal | weegschaal |
weeg | wieg |
weej | wij |
weer | weer, opnieuw |
weie | waaien |
weik | week (bnw) |
Wek | Mik (brood) |
Wek ( wekske) | Brood |
wêk (witte wèk of broène wèk) | brood (witbrood of bruinbrood) |
weld | wereld |
werm | warm |
Wie geit ut? | Hoe gaat het? |
wiéd | ver |
Wiéd öwèg | Ver hier vandaan |
wiënig | weinig |
wink | wind |
wo (o) r (e) | werd (en) |
woeë | waar |
wortelemoos | wortelenstamppot |
wuurt | wordt |
wölle boene | tuinbonen |
Z |
zaach | zacht |
zaachte | zachte |
zaal | zadel |
zaat | zout |
zank | zand |
zècge | zeggen |
zeen | zien |
zeip | zeep |
zekdimpel | Mier |
zekske | zakje |
zelefde | zelfde |
zeuk | zoek |
zeuke | zoeken |
zeut | zoet |
zich melle | zich melden |
zjeloers | jaloers |
zjwaak | zwak |
zjwaap | slaag |
zjwaegelke, zjwaevelke | lucifer |
Zjwame | Swalmen |
zjweie, winke | zwaaien |
zjweitveut | zweetvoeten |
zjwumbad | zwembad |
zjwumme | zwemmen |
zoeër | zuur |
zoeërmoos | zuurkool |
zumpe | huilen |
zung | zonde |
zuul | pilaar |
zuul | priem |
zuul | zuil |
öm | haar (jonge vrouw of meisje) |
örges | ergens |