| 't is in z'n rug geschoten | 't is in z’n rugge ëscheuten, |
| aardappelzaadballen zoeken op de eng | papeklooien zeuken óp de nenge |
| alcoholist als man | hij zeup as een piele en zij kreeg klappen as zangd |
| als een bok op een haverkist | as 'n hóngd óp 'n zieke koo |
| Als het niet ingewikkeld is, deugt het tegenwoordig niet meer. | “As ’t nijt ingewikkeld is deugt ’t teugesworig gien meer.” |
| bemoei je er niet mee! | nijt mie bemeuien! |
| bevallen | in bedde kómmen van een kijndjen |
| dat is geen zuivere koffie | dat is mósselige melk |
| druk of erg veel | as haer óp een hóngd |
| een kenner laat zich niet beetnemen | je vangen gien ouwe mórs mót loës koren |
| een onschuldig gezicht, van niets wetende | ’n beschimmeld móngkien |
| er zijn teveel meeluisteraars | d'r is tevuul dak op 't huis |
| er zit geen voeding in | 't is water en wijnd |
| geen fut hebben | gien morrie hemmen |
| gezegd als men zich ergens niets van aan moet trekken | laet de boeren mar dorsen |
| goede verstandhouding verbroken | de snie is d'r uit |
| heb je al een beetje verkering? | hij-je al 'n scharreltjen? |
| heb je niets dan kan je niets | hij-je nijt dan kaj-je nijt |
| heen en terug | vróm en tóm |
| het deed hem totaal niets | hij verhaarden of verstaarden nijt |
| het gaat helemaal verkeerd | je kómmen van 't pissebedde in 't kakkebedde |
| het is over, voorbij. | de snie is t' r of |
| het komt vanzelf wel goed | ’t aindjen zal de last wel dragen |
| het veel te druk hebben | gien asem vur geld hemmen |
| Het water loopt me al in de mond! | De zever loëpt nou al m’n móngd uit! |
| het zit niet op alle fronten mee | Wijnd zat, mar gien haering |
| hete thee drinken vanaf een schoteltje | thee uit een téëltjen drinken |
| hij gaat door de deur | hij gaet deur de deur deur |
| hij heeft een goed leven | hij het een leven as een luis óp een zeer hoëfd |
| hij liep heel snel | hij leup as een tiek |
| honger maakt rauwe bonen zoet | ansjovis is vis as d'r aarst nijt is |
| Iemand met een grote mond | hij het een mingelen broek en 'n pijntjies gat |
| ik ben doodmoe | ik bin zoë zat as uitgespeugen spek, doëdof |
| Ik kan't bijna niet meer afwachten | ik kan ’t bijkangs gien meer ofwachten |
| ik sta niet achter die zaak | ik stae dee zaak nijt arg |
| ik vind het heel lekker | ik kan d'r wel suiker uit kaauwen |
| in de schemer (bij kaarskicht) bezig zijn | kaerswerk is naerswerk |
| langs het water van het huidige Gooimeer lopen | langest zee loëpen |
| lekker eten, niet te gulzig | lekker mouten, nijt te ropperig |
| lieve help! | lieve hart! |
| niet geheel de waarheid spreken | foezelen |
| Nou, dat zei ik toch! Ja, dat zei ik toch | Beljaat/Beljanuk, dat zai ik toch! |
| o donder | oë dónder |
| paarlen voor de zwijnen werpen | spek in 't hóngdenest gooien |
| ruim een jaar geleden | ’n groët jaar vróm |
| rustig aan, jongen | bol an, taatjen |
| schoon, helder( als zilver) | zoë schooën as zullëver |
| schuin oversteken | schaif over schoeks gaen |
| spiering is vis als er anders niets is | spiering is vis as t'r aarst nijt is. |
| van kwaad tot erger | van 't pissebedde in 't kakkebedde kómmen |
