| " t'Is druk in de Spuistraat" | Deze uitdrukking staat voor algemene drukte, waar dan ook |
| Aardig geschoten! | Wat een botte pech! |
| Amme hoela! | Ik kijk wel uit! |
| Bejje mat de fiets of bejje lòpes? | Ben je met de fiets of lopend? |
| D'r es een takkeltie dood gereje op de Reewag | Er is een teckeltje doodgereden op de Reeweg (voorbeeldzin vol woorden die zich er goed toe lenen het Dordts accent te demonstreren) |
| Da kennie / Da kannie. | Dat kan niet. |
| Das labberdepoeppie | Dat is niet best |
| Das Vuilpoorts gewicht | Dat is oplichterij |
| De Banka jèn (destijds een achterbuurt) | De Bankastraat |
| De Grote Kerk mot doorut Zakkendragersstraatjie | Een zware opgave (ook een synoniem voor 'bevalling') |
| De onderste benne van mijn | jJe staat op mijn tenen |
| Die geef z'n bek ook maar een douw | Hij zegt maar wat |
| Die heb un hoge bors | Die is hooghartig |
| Die heb ut hoog in de wapens | Die is hooghartig |
| Die koop ut p'r pond | Die gaat naar de hoeren |
| Die loop voor schobberdebonk | Hij loopt er slordig (gekleed) bij |
| Die zit met kip (denigrerend, met leedvermaak) | Ze is (onbedoeld) zwanger geworden |
| Die zitte mè mekaar te leve | Zij wonen (ongehuwd) samen |
| Dur loop un geit op ut begijnhof, un stuiver azjiejum grijp | Er loopt een geit op het Bagijnhof, een stuiver als je hem grijpt (idem) |
| Een aardige jôh | Een aardige jongen |
| Een gratepakhuis | Heel mager persoon |
| Een pondje krop | Een halfje bruin |
| Een stuiter voor je harses | Een klap voor je kop |
| Ek hep pijn in me harsus | Ik heb hoofdpijn |
| Ek ken me bord nie meer op | Ik heb zoveel gegeten, dat ik een restje moet laten staan |
| Goeie morrege! | Goede morgen! |
| Hebbie opt hoekie gestaan? | Tegen iemand die verkouden of ziek is: |
| Hekkok | Heb ik ook |
| Hem z'n moeder | Zijn moeder |
| Hij hep daar ut zwijtje | Hij heeft daar de leiding |
| Hij kenter niks van | Hij kan er niets van |
| Hij liep in z'n frokkie | Hij liep in zijn hemd |
| Hij loop met un potloodjie | Hij heeft een kantoorbaantje |
| Hij zit in de Doelstraat (want daar stond de gevangenis) | Hij zit in de gevangenis |
| Houw je muil | Houd je mond |
| Hullie d'r zus | Hun zus |
| Ik ga naar Montania | Het rivierstrandje bij fabriek De Montan op de Staart was de "vakantiebestemming" van mensen zonder geld. Zij zeiden dan: |
| Ik heb geen cente | Ik zit aan de grond |
| Ik snapter niks van | Ik begrijp er niets van |
| Istwah? | Is het wat? |
| Je beslag je moeder! | Je bent net zo handig, creatief etc. als je moeder |
| Je kijkt regelrecht de Noord in! | Over zittende vrouw, rok aan, de benen gespreid |
| Je mot lije wat d'r bij staat | Je moet het onvermijdelijke accepteren |
| Jij kom nog us in de sloei terech! | Jij belandt nog eens in de goot! |
| Jij maak ut himáál van eieren! | Nog erger! |
| Kenkok! | Dat kan ik ook! |
| Met de lest | Op een gegeven moment |
| Met een hoop blèrie hoera | Opschepperig |
| Mokkok! | Moet ik ook (hebben)! |
