| als de temperatuur oploopt. | de’t schilt unne jas |
| Als je dat maar weet | és ge dé mar wit |
| als je maar plezier hebt | agge mar schik het |
| ben je vanavond alleen | zedde vanoavend allien |
| ben je wel helemaal lekker? | zèdde gè wel goeëd? (de oe-klank gaat over in de -ed uitgang) |
| bijt hij als ik hem aai? | bettie-akkum-aai? |
| daar niet van | doar gugget nie over |
| dat gezichtje | da kupke |
| Dat is niet erg | D'as nie slim |
| dat is ook zo, daar heb je ook gelijk in | dè is ok |
| dat is precies wat ik ook bedoel | dèh zei ik oe. |
| dat weet hij niet | da wittie nie |
| de bakker krijgen (plotseling moe worden) | d'n bèkker krijge = slaop krijge |
| de hele dag | ollingen dag |
| doe niet zo pietluttig, doe niet zo serieus | kik tog nie zo nauw |
| echt waar (sceptisch) | ja zeetie |
| een biertje drinken | un pilske vatten |
| Een broodje ei met sla, aardappel en ui | brôòdje àj mi sloaj mi èrpel mi juin |
| een praatje maken | buurte |
| en jij geloofd dat | en gè geluufd dè |
| er een klap tegenaan geven | d'r tegenoan peere |
| flink gas geven / hard rijden | d'r op naaijen |
| flink gas geven / hard rijden (2) | d'r op peeren |
| Ga een weg! | Naait d'r is ut! / Naait 'm! |
| ga eens weg | nèijt ur us oit |
| ga weg | lop noar de kloete |
| Gaat het | Guggut |
| Geen één varken dat zó oud wordt. (als opmerking bij het bereiken van een (hoge) leeftijd) | Gin één vèrke dè zo oud wordt |
| Gonnie wilde een pony maar dat kon niet want de pony wilde niet | Gonne wonne ponnie, ma da konnie want de ponnie wonnie |
| Heb je diarree | Zedde oan de spel |
| Heb je hem | Heddum |
| het is conversatievulling zonder veel inhoud | tis lul, mar-t prôt |
| het kon slechter | ut kos kojjer |
| Het staat geschreven en gedrukt, je moet krabben waar het jeukt | 't stoa geschréve en gedrukt, ge moet krabbe woar ut jukt |
| hij heeft geen zak met aardappelen (gezegd over een vader van een groot gezin) | hij hi ginne zak mi erpel |
| Hij struikelde over de drempel | Hij stölpte over den dörpel |
| hij zit te kijken als een hete geit die in het stro plast | hij zit te kijke es 'n hiete geit die in 't stroi zêkt |
| hoe heet jij | van wie bende ge der enne |
| hou je mond | houwt oewuh moel |
| iemand op zijn gezicht slaan | moeleke teuren |
| iets verder op | olling doar ginder wijt |
| Ik heb mijn teen gestoten aan de tafelpoot, nu is ie helemaal blauw | ik ha menne groete tien gestoeten aon de toffelpoet, nou is ie olling blaauw |
| Ik houd er mee op | ik schei er out / uit |
| Ik moet nodig nar het toilet | 'k moet zeiken as unne ruen |
| ik wou dat ik het wist | kwò dèk ut wis |
| in de war | in de wous |
| in de weg staan (liggen) | in de nisse stoan (leége), in de weeg stoan |
| ja, inderdaad | ja net |
| je weet maar nooit | ge wit oit noit (nie) |
| kennis van een kennis | dun dieje van dun dieje |
| Kijk naar jezelf | Kik noar oe eige |
| komt altijd te laat | kumt altijd és jan mi z'n eksters, |
| kunt u dat ook | kunde ge da ok |
| lomp persoon | unnen achtkentige |
| Loopt altijd achter de feiten aan | Kumt aolt daags noa de mert |
| net niet genoeg | krèk nie zat |
| Nou had ik je toch mooi te pakken | Nouw hak oe |
| och toch, och arme | och-erum |
| Oliën jullie die van jullie ook | Ullie-de gullie dun ulliën ok |
| overal gaan buurten | oan de ratz zijn |
| pecies wat ik wilde | krek wè'k wou |
| rustig aan man | zuutjes oan menneke |
| Stil! | houwt oewe moel |
| stouterd (stout meisje / jongen) | kwooi ding |
| vals spelen | hij doet orrens |
| vervelend persoon | lelliken droak |
| verwaand figuur | strèlliken bal |
