Bollenstreeks

Bollenstreeks wordt gesproken in de Bollenstreek, een streek waar veel van de Nederlandse bollenteelt plaatsvindt. Het ligt rond de benedenloop van de Oude Rijn ten westen van Leiden en loopt noordwaarts tot het gebied ten westen van Haarlem door.. Bollenstreeks bevat 27 gezegden, 353 woorden en 3 opmerkingen. Alle woorden zijn toegevoegd door onze bezoekers.

PDFLog in

27 gezegden

Is dat je vriendin / vrouw?
Allebai een hallefieEen biertje delen
Da zit hemel en arde an vast hoorDat is heel belangrijk hoor
Daars nog land zat.Daar is nog land genoeg.
Dat geeft best wat voor ons.Daar verdienen we best goed aan.
Dat hek eerluk gerole!Dat heb ik eerlijk geruild!
Dat mos niet maggieDat zou niet mogen
Dat see ik netDat zei ik net
Die krokusse lawe legge hoeffie niks an te doen.Die krokussen laten we leggen hoeft hij niks aan te doen.
Een grose ditEen hoogmoedige vrouw
Hai woont op LisHij woont in Lisse
Hai woont op SassemHij woont in Sassenheim
Hai woont op VoorhoutHij woont in Voorhout
Hejet al ehoord danHeb je het al gehoord dan?
Hejje arebeie bijje?Heb je aardbeien bij je?
Het was grote armoede.'t was arremoe troef.
Het zweet loopt van mijn baatjeIk zweet enorm
Hij booi heel wat meerHij bood veel meer
Hoe laat mot jij morrege op blokHoe laat moet jij morgen op om de koeien te melken
Ik ben niet gekke Gerrit!Ik ben gekke Henkie niet!
Mij nie belleDaar heb ik geen zin in
talrijk in bezinne zijnveel kinderen hebben
Tie knaap stat me nie an.Die jongen bevalt me niet.
Van de wegt ofVan de weg af
Van wie bejje d'r eenWat is je achternaam
Vroeger assie [x], dan was je-n-al 'n heul ventje.Vroeger als je [x], dan had je het al goed gedaan.
Wat let jeWat houd je tegen

353 woorden

'n soorteme(n)teen soort van
's aves's avonds
't dorpHet winkelcentrum
't is een beste tijd gewees voor...Het was een goede tijd voor...

A

aastaanstonds
afpelleschillen
afstropeaflopen
ajuvaarwel
allenigalleen
almalallemaal
ampartapart
amperehinderen
anaan
an barrelskapot
arebaiaardbei
arremoearmoede
as / azzeals
as tat tanals dat dan
AsbakIemand uit Sassenheim
assieals je

B

bakkiekoffie
be-jaoh ja
begrijpie welsnap je
bennezijn
bescheiebescheiden
bestgoed
bestprima / goed
bestzat / bessatoké
bestzat / bessatprima
beuregebeuren
bevobbeldbijvoorbeeld
blinde schuurschuur zonder ramen
bloedbeulingbloedworst
blombloem
boedraiboerderij
boereknegboerenknecht
bollerotrot in een bloembol
brakbarak
brejebrede
brokkie landstuk land
bruikegebruiken
Bunderhectare bollenland

C

centegeld
cente vangegeld verdienen

D

d'rer
d'roperop
d'Ruige HoekRuigenhoek
da'sdat is
daarodaar
dalekdadelijk
de JacJacoba van Beierenweg (Voorhout)
de Kaagde Kagerplassen
De Klokhet oude parochieblad
de oude bollenstreek (ter onderscheid met de nieuwe bollenstreek in Noord-Holland rondom Schagen)de Bollenstreek (het gebied dat tegenwoordig zo genoemd wordt)
de PoelPoelpolder (Lisse)
De VennipNieuw Vennep
de Zandstreek (naam voordat hier grootschalige bollenteelt kwam vermoedelijk ter onderscheid met de veenpolders)de Bollenstreek
De ZillukDe Zilk
degeendegene
dekvurrekgreep / vork met drie tanden
Die EngelDe Engel
die zaggezij zagen
dikkelsdikwijls
doegdoei
dorrep, durrepdorp
dorstdurfde
douweduwen
drekdirect
drekmeteen
drekstreeksrechtstreeks
dubbele truffeltwee keer zo brede troffel / truweel
DwarsdrijverIemand uit Voorhout

E

een brokkieeen beetje
een brokkieeen stuk
effeeven
ei'lijkeigenlijk
eigeseigen
endeinde
EngelaarIemand uit De Engel (Lisse)
enigsteenige
er meter mee
erretteerwten
eseens