| Mokokhebbe | Dat moet ik ook hebben |
| Niet te schieluk! | Niet te snel opdrinken! |
| Sloeieren | In de goot knikkeren |
| Spoel je mond! | Waarschuwing bij grof taalgebruik |
| Watister? | Wat is er? |
| Ze houw ut mette buurman | Zij heeft een verhouding met de buurman |
| Ze loop kapot | Er zitten gaten in haar kleding |
| Zo groos als un bezem | Zo trots als een pauw |
| Zo groos als un ui. | Zo trots als een pauw |
| ' t Grachie | De Gedempte Gracht |
| 'k Hab | Ik heb |
| 'n Dooie | Een dode |
| 't Zakkertie (het smalste straatje van Dordrecht) | Zakkendragersstraatje |
| 't Zakkertje | Het Zakkendragersstraatje |
A |
| Aai van de Beurs/Aai van de Waag | Arie Scheffer (kunstschilder met standbeeld op naar hem vernoemd plein) |
| Aant | Aan het |
| Achtelijk | Achterlijk |
| Affekaatjie | Advocaatje |
| Afgaan | Poepen |
| Ag nie | Echt niet |
| Ag wal | Echt wel |
| Agurk | Augurk |
| Ahmaal | Allemaal |
| Allemachies | Allemachtig |
| Alleminimum | Aluminium |
| Allewalig | Niet meer te corrigeren zo druk en lawaaierig (kinderen) |
| Appeltie | Appel |
| Arebeien | Aardbeien |
| Arepels | Aardappels |
| Arreg | Erg |
| As | Als |
| As 'n dulle | Als een dolle |
B |
| Beertje | Muurtje |
| Bekant | Bijna |
| Bemoeialachtigheid | Bemoeizucht |
| Beunhaas, beunhaasjie | Iemand die in zijn vrije tijd bijklust |
| Bietjie | Beetje |
| Blikzult | Boterhamworst |
| Bloeien | Bloeden |
| Bloesjie | Bloesje |
| Bokkepiejeeën | Haasje over |
| Boo | Boterham |
| Boochie | Boterhammetje |
| Bozzumtezènstraat | Bosboom Toussaintstraat |
| Broer(tie) | Broer(tje), ook als vervangende voornaam voor de jongste zoon van een groot gezin |
| Broer(tje) | Vervangende roepnaam voor de/het jongste zoon(tje) uit een groot gezin |
| Brooie | Broden |
D |
| Da hek nie | Dat heb ik niet |
| Da ken ech nie | Dat kan echt niet. |
| Da kenk nie | Dat kan ik niet |
| Daaluk | Dadelijk |
| Dah gaje niks an | Dat gaat je niks aan |
| Daro | Daar |
| Das | Dat is |
| Das ter 1 van (b.v.) Wim van Hans van Willem | Dat is een zoon/dochter van (naam vader) van (naam grootvader) van (naam overgrootvader). Om familierelaties inzichtelijk te maken |
| Daweetekokwel | Dat weet ik ook wel |
| De Coperaasjie | De Coöperatie |
| De hobbel | De afrit van een dijk |
| De Laan | De Zeehavenlaan |
| De lijn trekke | Treuzelen |
| De verloskundige | De juffrouw |
| Die geef z'n bek ok maar een douw | Die zegt maar wat |
| Dil | Deel |
| Dinchies | Dingetjes |
| Dors | Durfde |
| Douw | Duw |
| Drussen | Doordrammen |
| Duppie | Dubbeltje |
| Dwalm | Nietsnut |
E |
| Een kakie in de thee soppen | Een biscuitje in de thee dopen |
| Effe | Even |
| Effies | Even (kort durend) |
| Ek kentumnie | Ik ken hem niet |
| Er tegenop zien als tegen de hobbel van de Hoogt | Ergens erg tegenop zien |
| Ès | IJs |
E |
| Essetee | Stont |
F |
| Faksist | Fascist |
| Fenuis | Fornuis |
| fruweel | Fluweel |
G |
| Gak | Gek |
| Gebreeën | Gebreid |
| Gedijne | Gordijnen |