| voor schut staan | vur schóbbetjen bóngt staen |
| wat een leuk kind | wat een neutig apeteersie |
| wat hebben we gelachen! | zu’k lachen, kijnd |
| zijn eigen boontjes doppen | z'n aigen mast overboord zailen |
| zo vlug mogelijk iets doen | dijmie vur dan dooën |
| 's avonds | 's aauwus |
| 's morgens | ' s marrëges |
| 's nachts | ' s naks |
| 's zondags | 's zóndas |
| (weg)glijden | (weg)glissen |
| 1 | éën |
| 2 | twee |
| 3 | dree |
| 5 | vijf |
| 7 | zeuven |
| 13 | dartien |
| 17,70 | zeuvetien, seuvetig |
| 20 | twijntig |
| 30 | dartig |
| 100 | hóngderd |
| 1000 | duzed |
| 101, 102, 103 etc. | hóngderdenéën, hóngderdentwee, hóngderdendree |
A |
| aantrekkelijk | anvallig |
| aardappel | aerëpels |
| aardappels schillen | aerëpels jassen / schellen |
| aardappelschillen | aerëpelschellen |
| aardappelzaadbollen | papeklooien |
| aardappelzaadbollen zoeken op de eng | papeklooien zeuken óp de nenge |
| afgekloven | ovvëkleuven = volt. werkwoord
ofgekleuven = bijv.naamwoord |
| aldoor | ammar |
| alleen | alléënig |
| allemaal | allemol |
| alles klaar maken | klaerighaid maken |
| Almere | Almère |
| als | as |
| andere | are |
| anderhalf | aarhallef |
| anders, heel anders | aarst, héël aarst |
| anijsmelk | hiet |
| apart | ampart |
| arm (lichaamsdeel) | narm |
| armoe | armeu, arremeu |
| armoe lijden | sparrebekken |
| armoedzaaier | kokelapper |
| averechts | avereks |
| azijn | eek |
B |
| baars (vis) | baers |
| bakken | snirsen |
| band | bangde |
| bedstee | bestie |
| been | béën |
| beetje | bietjen |
| beetje | trisseltjen |
| beetje, ietsepietsie | 'n trisseltjen |
| bejaardentehuis | 't ouweliedehuis |
| bekrompen iemand | naauwnaers |
| bemoeien | bemeuien |
| berg | barg |
| betalen | berappen |
| beter worden | auweseren / aveseren |
| bijna, zowat | bijkangs |
| bijzonder, heel bijzonder | biezónger, héël biezónger |
| blak | blak |
| Blaricum (gemeente) | Blarrecóm |
| Blaricummer | Blarrecómmer |
| blauw | blaauw |
| boek | book |
| boeken, boekjes | booken, bookies |
| boekweit (plant ) | bookët |
| boerenjongens (drank, rozijnen op brandewijn | gurzijnen mót brangdewijn |
| boerenjongens (drank) | boerejónges |
| bof (kinderziekte) | flap |
| bokking | bókkes |
| bonen | booënen |
| boodschap | bósschóp |
| borrelglaasje (zonder voet) | diendertjen |
| borreltje | hallëfien, snarsien, slukkien |
| borstel (boender) | bønder |
| boter | bótter |
| braden | braejen |
| brand | brangd |
| breien | braien |
| breien en haken | braien en haeken |
| breiwol | brat |
| broei (hooibroei) | breui |
| broeiërig | breuierig |
| broer | breur |
| broer(s) | breur(s) |
| broertje | breurtjen |
| broodbezorger (geen bakker) | kouwe bakker |
| bruidegom | bruigóm |
| brutaal | anstrant |
| brutale mond | reeje bek |
| buffetkast | rebbank |
| bukken | bókken |
| burgemeester | burrëgemiester |
C |
| chocolademelk | suikelaadmelk |
| Cornelis (naam) | Kréëlis |
| coöperatie | keuperasie |
| criticus | naauwnaers |
D |
| daardoor | daerdeur |
| dadelijk | dijmie |
| dadelijk | voort |
| dadelijk | voortzoë |
| de een na de ander | óm z'n aarzen |