F

ferhaalverhaal
foebalvoetbal
follevolle

G

gaandeweglangzaamaan
GaapstokIemand uit Lisse
garntgarnalen
gauwsnel
gekommegekomen
gelegegelegd
geleje, geleegeleden
geraigereedschap
gerolegeruild
gerommelgedoe
gierebemesten met gier
gleeslijtplek
goeienavendgoedenavond
goldegulden
graafspade
graaziegarage
groosgroots
groostrots
groos / grosehoogmoedig
grôtgroot
gulrul
gunsdaarginds
gunterwijddaarginds

H

HaalemHaarlem
haas(t)bijna
haihij
hai hephij heeft
hakhad ik
hallefhalf
HangkousIemand uit Hillegom
hartstikkeheel erg
hasseshoofd
hebbieheb je
hedieheeft hij
hejjetheb je het
hensbrand
hepheeft
herrekhark
herrekehark
herrestherfst
het hele spulletjealles
het sting inhet stond in
het vuurde schimmel op de bloembol
heul watveel
hierohier
hij komphij komt
hillegaarhelemaal
hoe ofhoe
hoekiehoekje
hoenawasiewaar ben je nu
hokkie weilandstukje weiland
houwehouden
hunnieze / hen / hun
hunnie zeejezij zeiden
hycintehyacinten

I

ik dochtik dacht
ik dochtik veronderstelde
in bezinnein bezit
in diezellefde geestop dezelfde manier

J

jaijij
jongesjongens
jounesde jouwe

K

Kaagdorpde Kaag (dorp)
kaakiebiscuitje
kabellekabels
kappestoppen
kapwageverkapte wagen met vier wielen (met paard)
karrebonaadjeskarbonades
karrenevalcarnaval
karrewagenkruiwagen
KattekKatwijk
KattekerIemand uit Katwijk
katteliekkatholiek
kenkan
kepotkapot
kerrekkerk
kerremeskermis
kesmiskerstmis
knaapjongen
knainkonijn
knelesteelkaneelstok
ko-jekon je
KokkerhouterIemand uit Noordwijkerhout
kommekomen
konkende
konnekonden
koppede kop van een tulp verwijderen
kreennauwkeurig
krootjesrode bietjes
kuipzwammetonpraten
kwammekwamen

L

lah mah zeggebijvoorbeeld
LaieLeiden
LaienaarIemand uit Leiden
laistlijst
lampilampionnen
lawelaten we
leggieskinderen uit een tweede huwelijk
lemoenlamoen
LisLisse
looziehorloge

M

mamaar
Mallegateinde van de Loosterweg (grens Voorhout-Lisse)
mart / marretmarkt
meelaimedelijden
meidesmeiden
meidesmeisjes
mekaarelkaar
mekkehuilen
mellekmelk
merrekmerk
mesjienmachine
messelemetselen
mijnesde mijne
mistmest
mitmee
mokmoet ik
mok je helpu?moet ik je helpen?
mollenslopen
moolkmogelijk
morregemorgen
mosmoest
mosmus
mottemoeten

N

nachtvorstenachtvorst
nauwsmal
ne-janou ja
NessieHet Nestje (buurtschap)
netuuknatuurlijk
netuurleknatuurlijk
nietoch
nie anstanniet bevallen
niet vreselek veelniet heel veel
niewanietwaar
NoortekNoordwijk
Noortek op ZeeNoordwijk aan Zee
NoortekerIemand uit Noordwijk
NoortekerhoutNoordwijkerhout
NoortekerhouterIemand uit Noordwijkerhout
nuwnieuw

O

okook
ollieolie
onderlestlaatst
opin (plaats)
op 't ogenblikop het moment
ouweoude
ouwe nolafgezaagde stomp van een boom
ouwerwetsouderwets
overschietsvurrekgreep / vork met vijf tanden

P

partuklierparticulier
peerdpaard
perciesprecies
piepersaardappelen
pitjeskaasLeidse kaas
plaasplaats
plantgoedgewassen
plokworstcervelaatworst
porrelerommelen
potebenen
PrellewegParallelweg (Hillegom)
prochieparochie

R

rabarreberrabarber
riksdaalderrijksdaalder
roeroede (oppervlakte)
rooieuit de grond halen
rooigraafspade om mee te rooien
roveop kniehoogte stuiven
roze hoedjerozenhoedje
rozekransrozenkrans
ruftenscheet laten
ruggestrengruggegraat

S

SassemSassenheim
schaiteraidiarree
schaseschaatsen
schellefthooizolder
schitterendprachtig
scholschool
schooischouder
schopschep
schossie bommenijsschots springen
sintin de tussentijd
sjenkehuilen
slikkemet vieze schoenen naar binnen lopen
sloppiegangetje
sloppiesteeg
smorreges's morgens
snerterwtensoep
spikkeltjesworstcervelaatworst
spitgraafspade om mee te spitten
Spullebezittingen
stasionstation
steekleertjeszijleren
steltelange benen
sterker nognog sterker

