Waregems

Waregems bevat 921 gezegden, 1959 woorden en 50 opmerkingen. Alle woorden zijn toegevoegd door onze bezoekers.

PDFLog in

921 gezegden

(h) oud oi weezn!kom niet tussen / onderbreek me niet (uithaal)
'i ee hem overdoanhij heeft te veel hooi op zijn vork genomen
'i es eprisseerdhij heeft haast
'k 'n weete geên beskeeêt, 'k weete van niet'nik ben niet ingelicht
'k 'n wil ui nie in de reedns voln, moar...ik doe geen afbreuk aan uw woorden, maar...
'k 'n zie geeën affechoazjeik merk geen voortgang / vooruitgang (bij werken)
'k 'ndoe niemer meeik doe niet meer mee
'k (w) eet sondreik vraag mij af
'k ben m'n and'n ofgesneenwerk niet kunnen verderzetten door omstandigheden
'k benne bij de viede gezetik voel me lelijk bedrogen
'k benne gaffronteerdik voel mij beledigd
'k benne no maor gewillig thuisik ben nog maar net thuisgekomen
'k é der mijn'n des / deun inik heb binnenpretjes - leedvermaak
'k ee 'n maleurke tee (g) nekoomnik heb een ongelukje gehad
'k ee 't s (w) ondreik vraag mij af
'k ee d'r geeën goe ooëg' ipik vertrouw het (zaakje) niet
'k ee d'r geeën ofdroag'n vanik voel me niet benadeeld
'k ee prijsik word beboet (verkeersovertreding)
'k ga versteeknik krijg mijn eten niet meer op
'k garandeer' oi...ik verzeker je...
'k ginge tewege...ik stond op het punt om...
'k goa d'r nie veurn strij'nik ben het niet 100 zeker
'k goa dn ne wiep tee'n zijn kloôtn geevnik ga hem een trap in zijn kont geven
'k goa mij smijt'nik ga mij riskeren
'k jeune mij / 'k ben d'r gèrn bij / 'k genère mijik amuseer me / ik geniet
'k komme van dierekik kom onmiddellijk
'k komme zjuuste thoisik kom net thuis
'k krege doar 'n skjeeëve / sjiekeverwijt krijgen
'k mage da nieik lust dat niet (eten, drinken)
'k misse mijIk zeg het verkeerd
'k oa d'n ap ipgeetnmijn woorden vielen niet in goede aarde
'k oa em te knippen, 'k oad'n te stekk'n / te skèr'nik kon hem vangen
'k oë malsjanseik had het geluk niet aan mijn zijde
'k peideg' één m'n ei (g) nIk dacht bij mezelf
'k peidege in min eijne, 'k peidege oelaik dacht bij mezelf : hola
'k peidige van wel / van nieik dacht van wel / van niet
'k plak nen an de muurik sla hem dood ( (verbaal woedend)
'k rije mee tram zeevnik ben zeventig jaar oud
'k sta kik ier (1.) voor pijpe toebak, (2.) zonder verwèrik sta voor schut
'k stell' het goeik maak het goed
'k stonne 'k ik doar te blink'ntevergeefs wachten op iemand
'k un ee geeën ezelke die geld skijtik bulk niet van het geld
'k voag're mijn gat anik weiger om daar nog iets voor te doen
'k wee 't zondreik vraag me af
'k weete van niet (n) ik ben niet op de hoogte
'k zit er deureik ben bekaf / doodmoe
'k zitte stroopik kom er niet doorheen
'k zitte vasteik zit opgesloten, ik kom er niet uit
'k zoe d'r nie fan ipkijk'nhet zou mij niet verwonderen
'k zoe will'n wisslen (bv. qua gezondheid, geheugen) ik zou willen omruilen (bv.qua gezondheid, geheugen)
'krege doar ne snak en 'n betebits antwoord krijgen (1ste p. enkv.)
'n besleeg'n touweeen beslagen tong
'n èrke skuiflendeuntje fluiten
'n erte van koukebrooëdgoed hart
'n kèès' omsteek'neen kaars aansteken
'n kruise sloansnel een kruisteken maken (bv. bliksem)
'n kuudeslechte sportman
'n murre, 'n kèzeharde trap op een bal
'n ofgesprook'n speleen vooraf beklonken uitslag
'n pèrdemeemoorieenorm geheugen
'n pieske doeneen plasje maken
'n seenewoarietsje, 'n tseentewoarekekruisje op het voorhoofd voor het slapengaan
'n segritte smooërnsigaret roken
'n sigrette smoor'neen sigaret roken
'n sortietsje placerenop café gaan
'n stik of vijvevijf stuks
'n toerke doeneen rondritje maken
'n tseentewoareke / seenewoarietsje geev'neen kruisje geven op het voorhoofd
'n ure goans5 km. stappen
'n ve (r) sse bolenieuw pakje tabak
'n vollinge betropneen verkoudheid opdoen
'n vreefke geev'neven snel (niet grondig) oppoetsen
't 'n e geeën beetren anhij / zij blijft op het slechte pad
't 'n e gieën woarhet is niet waar
't 'n e nie da 't (leeëluk es) ik beweer niet dat het (lelijk is)
't 'n e nie meu'lijk!het is onmogelijk!
't 'n es geeën woarhet is niet waar
't 'n es nie doenlijkhet is onhaalbaar / onvoorstelbaar
't 'n steekt zooë nauwe niezo nauwkeurig hoeft het nu ook niet te zijn
't 'n trekt er nie iphet is ondermaats
't 'n trekt ip nie feelehet stelt weinig of niets voor
't 'n trekt nievers ip!het lijkt nergens op! (verontwaardigd)
't ('n) es de moeide (nie) 't is de moeite (niet) waard
't affeseert goe(d)het schiet goed op
't akkooërd zijn meeakkoord gaan met
't angt bij de wirkeloshangen
't dee mij ietshet heeft me geraakt
't dèèrt mijhet doet me leed
't dèrdige mijik voelde verdriet
't doet dr'omme, 't moe dr'omme doenhet lot speelt hier
't e (s) fris an de vis, 't e killighet is frisjes buiten
't e de moeite (nie)het loont de moeite (niet)
't e fieëst' in d' elleonweer plus zonneschijn
't e fooëdr' of da 'k peidegehet is verder dan ik dacht
't e ne lukt emalle slagen vallen in ons voordeel (kaartspel)
't e no (g) ne skooën'n, ge zijt no (g) ne skooën'n gij!afkeuren wie niet meer meedoet (laf gedrag)
't e rap upusseerdhet is snel voorbij
't e(s) roar om zeggnhet is delicaat om het te benoemen
't ee oltijd azooë eweesthet is altijd zo geweest
't eetn vol frieë in de smoake, 'k soe mij ov'reetn moar 'k maage nie, 'k zoe d'r min lipp'n an oflekk'nhet eten is zeer lekker
't ei oyt zijn gat vroa'niemand uithoren
't en affeseert hier niehet schiet hier niet op
't en e (s) niemer nooëdi (g) het hoeft niet meer
't en es nie nur oes goeste / me zin d'r wel meedat zint ons niet (ontgoocheld)
't en es van geeën keureachteraf gezien liep het zo af
't es 'em in 't verkeeërde keelgat uskootnhet heeft hem zwaar gestoord
't es 'n affront (wèrd)!hij / zij verdient een belediging!
't es 'n bloazehet is een leeghoofd
't es 'n ure goanshet is een uur stappen
't es 'n zoakevoordelig koopje aanprijzen
't es 't sop van weëgluizenvinnige kwajongen
't es an 't friezn, reeënen, snieën...het is nu aan het vriezen, regenen, sneeuwen...
't es doar de grooëte luxehet gaat er luxueus aan toe
't es echt dat 't woar eshet is zeker de waarheid
't es in ordre't is in orde
't es juust azooëhet is precies zo
't es link ip 'n aënde ré'nenhij heeft er geen gehoor naar
't es ljeeluk verkwoad't is ontstoken en verzworen
't es Màrja lànkwirkhet gaat traag vooruit, het sleept lang aan
't es meen'ns wa da 'k zeggemijn gedacht (e) is wet
't es mij stinkend verleêtIk ben het beu
't es mijn'n tandhet smaakt lekker
't es ne skuddebuindlealles is wanordelijk verpakt
't es nen echt'n fiekfakhier kan niemand iets mee aanvangen
't es nog ieën'n van zin ieëste brouwkHij is nog maar een beginneling
't es ol geeën avancehet dient tot niets, het levert niets op
't es ol goe da van 't virken komtvarken
't es pertank azoëhet is nochtans zó
't es pertank azoeë't is nochtans zó
't es protnuldaar is niets van terecht gekomen
't es t'r deurealgemeen aangenomen (voorstel / motie)
't es t'r ondredat is beneden alle peil
't es te zegndit wil zeggen (dwz.)
't es twoolfnolfhet is half één (12.30 u.)
't es verloorn ezeidniet vatbaar voor goede raad
't es wel besteekthet is zijn / haar / uw verdiende loon
't es wel besteekt, ie eet z'n eign aanedoan, ie eet zelv' ezochteigen schuld (dikke bult)
't geefd ip / 't geef nie iphet is bemoedigend / niet bemoedigend
't goa doar 'n wiel ofluuëpnhet zal daar verkeerd aflopen
't goa kattejongn spoy'n, 't goa vloag'nwe gaan een regenvlaag krijgen
't goa kattejouw'n spoi'n / 't goa lieëluk doen't gaat fel onweren
't goa niet deurehet gaat niet door / afgelast
't goa noog in ne reednhet is (het lijkt) aanvaardbaar
't goë agank zoomre wird'n zijnhet wordt straks zomer
't gopt link nen oovndat ligt toch voor de hand
't kan weere 'n tuitje vooërt; 't e weere vooër 'n endeke goed't is weer voor een tijdje schoon (poetsbeurt)
't land es ommehet veld is omgeploegd
't legt goe ande start is beloftevol
't ligt an emde oorzaak (reden) ligt bij hem
't ligt in gruizlementnin wel 1000 stukjes uitèèngevallen
't luuëpt van de skippedat gedrag is onbehoorlijk / onaanvaardbaar
't mis ip henhet verkeerd voor hebben
't noaste joarevolgend jaar
't nogol kuin'n ofgeev'nverwoorden met de nodige sier
't pakt mijik ben ontroerd
't piekt in d' ooë'nhet prikkelt in de ogen
't spel zit ip de woag'nbetwisting alom
't stoa link 'n brokke skieufhet staat precies een weinig scheef
't stoa parapluschots en scheef
't stoa woatre in zijne keldrezijn broek is te kort
't stopt ievers!ergens houdt het op (protesterend)
't trekt ierhet tocht hier
't un trekt ip nietndat gelijkt nergens op
't un trekt nievurs ip, dat 'n trekt ip niet (s), da gelijk (t) nievers anhet gelijkt nergens op
't vol wa natteghiedeen aarzelend begin van een regenbui
't volt één 't woatrehet geplande gaat niet door
't wird lastig sijnhet wordt lastig
't wird tij sijn ...het wordt tijd ...
't woa doar boutstillehet was daar doodstil
't zijn der die...er zijn er die...
't zit 'n vijze looser mankeert iets in het hoofd
't zit doar skeeufer is daar ruzie
't zoe nen oudn ond verleëniedereen zou het beu worden
't'n e (s) nie nur mijn goestehet is niet zoals ik het wil (de)
'ten foetert nie, 't'n marcheert nie't lukt niet,
'ten stoopt nie (t) het houdt niet op
' k ee ' t ui egoovnik heb het u gegeven
' k ee ' t zondre ottie...ik vraag me af of hij...
' k geev' em ' n pandoeringeik geef hem een oplawaai
' k gerake versteldik krijg mijn eten niet meer op
' k geve mijn bodik stop met raden
' k goaë d' r agauwe goaën zijn (zie) ik zal er spoedig zijn (=aankomen)
' k ooëre ' t oi gèrn zegg' nje verwoording staat mij aan
' k volle ier in ne strek / ' k ben stroatofik ben nu doodop
' k' n wille gieën aklegoaries'k wil geen problemen
' k' n zie der mij gieën doen andat is een onbegonnen werk (1° pers. enkv.)
' ksoe kun' n un pèèrd de rugge oit eetn, ' k ben skeel van d' n ouwreik heb zeer grote honger
' n goe pelleeen gezonde huidskleur
' n p' rtietje koart' neen kaartje leggen (kaartspel)
' t ' n es gieën zeg' n anargumenten / herhalingen zijn tevergeefs
' t begoste te verkwoanhet begon te ontsteken (medisch)
' t doe hem nie feele veurnhet komt weinig voor
' t e nie woar hé!reactie van ongeloof op slecht nieuws
' t e noo ne proop' ren / skooën' nhij laat het zitten / haakt af (verbolgen reactie)
' t es ' n flutse, ' t es nur de voantjes, ' t es goan vliegn't is mislukt
' t es ' n ipgezet spelvooraf onder elkaar geregeld
' t es ' n missedat is fout gehandeld
' t es klap tee' n de voakzinloze redetwist
' t es ne zerohet resultaat is negatief
' t es oin toer / ' t es an oihet is jouw beurt
' t giet woatre / / ' t ree (g) nt goe deurehet regent hard
' t keend zet zijn keel' oopnhet kind huilt hard
' t koom geeën end' anhet blijft maar duren
' t luuëpt zeeër iphet kostenplaatje gaat snel omhoog
' t luuëpt zieër iphet kostenplaatje stijgt snel
' t mag de kloar' n nie sienhet kan het daglicht niet verdragen
' t n es no nie ezeidhet staat nog niet absoluut vast
' t skilde geeën oarhet scheelde geen haartje
' t skop e (s) de bille ofhij kan niet meer
' t sloa mee / teeg' nhet valt mee / tegen
' t steekt d' ooên oit, ' t es ' n leevnde skandehet is schandalig
' t steekt d' oögn' oitniet meer om aan te zien
' t steekt nie nauwehet moet niet zo precies zijn
' t steekt oes teeg' n / ' t es oes verleeëd / ' t zit oes tot ierwe hebben er genoeg van
' t stinkt ier link de vorte pestehet stinkt hier verschrikkelijk onaangenaam
' t un doet, ' t un es geeën woarhet is niet zo
' t vier vuinst noohet vuur smeult nog
' t vlieg' ' n beetse natte / naddeer valt een spatje regen
' t woa geeën' vettnflauwtjes / / beneden de verwachting
' t zit doar skeeëfze spreken elkaar niet meer
' t zoe ne keeër gebeurnhet kan wel eens voorvallen
acht'r da 't moar zjuust esals de som maar uitkomt
achtr' éénlichting' n vroag' ninlichtingen inwinnen
ah sietsie! zietsewel da 't woar e!ziejewel!
al 't hoeêpe (g)ereekndalles samengeteld
alabonnurre!goed zo, bravo!
allee toe, gouw!kom op!
allee, goen' aavnd, zulle!dat is mij te veel, ik haak af (protesthouding)
ambusl' en vuilblekstoffer en blik
an de kar elp' n steek' n / duiënde zaak / het doel steunen / promoten
an tijdsstipt op tijd
an wie lig het (kaartspel) wie heeft er tot nu de hoogste kaart gelegd
and'n toys!handen ervan af (bevel)
andwiernputjes / barsten (in plakwerk) vullen
armvet gevenwerk doen dat kracht vereist
ass'reerd'oiga moedig door
azooë zie (de), dad es usprook'n zie!goed verwoord! (compliment)
been'n u letse ben ik doarik kom spoedig ter hulp
beguin'n te dooln, nie goe mieër wijs zijn, niemer weet'n hoe dat 't skeeëtbeginnen te dementeren
beskomd zijn in (zijn / eur / ui / ulder) ploatseplaatsvervangende schaamte tonen
bettoet (gij), jattetoet (gij) toch wel (na een ontkennende bewering)
bieét'n ip iemandop iemands kop zitten
bieëtn zettnbieten op het veld uitdunnen met de hark
bille bij ouwniemand genegen blijven om iets te verkrijgen
blooëtsvoetsop blote voeten
brokke verskeënin stukken uiteen gevallen
conterverkeeërdtotaal verkeerd (bezig)
d' eilig' olie krij'nde ziekenzalving ontvangen
d'n ippergoai ofschiet'ngrote flater begaan
d'r es griep ip toerde griep doet de ronde
d'r ne kieë overgoan mee de sleunseeen routinebeurt met de stofvod
d'r omme doenmet opzet handelen
d'r van weerekeeërnop je stappen terugkeren (figuurlijk)
d'r vanonder trekk'nhet gezelschap, het feest, verlaten
d' n heeml' est wijsniemand van ons die het weet (de oplossing)
d' r ligt wa ip zijn' leevrehij heeft iets op zijn lever
d' r zit geeëne skoif inhet gaat niet vooruit
da 'n broochte niets ipdat leverde niets op
da 's klapp'n zie!dat zeg je terecht!
da 's wiggesmeetn gelddat is geld in het water gooien
da ' n besan (t) nie't geeft niet (zalvend)
da ' n trekt nievers ipdat deugt helemaal niet
da des stijf bij 't aar etrokn zulle!dat is ferm overdreven hoor, uit zijn context gerukt
da seg mij nietsik ben niet op de hoogte
da veintse goa nog skeetn loatndie kerel zal nog afzien
da wijst toch z'n zelvn, da spreekt toch veur z'n eig'ndat ligt toch voor de hand
dad es 't toppuint!daar zijn geen woorden voor! (verontwaardigd)
dad es keenderspeldat is een makkie
dad es tooch iets te zegg'n, hé!dat is me wat hoor!
dat 'n speel gieën rooledat maakt niets uit
de deur' ip 'n gerrede deur op een kier
de deure toedoende deur dicht doen
de flasse soldoat moknde fles uitdrinken
de gierighied beskijt de wijshiedgoedkope herstellingen gaan weer snel kapot
de katte krauwtde kat krabt
de kenintsjies zitt'n an d'n draedze is diep gedecolleteerd
de kloogu'n loi'nde klokken luiden
de koave recht ouw'nhet gezinsbudget goed beheren
de kramp' één de kietede kramp in de kuitspier
de krop in de keeleerg aangedaan (tijdens het spreken)
de leegoard oytang'n, zijn klooët'n schuur'nde luiaard uithangen
de poaskloogg'n zijn weerede paasklokken zijn terug (van Rome)
de vinke skoifelt, de mèrloan skoifeltde vink slaat, de merel fluit
de vinke zit te tsjienknde vink lokt de andere vinken met haar contactroep
de vlie'ende skijte, den duin'n oofgankdiarree
de zallezie insteeknhet vliegenraam inzetten
de zwijn'n deur de bieèt'n joag'nuit de bol gaan (veel alcohol)
deefndeerd oi, wird oidoe je best, verdedig je
den bèèr / de beutr' ip geetn 'enals schuldige aangewezen worden
den deesn bolt goedeze loopt soepel (auto, fiets, kruiwagen)
den dien'n doar 'n zie em oek nieëmer ang'n (zijne piemel) die man daar heeft een zeer dikke buik
den drapoo oitsteek'nde huizen bevlaggen
den ippergoai ofskiet' n (ironisch) zwaar blunderen (ironisch)
den plong e (s) esprouwnde zekering is doorgebrand
den uitslag es ientsj - ientsjede uitslag is 1 -1 (bv. voetbal)
deran zitn vribblenveelvuldig heen en weer wrijven tussen de vingers
derde kieëre sloa boetederde keer trakteren
deur ' t eeuwig proam' nnadat hij zo bij me aandrong
deur d'n band / deurgoansdoor de band (gewoonlijk)
deur d'n duurna een zekere termijn
deur niemand genèrddoor niemand graag gezien
deure toe!deur dicht !
deure toe! (bevel) deur dicht! (bevel)
die komre eej ur recht gaddie kamer heeft haar (poets) beurt gehad
diff'ndeerd oi, leg t'r oi leen anga er voor
doar ee kik ne grui'el vandaar gruwel ik van
doar kent ie heel den oopnen en toehij kent daar het hele reilen en zeilen
dobbe d'r achtrevlak daarna
doe de lucht dooëddoe het licht uit
doe de radiejo of den teeleviezie dooëdzet de radio, de tv af
doe fooërtschiet op
doe ne keeë geweunedoe eens gewoon
doe ol daje kuinthandel naar best vermogen
doëd en 'n oëge oit, morsdooëdzeer dood
doefooërtschiet op, doe voort
