als iemand zegt `als ik dit of als ik dat`... | As os kat ön kój war molleke wö ze onner (e) tueffel... As men tant kloete ha war 't menne nónk gewiest... As de as brekt valt de kaar... |
als iemand zegt `ik denk...` en men is niet echt overtuigd dat er iets zinnigs gezegd gaat worden | Dinke... Löt ö paeërd dinke, da hit de kop tör vur |
Bij driekoningen zijn de dagen al terug een beetje langer | Bè lichtmes zenne daag al nön haoneschré gelengd |
Bijt maar op uw tanden | Bet mer op oer taan |
Broek te kort | Hì der waoter in oere köller |
Dat is geen gemakkelijk persoon | Da es giene sumpele / da es gien sumpel |
Dat kan mij niet schelen | Mich ön zörg |
Die maak je alles wijs | Dieje vang der ooch onner ö papiejrenhujke |
Dikwijls / alle vijf minuten | Alle hondsgezaek.... Alle vaefvujt |
doen of je nergens van weet | Doewn of oer neus blójt |
Een goede buur is veel waard | Béöter nö góje geboer as vaer familiej |
Er niets van kunnen / terrecht brengen | Tör niks van bakke |
Fiere Stallenaren hebben dit ooit wel eens gezegd | Stal boven al! |
het komt niet zo nauw / het is goed genoeg zo | Iene dieje in Lumme euvere mert rijd ziejt da niej |
Het moet niet heel precies zijn | 't kumpt niej zoe naa |
Iets onverwachts | Ö paeërd van achter en ö waef vanveur kan slön veniej da 't wult |
Iets wijs maken | Ö raod vurre oêge draen |
ik ben het beu | Ich zen 't zoe muj as kaa pap |
Ik krijg van alles de schuld | Ich zen 't altaed gewiest, ooch as e kat gejónkt hit |
Je moet het zeggen zoals het is | Ge mot ön kat een kat noeme |
Je moet je woord houden | Gezeed es gezeed en ö woord es ö woord |
Jij kan zagen | gè kunt ön zéög spanne |
kijk in uw eigen bord / bemoei u met uw eigen zaken | loêrd (gerokken oe) in oeren aege troog |
Kijk uit / let op. | Kiekt öt oer koter. |
Laat u niet wijsmaken | Löt óch niks op oer mouw spelle |
rustig aan | op 't gemaak |
Van kwaad naar erger | Vanne klavers nó de hae |
Veeleisend zijn | Veul complimente hemme- veul note op oere zang hemme |
We zijn weg / muizen er vandoor | We kösse os schup af |
Zegt men bv als iemand iets onmogelijks vraagt | Op papiejr löt ich nö kwakvors vliejge |
Zegt men o.a. als er niet veel meer in huis is en het hoogtijd is om naar de winkel te gaan | 't es ermój troef |
Zegt men tegen iemand die voor het minste klaagt | Nen hond en ö paeërd mankt vur en scheet |
Zegt men van een bazig persoon | Da es ooch nö sjenderm (van gendarme) |
Zegt men van een betweter | Dieje dinkt ooch dat er het werm waoter hit ötgevonne |
Zegt men van een mager persoon | Den hond hit gebete moe nen aare (anere) mins batse hit |
zich niet goed voelen | Niej op zenne kullo zen... Niej op zen stukker zen |
Zoiets vergeet ik niet en haal ik later wel trug boven | Da stéök ich i men mouw |
A |
aal | paoling |
aalbes | sint jansbeer |
aambeien | 't speen |
aanbieden / aangeboden | aonbieje / aongeboje |
aangroei | aonwas |
aansteker | briekkè |
aap-aapje | aap-aepke |
aard | aord |
aardappel-aardappelen-aardappeltje | pattat-pattatte-petettekke |
aardbei | aeërdbeer |
aarde (grond) | aerde / aere |
aardmannetje | aeërdmenneke |
aardnoot | apeneut |
abnormaal | niej normaol / abnormaol |
acht | acht |
achterbakse | onnerkrueper |
achterom | achterum |
achterover | achtereuver |
achterste | poller (drekt kreg der nö schóp onner oere poller) |
adem | össem |
ader | aor |
afslaan | afdrean |
Alle vijf minuten | Alle hondsgezaek |
Alle vijf minuten | Alle hondsgezaek... Alle vaefvujt |
allemaal | allemaoël |
allerheiligen | allerhöllige |
altijd | alzeléöve / alvazeléöve (da es alzeléôve zoe gewiest-dat is altijd zo geweest) |