| vluchten / er tussenuit knijpen | d'ruit peere |
| wat ben toch een kwajongen | wa bende tog unne schuuperd |
| wat doe je nu | wè doede nou |
| wat een onzin | wè-ne klets |
| Wat een verwaande vent | Wanne strèlikken bal |
| wat eten jullie? | wa ette gullie? |
| wat heb ik je gezegd | wè hek oe gezeet |
| Wat vraag je lang door. | Wa ligde tog te uiren |
| Wat wil jij nou! | Wa mende ge nou! |
| Wat zeg je | Wé zinde gé. |
| wat zeg je, wat bedoel je | welk |
| wat zegt u? | wé zin de gé. |
| wat, waar heb je het over | wè-wie |
| weet je wel (achtervoegsel achter een zin) | witte-nie |
| wij gaan weg, wij zijn er vandoor | wij doen eruit, wij doen em deruit |
| zo is het maar net | krek |
| zomaar, voor spek en bonen | vur slès |
| (broek) zak | tes |
| 's nachts | snaachts |
| 1 | ien |
| 2 | twieje |
| 7 | zeuve |
| 13 | dartien |
| 14 | vertien |
| 21 | en en twentig |
| 22 | twé én twéntig |
| 1 boom, 2 bomen | ennen buum, twie buum |
A |
| Aan het einde van het pad | Tènen ut pedje |
| aardappelen | erpel |
| achterlijke | achteleke |
| ader | oajer |
| akelig, akelige (figuurlijk, over een persoon) | lèlik, lèliken |
| als je | agge |
| Als je dat maar weet | aech gè dà mar wit |
| altijd | oalt |
| arm en been | érm en biejen |
| armoed | erremoej |
| auto | woage |
B |
| been | bien, knoku, bottu |
| beetje | bietje |
| benzine | buziene |
| beroerte | beslag |
| beschuit | beschout |
| beven | schibbelen |
| bezem | bessum |
| bezemsteel | aakuh nul |
| bibberen | schibbelen |
| biertje | pilske |
| bieten | pee-en of mangels |
| big | baug |
| bij | bè |
| bijna | bekant |
| bijna / nog maar net | kwèluk |
| blauw | blaauw |
| blik | blek |
| bloemetje | bluumke |
| blote voeten | bèrrevoets |
| bocht | drei- uh |
| boekje | buukske |
| boerenkool | boerumoes |
| boom, bomen | buum, buu-um |
| boompje | bumke |
| botje | butje |
| Box (voor bay's) | Loperek |
| bretels | galge |
| broek | boks |
| broekzak | tes |
| brood | mik of broewt |
| broodbeleg | vettighed |
| broodje | brôòdje (korte 'o' klank, maar dan lang gerekt) |
| brutaal | strant |
| buiten | boute |
C |
| chocolade reep | kwatta |
D |
| daag, dag | houdoe wanne |
| daar ginds | doar ginne-weijt |
| daarheen | doarhinne |
| darm | dérm |
| dat | dè |
| dat is niet | dásnie |
| de dag erna | sànderdaags |
| de tuin | d'n hof |
| deurdrempel | dorpel |
| deze | dizze (n) (n toevoegen als volgende woord met klinker begint) |
| Diarree | on de spel |
| die | dieje (n) (n toevoegen als volgende woord met klinker begint) |
| dinsdag | deinsdag |
| doei | houdoe |
| doos | doe-s |
| dopen | doepe |
| draaimolen | mallemeule |
| drempel | derpel |
| drempel | durpul |
| drempel | dörpel |
| dropje | drupke |
| dropje | drupske |
| Dropje | Sèpke |
| dropsteel | Sêpstengel |
| duizend | duzend |
| Dunne benen | Spelrègurs |
E |
| Eau de Cologne | Onjeklonje |
| echtgenoot | mens |
| één | enne |
E |
| Een blauw oog | un blauw jét |
| Eén gulden en vijftig cent | Doalder |
| een heel brood | unne ollinge mik |
| Een klein beetje | un héffelke |
| Een mondvol | Un möffelke |
| eendenkooi | endekoi |
| eg, eggen | eig, eigen |
| egaliseren | gleks maku |
| egel | steekelverken |
| ei, eieren | ài, àjer |
| eikel | zeikwurm, zeikwurmen |
| elkaar | mekaar |
| emmer | tinnuf |
| er naast | d'r nève |
| erf | misse |
| erf, voortuin, oprit | misse |
| even | effe / efkes |
| èven plassen | efkes loerrièn |
G |
| garage | grazie |
| gebakje | gebekske |
| geen | gin |
| geheel, heel | olling |
| gemeentehuis | gementehous |
| gezegd | gezeed |
| gier | zoei |
| ging | gong |
| gisteren | giestere |