doikske speel'nverstoppertje spelen (kinderen)
dr es geeën droad an ebrooknwe nemen het u niet kwalijk
dran toestekenverlies maken
droai'n link de meulnsvoortdurend van mening veranderen
duikske speelnverstoppertje spelen
duine doenplatvloerse praat uitslaan
ee se'koochtis ze moeder geworden
een broamk' ofskuur'neen braam afnemen (hout / metaal)
een grooëte kapelle mee een klieën luchtsje, ie tooëgd em grooëtser of dat ie es.zich beter willen voordoen dan geweten
een keiske brandneen kaarsje aansteken
een kouwe vang'nverkoudheid opdoen
een peird de ru (gg) e oit eten, dood van d' n ouwre zijnzeer grote honger hebben
een siegritje droaêneen sigaretje rollen
een zende van 't geslee (g) 'n zwijneen portie voor de buur na het slachten van een varken
eet'n link nen dijkedelvregrote porties eten verorberen
eie noo van z' leevn! / zoe je nie omverre voln!zou je niet (in zijn / haar plaats) verontwaardigd zijn
elk ip zijn'n toerieder op zijn beurt
elk ne goen da (g) goedendag iedereen
ellee couroaizje!houd moed!
elp' n an de karre trek' niemand bijstaan in zijn werk
em an z'n ooëre trekk'n veur...hem iets in het oor bijten
en gij geluuëft da!!en jij volgt die bewering / mening!!
en heel den utsekluts, den battaklang, met alles erop en eraan
en ie moste tert'nen hij kon opstappen
en noo geeën klein beetse!en nog niet weinig!
en noo nie boezjeern!en nog niet veranderen (van standpunt)
entwa weet'n van oor'n ze (g) niets weten via via
er 'n skippe bij doenoverdrijven
es de lucht dood?is het licht uit?
est algauw' edoan!!!hoe lang gaat dat nog duren!!!
est no veur vandoa(g)egaat het nog lang duren
Est olgelijk? Olgelijk es innestront.Is het je om het even? Dan kan je niet kiezen.
et goed ip e'nhet rooskleurig tegemoet zien
euren okster weunt ooëge, zulleze heeft zeer lange benen
g' eet ier niets te zegn!jij hebt hier geen spreekrecht!
g' eet mij no lieëg ipje minacht mij
gardevouwbehoedt u ervoor
ge keun het nie bepeiz'nje kunt het je niet inbeelden
ge koomt zjuust' epastje komt op 't juiste moment
ge kostet 't sop oyt z'n oô'n skepn / ie woas zochtehij was stomdronken
ge kuint 'r ne puint an zooinje zult het niet beter kunnen (niet overtreffen) (uitdagend gezegd)
ge kuint d'r an zulle!je ontgoochelt mij hoor!
ge ligt twis in de zakje bent tegendraads, een dwarsligger
ge meug gerus (t) zijnwat je daarnet zei is juist / terecht
ge meug wedd'ngeen twijfel mogelijk
ge meugt em ne skip in zijn gat geevn, ie goa no nie ommekijkn veur te zien wie dat eweest eehij is zeer gemakzuchtig
ge moet 'r moar ip koom'nje moet maar op het idee komen
ge moet azooë van uijen tak nie moknmaak zo niet van je oren
ge mostet en ge kostet, moar ge 'n dostet nieje mocht en je kon, maar je durfde niet
ge zij gij nie goe zeeëre!wat je zegt, raakt kant noch wal (protesterend)
ge zij loat' anje bent later dan normaal
ge zij loat' ip droaije bent laat op weg / op stap
ge zij merci. (antw.: 't e niet / gèrn edoan) je bent bedankt. (antw.:graag gedaan)
ge zij mijn beste keppeje bent mijn liefste schat
ge zijt 'r tielijk bijje bent er vroeg bij / / vroeg opgekomen
ge zijt loat' ip droai!je bent laat op stap!
ge zijt mersieu bent bedankt
ge zijt mirsiedank u wel
ge zijt ne wietieje bent een gek, een zot
ge zoe 't n ons Heeëre geevn zonder biecht'nschijnbaar iemand met een goede naam
ge zoe t'n ons Hieëre geevn zondr biecht'nje zou hem blindelings vertrouwen
ge zoedt 'r de muur'n van iprij'nje wordt er doodnerveus van
ge zoedt er no mee geen tange naar rieëknzodanig vies is het, dat je het zeker niet zult vastnemen
gée moar gazze (poer) .laat u maar eens gaan
geeën drie mal zeevn meeërniet zo jong meer
geeën riese vanvergeet het maar
geeëne (n) moyenniets helpt / hielp om iem. te overtuigen
geeëne moyenniets helpt / hielp
geef die koe no 'n bieëde (biet) reactie op iemand die boert
geeft da zwijn nog nen oakerna wat luidruchtig boeren
gekend link 't ooëluk geld (link 't slich geld) alom bekend
geload link nen ond mee vloein, geload link nen eezlegepakt en gezakt
genèrde gij oi 'n beetse?bevalt het u, voelt u zich hier prettig, kunt u zich behelpen?
gesleeën deur d' hitte / overdoan van ' t woarm wereaangeslagen door het hete weer
gieën'n droad an gebrooknniets aan de hand
gij zij 'n ei!je bent een stomkop!
gij zijt ne goen gij!nu nog beter! (iemand afkeurend)
goaje mee mee mij?ga je met me mee?
goan dien'ngaan bidden voor bijstand van een heilige, met kerkbezoek en verering relikwie
goan link nen buzzesnijere, deuretert'nhaastig stappen
goan persjonklende portiuncula-aflaat verdienen
goat ier agauw' edoan zijn!!zal het hier eindelijk eens ophouden!!
God ze (g) ent oi!reactie op het niezen
godseentui!wens na niesbui
goe deuretert'nflink doorstappen
goe g' eekiepeerd zijningericht zijn met het juiste materiaal en de gepaste uitrusting
goi je nui allemolle ne keè zwij'nwilt u nu allemaal eens zwijgen
groôts (preus) link feêrtepronkend, fier als een gieter
guinter tend'n (d) daar op het einde
het em / het eur nie toegeevniemands leeftijd / talent onderschatten
hoe skeeët dat ierhoe is de toestand Hoe zit het in elkaar
i 'es binn'n, zijn broeitsje es (g) ebaknwinkelier die stopt met goed resultaat
i ee em tekoort edoanhij heeft zich opgehangen
i eet an zijn brouwkhij is betrapt / beschuldigd
i es boitn ezwierdhij is oneervol ontslagen
i es ebooisdhij is gezakt in zijn examen
i es ter wel mee!hij zit ermee opgescheept
i' ester mee begoanhij is er om bekommerd
i' es ' n brokke ziek, ie ' n es nie in zijn' n oakhij is wat ziekjes
ie 'n e moar gemeeënig, ie goa 't nie lauwe meeër trekk'nhij is doodziek
ie 'n ee gienen nog'l om in z'n gat te skarten, ie moe leev'n van d'n disniets bezitten, arm zijn
ie 'n ee t er no nie te veel' an dooêdoanhij is er nog niet echt voor gegaan
ie 'n es gieëne stamp teeën z'n klooëtn wird, ie 'n es gieën roste kluite wirdhet is een nietsnut
ie 'n es van gieën klientje vervoardhij laat zich door niets afschrikken
ie 'n kan 't nie lei'n, ie 'n kan ter nie teeënhij kan het niet verdragen
ie 'n koste nie fooëdre of toegeev'nhij kon niks anders dan bekennen
ie 'n tooëgt em niemrehij laat zich niet meer zien
ie / z' es t'end'nhij / zij is doodop (doodziek)
ie / ze komd ip veur de (verkiezingen) hij / zij stelt zich kandidaat voor de (verkiezingen)
ie ' n ee zelfs geên' n naogel veur in zijn gat te skart' nhij is straatarm
ie ' n est er nie bij mee sijn öefthij is niet bij de les, hij volgt niet
ie ' n kan gieën zwijn tee' nouw' nhij heeft o-benen
ie ' n oa alleens geen' n dusthij had niet eens dorst
ie begoste teeg'n te spert'len, zin bobijn' of te droaënhij begon weerwerk te bieden
ie betoald hem blauwhij betaalt boven zijn kunnen
ie dee ol de kapellekes van de stroatehij bezocht al de café's in de straat
ie doe één 't vlas / / één de kooln / / één d'eiers (in 3 x uitgespr. als één) hij is handelaar in vlas / / in kolen / / in eieren
ie drijft oovrehij overdrijft
ie e (s) mee zin oar, ie e (s) ter ziel' egoan, ie es ter nie mieêr, ie es bij ons Heerehij is gestorven
ie e (s) mijn oudehij heeft mijn leeftijd
ie e (s) van de planke, ie 'n weet niemre woar da 't skeeêthij is het noorden kwijt
ie é d'er ne grooi vanhij heeft er een afkeer van
ie é d' er em ooitedoan, ie stond in zijn' n blooëtn, ie stont er te blink' nhij heeft zich belachelijk gemaakt
ie ee 't ooëg iphij vindt zichzelf een hele piet
ie ee 't verr' eskipthij heeft het ver gebracht
ie ee 't vooër 't zegnhij is de leidinggevende
ie ee de skoolskijte (schertsend) hij spijbelt
ie ee de vontesmet van...hij vertoont een kentrek van zijn peter / meter
ie ee der veel snukk'n van, ie ee der vele van meehij lijkt er goed op
ie ee em te skèrn, / te steknhij heeft hem te pakken
ie ee em van 't leevn ebrogtHij is uit het leven gestapt
ie ee kennessehij heeft verkering
ie ee moet' n ploei' n veur da niev veurstelhij heeft een nieuw voorstel moeten accepteren (tegen zijn wil)
ie ee ne leem in z'n oëge, ie ee 'n vlieg' in z'n oëgehij is lichtjes beschonken
ie ee ntwa ekreegnhij is plots onwel geworden
ie ee veel noot'n ip zijne zanghij spreekt met pretentie (hoogdravend)
ie ee zinne lepel wig esmeednhij is dood
ie es 't er van deurehij is niet meer te zien / ontsnapt
ie es bedorv' n, de stront oit zijn gat ; azoë ne kepkeut' le!hij is zeer verwend
ie es dermee weg zullede lichtgelovige denkt dat het waar is
ie es etanteerd veur da te doenhij is bekoord om dat te doen
ie es gerenuweerdhij is failliet
ie es in z' n gat epekthij voelt zich zwaar beledigd
ie es noog te leeg vooër zijn gat ip 't heffnhij is uiterst lui
ie es omverrehij is wat ziek
ie es proopresteldhij is er lelijk aan toe
ie es stieëg van ofgankhij is zeer gierig
ie es tendend zijn Latijnhij kan niets meer inbrengen
ie es ter deurehij is geslaagd (examen)
ie es ter gerust inhij laat het niet aan zijn hart komen
ie es ter wél meehij is te beklagen
ie es van zero beguin'nhij is met niets gestart (handel)
ie es vereuverdhij is verhoogd (in rang)
ie es vlamm'nde kwoad / over zin toernhij kookt van woede
ie es z'n touwe kwij (t) hij kan geen antwoord geven
ie geboardige lijk dat ie...hij deed alsof hij...
ie geneird hemhij beleeft het van harte (feestje bv.)
ie goa 't noeit leeërniemand tevergeefs iets aanleren / aantonen
ie goat doar ol versloan, zegt ie zelvehij beweert het allemaal aan te kunnen
ie groocht 'r niet deurehij geraakte er niet doorheen
ie jeet fits, jeet deurehij heeft het begrepen
ie jeet hem goe ip (mee s'n eig'n) hij heeft het goed voor (met zichzelf)
ie jes tend'n, z'n leer es ofhij is aan 't einde van zijn krachten
ie jes vlamm'nde / vroet van klèirehij is zeer boos
ie jest'r van ondre (gemoisd) stiekem het huis (de zaak, de vergadering) verlaten
ie kent er de knopp'n vanhij weet niet hoe het in mekaar steekt
ie kijkt noch ip no neerehij gunt (mij, ons) geen blik
ie kijkt noch ip noch ommehij ziet niemand staan
ie kloag pudd'n in d'èèrdehij klaagt vreselijk
ie kom van verrehij was bijna opgegeven (medisch)
ie komd em pardooneernhij komt zich verontschuldigen
ie komt nui en ton over de vloerhij komt af en toe op bezoek
ie koomd achtrehij volgt wel (met lichte achterstand)
ie krult lijnk ne pak no'elsniet zeer beweeglijk zijn
ie kul (t) mij, ie teinst mijhij plaagt mij
ie laa (g) dege mee mijhij lachte mij uit
ie legt re zijn leen'n nie achtrehij doet er geen moeite voor
ie liegt dattie 't zelve geluuëfthij liegt doelbewust
ie ligt ip de wippeop rand van ontslag (of benoeming) staan
ie ligt twis in de zak, twisdrijvredwarsligger
ie loat em nie promnhij laat zich niet dwingen
ie luûpt ekleêd link ne rauwn andzjoenhij is dik ingeduffeld
Ie ma woapns droanHij mag wapens dragen
Ie mag woapens droa'nIemand is lelijk
ie moe 't gemeu (g) nhij moet het lijdzaam ondergaan
ie moest het gemeug' nhij kreeg de volle lading (scheldwoorden)
ie moet 't gebokk'n / ie zit mee de gebrook'n pott'nhij moet het lijdzaam ondergaan
ie n' e moa veur azooë te laat'nhij voelt zich zwak
ie n'es van gienen oaze gepoepthij is niet van de rapste
ie oat doar de bootr ipgeet' nhij kreeg daar de mensen tegen zich
ie plochte...hij had de gewoonte om...
ie plochte... / ' t plochte....hij was het gewend om... / het was gebruikelijk om...
ie ploeit em dubblehij toont zich bijzonder onderdanig
ie skuifeldege ne pinantiehij floot een penalty
ie slouwf toehij zegde toe (akkoord maken)
ie speel mee de doiv'nhij neemt deel aan duivenwedstrijd
ie speel mee de vink'nhij neemt deel aan vinkenzettinge
ie steldeg' emzijn reactie was agressief
ie stont drip te kijkn lijnk ne nond ip 'n zieke koehij stond er dwaas naar te kijken
ie stuipt hemhij buigt voorover
ie tert goe deurehij stapt flink door
ie trek zijn'n planhij slaat er zich doorheen
ie verdient geld link mozehij heeft een hoge wedde
ie voelde ' em duustfichtig (1050) hij voelde zich uitstekend
ie vrieg mij veur...hij vroeg me om...
ie vrijt da z'n imde wikkelt / ie vrijt dat 't krokthij heeft serieus verkering
ie weet ervanhij is er van aangedaan (zeer bedroefd)
ie weet nie van wa out pijl'n umokthij zit aan de grond
ie weet nie woarin of woaroithij is het noorden kwijt
ie wert nogal wadde in z'n gat eweund, 't es nen bedorv'linkhij wordt nogal verwend
ie wil per see deuredrijv'nhij wil onverstoorbaar doorgaan met
ie wiste nie wa (e) zeidhij bleef het antwoord schuldig
ie woa nie te zienehij was niet aanwezig (tactisch)
ie wrochte zijn klère oit deur...hij koelde zijn woede door...
ie zette 't ip 'n looëpnhij liep weg, hij wilde ontsnappen
ie ziet 'r kaduuk oit, ie 'n ee geeën skooïn kleurhij ziet er slecht uit
ie zit doar oltefoôrt te kallebuknhij weert zich, maar boekt geen resultaat
ie zit éé (in) mijn neuzehij heeft het bij mij verkorven
ie zit in mijn rop'nhij moeit zich met mijn zaken
ie zit ip drooêg zoadhij kan geen kant meer op (financieel)
ie zit ip z'n pèèrdhij voelt zich uitgedaagd
ie zit ip zijn pèrd, ie weend em iphij maakt zich druk
ie zit re nie achtrehij is niet gemotiveerd
ie zit stroophij geraakt er niet meer uit
ie zit versteldhij heeft zich met de wagen vastgereden
ie zit zo dikke lijk 'n nippenhij heeft overdadig gegeten
ie zoe toern doenhij kan onverwacht uit de hoek komen
ie zot' r lieëluk neevnshij zat er totaal naast (pronostiek)
ie zwemd één 't geldhij is gefortuneerd (veel geld)
iej akkelt 'n beetse, ie stuikt 'n beetsehij stottert een beetje
iej è te dom vur t'elpn dondren, iej è te dom vur oei t'eetn, iej è sooë dom of t'achterste van 'n koehij is zeer dom
iej ee nogal veel beslag, mee ol zin pretnhij wil opvallen, hij looft zichzelf
iemand (iets) in plan loat' n / loat' n zitt' niemand (iets) in de steek laten (qua werk, klus)
iemand bij de viede zett'niemand met iets opschepen (sluw)
iemand die gieëne wig 'n kaneen hulpbehoevend iemand
iemand een peire of een zoeve geveniemand een klets of oplawaai geven
iemand ipsulfren mee...iemand iets aansmeren
iemand ne klooët oftrekniemand nadeel berokkenen
iemand nen eft in zin ol geevniemand een trap onder de kont geven
iemand nie kuinn zienafkeer voelen voor iemand
iemand over de kouter voer'neen loopje nemen met iemand
iemand overolniemand aan zijn kant krijgen
iemand oytmokn veur vorte vis / iemand zijn zoaligheid zegg'niemand beschimpen
iemand skeeëf bekijk'niemand minachtend ontwijken
iemand uitmaakn voër al da schooên en leêluk esiemand te schande maken
iets an de klokk' (h)angniets ruchtbaar maken (klokkenluider)
iets ofdieëln van...een erfelijke trek bezitten van...
iets oitmeedniets doms, verkeerd (slecht) doen
iets ontouwn / omtouwniets onthouden (memorie)
iets rondstroei'neen fout bericht verspreiden
iets te kandeele gaeniets met bruut geweld aanpakken
iets vieznteerniets aandachtig bekijken
ik (gen) èère da, ie ' n (gen) èèrt da nieik heb dat graag, hij heeft dat niet graag
ik ' n doste nieik durfde niet
ik ' n ee geên roste kloyte meerik ben platzak
ik ben ip zouwk achter de stok die bachten de deure stondik ben op zoek naar de stok die achter de deur stond
ik bestelle ' n koepke sampanjeik vraag een glas champagne
ik booiseik ga voor het dubbel aantal punten (kaartspel)
ik ee moe'n de loatste man de zak ipgeev'nik ben gebleven tot de laatste
ik gloeie lijnk ' n kole vierik gloei door de warmte
ik kroip' één mijn' nestik kruip in mijn bed
ik zie, ik zooëge, 'k, ee gezienIk zie, ik zag, ik heb gezien
ik zitte der vree mee inik vind het erg jammer en betreur het tenzeerste
in 'n skoffelskeudeextreem haastig iets doen
in 'n skoffelskeutein een overhaaste beweging / actie
in 'n vroete k'leirein een grote woede
in 't begun es't ol wa wilde en wa zilde, in 't begun 'n kan 't nie ipeerst is alles koek en ei
in 't lang en in 't breeëd oitlegnhet onderwerp uitvoerig behandelen
in de mès (meers) gekipt - ie es presies van sellewie (St.-Lodewijk-Deerlijk) achterlijk
in dn truk zitnin de tocht zitten
in doeninge zijngoede contacten hebben
in gieën'n tijdals de bliksem
in iemands neuze zitnbij iemand op een slecht blaadje staan
in iemands ropn skijtniemands plannen dwarsbomen
in iemands zakk'n zitt'niemands slechte kanten bespreken
in ne wip en ne knipin een oogwenk
in stik' n en brok' n slob' nonvast slapen (met onderbrekingen van wakker worden)
in ukskes en snukskesnu en dan een beetje voortdoende
in zijn lèze gietnopdrinken
ip 'n reekskeop een rijtje
ip 'n roodeop een rij
ip 'n wippe zitt'nongeduldig zijn
ip (speel) vejoizje goanop (huwelijks) reis gaan
ip de gezontietproost / santé!
ip de karre spring' nmeedoen met het initiatief / met het bestuur
ip droai zijnop stap zijn (uitstap)
