| ''...die wit wel wor Abram de mosterd holt'' | Een jongen die geen voorlichting meer nodig heeft. |
| ''...hij hagget nie briejid'' | afzien |
| ''Den dieje bidt allinnig mar vur z'n egge parochie'' | Alleen voor z'n eigen belang opkomen. |
| ''Dèster inne van de mellukboer'' | een apart kind |
| ''die ies mee de meziek mee'' | spoorloos |
| ''kek mar uit mee oew gek bakkes, dolluk sloi ut klokske van Rome en dan blijvet zo ston'' | Bekken trekken |
| 'R tuusenuit naaie. ''Hij naait er van tuuse'' of ''Hij naait 'm'' | De benen nemen (weg vluchten) |
| ' ' ..hoe aawer hoe gekker war' ' | Jolig bejaard |
| achter de buuke heg liggen | begraven zijn |
| as Paose en Pinkstere op ene dag valt | nooit |
| begaoje | er een potje van maken |
| Blaost 'm ammel mer op! | Zoek het allemaal maar uit! |
| Damke van Mie Pol | Doorgang Grotestraat Kloosterwerf |
| Dè ge bedaankt zet, dè witte war. | Je bent bedankt |
| Den burgemister zee tigge de Pestoor, ' ' Haawde Gij ze mar stom, dan haaw ik ze wel erm' ' | Burgemeester en de Pastoor |
| Dor hedde hum wir mee z'n zije sokke. | iemand met ongeloofwaardige verhalen |
| een kiendje kopen | een kind krijgen, bevallen |
| Erges peuke van scheite | Ergens schoon genoeg van hebben |
| Haaw oewe mond, of grof: haaw oew bakkes | Hou je mond |
| Hedde't of kredde't | Ben je gek of word je het nu |
| Hij ies net zo slim as 't pèrd van Kriestus (..en dè was unnen ezel) | Hij is een dom persoon |
| Hij ies op de cente es 'nen duuvel op ziele. | Hij is uitermate gierig. |
| Hij zit er ginnen ene* (in 'ene' de eerste e als in 'beer' | Hij zegt niks. Hij houdt z'n mond. |
| himmel van oewen apprepoo aaf zen | helemaal van slag zijn |
| iemand lotte barste | iemand in de steek laten |
| iemand vur z'n klep rije | iemand aanrijden |
| ik goi ies nor munne niepert | ik ga 'ns naar mijn bed |
| ik haaw van oe war | ik hou van jou |
| ik kan oe goed lije war. of, ik zie oe gerre war. | ik mag je graag |
| jullije Jan | Aanduiding familie lid (Jan) |
| kheb doar niks verloren | ergens niet willen / |
| Mee de kiepen op stok gon | vroeg gaan slapen |
| nor de strot gon | naar de stad gaan |
| nor veuren gaon | naar het centrum gaan |
| oew egge opnaaie | je ergens over opwinden |
| op sjaanternel gon | uitgaan op zoek naar partner |
| Schon Plaotje | Mooi foto |
| un oor oannaaie | bedonderen |
| unne Ketshuvvelse | iemand uit Kaatsheuvel |
| ut règent dettut zekt | het regent heel hard |
| Vaast werk ies vaasten èèrmoei. | Als je vast werk hebt, zul je altijd maar een beetje verdienen (Een wijsheid uit de schoenmakerstijd) |
| Wit ik 't | Weet ik veel. |
| Zammer ies mee uitschaaie | Zullen we er eens mee stoppen |
| zedde besodemietert | je bent goed gek |
| Zoo ge't mòkt, zoo hedde't. | Het hang van jezelf af hoe iets uitpakt. |
| (un) nen blon, un blonneke | ballon, balonnetje |
| ''... die hee thuis zikker de broek on'' | bazige vrouw |
| ''...des unne goeie sul'' of liever ' ne goeie sul' | Een sullig iemand |
| 'er bekaaid vanaf komen' 'n verlies situatie meemaken. Meer uitleg onder 'Gezegden' | bekaaid |
| 'n brooike, of 'n mikske | broodje |
| 'n oogeske hebbe op iemand | oogje hebben op iemand |
| 'n schown meens. ''ee''als in NL 'eer'. | knappe vrouw |
| 'n voske | vaasje |
| 'nun uirgel (ui zonder j-klank aan 't eind) | orgel |
| 's anderendogs | Dag, de volgende dag |
| 't aachter-end (van un verke) | achterste stuk |
| 't vlooike (Hr G Smits Clemens school) | schoolhoofd |
| ' kwinnie | ik weet het niet |
| ' ne klets krijge / | kouvatten |
| 1e lettergreep: De aa wordt uitgesproken als de o in de kleur ' roze' , dus wol. 2e lettergreep wordt net als in ' heerlijk' en in ' gewoonlijk' uitgesproken als ' uk' . Hieruit volgt `Wol-wuk' ' De tweede w wordt nagenoeg onhoorbaar. Daardoor ontstaat Wolluk. | Waalwijk |
| 1e-, 2e-, 3e- en 4e Zeine. Betekenis: doorkruisende zijstraat. uitspraak: Zène. Vier zijstraten van de st. Antoniusstraat. | Zeine |