| de ketel boven het vuur hangen | de ketel overhangen |
| deksel | dessel |
| dekstierhouder | bulleboer |
| deuren- en venstergeld (oude belasting) | deuren- en vainstergeld |
| dezelfde | dezelde |
| dikwijls | dikkels, vuultijs, parte keren |
| dikwijls | parte keren |
| dinsdagen | dijnsdëgen |
| dinsdags | dijnsdas |
| direct | ómslag |
| doenlijk | dooënlijk |
| dom, onnozel, vreselijk | ónnoëzel |
| donderslag | knapslag |
| donkerroze verf | appelbleus |
| doolhof | dooëlhof |
| doorduwen | deurdouwen |
| doperwten | dóppers |
| dor droog gras | driest |
| dorp | darp |
| dovenetel | makke dijssel |
| draad | draed |
| drieën | dreeën |
| drol | drolle |
| dronken | bezeupen, staeris |
| droog / dor gras | driest |
| duiken (verl.tijd doken, gedoken) | duiken (verl.tijd deuken, ëdeuken) |
| duizendschoon (bloem) | prikneus |
E |
| echtscheiden | oftrouwen |
| eelt | éëlt |
| een overledene wassen en kleden | ofleggen en kleejen |
| eend | piele |
| eieren | aier |
| eigenaar van visrokerij | hangebaas |
| emmer | nemmer |
| enk, eng, es. (landbouwgrond) | nenge |
| ernstige preek van een dominee | barre roop |
| even | effetjies |
F |
| familie | pallemetasie, en / of femielje |
| feliciteren | fulliciteren/filisiteren |
| fijne (dure) kant van kleding | struifkangt |
| flauw | flaauw |
| flits | zwónk |
| forceren, geforceerd | fokseren, ëfokseerd |
G |
| gaat | gaet |
| garage | gerazie |
| gareel | garéël |
| garen | gaeren |
| garnaal | gurniel |
| gebloemd | geblómd |
| geboren | ëbeuren |
| geen zin hebben, moe zijn | maieloës |
| geirriteerd | nietelig |
| gek | mol |
| geklets | gemaek |
| gepraat van vrouwen | kakelen |
| gerookte haringen | taeie bókkes |
| geworden | ëwurren |
| glazen stuiter | urrëmer |
| goedkoop | goekoëp |
| goeie genade ( nog aan toe) | goeëie genachten (nog an too) |
| goot | geut |
| graag (met eten) | groezig |
| greppel | grippel |
| griezelen | iezelen |
| groen | grøn |
| groente (n) | grønte (n) |
| grond | gróngd |
| grootmoeder | oëtjen, opoe |
| groots (opschepperig) | groës |
| grootvader | oëta, tetta, opa |
| grote mond hebben | een reeje bek hemmen |
| gulden | gólden |
| gulzig | ropperig |
| gulzig schrokken | roppen |
H |
| haag | hegge |
| habbekrats | klapschelling |
| hachee | uiedoëp |
| hagelachtige sneeuw | krók |
| hand | hangd |
| hard | stijf |
| hard regenen | górsen |
| hard werken | bønderen, haisteren, giepsen |
| haring | haering |
| havik | kremmerd |
| heel snel | mót een koegelsgang |
| heel zoet | miers |
| helemaal | héëlegaar, héëlemol |
| helemaal niet | héëlemol nijt |
| hem | hum |
| hem, zijn | dum |
| hen | henne |
| Hendrik (naam) | Haindruk |
| hoe | hoo |
| hoeveel | hoovuul |
| Holland | Hollangd |
| hoofd | hoëfd |
| hoofdhaar | hoëfdhaer |
| hooiberg | hooibarg |
| horloge | geloëzie |
| hou op! | hou óppe! |
| huilen | krijten |
| huishouden | huishouwen, werk in de huishouding |
| huishouden, gezin | huisouwen |
| huiswaarts | óp huis an |
| Huizer grondgebied | Huizer banning |
I |
| Iemand afleggen en koffie / thee serveren op een begrafenis | kleejen en schenken |
| iemand begraven | wegbrengen |