ip eleefdten einde krachten (stervende)
ip goe ruskierop goed geluk af
ip ne wig komde't ne kieë teeg'nje treft iets wel eens aan
ip oi'n ei (g) n dépande onkosten na verkoop zijn voor u
ip skok goan / ip zwier goanop stap gaan
ip speelvejoazje goanop huwelijksreis gaan
ip vinkeslag li (g) nop de loer liggen
ip z'n piekebestezijn beste kostuum aangetrokken
ip zijn ientjeop zijn eentje
ip zijn plekkeop zijn plaats
ippeklèrd (opgeklaard) op orde gesteld, rommel verwijderd
irreweet'n plooëst'nerwten ontdoen van de peul
is es ter deurehij is geslaagd (examen)
j'es peetse skoartentandhij mankeert enkele tanden
j'es skijteskoijhij is heel bang
ja mijn ooëre!ik ben daar niet voor gewonnen
jakkendoe / jagendoet / jaaindoet / jammendoen / jagendoet / jassendoenhelemaal niet (stevige ontkenning)
jat' ndoethet is niet waar (onderstrepen van eigen gelijk)
jattetoet't wél waar (onderstrepen van eigen gelijk)
jee em zieëredoanhij heeft zich bezeerd (pijn gedaan)
jester van kapot / ie 'n ester nie goe fanhij is erg aangeslagen
kaffie moaknkoffie zetten
katzje mij, katzje weereplaag je mij, dan bied ik weerwerk
kee d' n doar nekeer goe besnuktik heb hem eens aandachtig bekeken
Keeërnekeeë weere!neem eens het vorige PC-scherm terug aub
kenijn'n vloankonijnen het vel afstropen
kieërnekieë weerekom eens terug
kom uit oi koot!kom voor de dag (assertief zijn)
konkelfoez'nzich beraden achter de schermen
koome nie djuust oitmijn rekensom klopt niet
kort van stoffeverbaal niet mededeelzaam, stug
krijgde een poanie brouwk (= antwoord op deze inleidende zin)als je iemand aan een lief helpt...
ksie jooi girneik zie je graag
la'en link 'n paptoartegul en hartelijk lachen
lap rond ui ooër'n krij'nklap om de oren krijgen
legd oi andjes tegoarewees tevreden met wat je nu hebt / bent
legd ui andsjies moar tuuëpewees tevreden met je actuele toestand
let ip oy spelblijf alert, (aandachtig) (wakker),
lieëge van stirtebieënklein van gestalte, met korte beentjes
lijk da 't eszoals het is
lijnk nen achttienmoandrefitheid, lenigheid, gezondheid uitstralend
loajengerucht (mondeling) uitvergroten
loat moarje moet niet aandringen
loat'n skied'ner niet mee voortdoen
luëp noar de moane, geriek et, saluu en de koost, stoof zeloop naar de maan,
luuëpt tuchtigdier dat klaar is om te paren...
löef zoinrapenzaad zaaien
m en overkomstewe hebben bezoek
malgré / per forseten koste van alles
me drink'n ip ne goen oflöepwe drinken op een goed resultaat
me goan da ne kjeë bezienwe zullen dat eens bekijken
me goan oes gat ipeff'nwe gaan opstaan (om te vertrekken)
mé heel zijn bezoatse / mé kliekn en klakk' nmet zijn hele boeltje
me kreeg' n doar oes vetwe kregen daar een uitbrander
me stoan kietteonze rekening is effen
me zijn 't akkooërdwe gaan akkoord
me zijn 't azo (g) eskiktwe zijn van plan om dat zo te doen
me zijn d' er nie veur'ndat ligt ons niet
me zijn d'r niets meevoor ons...totaal nutteloos
me zijn dre!'t is ons gelukt!
me zijn nie greeëdwe liggen achter op schema / uur / afspraak
me zijn no ferre van oysnog lang niet opgelost probleem
me zijn streeke, nem me zijn drehet vooropgestelde doel is behaald
me zijnder goe mee in doeningeons contact met hen loopt vlot
me zijnder nie (t) we zitten fout
me zitt'n and'n travoowe zijn aan grote werken bezig
me zittn stropwe weten geen raad meer
mee 'n vols weez'nmet een vals aangezicht
mee al heur tantelaffèrens (tant d' affaires?) met veel omhaal
mee d'n uitkoomntegen de lente (het voorjaar)
mee de poepers zitt'nmet vrees vervuld zijn
mee ene in ' t skès zitt' nmet een lief ruzie hebben
mee iemand meevoeizjeniemands stelling volgen (samenspannen)
mee mijn'n niejoar goanop nieuwjaarsbezoek gaan (enkv)
mee veel vijv'ns en zessn'smet overbodig veel commentaar
mijn bobijn' es oofik ben echt moe
mijn libn zijn esprouwnmijn lippen zijn gesprongen
mijn winkelwoare goan olnmijn boodschappen doen
mijn'n eezle kan da nie trekk'ndat is te veel gevraagd
mirk'lijk egroeigd zijnmerkelijk gegroeid zijn
mokt dad an ui meetje wijsmij vang je daar niet mee
nauwkes 30 santimetersnet geen 30 centimeter
ne gildege / zwoare veint - ne vetzak'n ferme man
ne kieë te wekeeen maal per week
ne mogre krebbie, ' n pannelattezeer mager persoon
ne puid ee mijn keele (woardeure da 'k moe (h) oest'n) prikkeling in de keel (met hoest)
ne rilde veintrijzige man
ne slag van de meul'n ukreeg'n enniet goed bij zijn verstand zijn
ne zwoai mok'nbocht maken
nen ptoatre / un voge / un pirre / un koksmeete / ne klets / ne flètre geevneen oorveeg, een kaakslag geven
nen tap te'enkoomn, geeën sjans' entegenslag hebben
nie geluuëflijk!niet te geloven!
nie ol te katheliekniet zoals het hoort
nie segn! zwij'en daje zweeët! zwij'en vooër dooëdmondje dicht!
nieë noy noo nienee nu nog niet
no te groene an oy pompoenenog niet volwassen
noeit vanz (e) leev'n!nooit van mijn leven!
noeit vanzeleev'nabsoluut nooit
noo (g) sjanse dat ie...gelukkig maar dat hij...
nui oof noeitnu of nooit
nur vanacht'ren, nur 't vertrek, nur bacht'n, nur de koer goannaar het toilet gaan
oa 't nen ond eweest, ge woart ervan ebeetnje zoekt ernaar en het bevindt zich naast jou
oe eeëttige da oek weerehoe heette dat ook weer
oe es 't meuglijkhoe is het mogelijk
oe es't Godsmeuëlijk!het is Godgeklaagd!
oe meer melk daj drinkt, oe grooëder kolf daj weirdtmelk
oe stelde'thoe maakt u het
oe woa da nui oek weere?hoe was dat nu ook weer?
oe zij je d'ran egrochthoe ben je daar op gekomen (job, souvenir)
oe zoe 'k 't moet'n zeg'nhoe zou ik het uitdrukken
oe zoe 'k het moet'n zegnhoe zou ik het moeten verwoorden
oe zoe je zelve zijnstel je in zijn / haar / hun plaats
oe zoeje zelve zijn!stel je in zijn / haar / hun plaats!
oëger of mijn bijlke of ' k kappe in oi gat!hoger leggen (in kaartspel)
oeveele moe j' enhoeveel moet je hebben
oit z'n kramm'n skietnzich (onverwacht) erg boos maken
ol da je zegt zij je zelveterugfluiten met identiek verwijt
ol de kant!, oyt de gurte, oyt minne gurla, mijt oy, hoyfte!, oyt mijne wijstre, girte ne keerWeg wezen! Opzij! Maak plaats!
ol te perre li (g) 'noverhoop liggen
olle stappete pas en te onpas (vervelend wegens te veel)
olleman zegge 't deure!ieder zegge het voort!
olve goar'n, 'n vijze kwijtniet goed bij zinnen
ort u keeër ier!luister eens goed!
ot ol te skijte komt, teegn da 't spel 'n end' eeals puntje bij paaltje komt
oud oi koesthou je kalm
oud oi kolmwees toch kalm
oud oi moyle / toote / / oud oin smoel / bekhou je mond, zwijg
Oudjes kunnen niet jongleren.Jong geleerd is oud gedaan.
oudt ui moilestop met praten (dreigend)
out klieën'n (veur de stove) aanmaakhout kappen (voor de kachel)
out oy inbeheers je
ouw zeekre!, emmaar allee gouw zeg!, ten e nie woar ee!nee maar!
over de skreeveover de grens (in Frankrijk)
overdoad skoatoverdaad schaadt
oy moa leut' eetals je maar plezier hebt
oyt zijn kramm' n skietndriftig worden
oytskjeet alichte mee smoôrnhou nu toch gauw op met roken
pakt ui poepe!ik sla je raad vierkant af
papier es gewillig!relativeer kranten en bladen en folders
parlesant'naan het woord zijn maar zonder inhoud
past oi ip da je...hoed je ervoor dat je...
peepr' en zoutgedeeltelijk grijzende haardos
peisde gij da 't geld ip mijne rugge groeigtdenk je dat ik geld in overvloed heb
per slot van reekningealles samen genomen (conclusie)
pianekieszachtjes aan, langzaam aan...
preus lijnk veeërtezichtbaar trots, fier
prietproat oitgoanonzin verkopen
probeerd ukieë da je durftdurf er niet aan te beginnen (uitdagend)
rat (s) de kieëst' of zijnvolledig uitgeput zijn
reegnen lijnk ip ' n oandepersoon die zich van niets of niemand aantrekt
rijz' an rijze / rijzerijzetot de rand / tot op zekere hoogte gevuld (minstens twee)
roapt ui boelke moar töepe en zet anje bent op staande voet ontslagen
rooë koomn van skomtebeschaamd worden
rooë wirden tot achtre zijn ooërnrood worden van schaamte
ropt ui verstand ne kieë tuuëpedenk er eens grondig over na
rouwpt acht' ulperoep om hulp
schoimke trek'nschuim van zoethoutbrouwsel opzuigen
serjeus in 't sop g'angn, goe gebatavierd, zwoar oid eweestflink de bloemetjes buitengezet
siereer'n mee sieroizjemet boenwas behandelen
sjette gevensnel rijden, fietsen, lopen
skampavie zijn / ik ben skampavieonverwacht het gezelschap verlaten hebben
skeele van d'n dust zijngrote dorst hebben
skeele van d'n ouwr zijngrote appetijt hebben
skeirt ui wigmaak je uit de voeten
skiet oi vooërtmaak dat je weg komt
skoi zijn van zijn ei (g) n skauwezich bangelijk gedragen
skots en skeeëfslecht gestapeld, niet ordevol
skots en skeeëf ippesteldwanordelijk opgesteld
slaggelings omverre volnachterover vallen
slicht te pote / te beeêne zijnmoeizaam stappen
slopeie geev'nonderdak verlenen
speeld uit / / speeld oofdoe je jas maar uit (zegt de gastheer / gastvrouw
steeën' n (zucht' n en steeën' n) klagende keelgeluiden maken
steld' oi rechtesta op (uit zittende houding)
stoa ne kjeeë (r) skoerkezet je schrap met je schouders
stoeld oy, zet oyga zitten
stoizje doenstage lopen
stoof ze!, ol da je zegt zij je zelve!die aantijging neem ik niet (repliek)
stout spreeknvrank en vrij spreken
stroeitje trekk'nhet lot laten spelen (in spel en sport)
stroeitsje trek'nstrootje trekken
stuipt oybuk je
t es mij ontgoanik weet het niet meer
t es zijn voadre eskeetn en espoo'n, tes de weegoarde van zijn voadrehij lijkt helemaal op zijn vader
t nie lang etrook'n enna een korte ziekte overlijden
t'n iptelle (vb. 2 stoelen / dozen...) bovenop het voorziene getal / gewicht / aantal
te (s) lijnk 'n eenne die moe le (g) nwat loopt hij toch nerveus rond
te (s) ne buuëm van ne veint, moar wa kort ovvezogdhij is wel sterk, maar niet zo groot
te kandeêle (te keeëre) goante lijf gaan, met geweld onder handen nemen
te kandeêle goanonbehouwen, brutaal aanpakken
te kloffe d'r iper pal op
te mirlenin het midden
te reke (vb. drie slagen) kort na elkaar (vb. drie slagen)
ten ee gieën angezichte niemreniet meer om aan te zien
ten es gieën riesse (van)!daar hoef je niet eens aan te denken
ten es ol geên oar snij'n, ten es nie sooê simplezo eenvoudig is 't niet
ten es oltoëpe geen avanseje schiet er niets mee op
ten es van gieën keure't is duidelijk (nu blijkt het)
ten iptelle (vb. nog 2 stoeln ten iptelle) op 't laatste nog bij te zetten / plaatsen
ten luuëpt nie ovrematige prestatie, vind ik
ten oudt nied in / 't e goe te doenehet is makkelijk realiseerbaar
tert het moar ooftrap het maar af
tert'n ip de velootrappen op de fiets
tes ' n beskeetn komissie, ' t ee veur niets ediendhet is een maat voor niets geweest
tes alverre daddedat is het ongeveer
tes d'antoave die telt, van wantn weetn, zijne stiel kenn'ner handeling van hebben
tes heêl gakmandeerd, tes t'r ol an dat 't eshet is volledig beschadigd
tes ier ollemolle van oes / toezehet is hier allemaal van ons / het onze
tes ik, 'k benne 't ekik etik ben het
tes in balansehet is evenwichtig
tes ip nen oude velo daj moet lieërn rij'nzijn lief is veel ouder dan hijzelf
tes spel in de menoizje, 't zit 'n oar in de bootre / beutre (in Nieuwenhove), de katte zit in d'arloeizjeer heerst ruzie binnen het huishouden
teure moa deurega maar verder, passeer maar
teure zieëre vooërtga snel weg, maak dat je wegkomt
toer'n doenkwade streken uithalen
toeternietoehet speelt geen rol
toot noo ne kieërtot nog eens
tot één (=in) d' n droaitot een volgende keer
tot één d'n droi, to no ne keêrtot later
tramplen mee de voetnlosse aarde aanstampen (tuinieren)
trekt ui plan!zoek het zelf maar uit!
trouwf moak'ntroef maken (kaartspel)
tulders, toezens of bij zildrebij jullie thuis, bij ons of bij hen
tuss' n oes ezeid en ezweeënhet blijft onder ons (geheim)
uitn naak zijn, tuureluut zijn, serjeus beschonk'n zijn, dooble ziendronken zijn
un gelukkug joar en un goe gezontietgelukkig nieuwjaar en een goede gezondheid!
un rare seelewantevrouw met eigenaardige manieren
un woordse plaseerneven (kort) het woord nemen
v'neigns dadde / azoëja, zo is 't
van 't lam Gods uslee (g) n zijner verbouwereerd bij staan
van d'n ieest'n of (hee 'k het gezeid)al vanaf het begin (heb ik het gezegd)
van de gelijkevan 't zelfde (bij nieuwjaarswens bv.)
van de moare bereenals behekst
van einsenteinsover de gehele lengte
van geeën klientje vervoard zijnniet gauw bang zijn
van nie fer' ofdieëln / ' t zit in de familiefamiliekenmerken vertonen
van niets vervoard zijnvan niets bang zijn / niet terugdeinzen
van peikns geboarndoen alsof je neus bloedt
van pijgns weednvan niets weten
van stroate zijnrelatie hebben
van tiene neeënenegen kansen op tien
van tsnoens tot t'n twolvnvan zeer korte tijdsduur
van tsnoens tot t' n twolv' ntijdsduur onbepaald ...
van z'n zelv'n vol'n, van zijne sies droaj'nhet bewustzijn verliezen
van zijn brouwk kunde soebe kooknzijn broek is al lang niet meer gewassen
van zin' n tap moakn, van zin' n tetter geevn, ipvlieg' n, spel moak' n, van zijn latte geev' n, em dul moak' nzich boos maken
vansgelijkerepliek na het krijgen van nieuwjaarswensen
veezlenfluisterend (negatieve) commentaar geven
verloan zijndruk bezig zijn
verneeglizjeerdin slechte staat
vertellinge mee feel vijv'n en zess'nverhaal met veel nutteloze details
vertelt dad' an ui meetseuw bewering is voor mij nonsens
veur da je vooërtgoatvooraleer je vertrekt
vijve / tiene / 'n koart van d'n twolv'nvijf / tien / kwart voor twaalf
voyle skoole ouwn / zwarte skool' ouwnaangebrande moppen vertellen
vroet (stijf) geeëstigzeer (erg) leuk
w' ontzient oeswe zien er tegen op
w'an beetr' in oes brouk esketen, wa'n 't beetr azoêloatnwe hadden het beter met rust gelaten
wa goa j' anvèrd' n, zoej iets vermeugn, wa ma ' k oidoln?wil je iets drinken?
wa magge' k uithoalnmag ik iets te drinken geven
wa skiltr an oi?wat scheelt er?
wa wete 'k ik da!ik kan dat toch niet weten! (repliek)
wasoeje vermeug'nwelk drankje kies je
wattewèreld!wat 'n raar nieuws!
weete wa...weet je wat...
wie doe 't 'r hem achtrewie doet het hem na (zijn prestatie)
wie peisde gij wel da je zijt (beledigd) wie denk je wel dat je bent (beledigd)
wien eetr oi da gheeêtn?wie heeft er u dat bevolen?
wiens haaëste?je hebt alle tijd (om weg te gaan)
wiens hoastewees niet gehaast om te vertrekken
wigspoottrenzich uit de voeten maken
wroet goed, wroet mooi, enz...zeer goed, zeer mooi, zeer interessant
z' è roar an'etoereldze is niet mooi gekleed
z' ee 'n ooëg inkoomnze heeft lange benen
z'es no jonkze is nog niet getrouwd
ze / ie zot ip de stoanezij / hij zat op het kinderzitje van de fiets
ze beguint te miss'nzij begint te dementeren
ze doe meeze is zwanger
ze woar'n d'r over beze (g) ze hadden het erover
ze zijn doar verrijktbij hen is een kind geboren
ze zit hieëltefooërt ip mijn kappeze wijst me voortdurend op mijn fouten
ze zoe klappn te'en 'n ondse mee 'n oedsj' anze is praatziek
ze zoen ' n vore rijen mee uize zouden je voor de zot houden
ze zoen ip uije kop skijtnze zouden de baas spelen over u
ze zot' n an de kapze waren aan het vechten
zeg da 't goe e (s) zeg dat het OK is
zeg da 't woar esje bent getuige
zeg het deurezeg het voort
zet da wigplaats dat uit het zicht
zet dad oyt oy uuëftdenk er niet meer aan
zet de mooër ofhaal de fluitketel van het vuur
zet het oit ui öëftstop met prakkiseren
zet moar anga nu maar
zet oi an de kantga opzij
zet ui rechtega rechtop zitten
zet ui skooërzet je schrap
zij je d'r noo?ben je daar nog?
zijn bobijne es of, zijn piele es plat, ie es tend' nhij is teneinde krachten
zijn geld vertèrnzijn geld opdoen
zijn joar dubb'lenhet schooljaar overdoen
zijn leen d'r an (d'r achter) le (g) nezich inzetten met volle overgave
zijn oöft stoat er nie iphij is er niet bij met zijn aandacht
zijn' n deemissie geev' nzijn ontslag aanbieden
zijne Frank es evolnhij heeft het eindelijk door
zijnen bolf vull'nveel eten
zin mouwn of zin brouwk ipsluuëvnopstropen van mouwen of broekspijpen
zin skipp' ofkoys'nstoppen, ermee ophouden
zinne noak drin sloanongewenst tussenkomen, zich moeien, iemand onderbreken
zjuust verpassede juiste maat, lengte, warmte, kruiding enz.
zo grauw link 'n paddeongewassen, er onverzorgd uitzien
zo zwart of mooërkes gatmet zwaar bevuild aangezicht
zoê fameus da(n) de klokkn goan loinzo vermaard dat het geen naam heeft
zoeme durv'n...zouden we durven...
zonder cerieus te zijn, moar ik...Ik wil niet nieuwsgierig zijn, maar...
zonder verpink'nzonder emoties te laten zien
zwiert em boit' ngooi hem buiten
zwij'nn lijk vermooërdtotaal geen bekentenissen afleggen
zwijg mij doarvanbegin daar niet over
zwijg vooër dooëd!laat geen woord los hierover!
zwijg zeeëre!het kon nog erger zijn!