A | |
| aachter-mekorre | onverwijld, meteen |
| aachtermekorre | meteen |
| aachternèf (è langgerekt uitspreken ) | achterneef |
| aachterstevurre | achterstevoren |
| aafbieje | afdingen |
| aafgeddon (de o als on de kleur 'roze' ) | gewist |
| aafstelle | uitstellen |
| aaftaands ding | versleten werktuig |
| aafzetter | oplichter |
| aai | ei |
| aaier | eieren |
| aaierkoole, de 'oo' als in NL 'oor' | eierkolen |
| aaierschol | eierschaal |
| aalt (hij wittet aalt bitter) | altijd |
| aawe | oude |
| aawverwets | ouderwets |
| affeceren | opschieten |
| afwaase (den afwas) | afwassen |
| allebaai | beiden |
| allenig (de e als in 'eer') | alleen |
| allicht | vanzelfsprekend |
| alwir, of a'wir | alweer |
| andievie | andijvie |
| aonmaokliemenodde | Limonadesiroop |
| aoreghèd | plezier |
| appel (meervoudsvorm en enkelvoud) | appels |
| appelesien | sinaasappel |
| as | als |
| astraant | brutaal |
B | |
| baank | bank |
| balle | balspel |
| batterij | achterwerk |
| Bazeroen | Overhemd |
| beebieke | zuigeling |
| begojje (verwant aan vlaams begaaien) | bevuilen (figuurlijk) |
| begrovve | begraven |
| bekaant | bijna |
| bekleeje | bekleden |
| beloazuru | belazeren |
| belozzere | belazeren |
| bels | belg |
| beneeje | beneden |
| bepold | bepaald |
| bèr | mannelijk varken |
| bèr (è uitspreken met gerekte è klank) | beer |
| beraaw | berouw |
| beschaaie | bescheiden |
| besniete (werkwoord) ' ' ...en de goei moeten ' t mee de kwoj besniete' ' | bezuren |
| besodemieteren | bedonderen |
| Besoijen (officiële schrijfwijze) tot 1922 zelfstandige gemeente nu een stadsdeel van Waalwijk. | Besoijen |
| Besoyse stigt | Besoyensestraat |
| bessum | bezem |
| besteeje | besteden |
| beston, de 'o' als in NL kleur 'roze'
''ik bestoi'', gij bestot, hullie beston. | bestaan |
| betolle | betalen |
| bevrije | bevrijden |
| bezonder | bijzonder |
| bezope, blaaw. | dronken |
| bezuuke | bezoeken |
| biejin | been (ev) |
| biejin | benen (mv) |
| biejin ''Hij hee allebaai z'n biejin gebroke'' | Been (mv) |
| bietje | beetje |
| blaasting | belasting |
| blaauw | blauw |
| blaauw buus | blauwe bus |
| blaaw | blauw |
| blek | blik |
| blèk | grasveld |
| blek en vegger | blik en veger |
| blen | blaar |
| Bleuj (geen specifiek Wolluks) | verlegen |
| blieke | Kijken |
| blijven, (maar) ''Gij bleft er aaf'' dus: Ik blijf, gij bleft, gullie bleft. (en) ''aafblijve!'' | blijven |
| bloed, maar oe langer laten klinken. | bloed |
| bloeie | bloeden |
| bloeike | broekie (jong mensje) |
| bloewt | bloot |
| bloike | blaadje |
| blozze | blazen |
| boederij (van behoeden, behoederij) | boerderij |
| boekbijnde | boekbinden |
| boewm | boom |
| bojje | baden |
| bolleke | bolletje (wol) |
| booje | bode |
| bord, o langerekt. | baard |
| bordop beide letters o langgerekt. | baardaap |
| Bork, uitgesproken als Borruk (baard verwant aan border, grens. middeleeuws: Bordewvic, destijds 'n Hollandse grensplaats, nabij Brabantse Walvic) | Baardwijk |
| Borkse sticht | baardwijkse straat |
| borre | baren |
| boske | struikje / |
| botter | boter |
| braainold | breinaald |
| braandkaast | kluis |
| braawsel | brouwsel |
| breeje | brede (bnw) |
| brekke | breken |
| brem | braam |
| bremme | bramen plukken |
| briejid | breed |
| broek op halluf elluf | afgezakte broek |
| broekhannik | Vlaamse gaai |
| brojje | braden |
| bruggeske | bruggetje |
| bruur | broer |
| bruutol | brutaal |
| buil | papieren zak |
| buil | zak |
| bult | buil |
| bussel | bundel |
| buts | deuk |
| buus | bus |
D | |
| d'n aachterkaant | achterzijde |
| d'n burgemister | burgemeester |
| d'n dokter | dokter |
| d' n dieje | Hij |
| daanse | dansen |
| daauwelen | lopen door de modder |
| dakgut | dakgoot |
| dam | steegje of pad naar 'n erf |
| Dammetje | Steegje |
| dè | dat |
| de die (vrouw) | Zij |
| de haai | de heide |
| dè ies, (of) des | dat is |