alvermannetje | allevermenneke |
anders | aners |
andersom | anersum |
appart | appaort |
appel / appelen / appeltje | appel / appels / eppelke |
april | (a) pril |
arbeider | werkmins |
arm (weinig hebben) | erm |
arm-armen-armpje | erm-erm-ermke |
armoede | ermój |
augustus | oggustus |
auto | otto |
avond shift | nacht post |
avondeten | aoëveskost |
azijn | azaen |
B |
bak-bakje | bak-bekske |
bakker | bekker |
baktrog | moel |
banaan | b'nan |
band-banden-bandje | band-baan-benteke |
bangerik | brókschaeter |
bank-bankje | bank-benkske |
barsten / gebarsten | borste / geborste |
beeldje | postúrke |
been-benen-beentje | biên-bien-bienke |
beenderen | knoke |
beerton | zaekton |
begonnen | begost (moe zen ich on begost-waar ben ik aan begonnen) |
bekaf | mörf / stikop |
bekent | bekint (daoë zen ich niej bekint) |
België | Bels |
bende | ben |
benieuwd | beniejfd / curieus |
berg-bergen | berreg-berreg (hiej zen gien berreg-hier zijn geen bergen) |
Beringen | Berringe |
Beringen-Mijn | Cité |
beroep | stiel |
beschuit | beschuet |
beschuitenpap | beschuetepap |
beslaan (van hoefijzers voorzien) | beslön |
beter | béöter |
beuk | bikkeboêm |
beukennootjes | bikkeneutekes |
Beverlo | Baeëvel |
bibliotheek | bókkerij |
bidden | béön |
biechten | biejchte |
bieden / geboden | bieje / geboje |
biet / bieten | biejt / biejte |
bij haar thuis | te hurrest |
bij hun thuis | te hunnest |
bij uw thuis | toerrest |
bij zijn thuis | te zennest |
bij-bijtje | bij-bieke |
bijeen | biên |
bijna | bekanst |
bijtel | baetel |
binden | binne |
bioscoop | cinnema |
blaar | blaoër |
blaar | blaoër (ich hem ön blaoër) |
blaas / blazen | blaoës / blaoëze (ich blaoës-gè mot herder blaoëze-blöst wa herder) |
blaasje | blöske (tör kome blöskes op) |
blad-bladeren-blaadje | blaod-blaoër-blöjke / bletteke |
blaffen | basse |
bleek | bliek (ie gerokken) |
bliksem | weerlicht |
blootvoets | berrevoewts |
bodem | bojem |
boek-boeken-boekje | bók-bókker / bókke-bukske |
boekenrek | bókerek |
boekweitkoek | bógessekók |
bof | diekoêr |
boomgaard | bogard |
bord | telluur |
bosbes | bosbeer |
boterham smeren | 'n snee braen |
bouwvakker | metser |
Boven Koersel | Bove Koersl |
Boven Stal / Midden Stal / Onder Stal | Bove Stal / Midde Stal / Onner Stal |
braambes | braoëmbeer |
breed | briêd |
breien | strikke |
breinaalden | strikaezers |
breken | bréöke |
brengen-breng-gebracht | bringe-bring (t) -gebrocht (ich bring ön vlaoj mee- bringt mich es 'n vod) |
brief-brieven | bri-jf- bri-jf (nö bri-jf, drei bri-jf) |
broeden | bróje |
broer | bruur |
brood / broden | broêd / brój |
brouwer | br óér |
bui | beis (da war ön gój beis) |
buis | bues |
buisje | böske |
buizen | buis |
burgemeester | burregemiester |
buur | geboer |
buurt | koté |
buurten | uchtere |
C |
carnaval | vaslaoëvend |
chocolade | sjóklaot |
cirkel-cirkeltje | krink-krinkske |
clown | kloon |
commisaris | komissaer |
confituur | zjelei |
correct | zjust |
corrigeren | verbéötere |
cyclus | sieklus |
D |
daarom | daoëveur |
daas | blindats |
dadelijk | bediejme |
dag | daag (dórren daag- door de dag) |
dagen | daag (destag achtdaag) |
dak | daak (op 't daak) |
dakloze | landloeper |
damp | dómp |
darm-darmen | derm-derm (ich hem last va men derm- ik heb last van mijn darmen) |
de dag erna | taags tör naoë |
de dag voordien | taags tör veure |
de vorst zit in de grond | de vreur zit inne grond |
december | december |
deed-deden | dì-déje / déën |
deksel | scheel |
dertien | dertiejn |
dertig | dertig |
deuk | bluts |