1959 woorden

(iemand) van mijn oudeleeftijdgenoot
(skiet) gewirregeweer
'k ee kik, g' eet gij, iej eej ij, s' ee sij, 't ee tet, m' een wildre, g' eet gildre, z' een zildrehebben (tgw. tijd met nadruk)
'k ee, g' eet, iej ee, s' ee, 't ee, m' een, g' eet, z' eenhebben (tegenw.tijd)
'k oaë, g' oaët, ie oaë, s' oaë, t' aoë, m' oaën, g' oaët, z' oaënhebben (verl.tijd)
'k zoe, ge zoet, ie / ze / 't zoe, me zoen, ge zoet, ze zoenzouden (voorwaardelijke wijs)
'n assiete, 'n tallooëre (eet) bord
'n bachezeil (om af te dekken)
'n beezebes
'n beizeeen korte regenbui
'n belzjiekskelappenkat
'n beskeet'n kommissiebezwarende boodschap
'n blètkoussewie makkelijk huilt
'n boizestoveLeuvense stoof
'n bostebarst
'n commandeeen bestelling
'n dresselange rechte kast
'n ee (g) deeg
'n een demieen halve liter bier
'n eff'n oangezichtegelaatsuitdrukking (flegmatiek)
'n gabbegapende wonde
'n gazzepulle, 'n pulle gazzegasfles
'n gloazekeglaasje (drank)
'n goe beizedeugddoende bui (voor de gewassen)
'n goe jonkbrave vrouw
'n grooët mesgrote versnelling (fiets)
'n ipstroppingegeen doorkomen mogelijk
'n karoo-inderuitjeshemd
'n kobbespin
'n koebieèstekoe
'n koeplekskezeer kleine boerderij
'n koerspieste, 'n piestje, ne koersvéloracefiets
'n kroezedrinkbeker
'n kruipkot, krevelkotklein huisje (kamer)
'n netebuk, deuredrijvredoordouwer
'n netebuk, nen neidigoardnijdig persoon
'n peentsepintje (bier)
'n peentseeen pintje (bier)
'n pèrdemandegrote rieten mand met gevlochten handvatten
'n pèrdezoagezagevent
'n pielebatterij (voor toestel)
'n piele soikresuikerklontje
'n pirdemandeaardappelmand
'n pooëtehandvol
'n preumeiemand die pruilt, mokt
'n preuvevoorbeeld op proef
'n riedse, rieds'nschommel, schommelen
'n rooizelooitevrouw die ongezouten haar gedacht zegt
'n rosse, 'n rostekreng van een wijf, roodharige vrouw
'n ruffeklein kwiek meisje
'n seutsemuurbloempje (persoon)
'n skellekeplakje vlees
'n skèsscheermes (scheers)
'n skibbe, skippeplatte schop
'n sleunsevod
'n slooëremeelijwekkende vrouw
'n soarze / / nen deek'nendeken / / deken van een dekenij
'n spieëteinspuiting
'n stikstuk
'n stoefferkepochet
'n stroeitsjerietje
'n tinkezeelt (karperachtige vis)
'n toitmoile, lawijtmaokre, geruchtemaokrelawaaierig persoon
'n tooitse / endekeeindje, stukje
'n trontieniddestep
'n vietèzepille, van de zwarte flassedoping
'n vissefret (bunzing)
'n voile touweeen vuile (bitsige) tong
'n vollingeverkoudheid
'n vooile klinke, un vooile sooëze, un vooile triene, un vooil peteelonverzorgde vrouw
'n vorte skandegrote schande
'n wietsekneusje
'n zendeeen gift (in eigen keuken bereid)
'n zeupke, 'n treutse, 'n slokske, 'n prouwverkeslokje
'n zjatte kaffiekop koffie
'ndroai ip ui ooërn en, eenigste slooëgnn 'enrammeling krijgen
't ee geeën oangezichteniet aan te zien
't eilig hertehet heilig hart
't eilig Treezekede heilige Theresia
't es 't momenthet moment is daar
't es nui te doenehet komt er nu op aan
't es te zeggndit betekent
't gemeeëntemeziekde dorpsfanfare
't gemieëntemeziekdorpsfanfare
't ipperstezolder
't ipperstehoogste ruimte (huis, schuur)
't kanol, de voartkanaal, vaart
't lang evangeliehet lijdensverhaal van O.H.J.C.
't oezehet onze
't ondriestehet onderste
't ooëg ip en / / nen dikke nekk' enpretentieus overkomen
't ootoobuuskotsebushokje
't ovenbuurbakhuis (je)
't sendicoathet syndicaat
't vier in d'n boikgesprongen appendicitis
't vlieënd flassijndubbele pleuris
't zoe gebeurn / somwil'nsomwijlen
(be)peizn(be)denken
(h)oeihooi
' n barboteuzebroekpakje
' n bende biejankpapierstrook behangpapier
' n dul bukdappere kleine
' n dulmoakingeiets waarin men zich kan opwinden
' n dzjakkezweep
' n kerjeuzeneuzenieuwsgierig persoon
' n krok / korkkurk (stop)
' n lelijke rossehatelijke vrouw
' n marchandieze (trein) goederentrein
' n oaënde, ' n goeleeend
' n pèrdewachterkekwikstaart
' n pullebidon, veldfles
' n snelle mokkeknap meisje
' n stoute / ' n franke bettestout meisje
' n stroatdrille - nen triemariemand die veel op straat rondhangt
' n toespelleveiligheidsspeld
' n vikk' nbig
' n zierkeminimaal verschil
' n zwoantsjelimonade
' t boviestehet bovenste
' t concèrtheatervoorstelling
' t geluuëvehet geloof
' t ipperstezolderverdieping (huis)
' t smoikthet motregent
' t verloodsel (tee (g) n skendinge) beschermlaag van leder
' t voagevierhet vagevuur
' t voggeviervagevuur

A

aamrehamer
aangetoerteld, leêluk ip'ezetslecht aangekleed
abbelbeigneetsappelbeignets
abbelsiensinaasappel
abdesseabdis
abij - tewege - skierbijna
achterdoennabootsen
achternoarachteraf
achterteins'lennazeggen, herhalen
achterwirs, veurewirs, ippewirs, neerewirsachterwaarts, voorwaarts, naar boven, naar beneden
achtre / achtr dana / nadat
affeseernopschieten (bij het werk)
affirke, affirre, affirrensgereedschap, toestand, zaak, handel
afzijdbuiten spel (voetbal)
alachtrenachteraan (het huis)
alboovn, guintr'alboovnbovenaan
alguintre, aldoardaarginds, die kant op
allee toekomaan zeg
allichtestraks, binnenkort
allijktoch maar
almenak, kalandriejeekalender
aloarmalarm
alom (in de alombak)gerei (voor technisch gebruik)
alondern, vanondern, onderaan
altefoôrs, altefoôrt, staffaste, heëld'n tijdvoortdurend
alveurnvooraan (het huis)
ambetanterikvervelende vent
ambeteernstoren
ambrejaaizjekoppelingspedaal
amooëgeomhoog
amortiesurschokdemper
amploeikejobke, kleine taak
amployee / skrijvrebediende (kantoor)
anaan
andelsfooërehandelsbeurs
anderseinsoverigens, in het ander geval
andwier'nbarsten opvullen (schildersberoep)
andzjoenajuin
angoandurven / wagen
ankadreerninkaderen
annonseaankondiging (huwelijk, begrafenis)
annooêzl doenstorend zich gedragen
annooëzleonnozel, ongepast kinderachtig
annooëzleonnozel
anskoenghandschoenen
anternurtrainer
antoavehandvat
antrepernuraannemer
antrepriezebedrijf, onderneming
antrinnementtraining
aokreemmer
aovrehaver
apenootsiespindas
appandesietappendicitis
appelère, pèrelère, pruimelèreappelboom, perenboom, pruimenboom
appeprèongeveer
archistekarchitect
ardiestoutmoedig
arloeizjeuurwerk
arrieveeaankomst
asperge, asperzj'nasperge, asperges
asransieverzekering
assansurlift
asseransieverzekering
assewoeinsdaaswoensdag
autoaraltaar
averrebij benadering
azaainazijn
azaleejats / / bégoniats / / sanseveeriats...azalea's / / begonia's / / sanseveria's ...
azjiedek, arzietek, arsjiestekarchitect
azoô nogol ne gildigengroot, kloek, fors, stevig

B

bacht'nachter
badden, bolke, keeprebalk
bak (h) ois, smoel, weez'nbakkes (gezicht)
baladeuzelooplamp
bandipneemreklankrecorder
bar choc / amortisseurschokdemper
barmiettemarmiette
barriereslagboom
barsjokbumper
bassenblaffen
bassijnafwasteil
beduuëmdbewasemd,
bèè!, ekke! etteke of etse (tegen peuter) bah, wat vies!
beevoartbedevaart
begoestkoopbereid, verlekkerd op...
begroavingebegrafenis
beguin, beguin'nbegin, beginnen
beguin'n, begoste, beguin'nbeginnen, begon, begonnen
beirmberm
bekebeek
bekende mij no?herken je mij nog?
beloanbeladen
benannebanaan
bendigzuinig
bèr'nmet de eetvork alles mengen op je bord
bermiete, vermijtegroot metalen vat met hengsel
Bèrrie, Dreedie, Meriezie, Miestie, Meedie, ZeetieAlbert, André, Maurice, Maurits, Aimé, Roger
bestrij' n, vermoan' nberispen
beternessebeterschap
betoaterd / poeiasbevuild / bevuild aangezicht
betroplijkbesmettelijk
betroppelijkbesmettelijk
beulingeingewanden (dier)
beurelen, burr' lenblaten / loeien
bezouwk / overkomstebezoek
biddreroet
biechtewoar, serieus da ' t woar e, min ziele woarecht waar
bieënhouwreslager
bieërtlebeitel
bieëst'rieongedierte
biejang'n, papier'nbehangen
bieldebiel
bierluttedrinkster
biètnbieten
bijblebijbel
bijzeregenbui
billedij
billeke, skierkepartje (van mandarijntjes, enz...)
binstterwijl, tijdens
bjieètn / tsjoolnzwoegen
blaffeturevensterluik
blagur, blagaai, zwanzreopschepper
blamoizjeblamage
blauwblommevlasbloem (blauw van kleur)
blauwekoornmusseheggemus
blekk'nlelijk kijken met uitgestoken tong
blekkntong naar iemand uitsteken
blendblind
blèt' n, skrieëm' nwenen / schreien
blètnwenen
bleuz'nblozen
bload / bloarn / / bloarnblad / bladen / / bladeren
bloareblaar
bloazeblaas
bloazreorgeltrapper
bloe'bleinebloedblaar
bloedè (g) ëbloeding
bloejnbloeien
bloesesietsebloedworst
bloewostebloedpens
blomèrdepotaarde
blomkoëlebloemkool
blomkooëlebloemkool
blomme / blommekesbloem / bloempjes
blomme / blommnbloem / bloemen
blommiestbloemist
blooëtsepieprevogeljong (zonder veertjes)
boai, puuloovrepullover, trui
boan'nbanen
boaneweg, verkeersweg
boarevoetsop blote voeten
boarmberm
boeintsesboontjes
boereloeiSint-Elooifeest
boerke, boeresteeënbaksteen
boerofhoeve / boerderij
boikorgle, akordiejon, boukorgle, trekzakaccordeon
boll (i) eketgrote knikker
booënbonen
booëtboot
booisnkloppen, hameren
boojlebuil of bluts
bootram (een dèldeke) boterham (de helft ervan)
bootramn brieënboterhammen smeren
bordurestoeprand
bosgoizje, bosselkebosje (groepje bomen en struiken)
bot, skurdig, bruutzeer onbeleefd / zonder manieren
bottn, stiebelslaarzen
bouwvrepaardenknecht (op boerderij)
brakeetrapas
branzlee, oarmbandarmband
bricoleernklusjes doen (onhandig / slordig)
brieedbreed
briekeeaansteker
briekolerenknutselen
briel'n, kallebukk'nknoeien
brilkasse (ook verwijt onder kinderen) brillendoos
broavebraaf
broerebroer
brolrommel
bronchiettebronchitis
brooëdbrood
brossesierspeld
brouwkbroek
bubblebobbel
bucht, brolwaardeloze dingen
bulleteinschoolrapport
burr'len, tuit'n, tier'nluid roepen
buskomdbeschaamd
bustleborstel
buuëmboom
buustikbiefstuk
buzze geev'nvoluit gaan
bzjoers, goenucht'ngoedemorgen

C

canapeeligzetel
capucijntjesOost-Indische kers
chance / chance boovn chancegelukkig toeval / uitzonderlijk gelukkig toeval
chapobuushogehoed
chooffoizjecentrale verwarming
cimangciment
citernregenput
collegiekatholieke middelbare school
comuiniecommunie
conseturconstateur (duivensport)
cont (r) everkieërdhelemaal fout
continuvulkachel (met antracieten)
cooperatievevakbond
coteestadsdeel, wijk, gewest
courazjeus / kroizugmoedig

D

d' eilig' Ostiede heilige Hostie
d' ellede hel
d'ellede hel
d'iltde helft
d'n eemlede hemel
d'n ooëstoogst
d'n oorlo'eoorlog
d'r bij doentoevoegen
d'r ip trekn, (3de pers. vb.: ie ee 't ipzicht van) lijken op
d' iksessnstuipen (aanval)
daliejats, begoniejats, lelietsdahlia's, begonia's, lelies
de booëde (boîte) brievenbus
de coppoand' n (campagne) grensarbeid (in Frankrijk)
de factur, facteurde postbode
de fieëmhandigheid, de knepen van het vak
de fooëst'n, de fooëstede verste
de gardede veldwachter
de garsonober
de gekroist'n Hieërede gekruisigde Christus
de gezeddekrant
de Goaverbeke (Woarehem) de Gaverbeek (Waregem)
de grodde (van Lourdes)de grot (van Lourdes)
de groenze, ' t looëfloof van gewassen (land- en tuinbouw)
de kakkernestjongste kind
de kesijneraamkozijn
de kiekens, d' inn' nkippen
de kiezinge, de stemmingeverkiezingen (politiek)
de koaveschoorsteen
de kopretieveverbond van werknemers
de kozijntjesjicht
de kozijntsjiesjicht
de lochtinkmoestuin
de mamme krij'nborstvoeding krijgen
de messegewoad'nde misgewaden
de moart, de ploatsemarkt, marktplein
de molde bof (aandoening)
de naa (g) l ip de kop sloanspijkers met koppen slaan
de ploatsedorpsplein, marktplaats
de ploatsehet dorpscentrum
de pr'sessieprocessie
de RassinkRacing Waregem
de rieëze / reëlingeballustrade
de seek'rtèrsecretaris
de sierkhet circus
De Skeldede Schelde ((stroom)
de slijtcompoanede slijtcampagne (vlasoogst)
de stoasiestation
de veuriestn, de veuriestede voorste
de vouwtekamer die zich een half verdiep hoger bevindt boven de kelder
de vuste (panne) nok (pan)
de zieknbondziekenfonds
de zitt'ns, de srijntjeszitplaatsen (voorbehouden voor de leden van de kerkfabriek)
de zoate (de zolle) van minne velofietszadel
de zulledorpel, drempel
de zwoantsjiesde rijdende politie (mv)
deefoogebrek
deekolteediepe halsuitsnijding
deepaarstart
deerajurversnellingsapparaat
delv'nspitten
dempndimmen
den achtriestn, d' achtriestede achterste
den achtroytachterkant (van woning)
den blieëkgrasveld waarop de was werd gelegd om te bleken
den boovneerste verdieping
den travoobouwwerf
der twis deuredwars erdoorheen
dertedertig (30)
dertiendagdriekoningendag (6 jan.)
desselvinke, dessledistelvink, putter
dessendorsen - slaan
destl'vinkedistelvink
destledistel
deumeduim
deupiejesketweedelig kostuum
deur (da) door (dat)
deurewoardredaurwaarder
deurolokskedoorhaalhaakje (weverij)
dieëflenkieskauwen
dieplomdiploma
diere, dierdre, tierstduur, duurder, duurst
diezjèstiefzakkertje (drankje) (maaltijd)
dijkgracht
dijssendadinsdag
dikke goele / dikke wanne / dikke barzezwaarlijvige, onverzorgde vrouw
dikkelsdikwijls
dikkopke of puitsuuëfdkikkervisje
diltehooizolder / strozolder
dineemiddagmaal (feestelijk)
dirizjentdirigent
doaletegel (van voetpad)
doar(e)daar
doarm / doarmsdarm / darmen
doef, lafzwoel
doeninkskeklein landbouwbedrijf
doesgroot kookvat voor de kookwas
doiveduif
dojn, steeknduwen
dokteurdokter
dollingedaling
dommistiekknecht, helper
doochtredochter
dool' n, nie goe wijs zin (in tuuëft) dwalen in het hoofd
doomme koontedomme vrouw
doonderda (g) donderdag
douwkdoek
drentlentraag stappen
dressoirwandmeubel
dreswaarbuffetkast
dreupelglazenklokjesbloem
dreupelgloazencampanula (bloem)
drinkgeldzakgeld
droaiachtigduizelig
droivelèredruivelaar
dronkelutte, kaffieluttevrouw die graag drinkt
drooëdroog
drouwvig, triestigbedroevend
dubbn, ip dub stoantwijfelen
duëfdoof
duikske, katche duikverstoppertje
dustdorst
duuëpdoopsel
duustduizend
duuvleduivel
dzjeezukezeer braaf kind
dzjozemien' njasmijnen

E

ebbelikecht wel onvervalst zeker waar
ee kik, eeje gij, eetiej ij, eese zij, ee tet, eeme wildre, eeje gildre, eenze zildre?hebben (tgw. tijd vragende wijs)
ee ne wup, ee nen ik en ne gij, ee ne second, zo rap of de weend, ee ne weerlucht, van dierektvliegensvlug
eeën vlicht'n, ientje roll'nsigaret draaien
eeësterling' nvroege aardappelen
eeësterlingneerstelingen (vroege aardappelen)
eeletriekelektriciteit
eemde / eendehemd
één (klinkt als één)in