| dè ies, of samengevoegd: dès | dat is |
| de jong | jeugd |
| de Ketshuvvel | Kaatsheuvel (plaatsnaam) |
| de mèd. ' ' hij komt al mee de mèd thuis' ' | Meisje waarmee je verkering hebt |
| de Mos (de o langgerekt uitspreken) | Maas de (rivier) |
| de pestoorsmèd | huishoudster van de pastoor |
| de stigt | Stationstraat |
| de waai | de weide |
| deddelair | muggenzifter |
| deddelen | kliederen |
| deddul-ler | flauw persoon |
| deddulle | flauw doen |
| deej | deed (vt van doen) |
| deej | deed (vt) |
| dees en ginne | deze en gene |
| den dam | oprit |
| den hof, 't hofke | tuin |
| derm | darm |
| dienstboje | dienstbode |
| dikkels | vaak |
| dikkopke | kikkervisje |
| dillegossie | delegatie |
| Ding. ' ' Wè zedde toch un ding war' ' | grappig persoon |
| dinteloord spek | suiker op brood |
| dirktur | directeur |
| doeget, ik doei, gij doeget, wij doen. | doen |
| doen, de oe langgerekt uitspreken. ik doe 't, gij doeget, wij hebben 't geddon. laatste o als in kleur 'roze' uitspreken. | doen |
| doew' s tegenwoordig ook ' doos' waarbij oo uitgesproken als in ' oor' | doos |
| doewt | dood |
| dokkelerskes | rubberlaarsjes |
| dokter d'n | dokter |
| dolluk | zometeen |
| dor | daar |
| dors of dorst | durfde (vt van durf) |
| douwe | duwen |
| drekt | zometeen |
| drod | draad |
| drogge (o langerekt als in kleur 'roze') | dragen |
| droike | draadje |
| dur | door |
| durlope | doorlopen |
| èèndeluk | eindelijk |
E | |
| eete, ('ee' uitspreken als in 'eer' ) | eten |
| effe | even |
| egge | eigen |
| egge-geraaid | Eigenwijs |
| ei | hee (uitroep) |
| éigengraaid | eigenwijs |
E | |
| elluf | elf |
| end | einde, eind |
| entulle | bekvechten |
| erges mee afschaaie | ophouden |
| erm | arm |
| ernor | nadien |
| erpel (enkelvoud en meervoud) | aardappel |
| erpelschelder | aardappelschilmesje |
| erpelschelle | aardappelschillen |
| errembaand | armband |
| Es | Als |
| Es ge dè mar wit. of Egge dè mar wit | Als je dat maar weet. |
F | |
| faant | lomperik |
| faantenlaand | Raamsdonk e, o. |
| feeter (' ee' als in ' eer' ) | veter |
| fibbreworrie | februari |
| fietslichje | fietslampje |
| fisje of 'n feest* ee als in 'eer' | partij |
| flaaw | flauw (smaak) |
| flaawerik | flauwerik |
| friekundèl | frikandel |
| fries | fris |
| frietbuil | patatzak |
| frotter, o als in kleur ' roze' uitspreken. | frater |
| frustrossie | frustratie |
| fullum | film |
G | |
| gaaw | gauw |
| gallugge | bretels |
| ge (- wit wè'k bedoel) | je |
| gebakke pèrre | gebakken peren |
| geef (ee als in 'eer') | knap, net uiterlijk |
| gèèl | geel |
| gehaaid | berekend |
| gehad | gekregen (vt) |
| gèl (è langgerekt uitspreken ) | lustig in de liefde |
| gel gelle | geel gele |
| geleeje | geleden |
| gelluf | geloof |
| geminte | gemeente |
| gemintehuis | stadhuis, gemeentehuis |
| genoegd | genoeg |
| genoj | genot |
| geraai, of gerridschap | gereedschap |
| gèrre | graag |
| geschaaie | gescheiden |
| geut (eu als in 'geur' ) | goot |
| gevorluk | gevaarlijk |
| gevuul | gevoel |
| gewaawel | kletspraat |
| gewiest | geweest |
| geworschouwd | gewaarschuwd |
| giestere | gisteren |
| giestre | gisteren |
| gietor | gitaar |
| Gij (er is geen lagere-, hogere vorm) | Jij |
| Gij (geen onderscheid tussen u en jij) | U |
| gij zet um / | aan de beurt zijn |
| gin | geen |
| gin meens | niemand |
| ginder | daar |
| ginderwijd | daarginds |
| ginnen-inne | geen een |
| gistelikke | priester |
| gloske | glaasje |
| gloske drinke | glaasje drinken |
| glozzewaaser | glazenwasser |
| goaierspot | spaarpot |
| Godde gij ies gaaw spulle. (of ) Got toch spulle man. (of) Flikker toch gaaw op. | afwijzen ''ik heb er geen zin in'' |
| gojespot | spaarpot |
| gojjus | Gayus, Boef. Persoon van 'n lager allooi. |
| gon, ''godde gij nor Wolluk '' | gaan |
| Gool (oo uitspreken als in ''poort'' ) | Goirle (plaatsnaam) |
| goppe (o als in kleur ' roze' ) | kijken sullig |