deze morgen | huije mörige |
dialect | plat |
diaree | schaeterij |
dierenarts | vetrenaer |
Diest | Diejst |
dik | diek |
dikke nek | dieke nek / Jan-men-kloête |
dikwijls | dek / dekkes |
dingen | dings (ich ka gien tiejn dings tegelaek) |
dinsdag | destag / deëstag |
dokter | doktoêr |
dom | stom |
donder | donner |
donderdag | donnerstag |
donker | dónkel |
doos | doês |
dorp | dörp |
draad | draoëd |
draai | drae (inne drae gónk er rechtdoor) |
draaien | draen |
drei soorten | dreierlei |
dreikoningen | dreiköninge |
drie | drej |
druif | drauf |
druppel | drup |
duif | dauf |
duim | daum |
Duitsland | Dötsland |
duizend | duuzend |
durven-durf | daere-daer (daer der dao op dowwe-durf je daar op te duwen) |
dwars | dwaers |
dwijl | opnimvod |
E |
eb / vloed | liegwaoter (ie gerokken) / hoegwaoter (oe gerokken) |
echte boter | gój boter |
eekhoorn (tje) | iekhuere (ke) |
een | ien |
een wild | nö wulle |
eend-eenden | éönd-éön |
eg | éög |
egel | iegel |
ei | ae |
eierdopje | aerdöpke |
eieren | aeër |
eigenlijk | aeöl |
eik | aek |
eikel (s) | iekel (s) |
eind | en |
elektrisch fornuis | elletrikke vuur |
elf | ölef |
emmer | iejmer / aeker |
enkele | entig (t) e |
enkele | ö stuk of entig |
ergens | iejverans |
ergens in opjagen | ereges stöpkes va kreage |
ergeren | zich diekmake |
ernaast | tör lengst |
erwtensoep | ertesop |
etage | verdiejp |
etalage | vitriejn |
eten | éöte |
etenstijd | éötestaed / schofttaed |
etenswaar | eötwaorij |
even | paor |
Eversel | Eöversel |
everzwijn | wuld verreke |
F |
februari | febrewaoriej |
feest | fiêst |
feest | fiest (gerokken `ie`) |
fiets | vullo |
fietsen | vullo rije |
fietsenmaker | vullomaker |
fietspad | vullospaod |
film | fullem |
flauw | flao |
flauwekul / onzin | kwatsj / flaoënziever |
fluit | fluet |
foto | petret |
Frankrijk | Vrankrek |
friet | frit |
fruit | fruet |
fruitbomen | fruetbúm |
G |
gaan / ging / gegaan | gön / gónk / gegön |
gaar | mörf |
gammel | makkamentig |
gang | gank (hè haa nogal nö gank aon- hij ging nogal snel) |
gang-gangetje | gang-gengske |
gans / heel | aoling |
garen | gaore |
gas | gaas |
gasfornuis | gaasvuur |
gasketel | gaasketel |
gat-gaten | koot-koter |
gebonden | gebonne |
gebraad | gebraoëd |
gedeputeerde | deputé |
gehard | geherd |
gehoor | gehuur |
gelijktijdig | impersant |
geloof | geluuf |
geluk | sjans |
geluk | sjans (sjans es alles-geluk is alles) |
gemakkelijk | gemekkelek |
gemeente | gemènte (hij werkt bij de gemeente-hè werkt obbe gemènte) |
gemeenteraad | gemènteraoëd |
genezen | genéöze |
geraakt | gerakt |
geraas | geraos |
gerookte ham | geroekte hesp |
gescheiden | geschaed |
gevaar | gevaor |
gevonden | gevonne |
gewelf | gewölf |
glad | glettig |
goed gedragen | vuge |
goedendag | hélabba |
Goedkoop | Vur nen appel en ön ae |
goud | gaod |
graag | gaere |
gras | groês |
graven | schuppe |
grenssteen | schaestiên |
grijs | graes / grijs (ij kort) |
groeien | wasse |
groenten | legumme |
grof | groof |
grote man | nö boem (oe gerokken) vanne mins |
H |
haak | haoëk |
haan | haon |
haar | haoër (da wicht hur haoër es laank) |
haar | hur |
haas | haos |
haasten / spoeden | spóje |
had-hadden | haa-haan |
hamer | hamel |
hand-handen-handje | hand (pol) -haan (pollekes) -henneke (polleke) |
handelaar | commèrsman |
handig | hennig |
handschoen-handschoenen | haas-hase |
hard | herd |
hard trekken | róffe |
harder | herder |
hare hond | hurre hond |
hark | gritsel |
hart | hert |
hartelijk | hertelek |
harten (bij kaarten) | herte |
hatelijk | haotelek |
hazelaar | haozelaer |
hazelnoot | haozelneut |