E

een besandehinderlijk iets
een blekkie doeëzeeen blikken doos
een corneliske, 'n dwoazighiedstomme fout
een koeplekskekleine boerderij met enkel een paar koeien
een koipegroot wasbekken
een nette, ne kababoodschappentas
een nippenvlasbolletje dat op barsten staat
een sjakossewinkeltas
een tieëleklein wasbekken, grote serveerschotel
een vooizekeeen deuntje, kort liedje
een zieëktieëlekletsvrouw, viswijf
een'n skell'npint pakken
eenteinkt
eezleezel
eft ui ipsta op (uit je stoel, zetel)
eign'tlijkin waarheid
elmen, dad elmd ieregalmen, het galmt hier
emelbieëstsjelieveheersbeestje
êmpirméaableregenjas

E

endshandspel
enfermiejirreverpleegster
enouftgenoeg
enstalloasieinstallatie
enterviewinterview
entwaddeiets
epresseerdgehaast
èrdeaarde

E

errebekk' nkijven, twisten, tegenspreken
erreweet' n mee de skokeerwten met de peul
èrreweeteerwt

E

erstherfst
espresopzettelijk
espres, goedsmoedsmet opzet, doelbewust
est (' n beetse), nauwkesbijna niet, zeer kort qua afstand
euversteoverste

F

fa dieèzefa kruis (muzieknoot)
facturpostbode
favuriefavoriet
fersjet, ferchettevork
flassefles
flasselkeflesje
flasselke, bosselke, uuëpelke, plasselke, visselke, klieëdselkeklein flesje, bosje, hoopje, plasje, visje, kleedje
flècherichtingaanwijzer (auto)
flèche (oude vw kever) richtingaanwijzer (a)
fleeëwsmakeloos
fleiploastre, fleipaendre, vleier
flingfloedre, flinkfloddre, flijfloetre, flinkfloetievlinder
flinkfloddrevlinder
foelfout in het voetbal (fault)
foelemenigte
foersevoorvork
foetuu, ebrookn, vermooist, kassee, d'r an ('t es tran) kapot
frak / paltomantel
frambooëze, frambooëz'nframboos, frambozen
frenn'nremmen
frienzelkiesrafels, losse draadjes
froitfruit
Fröbeliennekleuteronderwijzeres (kleuterleidster)
furnoeisfornuis

G

gabardieneregenmantel
ganzegans
garantie (uitspr. met t), van tiene nee (g) nongetwijfeld, met bijna gewisse zekerheid
garde / sjampettreveldwachter
gardeboespatbord
gardeboespatbord (fiets)
gardevoeopletten
garoizjegarage
garsonkelner
ge meug g'rus sijnje moet niet (s) vrezen
geblitsle / geblitgeblaat / geween van lastige kinderen
gebreeglijkgehandicapt
gedurig an, oltij foërssteeds weer
geelvgeel
geelve, grijsdegeel, grijs
geevn, goof, egoovngeven, gaf, gegeven
gejeim, secreetgeheim
gekap (t) gehakt
gekaptgehakt
gekookslewarme maaltijd
geldspelgeldgewin
gemeeënige proatplatvloerse uitlating
gemingeld, emij'eldgemengd
genaok'n, toesjeer'n, ankoom'naanraken
gereempeld, verrompeldgerimpeld
gereiëldbuikspek
geroerd eiroerei
gesgras
gesfakkegraszode
gesneengesneden
gesplein, peloeze, gazongrasperk
geteenteld, etieketaktgeneigd
getieketakt / getenteerd (veur) onweerstaanbaar geneigd (tot)
geuntreginder
geutegietijzer
gevloatgeschaafd (verwonding)
gewarrigwaakzaam
geweunte, me zijn wuldre da geweunegewoonte, wij zijn dat gewend
gewoare werr'ngewaarworden
gezontiegezondheid
giedonfietsstuur
gieëstig, amuzantplezierig
gieëte2 pk citroen
girn (e) graag
girnééngraag hebben
girnoar / sgarnaal / garnalen
giskapeerdontsnapt.
gisp' nwater sprenkelen met de hand
gistegerst
gloasglas
gloazekeglaasje
gloaznglazen
gloobekefrisdrank (bij kermis)
goaën, 'k goaë, 'k gonge, 'k goaê goaëngaan, ik ga, ik ging, ik zal gaan
goangaan
goan (hulpwkw.) ' k goa, ge goat, ie goazullen (ik zal, jij zult, hij zal enz.) hulpwkw.
goe arranzjeernin orde brengen, goed regelen
goe kome 't uit, slag nur vallukraak
goe ter toalewelbespraakt
GoefrijdaGoede Vrijdag
goekuuëpgoedkoop
goelegans, geul (om in te knikkeren)
goenda, bzoersgoedendag
goenov'ngoedenavond
goenuchtgoedemorgen
goenucht'ndgoedemorgen
goërputserioolputje
golferèrewoordenkramer
golfrenzwetsen
gollegal
golle / golbloazegal / galblaas
gooledoelpunt, doelmond
goudie medoldegouden medaille
goudie, aaijzrie, kooprie, katsjoetiegouden, ijzeren, koperen, rubberen
granbazaargrootwarenhuis
grèdnuitlachen (denigrerend)
greite, gerre, bostespleet
greple / greppestraatgoot
grèten - ne grètreuitlachen - wie uitlacht
grieèpriek
grifflegriffel
groad ne keeëraad eens
groakn / ik groake / ik grochtegeraken / ik geraak / ik geraakte
groanraden
groangraan
groan (groat ne kieeër) raden (raad eens)
groejngroeien
groenselsgroenten
groenselsoebegroentesoep
groensle / groenselsgroente / groenten
groilijkgruwelijk
grooëde meneuversgrote werkzaamheden
grooëfoadre, grooëmoedregrootvader, grootmoeder
grouwfgrof
guldrejullie
guuntreginder

H

haklèrestamelaar
hanzegans
heeëlegans, heeëlteganshelemaal
hoe koome 't oitwat de uitkomst ook is
hoppehop

I

ie es tendendzijn krachten zijn op
ie kijkt sterrelijestar voor zich uit kijken (3de pers. t.t.)
ie smoort 'n sigarrehij rookt een sigaar
ieeësteerst
ieërwirde, ieërwird' n eereeerwaarde heer (aanspreking)
ieëtekoukepannenkoek
ieksestroolnx-stralen
ieleleeg
iemand attakeerniemand verbaal aanvallen
iemand z'n vet geev'niemand uitschelden
ieverans, ieverst, entwoa (r) senergens
ievrandèlselders
ijzerwig, ijzerweugspoorweg
ik dorste, ik 'n dorste nie... enz.durven (verleden tijd)
ikspoziesietentoonstelling
imperméableregenjas
in 'n gurzerap rap
in 'n gurze / in 'n skoffelskeutehaastig / slordig afhaspelen
in 'n skoffelskeuteoverhaastig
in 't kortebinnenkort
in ' t skèès zitt' ndiscussiëren
in dn doykstiekem
in poziesiezwanger
innedookningedekt (tegen de koude)
ipop
ip d'n novenantein verhouding
ip goe ruskierop eigen risico
ip mijne smoel, ip mijn toteop mijn gezicht
ip z' n ooneff' nniet geordend
ip zijn' n uk / ip zijn ukske zit' nop zijn hurken zitten
ipbienhoger bieden
ipmoateopmaat
ippeweirtsopwaarts
ipskietersgewas dat in het zaad schiet
ipstel (skrijvn) opstel (schrijven)
ipsulfrenopdringen
ipsulfrenopzadelen (gemeen)
ipsulfren, ip de mouwe spell'naansmeren, opdringen
ipzijdsopzij
irappels, irabbels, petad'naardappelen
irappels, irabbels, petad'n oitdoenaardappelen rooien
irbeguin'nherbeginnen
ird'nverdragen (smaad, mishandeling)
irdeaarde
irdebeez'n, irrebeez'n, freez'naardbeien
irrebiewesp
irreweetnerwten
irs'nshersenen

J

ja, ik ben 't gewarig, 'k ee 't deureopmerken, constateren
jakkedoe, jaggedoet, jajiedoet, jassedoet, jattetoet, jammedoen, jaggedoet, jassedoentoch wel (vervoeging)
jakkendoe, jaggendoet, jajiendoet, jassendoet, jattendoet, jammendoen, jaggendoet, jassendoentoch niet (vervoeging)
jeunstevermaak, goed gevoel, amusement
joak, joagt, jojie, joas, joat, joam, joagt, joansja (vervoeging)
jok'n, juk'njeuken
jonkmanongehuwde alleenstaande man
jonkmansOost-Indische kers (bloem)
jouwne, manneke, knechtejouwn, veintsejongen
jouwnsjongens
jugepeevrederechter

K

k (o) ereurwielrenner
kaaëlekachel
kaba, buzze, sjakosehandtas
kabblenkaarten dooreenschudden
kaffiebooënekoffieboon
kaffieluttedrinkster (overvloedig) van koffie
kaffiemeul'nkoffiemolen
kaffietassekopje (voor koffie)
kaffiezak (ken) (ook hangende borsten) voorloper van koffiefilter
kagoele, touwpebivakmuts
kalandiezeklantenbestand
kalissiezoopzoethoutsap
kalsiestieën'nkasseien
kalvermuileleeuwenbek (bloem)
kammeroadkameraad
kandlèrekandelaar
kannebankaanrecht
kannekiesampullen (voor de H.Mis) met water en wijn
kaptein / / luidnant / / koom'ndantkapitein / / luitenant / / commandant
karaffekaraf
karaktrekarakter
karnasjèreaktentas / schooltas
karnasjèreboekentas
katooëgekatoog, fietsreflector
katsekatje
katsjoerubber
kattekat
kè' se / kè' snkaars / kaarsen
keebredoelwachter
keet' nketting
keetleketel
keetnkassekettingkast
keirlekerel
keirsekaars
keldrekelder
kenijnebukkonijn (mannelijk)
kenijnemoerekonijn met jongen
kenijneteetnkonijnenvoer
keppeschat
kerburelucht (' carbure' ) carbidlamp
kèrle, veintkerel, vent
kermisblommephlox
kermisblommenplox (bloem)
kernelle, kernellekespit, pitjes (fruit)
kernoffelno (g) le, kloffeno (g) lekruidnagel
kèrrepapkarnemelkpap
kersovndkerstavond
kerte, gerre, spleddekerf, sleuf, spleet
kèssepannekaarsenpan
kesstakerstdag
ketchoantekastanje
kettremainvierhandig pianospel
keunink, keuneginnekoning, koningin
kèzrechtekaarsrecht
kiek' oestekinkhoest
kiekekot, teenekotkippenhok
kiekoestekinkhoest
kielstofjas
kiepe (voetbal) ploeg
kintse, klieën kienekekindje
kirkekerk
kirketoorekerktoren
kirkofkerkhof
kirremelkkarnemelk
kirremessekermis
kirvlekervel
klabb'nansegesprek over en weer
klakkepet
klakpottrekladschilder, knoeier
klampiglichtjes vochtig
klapp'nspreken / praten
klawierenwriemelen
klemmnklimmen
kletsekaal
kleuterspoanerammelaar (speelgoed)
klieëdsle / klieëdselkekleed / kleedje
klieën steekskekleine versnelling (fiets)
klieëndochtrekleindochter
klieëneklein
klieëne kiekskeskuikentjes
klieënzeunekleinzoon
klienjotur, pinkrerichtingaanwijzer (b)
klientjekleintje
klirkklerk
klirrongklaroen
klissiezoethout
kloarklaar
kloavrenklauteren
kloispetie, kloispèrdklaaskoek
kloitn, sijnzn, pingsgeld
klooët' n, kull' n, teinz' nplagen
klouwfeschoen'nhoge schoenen met ijzerbeslag
klouwfkappre, brielpot, foefelère, prutsreknoeier
klouwfnklompen
kluchtmop
kluchtblijspel (toneel)
kluchtegoardmoppentapper
knechtebrakkemeisje met jongensmanieren
knobblenknopen
knobleknoop
knoesleenkelgewricht
knoopkesknopjes
knuffenkuchen, hoesten met korte stoten
ko (n) f'tuurejam
koablekabel
koadrekader
koantjeswat blijft na smoutsmelten
koarplekarper
koasplankekaasschotel
kobbejoagreragebol
kobboicowboy
kobenettespinneweb
koboi-indecowboyhemd
koepehaarsnit (stijlsoort)
koersmesienesportfiets
koffreforkluis
koljeehalsketting
kolleblommeklaproos
kombieneizononderjurk
komkomrekomkommer
kommeere, kletstanteroddeltante
komrekamer
konzjee, vekanseverlof
kookessekokkin
kookirdbuffetstoof
koorlekorrel (graan)
koorle / koor'lskorrel / korrels
koornehoekschop
kooz'n / kozijnzoon van oom of tante
korbiejaarlijkwagen
kordwoo'nkruiwagen
kors drachtrekorte tijd daarna
korseekorset, rijglijf
kortleddekotelet
kostekorst
kostreKoster
kothuis
kot ouwenlawaai maken
kotebrakkenwoonwagens
koterèrehaardijzer, kachelpook
koteriestelplaatsen / schuurtjes
kotsesbeneno-benen
koukebrooëdkoekenbrood
koukens troufruiten troef (kaartspel)
kousekous
kozintsjesvoetjicht
krabbe (droiv'n) tros (druiven)
krammekram
krèmkeijsje
kriep'nklagen van de pijn
krijën / 'k krijje / 'k kreejekrijgen / ik krijg / ik kreeg
krnoffienaêle / krnoffienaêlskruidnagel / kruidnagels
kroanekraan
kroetekorst (v. verwonding)
kroidkruid
kroid kabb'nschoffelen (in de tuin)
kroipietsestekelbaars
kroizje, keroizjemoed
kroknkraken
krooës, krooëznrente, intresten
kroosjeernhaken met woldraad
krop witluuëfstronk witloof
krosjee (croche - 8° noot?) zangwedstrijd
kruij'nonkruid wieden
krulspellekrulspeld
kuinstkunst
kuinsteperte, tuimelpertekoprol
kweezle, piloarebijtrekwezel
kweinetruttige vrouw
kwoadkwaad
kwoaffeur / kwoaffeuzekapper / kapster

L

lakeeskoenschoenen van verlakt leder
lameinetraagspreekster
lammeren, dokn, neeretelnbetalen
langdelengte
lange slungle, lange swienslegrote, magere man
lanklang
lank getrekuitzonderlijk vervoer (qua lengte)
lantèrnlantaarn
lawijt, leevnlawaai
leeëgrelager
leegangre, leegluuëpre, leegoard, oelekoardluierik
leegoardluiaard
leek' ndruppen
leekskiesdruppeltjes (medicatie)
leeplelepel
leevrelever
leez'nbidden
leeznbidden
leielei (om erop te schrijven)
lekkerkouwkepeperkoek
lekkerkouwke, honingkoek
lekstoklolly
lieëlekoardlelijkaard
lieëngeleiden
lieepsluw
lieëreladder
liestrelijster
liewirreleeuwerik
lijntsjesman / lientsjesmanlijnrechter
linkzoals
loan'nlanen
loanelaan
loatrelater
lochtinkgroentetuin
loëgezeepsop
loiz'nzijscheuten wegnemen bij planten (tomaat, tabak)
loizeluis
lokketissesalamander
looëgewater (opgevangen na de kookwas)
lullewulleschaamhaar
lutsenwaggelen, wiebelen
luttendrinken
luustreluchter
luxevetureluxewagen

M

maaismaïs
makrópooier
malgerink, malgréniettegenstaande, ondanks alles
mallurkeongelukje
mandemand
mandrientjesmandarijntjes
maneuvers van 't lee (g) relegeroefeningen
manivèlletrapstang
mankement, deefooletsel
marsandieze, goeds, dingskoopwaar
martineezweep (om kinderen te straffen)
me doendre nog wa peepre bijwe voegen er wat peper aan toe
me zijn (nie) 't akkooerdwe gaan (niet) akkoord
medoldemedaille
mee de veelo rij'nfietsen (ww.)
mee ruizenauwelijks
meetremeter
meetse / peetse skoartentandwie vooraan een tand mist
meirloanmerel
meiskiesmeisjes
meneeër de pastremijnheer pastoor
menoizehuisgezin, huishouden
menoizjehuisgezin
menott'nhandschoenen (gebreid en zonder vingers)
mèsmeers
messe / eeëste messemis / vroegmis
messebouwkmissaal
messediendremisdienaar
messinkmesthoop
mesta (g) afgestelde heiligdag (door Jozef II)
mestachesnor
metsediendremetselaarsknecht
metsersskippeschop (voor de bouw)
metsremetselaar
meuglijkmogelijk
meul'nèremeikever
meulnmolen
meuziemug
meziekmuziek
meziekmieëstredirigent (fanfare)
meziekstikmuziekstuk
mieledzjievloek (gemilderd, verbasterd)
mieljaarmiljard
miendersbladluizen
miesteerie (ts) wonderbaar geheim (en) (enkv. / mv.)
miezanpliehaar in golven
mijn dzjiele / dzjielke geinswaarempel
mijze (r) lingenfijne kruimeltjes
minettenbeffen
minnemijn
mirkmerk
mirmereerntegenpruttelen
mistainguettebevalling jong meisje
moag're krebbie, ne smol'nmagere manspersoon
moaltegebrande gerst (surrogaat koffie)
moanda (g) maandag
moanemaan
moartemeid
moartedienstmeid
moat, moat'nmaat, maten
moaten, kammeroadnmaten
moatnvrienden
moazelsmazelen
modistehoedenmaakster
moed'ruismaterniteit
moestaasjsnor
moggemaag
moizemuis
molièrekeslage veterschoenen
mollieslôpaardenbloem
molöepmolshoop
mon (d) meziekmondharmonica
mon (d) meziekharmonica
montrezakhorloge
mooërwaterketel
mooëre, goër, moozeslijk
mooërtlemortel
mooës'nmorsen
moor'nmorgen
moorn nucht' n tielukmorgenvroeg
moosle / moosselsmossel / mosselen
mostoardmosterd
mozemodder, slijk
mugettje(s)lelietje(s) der dalen (1 mei)
mursjankoopman
mustiekstopverf
mustiekmastiek
mwojennegemiddelde
mwoyenmiddel, mogelijkheid