| gorre | garen |
| gotje | gaatje |
| gouwe | gouden (stoffelijk bijv.nw.) |
| graaw | pips |
| groewt | groot |
| groewte weg | snelweg |
| groowt | groot |
| gruun | groen |
| gruunte | groente |
| gunnekaant, ginnekaant | andere kant |
| gutsteen (ee als in 'eer') | gootsteen |
| gwèr | geweer |
H | |
| haai | heide |
| haaibaai | onnauwkeurige vrouw (niet lichtzinnig) |
| haaike | antoniusparochie |
| Haand (ev mv) | hand handen |
| haandvegger, de 'e' langer aanhouden. | handveger |
| haawe | houden |
| haffeltje | beetje, handvol |
| halvegorre | halvergaren |
| halverweges (uitspraak -weges, de 1e 'e' als in 'eer') | halverwege |
| han | hadden (vt van hebben) |
| he' k | heb ik |
| hedde gij | heb jij, of hebt u |
| heemul | hemel |
| hekke | hek |
| hekkendam | ingang naar boerenland |
| hendig | handig |
| hèrd | haard |
| herremunnie | harmonie orkest |
| herring | haring |
| heure | horen |
| hierneffe | hiernaast |
| hierzo | hier |
| Hij zit er ginnen éne | Hij heeft niets te vertellen |
| Hillemol | helemaal |
| himmel | helemaal |
| himmol of hillemol | helemaal |
| hinne gon | weggaan |
| hoewop (-wop snel uitspreken) | hoop |
| hof | tuin |
| hoggelslag of kwattastrooisel | Hagelslag |
| hol | zitvlak |
| hommer ' o' als in kleur roze. | hamer |
| hoos | schoenlepel |
| hor, de 'o' klank langer aanhouden. | haar haren |
| host | haast |
| Houdoe | Doei |
| houdoe war | tot ziens |
| hullie, of de aanspreekvorm gullie | Zij (mv) |
| hum | hem (bezittelijk vnw) |
| hur | haar (bezittelijk vnw) |
I | |
| iejin | een |
| iejitte | eten |
| ies | is |
| ies (in: zeg het eens - zeg 't ies) | eens |
| ifkes, efkes, effe | even |
| ijskaast | koelkast |
| ik geef (ee als in 'eer'), of ik gif, Gij gift, hullie geve. | geven |
| ik goi | gaan in 'ik ga' |
| ik heb, gij he (b) t, wij hebbe | hebben |
| ik heb, hij hee, hullie hebbe, gullie het. In doorgevoerde vorm: ' Hij higget vur mekorre' (t.t.) ' Hij hagget vur mekorre' (v.t.) ' Hullie han ' t vur mekorre' (v.t.) ' Gullie had ' t vur mekorre' (v.t.) | hebben |
| ik kijk, Gij kekt, wij hebbe gekeke. | kijken |
| ik wil, gij wilt, ''wilt Gij voor mij...'' | wil |
| Ik wit, wij wete. | weten |
| ik zij, gij zet, wij zen | zijn |
| ik zij, Gij zijt, of Gij zet, wij zijn, of wij zen. En verleden tijd: Ik waar, Gij waart, wij waare. | ben (ww) |
| inslon. de ' o' als in NL kleur ' roze' | hamsteren |
| instellossie | installatie |
J | |
| ja net | zo is 't |
| jaankerd | huilebalk |
| janneworrie | januarie |
| jongeske | jongen |
| jor | jaar |
| juin | uien |
K | |
| kaai | kei |
| Kaaibaand | stoeprand |
| kaaj | kei, steen |
| kaans | kans |
| kaasje | kastje |
| kaast | kast |
| kaaw | koud |
| kaawklum | koukleum |
| kabbol | herrie |
| kaggel | dronken |
| kakschool | kinderdagverblijf |
| kammerod, of mv. kammeroj | kameraad |
| kappellon 'o' als in kleur roze. | kapelaan |
| katteliek | katholiek |
| keind | kind |
| keinder, ook wel ' jong' | kinderen |
| keinderschommel | kinderschommel |
| keinderstuurke | kinderschommel |
| keinderwogge | kinderwagen |
| Kèkt naor oe ègge! | Kijk naar je eigen |
| kepot | doodmoe |
| kerl | kerel |
| kerruk | kerk |
| kersmus | kerst |
| kès | kaas |
| kettakt | contakt |
| kien | kin |
| kiendje, prutske | klein kind |
| kiep | kip |
| kiepe | kippen |
| kiepe, of kiepere | omgooien, kantelen |
| kietelkaaien | grint |
| kiezelkaaikes | kiezelsteentjes |
| kijke | kijken |
| kijke. ik kijk, Gij kekt, wij kijke. | kijken |
| kittel | ketel |
| klaai | klei |
| klaamperd | kleine roofvogel |
| klak | pet |
| kleeje | kleden |
| kleejke | kleedje |
| klenne, dieje klenne van ons | kleine (kind) |
| kletse | roddelen |
| klippel | klepel |
| klirmokker | kleermaker |
| kloewen (-wen, snel uitspreken) | clown |
| Klopkaai | Straatsteen |
| klor | klaar |
| klorlichten dag | klaarlichte dag |
| kloske | klosje |