heel | bra (da es bra gemekkelek, 't es bra kaad) |
heen en terug | euver en t wiêr |
heer | hiêr |
heer en meester | hiêr en miester |
heg | haag |
heilige | höllige |
Helchteren | Hölechtere |
helemaal | hullegans |
hemd | hum |
Heppen | Heppe |
herfst | naojaoër |
Het een of het ander, zegt men ook als iemand besluitloos is | Aer of jung |
het is zonde | 't es zun |
Heusden | Heus (d) e |
hier | hers / herres (zè kwaampe hers- zij kwamen naar hier) |
hier en daar | hers en gins |
hij | hè / er, aan het begin van een zin hè maar in een zin meestal `er`, enkel bij nadruk `hè` in een zin (hè war zik- hij was ziek, maar: da hit er mich niej gezeed-dat heeft hij mij niet gezegd) |
hitte | hitst |
hoed | hoewd |
hoeden | hujje |
hof-groententuin | hoof-legummenhoof |
hond-honden-hondje | hond-hon-hunneke |
hondehok | honskot |
hondert | honnert |
hoofd-hoofdje | kop-köpke |
hoog | hoêg |
hooi | hój |
hooiwagen | hójwagel |
hout | haot |
houtkachel | haotstoof |
huis | hues |
huisje | huezeke |
huizen | huis |
I |
iedereen | alleman |
ijsboer | craemboer |
ijsje | craem (glas) |
ijzer | aezer |
ik | ich |
ik begreep het niet / ik verstond het niet | ich kost tör niej on öt |
ik kan mijn plan trekken / verder / door | ich ka gewaere |
ik vind / me dunkt | mich-tunkt (mich-tunkt da der veul note op oere zang hit- ik vind dat je veel eisend bent) |
ik voel me goed / op mijn plaats | ich zen i-men ellement |
in de stal | inne stal |
in de war | inne woor |
in Stal | i Stal |
ineens | iniens |
inhouden | inhaon |
intact | nog gans / nog aoling |
intrappen | intréje (tréöd dao niej in-trap er niet in) |
invallen | iniênvalle |
J |
jaar | jaoër |
januari | jannewaoriej |
jarig | verjaoërd (ze es huije verjaoërd-ze is vandaag jarig) |
jij | gè / der, aan het begin van een zin `gè` maar in een zin meestal `der`, enkel bij nadruk `gè` (gè kwaamp toch ooch- jij kwam toch ook, maar: da mó der niej zejje-dat moet je niet zeggen) |
jong | jóngk (gè zet nog jóngk-je bent nog jong) |
juist | zjust |
juli | juli-j |
juni | juni-j |
K |
kaal | kaol / kletskop |
kaars | kaeërs |
kaas | kéös |
kachel | stoof |
kanaal | k'naol / könaol |
kar | kaar |
kast | kas ('t lit inne kas- het ligt in de kast) |
kastanje | kastaonje |
kastanjeboom | kastaonjeboêm |
katapult | schiejterke |
kater | nö zwaoëre kop |
kater / kat | kaoter / kat |
kelder | köller |
keren | kiêre ('t hój mot gekiêrt wörre) |
kermis | köremes |
kersenboom | kerselaer |
kerstmis | korsmes |
kettingzaag | kettingzéög |
Kiezen of delen | Aer of jung |
kijken | loere |
kikker | kwakvors |
kinderen | kinner / jung / wichter |
kippen / kip / kippetje | hinne (hinne hemme plaume-kippen hebben pluimen) / hin / kiekske |
klaar / gereed | vaerig / verrig |
klaarmaken | vaerigmake / verrigmake |
klaveren (bij kaarten) | klavere |
kleed | kliêd |
klein iemand | döpke |
klein persoon | iene dieje te kort afgezéögd es |
kletsnat | strontnaot, kleddernaot |
kleurpotlood | verfke |
kleuterklas | bewaorschool |
klimmen | kleffere |
klinknagel | revet |
klokhuis | hert |
klompjes (hout) | klumpkes (haot) |
klompjes hout | klumpkes haot |
knie | knej |
knijpen | pitse |
koe | vaers |
koe-koeien-koetje | kój-kój-kójke / mötte |
Koersel Centrum | Koersl Dörp |
Koersel-Kappeletje | Kappeleke |
koffie | kaffie |
kolen kachel | kolestoof |
konijn | k'naen |
konijnen | k'nijns |
konijnen uitwerpselen | k'nijns keutels |
koning | köning |
koningin | köningin |
kookvrouw | kook |
kool / kolen / kooltje | kuul / kúl / kúlke |
koorts | kors |
Korspel | Ko (r) spel |
kraai | krae |
kraanvogel | kroenekraon |