N

n' een oarvul (bv. reboarbelsteeln) een armvol (bv. rabarberstelen)
naaêle / naaëlsspijker(s)
naftebenzine
naftepompetankstation
ne brazerovuurkorf
ne chieken tiep (ook in bet. van : fair) deftige heer
ne flèdre, 'n kaoksmeede, 'n vaogekaakslag
ne flierefloitre, nen bon vivan (t) levensgenieter
ne frieskooijsje (met plat stokje)
ne g'ass'reerdenzelfverzekerde
ne gatlekkre / ne mouwevoagrevleier om voordeel te bekomen
ne gebreeklijk'nmindervalide
ne gekruist'n (H) eeëreeen crucifix (langs de weg)
ne gèsloetiegeelgors
ne gieêstigen, ne leutegaard, ne gieëstegaardiemand die je aan 't lachen maakt
ne gildigenstevig gebouwd, uit de kluiten gewassen
ne grooët'n doedoegroot evenement (feest van formaat)
ne kabadraagtas
ne kappre, 'n ouwe, 'n eulouwe, 'n eulouwkeschoffel om onkruid te wieden
ne kiloflauwe plezante
ne kodakfototoestel
ne kreejon, ne potlooëdpotlood
ne kuyl (e), nen ondsnestwarboel
ne meirloanmerel
ne moarbleknikker
ne mooërfluitketel
ne moto mee ' n siedekarremoto met zijspan
ne mullebukker, ne conterverkeerdn, nen twès in de zaktegendraads persoon
ne niewird, ne lant' rfantrenietsnut
ne nuumroo, nen tiest'niemand met een speciaal karakter
ne piepre, 'n piepke, 'n tootsezoen
ne poadernostrepaternoster
ne ree'ele seklaareep chocolade
ne rekkreeen elastiek
ne rekommandeeaangetekende brief
ne rijke smoustierijkaard
ne roar' n tiesteiemand met een onvoorspelbaar gedrag
ne roare kerwoat / sjoarlevreemde kerel
ne ruiflebrede schop (voor gewassen)
ne sausebruindrehuisman
ne siekebak, ne chiek'n bakkauwgomautomaat, mooie wagen
ne simplèreiemand met geestelijke handicap
ne skeepne, de skeepnenschepen van een gemeente, schepenen
ne skribblekras of schram
ne smoeltrekkrezuurtje
ne spoelkombowl, grote soeptas
ne stijtniet, ne loebas, ne skobbejak, ne stouwdrikkwajongen
ne stoutflesje donker bier
ne stroatvoagreharde borstel
ne sulfre, un stekskelucifer
ne veintvent
ne velne / vellie frakbontjas
ne vieze petoatreverzuurd personage
ne vrend'nvreemdeling
ne vuiloard, ne vuilpot, ne vieze kadee, ne vieze sjoarle, ne kiezigoardviezerik
ne wieërkwast in hout
ne wietie (woi), ne taortekloionnozelaar
ne WoaregemnèreWaregemnaar
ne zandoarmrijkswachter, vrouw die de plak zwaait
ne zeeëretertreeen snelle stapper
neegliezjeeschaarse kleding
neenik, neegt, neenie, neez, neent, neem, neegt, neenzneen (vervoeging)
neeviest, neevns; der zjuuste neeviestnaast; net naast
nen (drooi) toptol (speelgoed)
nen aok' remmer
nen aomrehamer
nen avvekoatvlotte prater
nen bendigoardwie zuinig is
nen bieël, 'n bièleafgesprongen verloving kort voor huwelijk
nen biero / stielo / bicbalpen
nen boaitrui
nen bokeebloementuil / bos bloemen
nen dichtgedicht (ter huldiging van...)
nen dichtreeen dichter
nen dieëflevreemd mengsel
nen dijsledissel
nen dikk'nmuntje van 10 centiemen
nen dreupleborrel
nen dreupledruppel (jenever)
nen drol, ne kadee, ne strontkaka
nen drooire, ne kooifle, nen alve goarnidioot
nen dutsmeelijwekkend / behoeftig persoon
nen dzjassredrummer
nen dzjèstepiet (' n dzjèste), ne pret' ieëre, ne stoefreiemand met maniertjes / opschepper
nen ertefrek, un ardinfarthartinfarct
nen euruier
nen Guido Gezelle, nen biedle (beatles) langharige
nen in (g) leengel
nen oazoardkoopje
nen oktiepoi (t) kikker, kikvors
nen oudn tsjuukeen oude tronk (boom)
nen telie, nen teijl, nen tinglebrandnetel
nen tembrepostzegel
nen toartieklooj, ne wietiewoojiemand die gek doet
nen totetrekkreschijnheilige
nen tsjoetiezwijntje
nen urtduw
nessmeuïg
nesvers, zacht, smeuïg
netteboodschappentas
neusdouwkzakdoek
neveneef
nichtenicht
nie (g) eluuëflijkongelooflijk
nie te vul'nniet helemaal, niet ten volle
nief / nieve (m. / vr) nieuw (e)
niejoarkoartsenieuwjaarkaartje
nievers (t), nievranst nienergens
noarnaar
noar de voantjes help'nverknoeien
noeit / / oeitnooit / / ooit
noenemiddag
noenestondekemiddagdutje
nogelstieën'nhagel
noilessenaailes
noldenaald
nonkleoom
notemeskoadenotemuskaat
nun noa'lespijker
nur beneenomlaag

O

oanekombahanengevecht
oarbeidarbeid
oarinkharing
oarm skoaparm schaap
oarzakk'n, twis'drijvn, mizeerie zouk'nvitten, twisten, ruzie zoeken
oasm / (en) adem / (en)
oastebliefalstublieft
oeihooi
oeie, te liëge van stirtebeënte klein van gestalte (zelfspot)
oerechansemazzel
oerepoepeloere, pèrdelammiezatstomdronken
oërnie droëge, poerdroëgezeer droog
oesons (voornaamwoord)
oestoogst
ofbienlager bieden
ofgangdiarree
ofklapnafraden
ofplooëst' nafschilferen
ofstrij'enloochenen, ontkennen
ofzien, ie zie oflijden, hij lijdt
oitspeeëk'nuitspuwen
ok, oje, ottie, osse, omme, ojeguldre, onzeindien ik, jij, hij, zij, wij, enz.
okstreekster
oktiepoidpad
OldreiligenAllerheiligen
ollegier
olle voerngier uitrijden
ollekerdeel, ollekerteelplatte kar waarop de gierton werd vervoerd
olleman, elk'ndieëniedereen
olmeenekeê (r) opeens
olmeenekeer, ip 't oonverwachtsplots
oltegoare, oltuuëpe, ollemolle tuuëpeallemaal samen
oltijfooërt, heeld'n tijdsteeds opnieuw
oltuupealles tesamen
ommetoeromleiding
omterdomstoerdom
onchansetegenslag
onchansepech
ondhond
ondreonder
ondznestwarboel
onpes (j) entugoardwie ongeduldig is
onpessentig, onpesjentig, vernibbeldongeduldig
onpetsjuistigoneffen, moeilijk begaanbaar
ontdoeidontdooid
ontrasieontsteltenis
ooëgehoog
ooëge, ooëoog
ooëgrehoger
ooëgtahoogdag
ooëgta (g) hoogfeest (kerkelijk jaar)
ooëlekoard, domm'n tiestedommerik
ooëreoor
ooërebuuëmhoekkeper van een dak
oonderthonderd
oondsehondje
oopndoendre, biersleutre, oftrekkreflesjesopener
oopraturchirurg
oorleorgel
ootoo, ootootsauto, auto's
ootoostradesnelweg (autosnelweg)
oparlurluidspreker
ortans'nhortensia's
ortans(n)hortensia(s)
ouderse jonge doochtreongehuwde alleenstaande vrouw
ouw'rehonger
ouweaar (bv. van tarwe)
ovèrdighiehovaardigheid
overtroknbetrokken lucht
ovrehaver

P

p'rsesbekeuring / boete (tov. fietser / chauffeur
paloverspalavers
pardesu, paltoherenmantel
pardesuuoverjas
parlee, zoote purleezotte klap
parlesant'nniets zeggend praten
pas (se) fietzeef (om puree te maken)
passevietroerzeef
pastertoupemonnikskap
pastertouwpemonnikskap (bloem)
pastrepastoor
pateetjespasteitjes
pedoalepedaal
peeklepikkel (mengsel)
peente / peentsepint (bier)
pèèrdig, tuchtig, brunstig, luûps, krols, keninigbronstig
peetie, peetsestekenfiguur, -figuurtjes
peetrepeter
peint' nopsmukken, versieren
peirdpaard
peirdekoersepaardenwedren
peirdepietpaardenhandelaar
peirdooêgegebakken ei met intact dooier
pekk'lenbikkelen (spel met kootjes)
pekkedonkrepikdonker
pekle, driepeklepikkel (poot), driepikkel
penèzepunaise
pennepen
pens (e) neeneusbrilletje
pensejoogrewildstroper
pepermeulnpepermolen
per olle forseeigenwijs doorzetten kost wat kost
pèrdelammmiezat, strontezat, ene kanaarheel erg dronken
pèrdeplote, pèrdepietpaardenkenner
pèrdeslichtonnoemelijk slecht gevoel
pèrdesmedhoefsmid
pèrdestèrtpaardenstaart
pèrdestèrt'n, kaffiebooënlupines
pèrdsiesmeulnpaardemolen (kermis)
perfijdelijkzonder veel nadeel
perlaffeflard, afgesneden stuk
pèrselange stok (of staak)
pèrseboeintjesstaakboontjes
persille, persellepeterselie
persjinnerolluik
pertanknochtans
pesensiegeduld
pessoazjedoorgang
pessooyzjedoorgaand verkeer
petchikk'n, petchink'n, spakk'nhinken, manken
peteelke, bierskeelke, kapsuulekekroonkurkje
peteetsje, toartsegebakje
petreddetrekkrefotograaf
piaanekieszachtjes aan
piedrolpetroleum
piejossehouweel
piele (soikre) klontje (suiker)
pieleluchtzaklamp
pielsjars (visselkes in de roë (rode) sause) Pilchards (sardinia pilchardus)
pienizzeduimspijker
pieperenkussen
piesdouwkluier
piesieneurinoir
piet, sjoarel, wietie, perluutpiemel
pietienooërinkhuisjesslak
piezjemapyjama
pijkeopzichter tijdens eredienst
pijntoar (d) parelhoen
pikdessrepikdorser
pilantsokkel (vierzijdig met arduinblad bovenop)
pille / pillekespil / pilletjes
pinantiepenalty
pinglinkpink
pintse, peentjebiertje
pioanekeszachtjes aan
pirmenantblijvende haargolf
pirsebooën'nstaakbonen
pistolee / / pistoleetspistolet (enkv. / mv)
plaffeturen, reegnveistersluiken
plaknummerplaat
plakkaasterklad, klodder, pleister
plakkrestukadoor
plancheeplankenvloer
plankierhouten vloer, stenen vloer buiten
plankierbetegeling buiten, aan het huis
plankier, trantooërvoetpad
plankierkoarterslechte kaartspeler
plastrondas
plastronstropdas
plastrondas (kleding)
pleenteplint
plekkeplaats, vlek
pletse boarvoetsblootvoets
plichte komuinieplechtige communie
plieseerokplooirok
ploat' n / pieseblomm' n stekk' npaardebloemen (als voer voor konijnen) uitsteken
ploatespeeldrefonograaf
ploei'nplooien (ook in de zin van vouwen)
ploeieplooi
plouwfploeg (landbouw)
poadrepater
poalinkpaling
poaneribfluweel
Poas'nPasen
poejrepoeder
poelde / poeildejonge kip, die nog niet gelegd heeft
Poepzich overhaasten
poepgaai' ndwaas rondkijken
poistepuist
polmtakskepalmtakje
poltojas
pompesteeënpompebak
pompesteenafwasbak
pompesteenwasbak
pompofdoodmoe
pooëtezwart / mooëriezwart / kovezwart / zwaar bevuild (gezicht / handen)
pooëtsepootje
pooistepuist
pootsepotje
portefoeildeportefeuille
portefoeldeportefeuille
portemantookapstok
portemeneegeldbeurs
portemienevulpotlood
porteplumevulpen
portepluumpennehouder
potinkpudding
potrettekotcamera
potshuuëfddwaashoofd
pottn lekkn, pintelierenbier drinken
poytsuuëftdikkopje
pralientjespralines
preencipolprincipaal (van een katholiek secundair onderwijsinstituut)
presse (stroët), bondle (vlas), buindle sluinsenbundel (stro / vlas / vodden)
pressongskes, nijperkiesdrukknoopjes
pretprei
pretsoebepreisoep
prettnpretentie
preudelekkerkeschoothondje
preusfier, trots
preute, sleuvevagina
preutelekkrepoedelhond
prietproatzinloze taal
prietproat, klooëtvis, zotte zeverlulkoek
priezestopcontact
proffeturprofiteur
proffezooërvoorlopig
proficiaproficiat
properieteitnetheid
pruts / brolwaardeloos hoopje
pruts, brolslecht materieel
prutsre / prutskouwseiemand die zijn vak niet beheerst
puff'nboeren, oprispen
puintpunt
pulledrinkbus
pullen
skaln
zuipen
purfiesja!proficiat!
purfijtprofijt
purple / purprepaars
pusseerde weke, pusseerde joareverleden week, vorig jaar

R

raketteraket
rammeseren, tuuëpe rop' nbijeen rapen
ramplassantvervanger
rappeleernherinneren
rat ip / / rat ofheel moe
rateer' nmislukken, missen, er naast schieten, ketsen
reboarblerabarber
rechtvèrdighie (d) rechtvaardigheid
reez'neernredeneren
rekerij
reke, reegue'n (Franse gue) rij, rijen
relukwierelikwie
remoraanhangwagen
reparereniets dat stuk is opnieuw maken
ressorveer
retaarvertraging
reveildewekker
rezonneer'nredeneren, discussiëren
rezonnementredenering, disputatie
rieëknzich helemaal uitstrekken om te kunnen aanraken
rieëzetrapleuning
rietangenijptang (elektro-werk)
riffezeernweigeren
rigleernregelen
rij (g) kooërdeveter
rilde, rillekerail
roakehark
roape, roap'nraap, rapen
roare kerwoatknul, rare vent
roespeteern, / ruttlen en prutlenbinnensmonds protesteren
roespeterentegenpruttelen
roezepetoezealles door elkaar gestapeld
rondwoareernrondwaren
rons'ntegenstribbelen
rons'n, murmereern, rotekotenmopperen, morren
rooê kooêlerode kool
rooëdrood
rooën (d) eke, kroetsekorstje op wondje
rooëzeroos
rosbuufrosbief
rotekoot'nkibbelen, kirren
rotewirs, te rekeaan één stuk door
rouwpnroepen
rouwpre, kropadamsappel
rozilde, rozillegrenadine van de aalbes (groseille)
ruffe, deugniet, loebaskind met guitenstreken
ruizeruzie
ruizeluitresoluut
ruuêkn / ruuêkreroken / roker

S

s (j) ieketoebakpruimtabak
sampjonspaddestoelen
sandriejeeasbak
sandwiesj / / sandwiezj'nsandwichbrood (enkv mv)
sardien' nsardienen
scheelkeflesdop
schoaschade
sebield'nnog bruikbare koolresten (kachel)
sebield'nkolenresten (hergebruik van restjes na het zeven van de as)
sebieldezichter (ziftbak om as van half opgebrande kolen te zeven)kolenzeef
sebieldezichtrekolenrestzeef (voor recyclage)
seekertairsecretaris
seff'ns, seffies, been' e letsestraks
segoare, segoarkesigaar, sigaartje
seinturebroeksriem
Sent Niekloi (s) Sinterklaas
sepappeventiel
serlotjessjalotten
sermoenpreek
sertoevooral
servicebediening
serzjantspanvijs
sesietseworst
sevadd'n, slets'npantoffels
sevaddngeruite pantoffels
siedekarrezijspan aan moto
sieklettepotkauwgombokaal
sierkwarboel
siez'nsissen
sigrettesigaret
sildrieselder
sjambritteslaapcel (internaat)
sjansegeluk
sjarzebooizeuitlaat
sjieëzetweewielig rijtuig door paard getrokken
sjiekonswitloof
sjiekreijncichorei
skammeterengoochelen
skammoturgoochelaar
skart'nkrabben
skauweschaduw
skeeëfsloanjatten
skeele / / skijvedeksel
skeelkeflesdop / kroontje
skeemleschimmel (op muur bvb)
skeepschip
skeepreschipper
skèèsscheermes
skeetse, loetse, beezekeschatje
skeirmscherm
skel'nschillen
skelescheel
skelmesschiller (aardappelen)
skelmes, irappelmesaardappelmes
skèrnscheren
skietgewirre, karabienekarabijn
skijveschijf
skildrèreschilder
skildrie, tablooschilderij
skipschop (trap met de voet)
skirrewietiezonderling
skirvelinkscherf
skoaëreschaar
skoamschuim
skoarste, koortresseschaarste
skoaveschaaf
skoaverdijn'nschaatsen (wkw)
skoaverlingnhoutkrullen
skobbejaklouche persoon
skoe (n) schoen (en)
skoereschouder
skoetrekkreschoenlepel
skoezoleschoenzool
skoezooleschoenzool
skoflade
skoiflenfluiten
skoiflen (een airke)fluiten (een deuntje)
skoje skeete, skui' n pietbangerik
skokkepeul (bv. van erwtjes)
skolleschaal
skomteschaamte
skooën verzetaangenaam vertier
skooërnstutten
skoorsneeëlnschorseneren
skortevoorschoot
skorteblauwblauw (van verstuiking)
skoytseplat kommetje, pannetje
skrank' n, ovransafwisselend of kruiselings leggen, zetten of overslaan
skreeêmwenen
skreepmesplamuurmes
skrijfbouwk, cajeeschrijfboek, cahier
skrijvrekantoorbediende
skrooilenschreeuwen
skulpeschelp
skurdig, bruutonstuimig, woest, wild
skurnierescharnier
slacht'n vandoen zoals (zijn vader)
slekkeslak
sleperskamerpantoffels
slets' nmuiltjes (schoeisel)
sletsen, sleperssloffen
slicht te beeëne / te pooëte zijnmoeilijk stappen (lopen)
slieërnglijden
slob' nslapen
sloë, slo, sla
sloestie, gieëstigoardgoedaardige deugniet
sloizesluis
sluinsevod
smesseviersmidshaard
smij (e) ren, bèrn, / / verl.tijd (gesmij (e) rdpletten (geplet hebben / zijn)
smijerenpletten
smirlaprieafval, vuiligheid
smoeffelèreproever (eten) allesproever
smooëdreroker (pijp, sigaar, sigaret)
smooër / dikke smooërmist / dichte mist
smooërnroken
smooërn / smooëdreroken / roker
smuikstofregen
smuik' nmotregenen
snakk' n en bijt' nbits antwoorden
sneuklen, ne sneukeleiresnoepen, snoeper
snoejnsnoeien
snottebellelopende neus
socla / / ne reeël soclachocolade / / een reep chocolade
soepappeuitlaatklep (fiets)
soeppesoep
soetasseschaaltje (onder een tas, een kopje)
soetjên, tettekaba, tweelingmutsebeha
soetoanepriestertoog
sommigste keeërn, somwil'n, nui en tonsoms
spanneetsjeknellend kledingstuk
speeëtsespuitje
spekke, spekske, mentsesnoepje
spelbreekreverstoorder (van de gang van zaken)
spellewirk'nkantwerken
spenoizjespinazie
spèrz'nwater spatten, sprenkelen met borstel
spieëk' nspuwen
spieëkespaak (fiets), speeksel
spieëlespiegel
spieëtespuit
spijskoartemenukaart (op feesten)
spijt'nopspatten
spijtlap, spiètlapspatlap (fiets),
spijtn / speeëtnspatten
spijz'nvoegen opvullen (bouw)
spoarnsparen
spoelkomsoeptas / paptas / koffietas
spoelkomgrote drinkkop
spoojn, overgeev'nbraken
spriet, pieregulp
spruitnspruitjes
sroopesiroop
stamijzezeef
stampiesgerecht met karnemelk & aardappel
stampieszuurkool-aardappel-karnemelkpap
stampietsaardappelpap (rauwe karnemelk)
standevoederton (veevoeder)
stekkedooëskeluciferdoorsje
stekkerdroadprikkeldraad
stekkerdroadpinnekensdraad
steksteslucifers
stemijze, verzypvergiet
sterre, bielde, troape, père, note, kophoofd
sterrestoetdriekoningenstoet (6 jan.)
stiebelshoge schoenen, bottinen
stieëgniet buigzaam
stieëgstroef
stientsjiessteentjes
stijf moeilukzeer moeilijk
stijf, vreë, bère (met bijv. nw) super
stik van tweentemuntstuk van 20 Frank
stilobalpen
stink'redeugniet
stirksterk
stoanstaan
stoander, stoane, stoantjebagagerek (fiets)
stoantjestaander (voor het drogen van de was)
stoasiestation
stoefpochen
stoef'npochen
stoefenopscheppen
stoefnpochen
stoefre, pret (h) eeëreshowman
stofliersvioliers
stomm'n ambachtgebarentaal
stomm'n ambachtspel met gebarentaal
stopsleflessluiting
strekvlinderdas
strekestreek
strekskevlinderdas
streuëmstroom
stroatestraat
stroatluchtstraatlantaarn
stroatvoa (g) restraatvager (bezem) en ook straatveger
stroei'nstrooien (wkw)
strollebiebij (insect)
strollebiehoningbij
strooëtstro
strooët / boale strooëtstro / strobaal
strooëzoldrestrozolder
sulfers, stekskeslucifers
surklezurkel
surlotsesjalotje
surveilleern / surveillantbewaken / bewaker
survieëte, survieëtseservet, servetje
swanjeern, swanjurverzorgen, verzorger