| gitaar | jengelhout |
| glaasje | gleske |
| goedendag | goeje dag |
| goedkoop | goeiekoeëp (oe lang aanhouden of over laten gaan in -ep) |
| gootsteen | gutje |
| gootsteen | gutstien |
| Gootsteenafvoer | Gutgat |
| groen | gruun |
| grootmoeder | grutje |
| grote mond | groetuh moel |
H |
| haan | hoan |
| haastig | schielijk |
| handveger | stofverke |
| handvol | haffel |
| hark | griesel |
| harken | grieselen |
| hé | wanne |
| heb je | hedde ge |
| heb jij geen oren | hédde gé gén orre |
| heen | hinne |
| heg of haag | Heig |
| helemaal | olling |
| hemd | borstrok |
| het erf aan harken | de misse grieselen |
| het vierhoekje (wijk in oss) | ut fruukske |
| Hinneken | Brienselen of brienchen |
| hond | hunje |
| hoofd | has |
| hoofd, hoofdje | kop, kupke |
| hoofdpijn | koppijn |
| hooi | hoi |
| hoor je wat ik zeg? | hurde-me? |
| horloge | lozzie |
| hun | hullie |
I |
| iemand | iemus |
| iets | wè |
J |
| jij | gè (of gij, maar gè is nog Ossieser) |
| jij, jou | oe |
| jongetje | jungske |
| jouw | oew, oewe (n) |
| jouw man | d'n ullien |
| Jouw vrouw | D'ullie |
| jullie | gullie |
K |
| kaarsrecht | kors-rècht |
| kalfje | kelfke |
| kantoor | kantoer |
| karnen van melk | koussen |
| katjesdrop | sêpkêtje |
| Kerstmis | Korsmus |
| kikker | kikvors |
| kinderen | keinder |
| Kinderwagen | Bakwaage |
| Kindje | Kenje |
| kip | kiep |
| kippenei | kiepeeij |
| kippenhok | kiepenkoj |
| Kleiner | Klander |
| kletskoek | lullen |
| knolletje (veevoer) | pisknôlleke, gruun |
| koe / kalf | kuus |
| koei / koeien | koeij / koeij |
| koekje | kuukske |
| Kofferbak | Kattebak |
| konijn | knijnd |
| konijntje | knenje |
| koolmeesje | biemèsterke |
| kopje | kumpke |
| kopje (drinkservies) | bekske |
| kopje koffie | tas koffie |
| kotsen | spijgen |
| Kraai | Kras |
| Kruisbes | Kroezel |
| kruiwagen | kreuge |
| kwajongen | schuuperd |
L |
| laarzen | leerze, kemasse |
| langzaam lopen | kuieren |
| laptop | slipcomputer |
| lelijk | lelluk |
| lol | schik |
| longontsteking | bezetting |
| lopen | loepe |
| lopen | trijen |
| lopen, wandelen | loepe, loepuh en trijjuh (sarcastisch bedoeld) ..doar trijt ie heen |
| lui persoon | lauwman |
| luizen | laus |
| lunchen | Koffie drinken |
M |
| maaien (van gras) | mei-jen |
| maand | moand |
| maandag | moandag, mòndag |
| maandverband (uitwasbaar, van stof) | baanddoeke |
| makkelijk | hendig |
| man | mens |
| mank lopen | hompen (ie hompt) |
| markt | mert |
| meester | mester |
| meisje | derke, durske, meske |
| mekkeren | zeiken |
| melk | romme |
| melkkan | romtuit |
| melkvergiet | zeigschottel |
| merel | malder |
| Mier | Zèikwurm |
| mijn man | den onze |
| mijn vader / moeder | ons pap / mam |
| mijn vrouw | d'ons |
| mond | moel |
| mondharmonica | moelfiep |
| morgen (vroeg) | mèrge (vruug) |
| muis | mous |
N |
| Naaien | Nààje |
| naast | neffe |
| niemand | gin mens |
| niemand | niemes |
| niets, helemaal niets | himme-niks |
| niksnut | Louwbietser |
O |
| ogen | oégen |
| olie | ullie |
| onderbroek | onderboks |
| onzin | klets |
| ophouden, ermee ophouden | uitscheije, der uitscheije |
| opschieten | affesére |
| oren | orre |
| overdrijver (iemand die overdrijft) | zwetshoeur |
| overgeven | kitsen |
| overgeven | spijgen |
| overhemd | bazeloen |
P |
| paard | knol |
| paard | perd |
| paardenbloem | molslaai |
| paardenbloemen | platgaoter |
| pad | pèdje |
| pantoffels | sloffe |
| parfum | lekker ruiken |
| Pasen | Poasu |
| pastoor | pastoer |
| persoon | mens |
| perzik | spierik |
| petrolium | bromôllie |
| pissebedden | kelderzeug |
| plaatje | plôtje |