| Gevreeën | Gevrijd |
| Gistraand | Gisterenavond |
| Goed/niet akkedere | Goed/niet met elkaar overweg kunnen |
| Gulde | Gulden |
| Gunter | Daarginds |
H |
| Habbe | Hebben |
| Habbie | Heb je |
| Hai | Hij |
| Hap | Heeft |
| Hè jai sjak bai je? | Heb jij shag bij je? |
| Heeeeee wijffie | Ha vrouwtje |
| Hèje da nou nonnie? | Heb je dat nu nog niet? |
| Heremejet | Heer Heymanssuysstraat |
| Herremesuisstraat | Heer Heymansuysstraat |
| Hettie | Heeft hij |
| Hiero | Hier |
| Hij is getroubleerd | Hij is gek |
| Hij zee | Hij zei |
| Himmaal | Helemaal |
| Homopaat | Homeopaat |
| Homosueel | Homoseksueel |
| Houwe | Houden |
| Hullie/zullie | Zij (meervoud) |
| Hunnie benne nie gekomme | Ze zijn niet geweest |
| Hunnie, hullie | "Die mensen" |
I |
| Ik ga maffe | Ik ga slapen |
| In ene | Plotseling |
J |
| Je ken | Je kunt |
| Jenk | Leuk, machtig |
| Jonchie (liefkozend verkleinwoord, gebruikt voor zowel (kleine) jongens als volwassenen, zelfs tegen oudere mannen, zoals in b.v. 'Ha jonchie' en 'Dag jonchie' als begroeting of afscheid | Jongen |
K |
| Kaik ma wa je doe | Zie maar wat je doet |
| Kakie | Biscuitje |
| Kakkederrie | Hondenpoep |
| Kallekepoeper | Knikker van kalk |
| Kalus | Stakker |
| Kan jij die? | Ken jij hem of haar? |
| Kannut? | Kan het? |
| Kappeluif | Dakkapel |
| Karremenaatjie | Karbonade |
| Kassespad | Kasperspad |
| Katjie | Katje |
| Ken | Kan |
| Ken ter òk niks an doen | Ik kan er ook niets aan doen |
| Kenijn | Konijn |
| Kenk ok | Ken ik ook |
| Kenk ok hor! | Dat kan ik ook hoor! |
| Kenne we komme? | Kunnen we komen? |
| Kennu | Kunnen |
| Kijk naar je eige! | Kijk naar jezelf! |
| Kmoh | Ik moet |
| Knos | Knolselderij |
| Koei | Koe |
| Koppie | Kopje |
| Korrelham | Suiker |
| Krappies bij dichies | Dichtbij elkaar zitten |
| Krispainsewag | Krispijnseweg |
| Krote | Bietjes |
| Krumelties | Kruimeltjes |
| Kwahjer | Fluim (opgehoest slijm) |
| Kwajeren | Spugen |
| Kwajiere in de sloei | In de goot (naast de stoep) spugen |
| Kwam-ur | Kwam er |
| Kwartie | Kwartje |
| Kweenie | Ik weet het niet |
| Kwildah | Ik wil dat |
L |
| La-we | Laten we |
| Legemetaasjie | Legitimatie |
| Lèllukke | Lelijke |
| Lijn | Spoorwegovergang |
| Loodsie | Schuurtje (bij huis) |
| Lope | Lopen |
M |
| Mai | Mij |
| Marrieborriestraat | Mariënbornstraat |
| Mart | Markt |
| Moeluk | Moeilijk |
| Moer | Moeder |
| Mok òk hebbe | Dat zou ik ook wel willen |
| Moknie | Dat moet ik niet |
| Mot | Moet |
| Mullever | Knikker van kalk |
N |
| Négeren | Pesten |
| Nepen | Buikkrampjes (baby) |
| Nijpnaars | Iemand die benepen in het leven staat |
| Nippertie | Nippertje |
O |
| Ojeklonje | Eau de Cologne |
| Ok | Ook |
| Omstebeurt | Om beurten |
| Op 't ampertie | Op het nippertje |
| Opgehongen | Opgehangen |
| optillefenere | Opbellen |
| Orloozjie | Horloge |
| Oto | Auto |
| Ouwchie | Oudje (koosnaampje van een oude man voor zijn vrouw) |
| Ouwehoer | Vervelende kletskous |