| klottere | Sinterklaas inkopen doen |
| knaawe | kauwen |
| knelle | knoeien |
| knijn | konijn |
| Knuirft | Halstarrig manspersoon |
| knupsgat | knoopsgat |
| knut | knot (dameskapsel) |
| kobbel | kabel |
| koei | koe |
| koeienirre | dwarszitten, beledigen |
| koekske | koekje |
| koewme, of koome ' ' oo' ' als in NL ' oor' | komen |
| koewpe | kopen |
| koffie meej sekraai | koffie met sigorei |
| kol | kaal |
| kolle kop | kaal hoofd |
| kom. ''komt gij ok '' klinkt als ''komde gij ok '' | kom (stam van komen in zinsverband) |
| koom (oo als in voor) | kom (ww) |
| kop | hoofd |
| koppeschottel | kop en schotel |
| koppijn | hoofdpijn |
| kortje | kaartje |
| kraant | krant |
| kreeuw | snijwond |
| krentenmik | krentenbrood |
| kreuge | kruiwagen |
| kreujje | kruien |
| kreuwogge | kruiwagen |
| Kriestus | Christus |
| krimossie | crematie |
| kuister (ui zonder j-klank aan het eind) | koster |
| kukke | keuken |
| kunnol (de) | kanaal (het) |
| kurf | korf |
| kuttoewur | kantoor |
| kuus | koe |
| kuuse | kussen (znw) |
| kuuse | zoenen |
| kwaam | kwam |
| kwaast | kwast |
| kwalster | lijsterbes |
| kwatta, sjuklaode | chocolade |
| kwekke | schreeuwen (als hard roepen) |
| kwiebus | vreemd persoon |
| kwiek | vlot |
| kwiek | vlug |
| kwikke | Gewicht schatten handmatig |
| kwod | boos |
| kwojje | slechte |
L | |
| laand | land |
| laandkort | landkaart |
| laangs weerskaante | aan beide zijden |
| laast | last |
| Langbinder | Boerenkool |
| lanterre | lantaarn |
| lanterre-pol | lantaarnpaal |
| leeje | leden |
| leepul | lepel |
| lef | leef |
| legge. ik leg Gij legt, Ik heb ´m dor tennir geleed. | leggen, neerleggen. |
| lelluk | lelijk |
| ler, lerre (n) (+n indien gevolgd door klinker) | leer, lederen |
| lèrze | laarzen |
| lèrzen | laarzen |
| levve | leven |
| liemenodde | limonade |
| lije | lijden |
| lippul | lepel |
| loakale | lokale |
| loewd | lood |
| Loewn op Zaand | Loon op Zand (plaatsnaam) |
| loewoppe (-woppe kort uitspreken) | lopen |
| loewp | loop |
| loj | lade |
| lojjekaasje | ladenkastje |
| lonzen | knikkeren |
| loozie | horloge |
| lotte betije | beloop, op z'n beloop laten |
| Lotte broeklope (o uitspreken als in 'oor') | bangmaken |
| lucht ''wè ruik ik vur unne lucht hierzo '' | geur |
| lurke (eigenlijk 'luirke', maar dan zonder de j-klank achter de ui.) | drinken, onsmakelijk |
| luuse | lusten (ww) |
M | |
| maage. ik maag, Gij maag (t), hullie maage. ' ' Dè heet ie bepold nie gemaage van z' n vrouw' ' | mogen (ww) |
| maai | mei (maand) |
| maast | dennenboom |
| maawe | zeuren |
| maawert | zeurkous |
| manvolluk | mannen |
| mèd (è langgerekt uitspreken) | meid |
| mee (mee ons) | met (met ons) |
| meense, de ee uitgesproken als in ''eer'' | mensen |
| meepessaant | ondertussen |
| melluk / | melk |
| mellukbuus | melkbus |
| mène, menne | menen (ww) |
| meneer. ' ee' als in NL ' eer' ., meneer den dokter, meneer pestoor, meneer den dirrekteur. | meneer |
| menneke | jongen |
| merge | morgen |
| merl | merel |
| Mert | Maart |
| mèrt | markt |
| Meske | Meisje |
| metsel-lèr | metselaar |
| mies | mis |
| miesdien-nèr | misdienaar |
| mieselluk | misselijk |
| miest | mist |
| mije | mijden |
| mijn | mij |
| mijn ' ' Des van mijn' ' | mij |
| mik (witbrood) ook 'brood' oo uitgesproken als in 'voor' of de oudere uitspraak brood (fonetisch) 'broewut' | brood |
| mikkeman | kaneelbroodje |
| mister (schoolonderwijzer) | meester |
| moete | hoeven (werkwoord) |
| mofferbojne | tuinbonen |
| mojje | maden |
| mokke | maken |
| mombakkes | masker |
| mond (de 'o' als in 'rok' | maand |
| mond (de 'o' als in 'rok' ) | maanden (mv) |
| motje | maatje |
| Mulder | Meikever |
| mulder | molenaar |
| mulle | molen |
| mullekse pap | karnemelkse pap |
| mun meens | echtgenote |
| munne mins | echtgenoot |
| musjien | machine |
| muuj, kepot | moe |
| muuj, vermuujend | vermoeid, vermoeiend |
N | |
| naovernaant | gelijkwaardig |