| in ondertrouw gaan (aantekenen) | antekëren |
| in onmacht vallen | van je pinnetjen gaen |
| inboedel | imboel |
| ineens | inéënen |
| ingewanden | gróm |
| ingewanden ( van een vis) | grómmetjen |
| inhoudsmaat | mingelen |
| inhoudsmaat | pijntjen |
| inwoners van Volendam | Volledammers |
| Izaak (naam) | IJzuk |
J |
| Jacob (naam) | Jaauwuk |
| jammer, sneu | snóbbig |
| Jazeker, nou en of, | Beljadie |
| jeuk | schoek |
K |
| kaas | kaes |
| kabinet | kammenet |
| kacheltje op botter | vuister / duveltje |
| kade | kaei |
| kameraden | kammeraas |
| kan | kanne |
| kan (1 liter) | pijntjen |
| kans | kangs |
| kar | karre |
| kastanje | karstaan |
| katoenen zakje voor brood | stukkezakkie |
| Kerstmis | Kursaauwud |
| kind | kijnd |
| kinderen | kijer |
| kinderspelletjes | kijerspelletjies |
| kinderstoel | tónne, kijertónne |
| kindervlieger | trikkert |
| kinkhoest | kroep |
| klein beetje | trisseltjen |
| klein laag kacheltje | vuurduveltje |
| kletsen | maeken, klessen |
| klomp (schoeisel) | holleblók |
| klompenwitsel | bikstéën |
| knie, knieën | knije, knijen |
| knijpen (in arm) | niepen |
| knikker | urrëmer |
| knikker (goedkope, van kalk) | kalkedotter |
| knikkeren | bóbberen |
| knoop | knoëp |
| koek, koekje | kook, kookie |
| koekenpan, koekenpan speciaal voor vis | pangkookspanne, vispangkookspanne |
| koffie zetten | koffie koken |
| konijn, hun konijn | knijn, d’r lui knijn |
| koolrapen | koërapen |
| kopje | kómmetjen |
| kordaat, flink. | rizzeluit |
| korte winterjas | bónkertjen |
| kou | kouwe |
| kraai | kraei |
| krioelen | miegelen / wiemelen |
| kwaadheid laten blijken | je galle uitspuigen |
| kwart | vurrël |
| kwart mud | schepel |
| kwijlen | zeveren |
L |
| laatst, onlangs | óngerlest |
| land | langd |
| landverovertje | langdhappertjen |
| langs | langest |
| langwerpig lint aan schort | gatbangde |
| langzaam | zachies |
| lekker eten | mouten |
| leuk, fijn, aardig | neutig |
| leunen | lønen |
| lichte verkoudheid | kouwetjen |
| lieve help | bel heerokken |
| lieveheersbeestje | boketórre |
| lopen | loëpen |
| luidklok om 21.00 uur | papklók |
M |
| maaien | maeien |
| maart | maert |
| machinist van een graafmachine | zangdhapper |
| mal | mol |
| man | taatje |
| mand | mangde |
| meegenomen | mie-ëneumen, mieëneumen |
| meikever | kasselemai |
| meisje | maisie |
| meteen, direct | metéënen |
| moe | meu |
| moeilijk | meuëlijk |
| moeite | meuite |
| moesten | mózzen |
| mogelijk | meugelijk |
| molen | mølen |
| mombakkes | bómbak |
| mond | móngd |
| mul (zand) | bol (zand) |
| mus | mórs |
| muts | mus |
N |
| naakt | nakëd |
| naald | naelde |
| Naarden | Naerden |
| naast | naest |
| nare vrouw | verevreter |
| natuurijs met grote luchtbellen | bómijs |
| nauwelijks | kwanig |
| Nederland | Nederlangd |
| nee | neejen |
| neusvuil, samengeklonterd | pódde |
| niet | nijt |
| niet autochtone Huizers | buiteminsen |
| niet één | gien éën |
| niets, klein beetje, borreltje | snars, , snarsie(n) |
| nieuw (e) | nijw (e) |
O |
| oma | oëtje (n), opoe |
| onderste | óngerste |
| ondertussen | óngertussen |
| onderweg | óngerweg |
| ondeugend jongetje | batraaf |