T

tandan
tatdat
tellekestelkens
temeestraks
temeezometeen
temetbijna
tempèrètuurtemperatuur
tiedie
toen hettietoen heeft hij
tradisietraditie
treeseplatte bollenbak
troefalom
trugterug
tullepetulpen
twalleftwaalf
tweedestede tweede

U

uppieenkele knikker

V

v'allesvanalles
van acht afvanaf acht
van lieve leelangzaamaan
van zainvan hem
van zijnvan hem
varrekevarken
vasjansvakantie
vedderverder
vedieneverdienen
veehouwerijveehouderij
vendesmannen
verabbesakkeverhabbezakken
veulveel
veulêhvriendin
veulêhvrouw
volgelaaievolgeladen
vongving
vôrvoor
vullesvuilnis
vullesbakvuilnisbak
vullesbeltvuilnisbelt
vulleswagenvuilniswagen
vurrekvork

W

wai bennewij zijn
we-jawel ja
webbewij hebben
wegtweg
werft, werrefterf
werrekwerk
weuningwoning
wezezijn (hele werkwoord)
wiejewieden
wierewerden
winddroogdoor wind gedroogd
windramenramen die wind doorlaten om bollen mee te drogen
worreworden

Z

za'kzal ik
zadoekzakdoek
zaizij (enkelvoud)
zai bennezij zijn
zaiszeis
zatgenoeg
zattezaten
ze eigezich
zeikienat pak
zellefzelf
zeuvenzeven
ZillukerIemand uit de Zilk
zin anzin in
zodrekstraks
zodrekzometeen
zonderzonde
zopieslok
zoveel nietniet zoveel
zowatbijna
zulliezij (meervoud)

3 opmerkingen

  1. De Bollenstreek is geen kleine streek, dus onderlinge verschillen bestaan. Zo is de uitspraak van 'sch' als 'sk' typisch voor Noordwijkerhout, door nauwer contact met het Strand-Hollandse dialect Noordwijks.
  2. De fonologie van het Bollenstreeks is grotendeels vergelijkbaar met andere Hollandse dialecten uit de omgeving, hoewel er wel een eigen uitspraak/tongval is die op kan vallen voor een getraind oor. Hieronder enkele fonologische eigenschappen uiteengezet:
    - Het werkwoords- en meervoudsuiteinde '-en' wordt zo goed als altijd open uitgesproken (lope i.p.v. lopen).
    - Daarnaast is het onderscheid tussen de F / V en Z / S vaak afwezig, hoewel volgens een kaart van het Meertens Instituut dit onderscheid traditioneel wel aanwezig was in de streek. Vermoedelijk is de veelvoorkomende uitspraak van 'zeven' als 'seven' en 'voet' als 'foet' iets van het Polderhollands, maar het kan ook zijn dat het Meertens Instituut er naast zit, aangezien ze wel vaker wat onnauwkeurige grenzen trekken op hun vlakkenkaarten.
    - Ook de uitspraak van de R als een rollende alveolaire tril (tong-r) is opvallend, maar verre van uitzonderlijk voor Hollandse plattelandsdialecten. Zelfs onder jongeren is het gebruik van de tong-r in anlaut (riem, praten, roken) nog veel gebruikelijker dan de Randstedelijke huig-r. Wel is voor de uitspraak in auslaut (hoor, daar, peer) bij jongeren de open r veruit dominant, hoewel deze nog niet zo sterk als een 'j' klinkt (hoojjj, daajjj, peejjj), dat je van een Gooise R kunt spreken.
    - Hoewel dit lang niet bij iedereen het geval is, wordt de L door veel mensen zowel in anlaut (lopen) als auslaut (bal) als een 'vette L' uitgesproken. Andere mensen spreken hem net zoals in de standaardtaal alleen in auslaut 'vet' uit.
    - Er is in het Bollenstreeks sprake van sjwa-insertie: markt wordt 'marre(k)t', tulpen wordt 'tullepen', kerk wordt 'kerrek' etc.
    - Er is ook sprake van d-deletie. Denk aan: houwen ipv houden, rijje ipv rijden etc.
  3. De volgende Hollandse dialecteigenschappen zijn ook in het Bollenstreeks aanwezig:
    -kennen i.p.v. kunnen
    -leggen i.p.v. liggen
    -ik heb, jij heb, hij heb i.p.v. ik heb, jij hebt, hij heeft
    -zij benne ipv zij zijn
    -worren i.p.v. worden
    -kommen en kwammen i.p.v. komen en kwamen
    -de uitgang '-ie' ipv '-(t)je'
    -'z'n eigen' ipv 'zich' / 'van m'n eigen' ipv 'van mezelf'
    -motten ipv moeten