| ne kwaaier | een rochel |
| neeje | nee |
| nèf (è langgerekt uitspreken ) | neef |
| neffe | naast |
| neptang, ook wel knijptang | nijptang |
| nettas | zoals |
| nie | niet |
| nijpe | knijpen |
| niks bezunders, of iets bezunders | bijzonders -niks |
| nodderaand | achteraf |
| nodderaand | nadien |
| noggel | nagel |
| nojjor | najaar |
| nokkend. de 'o' langerekt. | naakt |
| nooi ''ik doeget wel zo nooi war'' | tegenzin ''ik doe het helemaal niet graag'' |
| nor | na |
| normol | normaal |
O | |
| oew (vr. onz) of, oewe (n) (mannelijk +n indien gevolgd door klinker) | uw |
| oew bakkes haawe, of oewe mond haawe | zwijgen |
| Oew. (bezittelijk) Er komt een ' e' achter indien het werkwoord mannelijk is. Enkele voorbeelden: oew huis, oew bed, oew geluk. / | Jouw |
| oewe kop, of oew harses | hoofd |
| oewg, oewug, of tegenwoordig ook wel 'oog' met oo als in NL 'voor' | oog |
| oewk, oewuk, ok | ook |
| oewm, oewme | oom |
| oewr (enkv) oewre (mv) | oor |
| oewste, oewuste | oosten |
| okkelig | akelig |
| olienotje | pinda |
| omwaase. den omwas | afwassen |
| omweer | onweer |
| onderweges | onderweg |
| ongelukkig keind, ongelukkige meens. | gehandicapt |
| ongenojjig | ongenadig |
| ons Ma, of ons moeder | Moeder |
| ons Vodder (o gerekt uitspreken als in kleur ' roze' ., of onze Pa | Vader |
| onthaawe | onthouden |
| onvuilukke (o uitspreken als in kleur roze ) | aanmodderen of doormodderen |
| ooverleeje. ''oo'' als in NL 'oor' | overleden |
| òp | gegeten |
O | |
| opflikkere | wegwezen |
| opknappe | Bezwangeren |
| orrig | eigenaardig |
| orrucht | aanrecht |
| ossum, ojjum. | adem |
| oud. ' ' Ge zet al unnen aawe meens, want honderd dè ies oud war' ' ' ' | oud |
| overdags (de 'o' uitspreken als oo in 'poort') | overdag |
| overhaawe | overhouden |
| overnieuwd | opnieuw |
P | |
| pakkendrogger | bagagerek |
| pappegoi | papegaai |
| peejestaamp | hutspot |
| peetekeind | petekind |
| per | peer |
| perdestert | paardenstaart |
| perre | peren |
| perrepluuj | paraplu |
| pèrs (è langgerekt) | paars |
| pertijke | wedstrijdje |
| pestoewur | pastoor |
| piedief | koolmees |
| piekeldraod | prikkeldraad |
| pier | worm |
| piese | pissen |
| pilske | pilsje |
| plaank | plank |
| plaant | plant |
| Plaats ten westen van Waalwijk. Vermoedelijk vernoemd naar de voorloper van Waalwijk ' Gansoyen' ten noorden van het huidige Waalwijk. Dus, niet Gansoyen zelf, maar ' bij' ' (Gan-) soyen' | Besoyen |
| plekbaand | plakband |
| plekke | lijmen |
| plekke | plakken |
| pliesie | politie |
| pliesiegent | politieagent |
| plot | plaat |
| plotje | plaatje |
| plots | plaats |
| poasbloem | narcis |
| poelepetoat | parelhoen |
| poelepetót | parelhoen |
| poewit. (-wit snel uitspreken) | poot |
| polling | paling |
| poltje | paaltje |
| pootje bojje | pootje baden |
| por., de ' o' -klank langer aanhouden | paar |
| potter, o als in kleur ' roze' | pater |
| praai | prei |
| prakke | fijnmaken |
| prakkezeere | piekeren |
| prottestaans | protestant |
| puuwt | gierigaard |
R | |
| raze | roze |
| reeje | reden |
| reggun | regen |
| repen | hoepelen |
| rijf | hark |
| rijve | harken |
| roddiejo | radio |
| roddiejoo | radio |
| roewd | rood |
| roewke | roken |
| rojje | raden |
| rokke | raken |
| ruure | roeren |
| ruuste | rusten |
S | |
| schaaie | scheiden |
| schèl | scheel |
| scher | schaar |
| schermeske | scheermesje |
| scherre | scheren |
| schet nou gaaw | daar ga ik niet in mee |
| schille. ' ' Wè kan mijn dè schille' ' | schelen |
| schoewn | schoen (ev mv) |
| schoiluk | Duur in het gebruik |
| schojjelluk | duur (in gebruik) |
| schomme | schamen |
| schorstinvegger | schoorsteenveger |
| schotse | schaatsen |
| schotse | schaatsen (ww) (znw) |
| schotteldoek | keukendoekje |
| schotteldoek | vaatdoek |
| schotteltje | bordje |
| schouw | schuw |
| schouw, ruig, vriejid. | stoer |
| schown meske | knap meisje |