krant | gazzet |
krekel | kriêkel |
krijt | kraet |
krom | krómp |
kruid-kruiden | krued-kruije |
kruimel | kruemel |
kruisbes | kroensel |
kruiwagen | kruewagel |
kuip | basseng |
kuip / waskuip | basseng |
kuisvrouw | kös |
kussensloop | kustreksel |
kwaad | kaoëd |
kwade | kaoje |
kwart | kwaort |
kwartier | ketier |
L |
laarzen | botte |
laaste | le (t) ste |
ladder | liêr |
ladder | lier (gerokken `ie`) |
laden | laoje |
lamp-lampje | lamp-lempke |
land-landen | land-laan |
lang | laangk (da war ö laank stuk tevoewt) |
lang | laank (da duurde laank) |
langs | lengst |
lastig | lestig |
leed | liêd |
leed | lied (ie gerokken) |
leem / lemenhuis | liêm / liêmenhues |
leeuw | liêf |
leggen | lejje |
lente | veurtaed |
Leopoldsburg | ('t) Kamp |
levendig | léövedig / léövetig |
lezen | léöze |
lieveheersbeestje | liejvevraobiesteke |
lijm | pleksel / kol |
Limburg | Limburrög |
linde thee | linne thee |
lindeboom | linneboêm |
lippen | luppe |
lomp | lomp |
lood | loêd |
lopen | loepe (gerokken oe) |
lopen | loeppe |
lucht | locht |
luchtpijp | lóchtpaep |
lucifer | stekste-solleferstekske |
lui iemand | luijen duuvel |
luiden | luije |
luis | lues |
luizen | luis |
Lummen | Lumme |
M |
maagzout | maagzaat |
maai | mae (ich mae- ich hem-e groes gemaed, ich war-e groes on't maen) |
maaien | maen |
maan | maoën |
maand | maoënd |
maand | mòënd |
maandag | maoëndaag (aoë-klank kort) |
maanden | mòënd (as wö ö koppel mòënd wijer zen es 't zomer) |
maart | maeërt |
machinaal | mi 't masjien |
magneet | trekstaoël |
man | mansmins / mins |
mand-manden-mandje | maan-maan-menteke |
mannelijk konijn | rijer |
mannelijk varken | beer |
markt | mert |
masker | mombakkes |
mazout kachel | mazoutstoof |
meester | miester |
mei | mae |
meidoorn | maedore |
meikever | prezzekant |
meikever larve | engerling |
melk | möllek |
melkboer | möllekboer |
Melkpad | Möllekpaod |
melktanden | mölektaan |
mengen | menge / dóriên doewn / onneriên zette |
merel | méöl |
merkwaardig | kommiek |
mesthoop | mósthoêp |
meter | péöt |
middag | middagskost |
midden | middelt |
mier | muurzaek |
mij | mich (da es mich zoe gezeed- dat is mij zo gezegd) |
mijden / vermijden | mije |
mijn (koolmijn) | put |
mijnwerker | koolputter |
minder | minner |
minuut | menuujt |
modder | moos |
moe | muj |
molen | meule |
molenaar / maler | möller |
mot / nachtvlinder | motpiejpel |
motregen | fiêjzel |
muis | mues |
muisje | muezeke |
muizen | muis |
muskaat noot | kruinoot |
muts | pots |
N |
naad | naoëd |
naai | nae (ich nae- ich hem men vreus genaed- ich war men haas on 't naen) |
naaien | naen |
nagel / nageltje | nagel / naegelke |
namiddag shift | middag post |
nat hooiland | naot brók |
Nederland | Holland |
neef | néöf |
negen | nege |
negentig | negetig |
nergens | niejverans (niej) |
niemand | niejmes-niej |
niet slim | niej snugger |
niets | niks |
nieuw | ni-jf |
Nieuwendijk | Haepaod |
nieuwjaar | niejvjaor |
nochtans | pertang |
nochthans | pertang |
nooit | nútsniej |
nooit | vazeléöve (da hem ich vazeléöve nog niej geziejn- dat het ik nog nooit gezien) |
noot-noten-nootje | neut-neute-nueteke |
normaal | normaol |
notaris | notaoris |
notenboom | neutelaer |
november | november |
nu | nao |
nues | snuet |
O |
O.L.V.H. | hallef oêgst |
ochtend shift | mörigend post |
oktober | oktober |
om | um |
omgeving | umtrek |
omgewaaid | umgewaet |
omruilen | umwissele |
onbeschoft / zonder manieren | boertig (korte `oe`) |
onder | onner |
oneven | onpaor |
ongeloof | ongeluuf |
onjuist | niej zjust / verkiêrd |
onkruid | onkrued |