| ongelukkige voet | hórrelvoeët |
| onweersbeestje | dóndervlieg |
| onweren, een onweersbui | ómweren, 'n ómweersbuie |
| oosterwind | buitewijnd |
| opa | tetta, opa |
| opengesneden | ópësniejen |
| opwinden (van de klok) | ópbijnden |
| ouderwets, ouderwetse | ouwerwes, ouwerwesse |
| oudtante | peu |
| overdwars | schuin over schoeks, schaif over schoeks |
P |
| paardenbloem | hóngdeblóm |
| paardenvlees | paerdevlais |
| paars | paers |
| paling, aal | ael |
| pannekoek | pangkook |
| papier | pampier |
| personen van buiten de gemeente | buiteluiers |
| petroleum | peteroëlie |
| peulen, peultjes | peulen |
| pinkelen (kinderspel) | pierewieten |
| Pinksteren | Pijnsteren |
| plaats | plaes |
| plagen | plaegen |
| platte mand voor honderd bokkums | hóngderdjen |
| poes | puus |
| poetsen | poesen |
| politie | pliesie |
| pond (gewicht) | póngd |
| potverdorie | oë górsak |
| precies | persies |
| precies iemand | haerneus |
| prei (groenten) | prai |
| proberen | pramberen, preberen |
R |
| regelmatig | éëngaal |
| regenen, regent, geregend | regëren, regert, ëregerd |
| reizen | raizen |
| reuzel (varkensvet) | ruzel |
| rode hond (kinderziekte) | roëje hóngd |
| roede (grondoppervlakte) | roo |
| rondneuzen | scheumen |
| rondom | róngdóm |
| rookvlees | roëked vlais |
| rozijnen-krentenbrood in juspan | broeder |
| rug | rugge |
| rustig water | blak water |
| ruziën | tiktaeien, strijen |
S |
| samenzweren | kóngkelefoezen |
| schaap | schaep |
| schaar | schaer |
| schaatsen | schaesen, schaesen rijen |
| scheef | schaif |
| scheutje | snarsien |
| schol (vis) | scholle |
| schoonzuster | snaar |
| schort | schullëk |
| schotel | téëltjen, schutteltjen, schórteltjen |
| schouder | schouwer |
| schuimkoppen op de golven | kammen |
| schuw, angstig | schiftig |
| sinaasappels | appelsinen |
| slaan | ofboeken |
| slee | slie |
| sleetje rijden | slietje rijen |
| slepen | slupen |
| sleutel | sneutel |
| snee | snie |
| snee brood | stuk |
| snel, gauw | harde |
| snijden (verl. tijd sneden) | snijen , snie, ësniejen |
| soda | droëg water |
| soms | parte keren |
| spaak | speek |
| speculaasjes | mannetjies |
| speeksel | zever |
| speen | spøn |
| spekvet | ruzel |
| spel met een aangepunt stukje hout | pierewieten |
| spelen | spølen |
| split in zijkant Huizer vrouwenrok | snijersgat |
| spoelen | spølen |
| spugen | spuigen |
| staan | staen |
| staart | start |
| steeds, elke keer, alsmaar | ammar |
| steeg (straatje) | stieg |
| steenpuist | pinnezweer |
| sterk | stark |
| stiekem snoepen | snaeien |
| stoel | stoeël |
| stompen | boeken |
| straat | straet |
| straks | (voort) dijmie |
| straks | dijmie |
| straks | voort |
| straks | voortzoë |
| stroopballetje (snoep) | kokkiene |
| stukken gesneden pannekoek in (karne)melk | krijtert |
T |
| tand | tangde |
| tante | meutje(n) |
| teen, tenen | tee, teejen |
| tegen | teugen |
| tegenwoordig | teugesworig |
| telkens, doorlopend, aldoor | reddeur |
| terug | vróm |
| tijden veranderen | tijen verangeren |
| tikkertje | klessie |
| toe | too |
| toiletzeep | spensezeep |
| traag (eten) aarzelen, twijfelen | teuven |