| schrewe, jaanke | huilen |
| schup | schop |
| siegor | sigaar |
| siegret | sigaret |
| siesies | snijworst |
| Sinturreklos | Sinterklaas |
| sjeeze | hard rijden |
| sjekske | shaggie (sjekkie) |
| sjol | sjaal |
| sjukklotje | chocolaatje |
| sloewt | sloot |
| sloi | Sla |
| slojke | slootje |
| slon | slaan |
| slooike springen | slootje springen |
| sloppe | dagdromen |
| sloppert | slaper |
| smeeje | smeden |
| smerges | 's morgens |
| smerre | smeren |
| smokkeluk | smakelijk |
| snaachs | 's nachts |
| snaawe | snauwen |
| sneeke | sneetje |
| snoepke | snoepje |
| snor (gerekt uitspreken) | snaar |
| snotlap | zakdoek |
| snotpin | klein kind |
| sokkelapper | flauw iemand |
| sovves | 's avonds |
| spisjelist de | specialist |
| sporpot | spaarpot |
| sporre | sparen |
| spouwe | overgeven |
| spouwe, kwaaiere | spugen |
| spuklaosiemannekes | speculaasjes |
| spulle | spelen |
| spulleke | goed materiaal |
| spulplots | speelplaats |
| stasjion | station |
| stert | staart |
| stiejin | steen |
| stoep | trottoir |
| stoewom | stoom |
| stoi (hij stoi recht) | staat |
| stoof (oo als in voor) of ook wel uitgesproken als ' stoe-woof' | houtkachel |
| streupe, de eu als in 'beurs' | stropen |
| striejip | streep |
| strije | strijden |
| strooi | stro |
| strot | straat |
| sturm | storm |
| sund | jammer |
| sunt | zonde |
T | |
| taante | tante |
| tas | kopje |
| te grozze vatte | beetnemen |
| tèètelechtig | aanstellerig |
| tevreeje | tevreden |
| tiejin | teen |
| tije | tijden |
| toewm | toom |
| toffellokke | tafellaken |
| Tol (eigenlijk ' taal' met de aa gerekt uitgesproken als de o, in de kleur ' roze' ) | Taal |
| tort | taart |
| toven-nèr (de o afgeplat uitspreken als in 'oor') | tovenaar |
| traktement | zakgeld |
| trèèn | trein |
| trul | mond, hangend |
| trul | snoet |
| truug | terug |
| truuguit | achteruit |
| truugvijne | terugvinden |
| tullefon | telefoon |
| tullefoon (oo als in ' boor' ) | telefoon |
| tullevizie | televisie |
| tummot | tomaat |
| tuuse | tussen |
| tuuter | toeter |
| twolf | twaalf |
| twolluf (o-klank oprekken) | twaalf |
U | |
| un (goei) burt geven | schoonmaken |
| un aaw meens | oude vrouw |
| un bakske thee / | kopje thee / |
| un bakske vatte | koffie drinken |
| un dooie | overleden persoon |
| un hollewaai | lichtzinnige vrouw |
| un kiest, of verkleinwoord: kiesje | kist |
| un meske | meisje |
| un Mondag, un mondaggemiddag, un mondaggenovvend, un mondaggemerge | Maandag |
| un muus | mus |
| un onderdurke | klein mensje |
| un perd | een paard |
| un potje korte | kaartje leggen |
| un sjekske | shaggie, sjekkie |
| un tutje | fopspeen |
| un Zotterdag | Zaterdag |
| unne frottert | prutser |
| unne grappemokker | grappenmaker |
| unne groewte mond. (of) unne groewte smoel (of) un groewt bakkes. | grote mond |
| unne Kaaibaand | stoeprand |
| unne klopkaai | straatsteen, klinker |
| unne leer | ladder |
| unne Loonse | iemand uit Loon op Zand |
| unne mulder | Hooiwagen (insekt) |
| unne puut | zuinig persoon |
| unne schaai | haarscheiding |
| unne schowinne vent (winne in schowinne snel uitgesproken) | knappe man |
| unne vaaw | vouw |
| unne vèrkesblos | varkensblaas |
| unne vies | Een vis |
| unne voddoek | vaatdoek |
| unne vrimde | vreemdeling |
| unne werkmeens. 'ee' als in NL 'eer' | arbeider |
| unne, un (unne kan afgekort worden naar 'ne )
unne voor mannelijke zelfst. naamwoorden un voor vrouwelijke en onzijdige zelfst. nw ) | een (lidwoord) |
| unnem brojjerd | prutser |
| unnen aawe meens. 'ee' als in NL 'eer' | oude man |
| unnen bijzit | bijvrouw |
| unnen bijzit | minnares |
| unnen broekhannes | onhandig persoon |
| unnen halve gorre | raar persoon |
| unnen hoge zije | hoge hoed |
| unnen hond | hond |
| unnen orrige | vreemd persoon |
| unnum bijdehaandte | slimmerik |
V | |
| vaastbijnde | vastbinden |
| vaasthaawe | vasthouden |
| vandog | vandaag |