T

taaëntetachtig
tabbernokletabernakel
tabboardlang slaapkleed
tabboartnachthemd
takske, palmtaksketakje, palmtakje
tallooërebord (keukengerei)
taloretertrestapper met kleine pasjes
tantiesttandarts
tapiettapijt
taske kaffiekopje koffie
tasse, dzjattekop
te biechte goanbiechten (in de biechtstoel)
te dzjuulichte vloek
te landeop de buiten
te letterete weinig
te perre, oeplietsjoep, oovrendeoverhoop
te vierklauwe, geprisseerdzeer haastig
teeëntegen
tefrenteverschillende
tegoarekoom' nsamenkomen (vergaderen)
teileherteheilig-hartbeeld
teilehertehet heilig Hart
teirlinkdobbelsteen
telefooncabinetelefooncel
temren / temmermantimmeren / timmerman
ten iptelleop overschot
tend'ntten einde
tentoasieverleiding, bekoring
tentuurdjootjodiumtinctuur
tèraarding
terbinst, binstndienondertussen
tèrevertier
terrepapierroofing
tert'nstappen, lopen, wandelen
terten, tort, getortenstappen
teu (g) nantegenaan
tfeerte, tfichte, tsjeste, tsjeevnte, taente, tneenteveertig, vijftig, zestig, zeventig, tachtig, negentig
tfichtevijftig
tieë, tieënsteen, tenen
tieëleteil (bord)
tieëlkekroonkurkje
tielukvroeg
tienetien (10)
tieplesseles dactylografie
tieridderitssluiting
tiezjestuurpen (fiets)
tigletegel
tijlroazesleutelbloem
tijlroizesleutelbloem
tink mij, ting mijik vermoed, me dunkt
tinkmij da...me dunkt dat...
tirrik, tirrink, teerikregenworm
tneeëntenegentig
toafletafel
toartiekloai, anooëzelirre, wietiedwaas, kwibus, idioot
toartiekloihalvegare
toartsetaartje
toatseketikkertje
toebaktabak
toebak sjiek' npruimen (tabak)
toedoensluiten
toerlevies, toerneviesschroevendraaier
tofletafel
tomatntomaten
tondan
tooë (g) n, ' k tooëgetonen, ik toon
toopezootgeschift
tootntongzoenen
toppezot / stekezot / tukkezothelemaal weg van...
touwetong
touwpemuts
traveirspooroverweg
treinbieldespoorwegligger
trektementtractatie
trekturtractor
triebleerndribbelen (voetbal)
triekoobreiwerk
triporturbakfiets
troan'ntranen
troldetralie
trontieniddeautoped
trouwftroef
trouwmessehuwelijksmis
truint'nweeklagen (onnodig)
truizleflos (paardjesmolen)
trunte, sèneklagerig mens
trutselentreuzelen
trutslentreuzelen
truwieëletruweel
trwakaardriekwart mantel
tsjaffelenstrompelen, struikelen
tsjarp, olsdouwk, sjolsjaal
tsjeevntezeventig
tsjestezestig
tsjettebreiwol
tsjinklenhinkelen
tsjoepkedopje
tsjoepselke, tsjoepke, stopselkeflesdopje
tsjool'n, tsjoolesukkelen, sukkelaar
tsnuchties, tsveurnoens, tsnoens, tsachternoens, tsovies's morgens, 's voormiddags, 's middags, 's namiddags, 's avonds
tulieptulp
tuliepetulp
tuliepntulpen
turvetarwe
turwetarwe
turwe / turvetarwe
tuttetuttegenspartelen (in één woord)
tuuëpekouk'n, tuuëpefakk'nsamenklitten
tuuëvrirretovenaar
tveeërteveertig (40)
tweentetwintig (20)
twisdrijvretwiststoker
twolv apostelsgladiolen

U

uit de gurte! uit mijne weistre! ol de kant!opzij!
un aomeshandbijl
un atakkeberoerte
un domme goele, un stomme kalledwaze vrouw
un fijn brooëdwit brood
un gloobekebekertje (frisdrank)
un klok innekip met kuikentjes
un kolf, nen poetiekalf
un kouwkske, kouwkskieskoekje, koekjes
un mesluinie brooëd, un grouwf brooëdbruin brood
un ploesse, un ploesie innedikke vette kip
un skoiflinkfluitje
untwiene / untwa (dde) iemand / iets (vaag, niet precies)
ure van polisiebedtijd
uuëftflakke, ooërflakkepreskop (vleesbereiding)

V

v' rköepeieverkoop
van 'n ieëste kieë (r) onverwijld
van 's gelijke, van de gelijkegeinsgelijks (na wens)
van èiropnieuw
van lankstom mieërsteeds meer en meer
van te veurn, vooraf (tijdsbepaling)
van twiss'n, van tsijdsdwars, bezijden
vaneig'nsevident
vaneignsvanzelfsprekend
vanèropnieuw
vanveurnvooraan
variessenspataders
vaste stekkenvastgrijpen
vedde voernstalmest uitrijden
veel antrokdruk bezocht
veel vijvns en zessnsveel nutteloze commentaar
veeloboanefietspad
veeloo, veelootsfiets, fietsen
veez'lenfluisteren
veistrevenster
vejooyzjereis
velokoersewielerwedstrijd
verbassedeerdverbasterd
verbloeidlichtjes ingebrand (strijkijzer)
verbloeidverschroeid, lichtjes verbrand
verdestreweer' nvernielen
verdestrewerenkapot maken
vereemeltegehemelte
vergoareievergadering
verkeeëreieverkering
verkettevork (maaltijd)
verlezensorteren
vermassekreerdvernield
vermijtegrote kookpot (dierenvoeding)
vermoëst, nur d'n duvel gholp'n, om zjèpeverprutst
vermuftmuf, muffig
verneeëlizjeernverwaarlozen
verschillig (e), van soort'n, verschillend (e) (qua soort)
verskoeperddoor de vlammen geraakt
versleunstverwelkt
versmooër' nverdrinken
vervrooznbevroren
verwoarmpullethermos
verze (k) erswaarschijnlijk
verzetfietsversnelling
verzetnverplaatsen
verzichte (gewijs) voorzichtig
ves (ves ges, vesse sneeë) vers (vers gras, verse sneeuw)
ves gerei'eldsoort spek
vette / veddemest
vetuure, poessètte, kinderfeturekinderwagen
veuël, veuglevogel
veuëlmuitevogelkooi
veugeljonkvogeljong
veurvoor (voorzetsel)
veur mee te laa' en, leutig, grappig
veurbeeldvoorbeeld
veurjoarvoorjaar
veurploatsesalon (huiskamer)
vèzevaars
veziedekoartsenaamkaartje
viervuur
vierslagsigarettenaansteker
vieternirdierenarts
vietr' nèrveearts
viezonbontkraag van wezel
vijërevinger
vijve, vichtiene, vijventwintevijf, vijftien, vijventwintig
vijzlevijzel
vitèzenversnellingen
viziedebezoek
vizietehuisbezoek
vlaggevlag
vlasvinkegroenling
vlerevleugel (vogelvlerk)
vleuglevleugel
vliend'rbeeznvlierbessen
vloeievlo
vloogachti (g) onweerachtig
voadrevader
voandlevaandel
voandle, drapoovlag
voazevaas
voebolpleinvoetbalveld
voeizekedeuntje
voermantransporteur
vogbusle, stroatvogrebezem
voilvuil
volend' n, ip z' n plekke graaknterecht komen
vooëdreverder
vooëlevoile (sluier)
vooërdracht, spreekbeurttoespraak (tav. vergadering)
voordracht, spreekbeurttoespraak, conferentie
vort, plukkevort, plakkevortrot
voyagereis
voyoigjereis
vrammeinsvrouw
vree (t) erg
vroa'n / 'k vrouwvevragen / ik vroeg
vroet velezeer veel
vrogstikvraagstuk
vrouwetonge, vrouwetongnsanseveria, sanseveria's
vuilneuznanjers
vurskoeprenschoeperen
vurwe, vurwen (wkw.) verf, verven (wkw.)
vurwebussleverfborstel
vutuure / keendervutuurewieg op wielen

W

wad avanse?welk voordeel haal je daaruit?
wad eliets anders
wastedroadwaslijn
wastespellewasknijper
weddementweddenschap
weeëweide
weeglinkwegel
weendwind
weendoane / weeroanewindhaan / weerhaan
weentergistewintergerst
weenterturwewintertarwe
weentrewinter
weerluchtbliksem
weeskegroet, weesugroet (sje) weesgegroet (je)
weeweweduwe
weewèreweduwnaar
weeznaangezicht
weinsnwensen
weireldwereld
weugelink (ske) paadje
weun'nwonen
weuningewoning
weurgenkokhalzen
weurmworm
wieruuëkwierook
wietiewoai / wietlwoaionbezonnen mens
wigweg
wig in 't uuëfd zin, ze nie al meer tuuëp' eenkrankzinnig zijn
wigsteekn, verdooyknverstoppen
wildre, wuldrewij
wirkwerk
wissetwijg
wissezweep
witlöfwitloof
Witt'ndoond'rdaWitte Donderdag
woag' nwijd oop' npoort (deur) helemaal openstaand
woarwaar
woarmtewarmte
woatrewater
woeinsda (g) woensdag
woflewafel
woortels duin'nworteltjes uitdunnen (groenten)
woortlinkskeworteltje (aan jong plantje)
wortewrat
wortelinkboomwortel
wortelswortelen
wortlewortel
wulle of: sjettewol
wullinkskepluisje
wup / wupp' nwip / wippen
wuppepèrdschommelpaard

Z

zalleziemuggen- of vliegenraam
zandoarmrijkswachter
zantevelg fietswiel
zantse, beeldekebidprentje
zat, uit d'n aak, beschonk'ndronken
zatlap, ne lappiedronkaard
zeeëlezegel
zeeêmhonig
zeeëratsecavia
zeeêsletsenrubberen zomerschoeisel met veel gaten
zeeësletsnrubberen schoeisel met gaatjes
zeeëverlapslabbetje
zekerietzekerheid
zenderssintels
zenderstenenassestenen (gemaakt van half verbrande kolen)
zenderstieënbetonsteen (huizenbouw)
zeunezoon
zeupkeslokje
zieëre goan, zieëregoandresnelwandelen, snelwandelaar
zieëverkontewauwelaarster
zijene Poasen ouwnzijn paasplicht vervullen
zinkingeteraardebestelling
zinkinge (van de kiste) zinking (van de kist)
zinksezeis
zirkzerk
zitn / stoan ofskiet'ngluren, loeren
zjantieje gastvriendelijke man
zjartelskousophouders
zjemilleploeg met 2 bladen
zjeneivre / zjeneiversjenever / jeneverbessen
zjieleeondervest
zjièpzop (veur de kookwaste) water met zeep (voor de kookwas)
zjokkieruiter
zjongleer'ngoochelen
zoadzaad
zoagement, zoagekouselastige vrouw
zoalezaal
zoaneroomvliesje op warme melk
zoatrda (g) zaterdag
zochtezacht
zodde zeeëvreflauwe praat, kletspraat
zoe kik, zoeje gij, zoetiej ij, zoese zij, zoe tet, zoeme wildre, zoeje gildre, zoenze zildre?zouden (vragende wijs)
zoe' t besandn?geeft het niet?
zoetemelkkoemelk
zoivlezuivel
zokskessokjes
zoldrezolder
zolmzalm
zolvezalf
zonder veel compliment'nrechttoe rechtaan
zoomrezomer
zoondazondag
zoonda (g) zondag
zoonezon
zoopenatdrijfnat
zootzot
zoot modellichtzinnige vrouw
zoot modelgekdoende vrouw
zoppe natkletsnat
zotteklapprietpraat
zuldrezij
zullezadel (fiets)
zust'r euverstezuster overste (religieuzen)
zust'rereligieuze
zustrezus
zustrezuster (religieuze)
zuurevalsspeler
zuure / zuurdrevalsspeler
zwemkoomzwembad
zwèrezweer
zwijnsvleeësvarkensvlees
zwijntjezaagmachine
zwolmzwaluw