| Over de lijn | Over de spoorwegovergang |
| Overtreje | Overtreden |
P |
| Palinkie | Aal |
| Peentje | Worteltje |
| Pepierechie | Papier / stukje papier |
| Pepper | Toeter |
| Pepperen | Toeteren |
| Personenauto | Luxe wagen |
| Pliesjie | Politie |
| Pliesjie posjie | Wijkpost van de politie |
| Pondje krop | Halfje bruin (brood) |
| Preut | Vagina |
R |
| Raamden | Ramen |
| Raampie | Raampje |
| Rais | Reis |
S |
| Sampa | Lange Vinger (biscuitje) |
| Schermoes | Grote, niet gemodelleerde plak speculaas |
| Schijthuis | WC |
| Schrèten | Schreeuwen |
| Schreuf, schreuffie | Armoedige, afgeleefde, magere vrouw, niet speciaal oud |
| Schrooien | Zwaar huishoudelijk werk doen |
| Serumstraat | Ceramstraat |
| Sjap | Armoedzaaier |
| Sjokkela | Chocolade |
| Sjokkelajemelluk | Chocolademelk |
| Skeftum | Slecht |
| Sloei | Goot |
| Sloei | Straatgoot |
| Snúbbukke | Rondneuzen |
| Spekelaasjie | Speculaasje |
| Spiegiater | Psychiater |
| spoegen - spoog - gespogen | Spugen - spuugde - gespuugd |
| Sterruf | Sterf |
| Stoeltie | Stoeltje |
| Stoep | Trottoir |
| Strakkies, daluk | Zometeen |
| Suikerebees | Suikerbeest |
| Sunlich zeep | Sunlight zeep |
T |
| Tege | Tegen |
| Temee | Over een poosje |
| Tettatuhnoumeetemake | Wat heeft dat er nu mee te maken? |
| Toen die | Toen hij |
| Toestraks | Daarstraks |
| Toffel | Pantoffel |
| Tollenselaan | Toulonselaan |
| Toot | Capuchon |
| Treefie | Onderzetter (voor pan) |
| Tuut | Politieagent |
U |
| Uitsnerken | Uitbakken (van spek) |
| Um | Hem |
| Un | Een |
| Un boochie smere | Een boterhammetje smeren |
| Un dotjie | Een -onbekende- hoeveelheid |
| Un gebraaie kippie | Een gebraden kippetje |
| Un piejetje | Een prostituee |
| Un spin | Een erg bijdehand klein meisje |
| Un vasjie | Een vestje |
| Us | Eens |
| Ut | Het |
| Ut kemme amme reet roeste | Het zal me een zorg zijn |
V |
| Vaar | Vader |
| Van wie ben je d'r 1? | Hoe heet je van je achternaam? |
| Varrekes | Varkens |
| Vekaansjie | Vakantie |
| Viere | Vieren |
| Vlaai | Vla |
| Vlooi | Vlo |
| Voorbij lopen als de Maas langs Dordt | voorbij lopen zonder te groeten |
| Vrouw Vogel | Mevrouw Vogel |
| Vullus | Vuilnis |
| Vullusbak | Vuilnisbak |
W |
| Wa moeje? | Wat moet je? |
| Waar kommie vandaan? | Waar kom je vandaan? |
| Waar-ie | Waar hij |
| Waaro? | Waar? |
| Wahtebbie? | Wat heb je? |
| Wahwillie nou? | Wat wil je nou? |
| Wain | Wijn |
| Wanneer worrie gehollepe? | Wanneer word je geopereerd? |
| We wouwe | Wij wilden |
| We zouwe | Wij zouden |
| Wee'k nie | Weet ik niet |
| Wiepen | Vrijen |
| Willuknie | Dat wil ik niet |
| Wit en zwart | Zwart-Wit (snoep) |
| Woei | Waaide |
Z |
| Zaddoek | Zakdoek |
| Ze | Zijn (bezittelijk vnw) |
| Ze begon te schreeuwen | Ze begon te huilen |
| Zeikerd | Iemand die zeurt |
| Zo hekket ok gedaan | Zo heb ik het ook gedaan |
| Zus/Zusjie | Zus(je) (ook ter levenslange aanduiding van het jongste meisje uit een groot gezin en zelfs als vervangende voornaam) |