ons | os |
ontbijt | möregeskost |
onze | ozze |
oog | oêg |
ook | ooch |
oom | nonk |
oor | oêr |
op de grens / op de scheiding | op 't schaen |
op het plein | obbe plaen |
opheffen | ophöffe |
ophouden | ophaon |
opnieuw | vanhaer |
orgel | öregel |
oud | aad |
oudejaar (savond) | silvester (aoëvend) |
ouders | aaërs (e) |
ouderwets | aarwets |
over | euver / vurbae |
overhoop | euverhoêp (da lit euverhoêp) |
Overslag | den Euverslaag |
P |
Paal | Bueting (obbe Bueting-in Paal) |
paal-palen-paaltje | paoël-paoël-pölke |
paard-paarden-paardje | paeërd-paeër-paereke |
paardenbloem | pisblóm |
paasei | paoësae |
paashaas | paoëshaos |
paasklokjes | paoësklökskes |
paasklokken | klokke va roême |
pad tussen Boven Stal en Boven Koersel | Kappelekespaod |
pad-paden-paadje | paod-paoj-pojke / petteke |
pak / pakje | pak / pekske |
pakje | pekske |
parel-pareltje | paerel-paerelke |
pasen | paoëse |
pastoor | pastoêr |
pater | paoter |
pels / pelsenjas | pöls / pölsejas |
pen | stielo |
peper | péöper |
peperkoek | péöperkók |
pet | klak |
peter | péötere |
pijnstiller | pulleke |
plaag | plaoëg |
plaats | plöts / plek |
plassen | pisse |
plein | plaen |
pluim | plaum |
poeder | pójer (waspójer) |
poetsen | kösse |
politie | pollis |
pomp | pómp |
postbode | facteur |
prei | poor |
prent-prentje | print-printeke |
prijs-prijzen | praes-prijs |
proeven | prujve |
proost | schol |
proper | propel |
provincieraad | provinciejroaëd |
pruik | pruek |
pruim | praum |
pruimenvlaai | praumevlaoi |
R |
raad | raoëd (góje raoëd mo der niej inne wind slön) |
raap (groente) | raoëp |
raap / oprapen | raap / oprape (ich raap da wöl op) |
raar | aorig |
rand-randen-randje | rand-raan-renteke |
rang | graoëd |
reden | réje |
reflector | katoêg |
regen | reöger |
regenton | réögerton |
regenworm | pirling |
reis | raes |
rem | frae |
reuma | reumatik |
riem | riejm |
rijden | rije |
rijden | vaore |
rijk | raek |
ring | ringk |
rode kool | róje kúël |
rollen | trulle |
ronde | ronne |
ronde buis | ron buis |
roodborstje | roêdborsteke |
rouw | rao |
rozijnenbrood | krintemik |
rubber | katsjoew |
rug | strangk |
ruiken | rikke |
ruilen | mangele |
ruit | ruet |
ruiten (bij kaarten) | kókke |
ruw persoon | raoën duuvel |
S |
schaap-lammetjes | schaoëp-lemmekes |
schaar | scheer |
schaatsen | schaverdijnen |
schade | schaoj |
schade | schaoj (haa er veul schaoj - had hij veel schade ) |
schaduw | kulleschaoj |
schande | schaan |
schapen uitwerpselen | schaowps keutels |
scharenslijper | scheresliêp |
scheef | schiêf |
scheiden | schieje / ötien gön |
schelden | ötschaete |
schemering | 't valle vannen aoëvend |
schijn | schaen ('t es ooch mer vurre schaen) |
schil / schellen | schel / schölle |
schilder | verrever |
schimmel | schummel |
schoen-schoenen-schoentje | schoewn-schoewn-schunke |
schommel | suur |
schommelen | sure |
schooljuffrouw | juffro |
schoonbroer | schoebruur |
schoondochter | schoendochter |
schoonzoon | schoenzoon |
schoonzus | schoezuster |
schop | tróffel |
schoppen (bij kaarten) | schuppe |
schort | vurring |
schouder-schouders | schoër-schoërs |
schow | schao |
schroevendraaier | turneviejs |
schuif (in een kast) | laoj |
schuim | schaum |
schuin | schuins / schiêf |
secretaris | secretaer |
september | september |
sikkel | zichel |
simpel | sumpel |
siroop | stroep |
sjaal | sjal |
sla | slaot |
slaan-sla-geslaan | slön-slön-geslön (ich slön tör lengst-ik sla er naast / ik ben gek) |
slag | slaag (da war nö slaag) |
slager | slachter |
slak-slakje | slak-slekske |
slakkenhuisje | slekkehuezeke / slekkehöske |