| trouwens | trouwes |
| twee liter | mingelen |
U |
| ui | uie |
| uitleggen, voordoen | uitduien |
| uitnodigen tot deelname aan begrafenis | vrómverzeuken |
| ulevel | balletjen |
| Utrecht (de stad) | Uitert |
V |
| vaak (genoeg) | parte keren |
| vaatdoek | vateldook |
| vakantie, op vakantie gaan | vekansie, óp vekansie gaen. |
| vallen (op de grond) | vallen, vul, ëvullen |
| van goeden huize komen | van goeëie aier ëzet wezen |
| van tevoren | van tevurren |
| vanavond | vanaauwud |
| vandaar | vandaer |
| veel | een dot |
| veel | vuul |
| verbinding | verbijnding |
| verboden | verbeujen |
| verdorie | oë górsak |
| verfhout | prevensiehout |
| verkwanselen ( bv. je geld) | je centen vermórselen |
| verlegen | beschimmeld, blooi |
| verstoppertje | vrómverschietje |
| vervelend iemand | klier |
| vier mannetjes ( speculaaskoeken) in een pond | een vurrël |
| vis aan een speet rijgen | spieten |
| vis met graat | vis mót béënen` |
| visben op vissersschip, botter | bun, ruim |
| visrokerij | hange |
| visserman | visterman |
| vlaamse gaai | marriekolf |
| vlees | vlais |
| vlieger (voor kinderen) | boogvlieger |
| voelen | vølen |
| vogel | voegel |
| volgend jaar | are jaar |
| voor niets ter wereld | vur gien doëdslaen |
| vooral | vurral |
| voordeel | vurdéël |
| voordeel / pretje | happien |
| voorjaar | vurjaar |
| vorig | vurrëg |
| vorige week | vur 'n week vróm / vurrëge week |
| vreemd | aarig |
| vreselijk, onnozel | ónnoëzel |
| vriend | kammeraad |
| vrienden | kammeraas |
| vriendin | makker |
| vriendinnen | makkers |
| vroege vogel | vroge voegel |
| vroeger | vroger |
| vrouw | nenne |
| vrouw (echtgenote) | mins |
| vuil, smerig | groezelig |
| vuilnis | vullus |
| vuilnisbelt | zolft |
| vuiltje | kwintjen |
W |
| wandelen | kuieren |
| warm-benauwd | moekerig |
| wat voor een | wafferen |
| water aan de kook brengen | de ketel over hangen |
| waterige melk | blaauw water |
| weg (verdwenen) | héëne |
| weleens | welderies |
| welk soort | hukke, hoen, wafferen |
| werelds, veel te werelds | werrelds, vuus te werrelds |
| wesp | weps |
| wie | wéël |
| wind | wijnd |
| winter | wijnter |
| wintermuts voor meisjes | kapertjen |
| winterwortels | wijnterwortels |
| woelen | wølen |
| word(t) | wurd(t) |
| worden, werden, geworden | wurren, wurden, ëwurren |
| wrat | warteling |
Z |
| zaaien | zaeien |
| zakje blauw (v.d. witte was) | blaauw koegeltjen |
| zand | zangd |
| zandgroeve | zangderij |
| zeeppoeder | fetloo |
| zeurderig | zaikerig |
| zeuren | zaiken |
| zeurpiet | haerneus |
| zeventig | seuvetig |
| zich geraakt voelen | an de kurf ësteuten vølen |
| zich herinneren | z’n aigen heugen! |
| zich kleden | kleejen |
| zielig, treurig, sneu | snóbbig |
| zo-even | flussies |
| zoen | poes |
| zoenen (afzoenen) | ofpoesen |
| zoentje (tegen klein kind) | poesie |
| zoet (tegenovergestelde van zuur) | zeut |
| zojuist | dreffies |
| zojuist | flussies |
| zolder | hilder |
| zomer | zoemer |
| zonder haast | bol an |
| zuinig, gierig | knieperig |
| zweep | zwiep |
| zwerende hoofhuid | klirskop |
| zwoegen, hard werken | haisteren, giepsen |