50 opmerkingen

  1. 't wèrd tij sijn / 't wèrd kou sijn enz...
    Waregem is een enige locatie waar men het woord 'zijn' toevoegt in uitdrukkingen die met tijd (seizoen, maand, dagdeel, uur) of ook met de meteo (het wordt koud, nat, zwoel) te maken hebben.
    Is dat een soort germanisme dat hier achtergebleven is vanwege de bezetter uit de 2 wereldoorlogen? vb. Es wird kalt sein, enz.
    Of zijn er nog andere locaties met dit fenomeen?
  2. ASSIETTE (met lange ie) = eetbord. Dit woord betekende oorspronkelijk (14de eeuw) : een plaats aan de tafel waar men gemakkelijk kon gaan zitten. Vergelijk de Franse betekenis van `je m' assied` = ik ga zitten. Later bedoelde men met assiette : de plaats waar men ging zitten om te eten, dus daar waar de schotels op de tafel werden gezet. In de 16de eeuw dan bedoelde men met assiette het eetbord zelf.
  3. BESANDEN. Da 'n besan nie = dat geeft niet, dat is geen belemmering, dat hindert niet. Komt van 'mishanden'. Dat mishandt niet = dat is niet onhandig. Hierbij werd de 'm' gewisseld voor een 'b' te vergelijken met 'marmite' (Frans) en 'bermiete' (Waregems) .
  4. BIRO:vroegere naam (1945-1955) van de eerste ballpoints (kogelpennen, stylo's) naar de Hongaarse uitvinders ervan: de gebroeders Laszlo en Georg Biro.
  5. Bij alle werkwoorden in de infinitiefvorm (bv. sproeien) vervalt de laatste e zodat het 'sproein' wordt.Zeer merkwaardig in ons nadeel (dialectisch beschouwd) is de standaard-uitspraak van b.v. nieuwslezers op tv en radio, waarbij we de weglating van de n constateren en de promotie van de e. Voorbeeld: sproeie. Ook bij alle meervouden van zelfstandige naamwoorden doen ze dat. Vb. 'woorde' ipv. het Waregems (en in de wijde omgeving) : 'woordn'.
  6. Bij een lange aa-klank op het eind van zelfst. nmw. gaat het Waregems een t invoegen voor een meervoud. ' Koalaats, hyenaats, impalaats, fuchsiaats, bromeliaats, mecenaats '. Ook zegt men bvb. ' twee choklats '. Het fenomeen bij familienamen in het mv. doet zich ook voor bij de korte a-klank op het einde: de Bredats, de Barrats. Dit geldt eveneens voor ee-uitgangen: cafeets, portemoneets, de Decaluweets...
  7. De 'sch' van het algemeen Nederlands bestaat niet
    in het Waregems: het wordt 'sk'.
    Het rijtje is lang: skoole, skampavie, skèrn, skell'n, skande, beskomd, skuure, skieëf enz.
  8. De betrekkelijke voornaamwoorden DIE en DAT gebruiken we op dezelfde manier als in het Frans QUI en QUE. We zeggen DIE als het woord waarop het betrekking heeft onderwerp is in de bijzin. We zeggen DAT als het woord waarop het betrekking heeft lijdend voorwerp is in de bijzin. Bijvoorbeeld: 1.Diene veint (of die vrouwe of da kind) DIE doar luuëpt (QUI marche là-bas) ken ik. 2.Diene veint (of die vrouwe of da kind) DA je doar ziet luuëpn (QUE tu vois marcher là-bas) ken ik ook.
  9. De bijvoeglijke naamwoorden, die bij soortnamen passen van materiële aard zoals ijzer, goud, blik, koper, enz., krijgen in het Waregems een ie aan het einde. Dus: aaizrie, goudie, blekkie, kooprie, kartonnie...Ook bij stofsoortnamen is dit het geval. Bvb.: un katoenie sleunse (katoenen vod), outie polekies (houten paaltjes), ne vellie frak (bontmantel), ne wullie (n) baoi (wollen trui) .
  10. De familienamen zoals Baert, Maes, Caes, Vanpraet, Verhaeghe enz. (telkens met die ae), spreken we in het Nederlands uit met een lange aa. Dit wordt in Waregem en wijde omstreken niet gedaan. Het wordt Boaërt, Moaës, Coaës, Vanproaët.... Dit noemen we diftongering, een tweeklank: hier een oaë. (de oa is hier de notitie van een zware lange aa)
    Overal waar het algemeen beschaafd Nederlands de ae-klanken (met de diftongering) heeft geschrapt, om er een lange aa-klank van te maken, daar is het Waregemse dialect niet gevolgd. Straat is nog altijd stroaëte. Maar op het gemeentehuis bleven de familienamen exact vanuit de Middeleeuwen overgeschreven. Bv. Waes enz. De lange aa-klank houdt niet stand in het Waregems. De diftongering heeft de bovenhand zowel bij alle familienamen met een ae (Verstraete) als bij gewone woorden met een lange aa, zoals 'baard, kaarten' (dit wordt in Waregem uitgesproken als boaërd, koaërt'n) .
  11. De g die zich bevindt tussen 2 klinkers lost a.h.w. op in het Waregems. Zo vergaat het met de woorden: ' negen, zegen, droger, dreigen...' . Dat wordt dan: ' nee^n, zee^n, drooë^re, drieë^n. Zelfs als er 2 woorden in het spel zijn, komt dit voor: vb. een goede gezondheid = ' n goe ezonteid. De g van gezonteid valt in ons dialect weg wegens de 2 klinkers oe en e.
  12. De g in het voltooid deelwoord wordt in het Waregems niet uitgesproken (uitesprookn), zeker niet als ze vooraan staat zoals in: ' gedroogd, gekanteld, gedraaid...' Dat wordt dan: edrooëgd, ekanteld, edroaid...Nog straffer, indien er 2 g' s in het voltooid deelwoord voorkomen, dan vallen beide weg zoals in ' gevlogen, geregend, gezegend, gebogen, weggedaan' . Dat wordt dan: ' evloo' n, eree' nd, ezee' nd, eboo' n, wèëdoan' . Dit verschijnsel doet zich niet voor bij ' gevraagd' omdat de g aan het einde zich niet bevindt tussen 2 klinkers. In dat geval blijft het bij ' evroagd' , ' eploagd' , ' ezoagd' ....
  13. De g of de h... in Waregem staat qua uitspraak de g gelijk met de h. Fonetisch zou je dus in het Waregems de meeste woorden met g als h moeten noteren, omdat ze zo uitgesproken worden. Als voorbeeld nemen we het woord ' gal' . Uitspraak in Waregem is ' halle' . In de dictieles vormt de g en de h voor Waregem en voor vele West-Vlamingen een probleem. Hun probleem is dat ze de g als een h uitspreken en dat ze de h niet laten horen. (h) espe. Als ze hun best moeten doen voor een examen, een toespraak, een preek, ... dan spreken ze alle h-woorden ook als een g-woord uit. Vb. uit het Onze Vader: ' die in de geemelen zijt, gegeiligd zij...'
  14. De letter t voegt zich ook in meervouden die op ies eindigen.
    Of het nu om een zelfstandig naamwoord gaat dat eindigt op ie of op y, de klank blijft ie, zoals bij baby of bij serie. Hun mv. klinkt als beebiets en seriets. We doen verder in het Waregems met voorbeelden zoals: premiets, studiets, sulkiets, partiets, pantiets, leliets. Dit zijn allemaal meervouden van: premie, studie, sulky, party, panty, lelie.
    Vanwaar komt die t in de meervouden, zelfs in familienamen die eindigen op ie of y, zoals de Chanteriets, de Canniets, de Debouvryts, de Serryts enz.?
  15. De meervouden van bloemen en planten die op ia eindigen, krijgen in het Waregems steevast een ts erbij. Voorbeelden: Fuchsia, Dhalia, Sanseveria, Forsythia, Begonia.
    Het wordt dus: Fuchsiats, Dhaliats, enz.
  16. De sch wordt sk. Het is duidelijk dat de hele regio Waregem-Harelbeke-Kortrijk de sch vervormt tot een sk. De lijst van ons dialect vertoont al veel dergelijke voorbeelden.
  17. Een lange klank wordt in het Waregems een tweeklank. Dit wordt diftongering genoemd. Voorbeelden genoeg (enouwft) . Water, boot, zeel, enz. vragen qua uitspraak een lange aa, oo of ee in het Nederlands. Maar in Waregem en omgeving wordt dat: woaëtre, booët, zieël. Ook veel bijvoeglijke naamwoorden volgen hetzelfde principe: loaëte, skooëne, hieël. Voorbeelden genoeg.
  18. Er wordt gezegd dat West-Vlamingen (dus ook Waregemnaars) problemen hebben met de uitspraak van de g en de h. Dit is zo. Maar er steekt een logica in. Het is zelfs heel simpel. Aan het begin van een woord spreken ze de g uit als een h en de h (meestal) niet. Ze zeggen bvb. nen eld mee geld, ne gaai (vogel) of nen aai (vis), goud of out, gij (2de pers.) of ij (3de pers.), goei ' t moar in ' t oei. Onlangs hoorde ik: `mijn irsens zitn in mijn uuëfd en mijn oar in mijnen oed. ' k Reeje zondr andn de derd' ellinge nur amooëge. Ie sleej ard mee dn aomer ip dn endel van ' t ekkn. Ier an dn ouwk van ' t uis ankt er nen ieëln uuëp imdn. Zonder ulpe bleef zijn gulpe gieëlegans (uitz.) toe.`Voor het behalen van een hoger diploma Nederlands echter ga je gezakt zijn voor dictie, vanwege de foute g en de afwezige h in het geval dat ze wèl moet te horen zijn.
  19. Eén van de lelijkste tweeklanken in het Waregems is de ij (soms ook de ei) in woorden zoals 'gij, rijk, lijden, nijdig, bedrijf'. Het gaat in de richting van aei, bijna zoals we horen in het Engels: `I like to fly quiet high in the sky`. Bij de ei-woorden komt het voor in ei, (be) pleiten, heilig, zeil, steil... maar dan weer niet in 'klein'= klieëne of 'kleintjes'= klientchies.
  20. Hem in plaats van hij. Hij met een nadruk op 'hij' wordt dikwijls 'HEM' in het Waregems, indien het gaat over 'precies hij'. Vb. Hem zegt, hem deed de deur open, hem pakte de den telefoon ip. Ook variaties op 'hij was het'. Vb. 't was hem die
    de deur open deed, 't was hem die Jezus verroadn hee. In de vrouwelijke vorm komt het niet voor. Het blijft: 't was zij die den eerstn zwalm (zwaluw) zag. In de mannelijke vorm komt het opnieuw neer op: `'t was hem die den eerstn zwalm zag.
    Een apart taalkundig fenomeen over HEM als onderwerp in de Waregemse grammatica.
  21. Het dialect van Waregem is gekend als een overgangstaal, gezien de stad zich bevindt langs de provinciegrens met Oost-Vlaanderen en zowat halverwege gelegen is tussen Kortrijk en Deinze. Men spreekt er bvb. van taayd, ooys, kouwsn, brieëd, buuëm en niet van tied, uus, koesen, brèèd, booëm zoals in het aanpalende deel van West-Vlaanderen . Alleen in Beveren-Leie (Waregemse deelgemeente die aanleunt tegen Harelbeke) hoor je meer West-Vlaamse klanken zoals rie'n i.p.v. rij'en.
  22. Ie weet ervan. Streekdialect voor `aangedaan zijn, aangeslagen zijn` en dus familie van weeën en niet van weten.`Ie weet er nog altijd van` = hij treurt
    nog altijd om... / hij is nog steeds niet aan verwerking toe.
  23. Ik ga nu gaan slapen. Ik ga morgen gaan vissen, gaan varen of gaan tennissen...Twee keer het werkwoord gaan in één zin. In het Waregems is de verdubbeling 'gaan gaan' normaal.Het eerste woord 'gaan' lijkt te dienen als een soort hulpwerkwoord voor het werkwoord 'gaan' om zowel een vorm van 'nu direct' als een vorm van 'later' aan te duiden. Soms gaat het om de vervanging van het hulpwkw. 'zullen'. Vb. 't goaë goaën reeënen (het 'zal' gaan regenen) .
  24. Ik telefoneerde, ik speelde, ik zocht, ik bracht, ik zette, enz...Deze verleden tijden van werkwoorden worden in het Waregems: telefoneerdige, speeldige, zochtige, brochtige, zettige... met de i uit te spreken als een u. De ig nestelt zich tussen veel verleden tijden van een wkw. Zit er daar een systeem in? Hangt het af van sterke wkw. of van zwakke of van onregelmatige wkw.? Blijkbaar niet. Bv. ik lôëptige, ik sloaptige, ik druuëmdige, ik lieërdige, ik durfdige, ik wildige, ik verteldige, enz...Misschien maakt het Waregems sommige sterke wkw. zwak of omgekeerd.
  25. In de wasmand, in de auto, in de kerk, in de lente... al die 'in' voorzetsels klinken in het Waregems als het telwoord 'één'. Op voorwaarde dat de zin niet begint met 'In'.Een rariteit in ons dialect. Vb. We geevn de blomm'n één(in) de kerke wa woatre.
  26. Mannelijke voornamen kregen / krijgen in Waregem graag een ie als uitgang, soms onvoorstelbaar op vandaag. Albert~Bèrrie, Alois~Wiezie, Luc~Luukie, Fons~Fonsie, Jan~Jantie, Roger~Zeedie, Georges~Dzjoorie, Maurice~Meriezie, Piet~Pietie, Aimé~Meedie, Médard~Darie enz. Waar het ergens lukte, kwam de roepnaam met ie te voorschijn in de volksmond. Heeft dit fenomeen verband met de nota over stofnamen, waarvan melding gemaakt in een bovenstaande extra info? Kooprie, goudie enz...
  27. Metsers in de bouwsector die graag een pint dronken op het werk, riepen af en toe in het dialect: `me speel'n in 't gemieëntemeziek`.
    Zoals de dorpsfanfare na een deuntje halt hield bij het volgende café, zo bedoelden de metsers dat bij een halte op het werk een pint moest gedronken worden. Men dronk uit het flesje.
  28. NE SERGEANT (spanvijs) komt van het Franse `serre-joint` (aangespannen klem op twee samengevoegde voorwerpen)
  29. NE SNEUDOUWK : komt van `snode doek`. Snood betekende schamel. Oorspronkelijk dus een ellendig kledingstuk.
  30. Om de persoonsvorm te benadrukken wordt die soms verdubbeld. Bijv. Ik 'n kan ekik da nie. Doe je gij da gèrn? Wilt ie ij da wel? Et wa tet nie te loate. Goa ze zij noar ois? Blijvn me wulder no lange? Ge zijt gilder zeker zot. Vertrekkn ze zijlder nui ol?
  31. Oud Waregems: Mijn grootmoeder, een rasechte Waregemse, die gestorven is in 1887, sprak niet over haar vingers, maar over haar `vei'ers`. Evenzo zei ze: `sprei'en, gerei'eld, nen tei'el, gemei'eld, minne vei'ere` in plaats van: `springn, geringeld, nen tengel (netel), gemengeld of minne vingre, zoals Waregemnaars van nu het zouden zeggen. De jeugd van tegenwoordig zegt ook: `k ee (ik heb) hongre, min tonge es esprongn of kzitte ewrongn`. Mijn oma echter zei vroeger: `kee ouw'r, min touwe es esprouw'n of kzitte ier evrouwn`. Zo zie je maar dat ook dialect evolueert.
  32. PLASTRON (stropdas) komt van het Italiaans piastrone, wat ' versierd front van een overhemd' betekent. Dit is dan weer afgeleid van piastra, wat (borst) plaat betekent. In het Frans spreekt men van cravate en dit is afgeleid van croate (halsdoekje gedragen door Kroatische ruiters in de 17de eeuw) . ' Ne roare kerwoat' is dan weer een rare kerel.
  33. RIETSE-PETIETSE! is een kinderrijmpje, dat gezongen wordt tijdens het slingeren op de schommel (de riedse) door ofwel de duwer, ofwel degene (meestal kind) die er op zit.
  34. SPEKKE = snoepje. Komt van het Frans `épices` (kruiden) of van het Latijn `speciem`. Oorspronkelijk dus een snoepje met kruiden. Later heetten ook snoepjes met andere aroma's, suiker, of chocolade `spekken`.
  35. TALLOOËRE : is ook een bord, maar oorspronkelijk was dit een schotel om vlees op te snijden. Komt van het Frans `tailler` of van het Latijn `taliare` (snijden) . Een tailleurke is dus een gesneden dameskostuumpje.
  36. TE LETTERE = te weinig. Komt van lettel, luttel. Vergelijk met het Engels `too little`. Een letje (letse) is dus een klein beetje tijd. `Tot bin' n letsies` zegt men in Nieuwenhove-Waregem.
  37. TEURE is hoogstwaarschijnlijk ontstaan uit het bevel `ga deure`. Op den duur zei men alleen nog `deure` of `teure maar`. Het voorzetsel werd dan beschouwd als zijnde het werkwoord.
  38. TSJINKELEN = intensief hinkelen. Dit is een spel waarbij men, op één been springend, een houtblokje met de voet vooruit duwt tot in het volgende op de grond getekende hokje. Komt dus van hinkelen, wat dan zelf veelvuldig hinken betekent. Vergelijk huppen-huppelen, tateren-tsjateren.
  39. Veel woorden met een lange ee komen in aanmerking om in het Waregems een diftongering te ondergaan, zoals hierboven beschreven wordt met de aa en de oo. Als voorbeelden kiezen we:
    beest, eerst, zeer, meer dan...
    De uitspraak in ons dialect wordt dan :'bieëste, ieëst, zieër, mieër of...'. De diftongering komt er door de i die de lange ee-klank voorafgaat.Toch weer uitzonderingen zoals bij 'skeel, geel (ve), steel'...Geen diftongering daar.
    Daar blijft de lange ee-klank zuiver.
  40. Vrouwelijke Waregemse zelfstandige naamwoorden eindigen doorgaans op een 'e'. Het onbepaald lidwoord hiervan is dan: 'n of un. De aanwijzende voornaamwoorden zijn: dees of die en de bezittelijke: min, ui, zin, hur, oes en ulder. Bvb: 'n snelle vrouwe, 'n oude ruite, dees lange toafle, die korte kisse, min groene flasse, ui bruine karre, zin skoônste lampe, hur nieuwe wiege, oes groôte veistre, ulder zwarte katte. Mannelijke Waregemse zelfstandige naamwoorden eindigen meestal niet op een 'e'. Het onbepaald lidwoord ervan is dan: ne of nen (voor klinker). De aanwijzende voornaamwoorden zijn: deze of diene en dezen of dienen voor een klinker. De bezittelijke voornaamwoorden zijn: minne(n), uije(n), zinne(n), hurre(n), oeze(n) en uldre(n). Vòòr een klinker gaat een n vooraf. Bvb: ne vorte vis, nen aperitief, ne zuurn aperitief, deze frigo, diene skiêve stoel, dienen oude stoel, dienen (h)ond, diene stoutn (h)ond, minnen oto, minne nieuwn oto, uije velo, uijen oranje velo, zinne muur, hurre skoe, oeze melkboer, uldre kapstok. Uitz.: apple, bakkre, metsre, dekkre, plakkre, bustle, luustre (wel eindigend op e) en oezen beênouwre, uldren dokteur (wel n ervoor). Onzijdige Waregemse zelfstandige naamwoorden eindigen in principe bijna nooit op een 'e'. Het onbepaald lidwoord daarvan is dan ook: 'n of un (zoals de vrouwelijke). De aanwijzende voornaamwoorden zijn: dees of da en de bezittelijke: min, ui, zin, hur, oes en ulder. Bvb: 'n grijs pird, un wit kenin, dees dik zwin, da zwart skoap, min probleem, ui traject, zin ooys, hur wafelijzer, oes vuilblek, ulder gloas. Uitz.: verkleinwoorden zoals: veintse, wijveke, kindse, cirkeltsje (wel eindigend op e).
  41. Wanneer je in een bepaalde dialectische zin de klemtoon een beetje verlegt, dan wordt het zelfs voor een Waregemnaar moeilijk verstaanbaar, zelfs al is het plat Waregems, bijv.
    1. Die pu toedie pestie? (Waregems)
    Die put, hoe diep is ie? (Nederlands)
    2. Oedie peddie put?
    Hoe diep is die put?
    3. Ee ta fet lam oei? Ja tee toei, oat fes oei e. To nee tetoei.
    Eet dat vette lam hooi? Ja het eet hooi, als het vers hooi is. Dan eet het hooi.
    4. Des pang dier, es tui je, kom pakse.
    De hesp hangt hier, is het de uwe, kom pak ze.
    5. Dieko vel toare.
    Die kave helt daar.
    6. Tè 'n roytoytoys, en ot reentreentrin.
    Er is een ruit uit het huis, en als het regent, regent het erin.
    7. Doesjn moes, of doesjn moesnie?
    Douchen wij ons, of douchen wij ons niet?
    8. Waan ton to no wa tij feur teetn, wan teetn woa wel grieëd, moa toa to no feel tieët.
    We hadden dan toch nog wat tijd voor het eten, want het eten was wel gereed, maar 't had toch nog veel te heet.
    9. 'n Deurolokske
    Een doorhaalhaakje
    10. Ooit hoorde ik iemand zeggen: `Ant buzzokske`. Ik dacht: 'Aan welk haakje zou dit kunnen zijn?' Wat de jongeman bedoelde was: `Ant 't ootoobuuskotse` (aan 't bushokje). Hij meende aldus dialect te spreken, doch met verkeerd effect.
  42. Wanneer we de lange klank oo aantreffen in een woord zoals 'brood', dan is dat in Waregem en omgeving bijna nooit een oo-klank maar een diftongering. Zo wordt het brood een 'brooëd'. Hetzelfde met 'groot, boot, koor, stoot, enz. Maar niet bij 'dakgoot' bijvoorbeeld. Hier zegt men 'goote'. In lang vervlogen tijden was de i na de o zoveel waard als een lange oo, maar weer met hetzelfde effect in Waregem nl. ooë. Zie familienamen zoals Deboiserie, Degloire, Defoirt, Benoît. Altijd uitgesproken als bv. Benooët, Defooërt, enz.
  43. Wat plat-dialectsprekers uit Waregem zelf lelijk vinden aan hun eigen taal is de uitspraak van de ij van kijken (benadert aai), de ui van fluiten (benadert ooi) en de oe van zoeken (benadert ouw) . Dit wordt dan uitgesproken respectievelijk als: kaaikn, flooitn en zouwkn. Niet iedere oe echter verandert in ouw. We zeggen niet broek maar wel brouwk, ook niet droevig maar drouwvig en ook niet roepen maar rouwpn bvb. Anderzijds blijft soep: soebe, groenten: groensle of hoeden: oedn. De woorden boer, stoer, vloer blijven de oe behouden.
    De ij op het einde van een woord wordt meestal een ie, bvb. blie, bieënouwerie, boerdrie, mijn zie (tegenover mijne zaaikant = zijkant), mijn zie (= mijn zijde), bij wordt bie, kapelanij (kapelanie), getij (getie) .
    Maar 'rijstebrij, voorbij, opzij' volgen die logica niet in Waregem.
  44. We kennen in de regio Waregem ook enkele typische verkleinwoordjes, zoals: kleedselke, plasselke, bosselke, visselke, uuëpelke. Men bedoelt hiermee: kleedje, plasje water, klein bos, visje, hoopje. Vroeger werd 'vis' geschreven als 'visch' en uitgesproken als 'visk'. Een kleine visk zou dan geleid hebben tot een visketje of viskeke, wat heel raar zou geklonken hebben. Vandaar het ontstaan waarschijnlijk van zulke speciale verkleinwoorden. Soms hoor je oudere mensen hier uit de streek nog zeggen: `Maar menschen toch`.
  45. We of Wij In het Waregems is het voor 'we' altijd `me`. Me goan winn'n. Me goan ip bezouwk. Me zijn iets kwijt enz...Voor een beklemtoonde `wij` en ook voor `zij` bestaat er hier een typisch voornaamwoord: ` wuldre en zuldre`. Wuldre doen nie mee, zuldre wél.
  46. Wederkerige werkwoorden zoals ' zich scheren, zich moeien, zich verwonderen' nemen in de derde persoon onverwacht de wending naar ' hem / haar' ipv. ' zich' in het Waregems. ' ie skird em' , ' zij moeid eur' , ' ie verwonderd em' . Ook in de verleden tijd blijft het zo. Een voorbeeld in het Waregems: ' ie bekeek em in de spie (g) le' , ' ze vroeg zij eur dad oek of' .
  47. Zoals bij nr. 36 hierboven mengt diezelfde t zich ook op het eind in het meervoud van zelfst.nw. met oo-uitgang (dus ook eau of aux) : fotoots, legoots, bureauts, paltoots, otoots, véloots... en in familienamen zoals de Fourneauts, de Dufauts.
    We moeten hetzelfde zeggen over de uu-uitgang, zoals
    in parapluuts, accuuts, barbecuuts... en in familienamen zoals de Calluuts, de Sercuuts.
  48. breken, rekenen, en nog wkw. met een lange ee klank vóór de k en een korte e klank nà de k, lopen in het Waregems over naar breegue'n, reegue'nen. Ik noteer gue om de Franse gue-uitspraak te suggereren zoals in vogue en guérir.
    Maar het loopt evenzo met zelfst.nmw. zoals verzekering (= verzeegue'ringe), beker (= beegue're) . Ook het bijwoord:'voorzeker' volgt die tendens (= verzeegue'rs) .
  49. druif=droive, stem=stemme, neus=neuze, haas=aaëze, vlieg=vliege. Veel zlfst. nwdn. met één lettergreep krijgen een doffe e aan het einde. Maar andere zelfstandige naamwoorden krijgen dat niet in het Waregems. Bier, brief, huis, stier, stoom, loon...zijn hiervan een voorbeeld. Geen doffe eind-' e' . Welk principe hiervan de basis is, weet ik niet. Misschien bestaat er in dit geval geen regel van wèl of niet. De uitspraak van huis, stoom, loon wordt dan: oys, stuuëm, looën.
  50. kgoa ne keer un kluchtsje verteln int Woaregems.
    Zegt denieën teen denandren: `Oje kunt graaën oeveel kenijn'n da kee, meude zolle vijveen`.
    `Zesse!` zei denandren.