slecht / zuur weer | 't es mer zoer (gerokken `oe`), 't es mer gemaen |
slim | snugger / slum |
sluw | gesléöpe |
smal | smaol |
smid | smeed |
sneeuw | sniêf |
snijden | snije |
soep | sop |
soepbord | soptelluur / diejpe telluur |
soldaat | soldaot |
soms | af en tow |
spade | schup |
sparen | spaore |
speculaas | spikkelaos |
speeksel | ziever / tuf |
speld | spel |
spinazie | spinaoziej |
spontaan | va zellef / öt zen aege |
spoorweg | roewt |
sport (van een ladder) | sproot |
spreeuw | spriêf |
spreeuw | sprief (gerokken `ie`) |
spreken | spréöke |
sprinkhaan | sprinkhaon |
spuit | spuet / piekuur |
spuwen | tuffe |
staal | staoël |
staan | stön |
staart | stert |
stampot | petaoziej |
stampot van groene groenten | grujnepetaosiej |
stapel | tas |
stapelen | tasse |
station | staosiej |
steen-stenen-steentje | stiên-stien-stienke |
steen-stenen-steentje | stiên-stien-stinke |
Steenveld | Stieveld |
ster | staer |
stinkkaas | stinkkéös / Herve-kéös / kéös van Herve |
stoel-stoelen-stoeltje | stoewl-stoewl-stulke (ich hem ön töffel mi vier stoewl gekocht) |
stoffen / het stoft | stoffe / 't stóft |
stok-stokken-stokje | stek-stekker-stekske |
stom | stóm |
stonden | stonne |
stonden | stonne (wè stonne te loere) |
stootkar | stoêtkaer |
strooisel | strossel |
stroom | stroêm |
struik | buest |
struiken | bueste |
stukken | stukker |
stukken | stukker (daoë ha er stukker gemakt) |
suiker | sókker |
T |
taai | tae |
taal | taoël |
tachtig | taggetig |
tak-takje-takken | tak-tekske-takker / takke |
tand-tanden-tandje | tand-taan-ten (t) eke |
tandarts | tantist |
tante | tant |
tas | zjat |
tas (draagtas) | kabbas |
tegenwoordig | allewaeöl |
tekenaar | tiekenaer |
telefoon | tellefon |
terril (mijnterril) | tris |
Tervant | Tervajnt |
Tessenderlo | Loêi |
thuis | thues |
tien | tiejn |
tijd | taed |
tochtgat | trekkoot |
toe | tow (doewt dej deur es tow) |
toegroeien | towwasse |
toen | toewn |
toenmaals | toewndertaed |
toilet | höske |
tong | tóng |
touw-touwtje | ziêl / koor-keureke |
traan | traoën |
traan / tranen | traoën / traoëne |
trein | traen |
treuzelen / niet doordoen | lammentere |
trog | troog |
tuinier | hovenier |
twaalf | twallef |
twee | twie |
twee soorten | twieërlei |
tweeling | twiêling |
twijfelen | seppetere |
twintig | twuntig |
U |
u | óch |
ui | juen |
uit | öt |
uit gaan | op gaank gön |
uitdokteren / nadenken | speculere |
uiteen | ótiên |
uitgang | ötgang (k) |
uitleggen | ötlejje |
uitschot | kerkesvolk |
uitspoken | ötspoeke |
uitstaan | ötstön |
uitwaaien | ötwaen |
uurwerk | horloosj |
uw | oer |
uwe | oere |
V |
vaas | vaoës |
vakantie | congé |
vakman | stielman |
vals spelen | haorzakke |
vandaag | huije |
varen | vaore |
varen / varens | vare / vares |
varken | koesj |
varken-big | verreke-verkske / koesj-koesjke |
vechthaan | kemphaon |
veel | veul |
veel te veel | vuls te veul |
veertien | virtiejn |
veertig | firtig |
veiligheidsspeld | towspel / toewspel |
venijn | venaen |
venster | vinster |
ver | vaer / waed |
veranderen | veranere |
verbaasd | verstómd |
verboden | verbóje |
verbranden | verbranne |
verbreden | verbrieje |
verder | wijer (wijerdoor- verderdoor) |
verder kijken dan je neus lang is | Wijer loere dan oer neus laank es |
verdraaien | verdraen |
verhaaltje | vertelselke |
verharde weg | verherde wéög |
verkeerd | verkierd / niej zjust |
verkleden | verklieje |
verkoudheid opdoen | ön klets pakke |
verlegen | verléöge |
vernield | verinneweerd |
veroorloven | permetere |
veroorloven | permittere |
verplaatsen | verplötse |
vers | vors |