| plassen | zeiken |
| plezier | schik |
| ploegen | bouwen |
| plotseling | schielijk |
| poepen | scheiten |
| poken | rokelen |
| politie | pliesie |
| pompje | pumpke |
| poot | poewt |
| popje | pupke |
| portemonnee | knipbeurs |
| praten | proaten |
| praten, kletsen | buurte / lullen |
| prater, iemand die veel praat | lulbet / lulhoeur |
| precies | krek |
| prikkeldraad | pikkendroad |
| prutser | frothoeur |
R |
| raad | road |
| raadhuis | roadhaus |
| raam, ramen, raampje | roam, roame, rumke |
| raar | oarig |
| Rabobank | Boerenleenbank (in de volksmond)
boerrelienbank |
| rammelaar | rémmelder |
| ratel | roater |
| reep | riep |
| regen | maajum |
| reuma | rimmetiek |
| rogge | raug |
| rood | roed |
| rood | roeëd |
| roomboter | goei botter |
| roos | roes |
| rooster boven bv een put | russel |
| ruw | rauw |
| ruzie maken | streie |
S |
| sacrament der zieken | te volle bediend |
| schaap, lammetje | schoap, schupke |
| schaar | scheer / schier |
| schichtig | schierluk |
| schop (werktuig) | schup |
| schoteltje | schuttelke |
| schuren | schroase |
| sinterklaas | sunterkloas |
| sla | sloaj |
| slaan | slôn |
| slachtafval | sluns |
| sloot | graaf |
| sloot | sloeët (oe langer aanhouden) |
| smerig, vies | smerrig |
| snoepje | snuupke |
| spelen | speule |
| spelen met kinderen | mi de keinder speule |
| spoelen | spuulen |
| spugen | klieken / spauwen |
| stamp | betoassie |
| stamppot | petazzie |
| stelen | jatte |
| stiekemerd | schuuperd |
| stoel | stuul |
| stoken | raokele |
| stropdas | slieps |
| struikelen | stölpe |
| Stukje | Stuksku |
T |
| tafel | toffel |
| tanden | taand |
| teen, tenen | tieën, tie-ën (meervoud de eerste 'ie' nog langer rekken) |
| teen, tenen | tiejn |
| tegelijk, meteen, direct | meepesant |
| treuzelaar | tásert |
| Trillen | Schibberen |
| trots | gruts |
| tuinbonen | flodderbonne |
| twee | twie |
| tweeslachtig | kween |
| twijfelen | rikrooie |
U |
| ui | juin |
| ui, uien | juin, juin |
| Uitlaat | Knalpijp |
| uitscheiden, ermee uitscheiden | uitscheije, der uitscheije |
| uutspot | wortelstamp, wortelpetòzzie |
V |
| vaars (koe) | veers |
| vaatdoek | schottelslet |
| vaatdoek | schotteslet |
| Vaatdoek | Schutslet |
| vaatdoek | schuttelslet |
| vaatdoek | sluslet |
| valsspelen | orrenzen / steggelen |
| varken | vèrke |
| vee laten drinken | witteren |
| veertien | vertien |
| ver weg | (kei) weit |
| vergiet | durslag |
| vermanend vastpakken | be oew kladde vatten |
| vervelend (e) (over een persoon) | lèlik, lèliken |
| verwaand | strèlik |
| veters | nassels |
| veulen | vulleke |
| viespeuk | smèrlap |
| viezerik | un raein dier |
| vlak maken | gleks maku |
| vlooien | vloijen |
| voeten | voeoetu |
| Vogeltje | un Vuggelke |
| vogeltje | vuggelke |
| Voor de grap | Vurslès |
| Vrouwelijk konijn | Moalbesje |
| vuil, viezigheid | smaug |
W |
| W.C. | bestekamer |
| W.C. | plee of schéthaus |
| waar | war |
| wat | un bietje |
| wat? | wè? |
| wat? | welluk? |
| water | wotter |
| weggaan | der uit doen |
| weglopen, vertrekken te voet | ònloépe |
| wegrijden, vertrekken met de auto | ònrije |
| Wegwezen | ekkelen |
| wervelwindje | houwmouw |
| wij | wellie |
Z |
| zakdoek | tèsnuzzik / zoudoek |
| zakdoek | zoudoek |
| zakmes | Kniep |
| zakmes | kniep (ie langer aanhouden) |
| zandweg | vorreweg |
| zaterdag | zoaterdag, zotterdag |
| zeis | zessie |
| zeug | zog |
| zeuren | zieveren |
| zeurpiet | mèwerd |
| zeurpiet | zieverzak of mauwhoer |
| zeven | zeuve |
| zeveren | zievuruh |
| zij | zullie |
| zoals | net as ok |
| zorgcentrum | ouw manne haus |
| zuurkool | suurkolluh |