| vantevurre | vooraf |
| vantevurre | voordien |
| vastenaovend | carnaval |
| vatte | aanpakken |
| vatte | nemen |
| vatten | pakken |
| vèchte (de è langgerekt uitspreken) | vechten |
| veftien | vijftien |
| veftig | vijftig |
| vegge | vegen |
| vekaansie | vakantie |
| velling | velg |
| ver | veer |
| verbijnde | verbinden (wond) |
| verbol | verbaal |
| vergitte | vergeten |
| verhol | verhaal |
| verinnewere, ver-inne-were | vernielen |
| verk | Vork |
| verke | varken |
| verlaaie | verleiden |
| verleeje | verleden |
| vermije | vermijden |
| vermok | ontspanning |
| vern (e) uken | belazeren |
| verpeste | verwennen |
| verrojjert | verrader |
| verwerming | verwarming |
| verwerre-ming | verwarming |
| verwond (o uitspreken als in kleur ' roze' ) | verwaand |
| Veur de sekuurighet | Voor de zekerheid |
| viese | vissen |
| vlaai | vla |
| vlagger | Grensrechter |
| vliegmessjien | vliegtuig |
| vliejis | vlees |
| vliering | zolder |
| voeiere | voeden |
| vógevuur | vagevuur |
| voor | scheur (in de grond) |
| vortzo | binnenkort |
| vrat | wrat |
| vriejit (als wreed) | stoer |
| vrije | verkering hebben |
| vrijer | minnaar |
| vringe | wringen |
| vrogge (o langgerekt als in kleur ' roze' ) in verleden tijd: gevorgge. | vragen |
| vrouwvolluk | vrouwen |
| vrukke | wrikken |
| vruute | wroeten |
| vuilak | viezerik |
| vuilesbak | vuilnisemmer |
| vuilukke | knoeien |
| vujjordag | verjaardag |
| vur | voor |
| vurjor | voorjaar |
| vurk | vork |
| vurkaant | voorzijde |
| vurkoome, de 'oo' als in NL 'oor' | voorkomen |
| vurm | vorm |
| vurrig | vorig |
| vurrige week. ' ' ee' ' als in NL ' eer' | vorige week |
| vurrinnewirre | kapotmaken (tuin, akker) |
| vurstaon | begrijpen |
| vuule | voelen |
| vuurke stoke | vuurtje maken |
W | |
| waachte of wochte | wachten |
| Waai | Waai |
| waai | weide |
| waar 'ik waar er nie' | was |
| waase | wassen |
| waawelle of saawelle | wauwelen |
| Waawulle | geheime informatie doorvertellen |
| wabblief | Wat zegt u |
| walg-end | klier (pers.) |
| wallige | vervelen |
| wallugen | klieren |
| war (veelvuldig in gebruik als stopwoord), ook wel 'warre' | nietwaar |
| war, of warre | hoor, stopwoord als in 'ja hoor' |
| wauwelear | onzin praten |
| wauwelear | veel praten |
| weer. kwoj weer, goei weer. | weer (meteorologisch) |
| weljat! | welja! |
| welnent! | welnee! |
| wend | wind |
| wenter, ook winter | winter |
| werm | warm |
| wester | wat is er |
| wete. Ik wit, hullie wete (eerste e als in ' ' eer' ' ), ik wies (vt) in oud-Wolluks: ' ' wiejitte' ' | weten (ww) |
| widdeman (unne) | weduwnaar |
| widdevrouw ('n ) | weduwe |
| wieleke | wieltje |
| wies | wist (vt van weten) |
| wiesulle | wisselen |
| wij | wij |
| wijd | ver |
| wije | wijden |
| wit ik veul | ik weet het niet |
| Witte gij ut? | Weet jij het? |
| witte wel | weet je wel |
| wogge | wagen |
| wogge, de 'o' als in de kleur roze. | auto |
| Wolk | Waalwijk |
| Wolluk | Waalwijk |
| wollukse | waalwijkse |
| worhed | waarheid |
| worvur | waarom |
| wossum | wasem |
| wotter | water |
| wozzig | wazig |
Z | |
| zaacht | zacht |
| zaddoek (unne) | zakdoek |
| zalle | zullen |
| Zamme | Zullen wij |
| zeeje | zeden |
| zeg. ik zeg, hij zee, wij / | zeggen |
| zeum ''eu'' als in NL 'geur' | zoom |
| zeume, eu klinkt afgeplat als in 'beurs' | zemen |
| zevere | zeuren |
| ziejip | zeep |
| zieltogen | wakker liggen |
| zije | zijden (stoffelijk bijv. nw) |
| zod | zaad |
| zoddel. 'o' langgerekt uitspreken. | zadel |
| Zoft | zacht |
| zogge | zagen |
| zooie | aanrommelen |
| zool, met oo als in 'oor' | zool |
| zult | hoofdkaas |
| zurg | makkelijke stoel |
| zuuke | zoeken |
| zuurke | zuurtje |
| zuuster | verpleegster |
| zuuster | zus |
| zuut | zoet |
| zuvve, zeuve, de eu klinkt als in 'zeur' | zeven |
| zwetse | onzin vertellen |
| zwetsert | leugenaar |
| zwetsert | onzin verteller |
| zwiejip | zweep |