verschil / verschillen | verschul / verschulle |
verschillende | teffrente |
verslikken / verslikt | verslikke / verslókt |
verstaan | verstön |
verstoppertje | verstéökerke |
verstuiken | verstueke / umslön (hè haa zenne voewt umgeslön) |
verzamelen | bien hoën |
verzamelen | spaore |
verzorgen | verzörrege |
veter | nestels (bind uw veters-strikt oer nestels) |
vier | vier |
vijf | vijf / vaef |
vijftien | vöftiejn |
vijftig | föftig |
vijs / vijzen | vijs / vijs (ich hem tör drei vijs ingedraed-ik heb er drie vijzen ingedraaid) |
vijver | wijer |
vinden | vinne |
vlaai | vlaoj |
vlaamse gaai | roeter |
vlag | vaoën |
vlees | vliês |
vlieg | vliejg |
vliersiroop | vliejrstroep |
vlies | vliejs |
vlinder | piejpel |
voederen | vojere |
voelen | vujle |
voetballen | sjotte |
vogel-vogels-vogeltije | vogel-vogels-veugelke |
volledig | hiellegans |
voltallig | compleet |
vooraf | va te veure |
vork | ket / verket |
vorm / vormen | vörem / vörm (da hì der in verschullende vörm) |
vraag | vraoëg |
vreemd | vrumd |
vreemd | vrumd (ich war daoë vrumd- ik voelde mij er niet op mijn plaats of ik was er onbekend) |
vreemde | vrumde |
vriezen-het vriest | vriejre-'t vriejst (de vreur zit inne grond- de vorst zit in de grond) |
vrijdag | vraedag |
vrouw | vrómmes |
vrouwelijk konijn | vój |
Vurten | Vúrte |
vuur-vuurtje | vuur-vurke |
W |
waaien | waen |
waar | moe |
waar -koopwaar | waor |
waar (dat) | moe (da) |
waard | waeërd |
waard | waeörd |
waarheen | moehinne |
waarom | moewvur |
waarom niet | moew-vur-niej |
wagen | wagel |
walnoot | okkerneut |
warm | werm |
wasknijper | spijke |
water | waoter |
waterketel | moêr |
watermolen | waotermeule |
weegschaal | waoëg |
week | wéök |
weer | wiêr / wiêral |
weer / mooi weer | wéör / schoe wéör |
weg | vórt ich zè vórt- ik ben weg) |
weg | wéög (da war nö slechte wéög- dat was een slechte weg) |
weggeggooid | vórtgegójd |
wezel | wessel |
wielerwedstrijd | koers |
wielewaal | wielewaol |
wielrijder / renner | kruer |
wij | wè |
wijden | wije |
wild | wuld |
winter | winter |
woensdag | woensdag |
wonde | won |
wonde | won (ich hem e won on hur knej geziejn) |
wonder | wonner |
woord / woorden | woord / woor |
word-werd | wörd-woord |
wortelen stampot | poetepetaosiej |
Z |
zaad | zaoët |
zaag | zéög |
zaai | zae (ich zae men legumme inne veurtaed) |
zaai | zae (ich zae-ich hem gezaed-ich war on't zaen) |
zaaien | zaen |
zaal | zaol |
zadel | zaol |
zak (aan een kledingstuk) | tes |
zak-zakje-zakken | zak-zekske-zakker / zakke |
zak-zakken-zakje | buel-buils-bölke |
zakdoek | tesnuzzing / buelnuzzing |
zaklamp / pillamp | pitslamp |
zandweg | aeër (d) eweëg |
zandweg | aeërewéög |
zat | zaot |
zaterdag | zötterdag |
zee | ziê |
zeggen | zejje |
Zegt men bv tegen een kind dat zich vuilgemaakt heeft | moosverreke |
zegt men tegen een viespeuk | reppig tepke |
zeis | zaesie |
zes | zes |
zestig | sestig |
zetel | zéötel |
zeven | zeve |
zeventig | sevetig |
zeveraar | zaekbors |
ziek | zik |
ziekenwagen | ambulans |
zij | zè |
zijn | zè / zenne (zè vaoder- zenne pa) |
zijn | zen (ich zen vaerig- ik ben gereed) |
zilver | zillever |
zo | zoe |
zoeken | zukke |
zogezegd | zoegezeed |
zolder | zoller / zuller |
zomer | zomer |
zon-zonnetje | zon-zonneke |
zondag | zondag |
zonder | zonner |
zorg | zörg |
zorgen | zörg (da zen zörg vur laoter-dat zijn zorgen voor later) |
zorgen | zörrege (tör goewd vur zörrege-er goed voor zorgen) |
zouden / zou | zaoën / zó |
zout | zaat |
zus | zuster |
zuurpruim | zoêrpraum |
zwaan | zwaon |
zwaar | zwaoër |
zwaluw / zwaluwen | zwallöf / zwallöve |