| (hielen) `k zie hem liever gaan dan komen.` | Ksie liever zein ieln daan zein teenn. |
| als het jeukt moet je krabben | oast jokt moete schartn / |
| als mijn kat een koe was, kocht ik geen melk meer | oatie en toatie |
| ALTIJD Het is voor altijd geregeld / | Èn t ës un eewuch zweiñ (En het is een eeuwig zwijgen.) |
| arm (behoeftig). Hij is zeer arm. | I ë gheenn naegal veur zeiñ gat te schartne |
| as is verbrande turf | 'aeti èn 'taeti |
| Bevestigning van vraag met ontkenning Bv. `Jij komt niet? ` - `Toch wel ik kom` | `Gei n kom ni? ` - `Jokke 'doe` en verder: Joche'doet, joji'doe, 'josse'doe, jot'toet, 'jomme'doen, 'joche'doet, 'joñse'doen |
| dat is tof | daa es wijs |
| de schuld krijgen | de buile vangn |
| de volkstuintjes aan het Liedspark | twerkvandnaakre |
| die is zot | den dienn éé nun drooi tevele gaat; i ë uñ veize loss; i ë ne slaach van de meulñ gaat |
| duur `Dat is te duur voor mij!!` | Da kaañ meinn bruinñ ni trëkñ. |
| dwars doorheen | swissn deure / |
| een elektrische schok krijgen | ne snuk krijgen |
| een fiere vrouw | een pertig madamke |
| een grote mond | un grut bakuis |
| een hoorntje met 3 bolletjes | een tuutse mee drei bollekies OF un ooreke mé trei bollekies |
| een omtoer maken | langs Kizzer rond / |
| een sluw of geslepen persoon zijn | 't zit in zijn mouwe |
| een stukje taart | un stikske toarte |
| Er onopvallend vandoor gaan | Wigpissen |
| ergens ver weg | in 'tol van plutoo |
| ga eens uit de weg! | Mijdt ui ne kiir |
| gedane zaken nemen geen keer | oatie en toatie woaren twie broers |
| heel lang geleden | inn tijd dan de veuels te voete gingn |
| heen en weer | goan en kiirn; óverèn'twére |
| helemaal geen honger | nie mier onger of de schelde dust |
| het mag zijn wat het wil | da wadde geen wulle es |
| het regent terwijl de zon schijnt | 'T es kermesse in d'helle |
| het regent zeer hard | tès kattejongn aan tspuien / |
| het zal niet meer gaan | 'T spel es hespe |
| hier, zie! | 'ierse! / |
| hij heeft een groot hoofd | ie ee nen kop glijk een burmiete |
| hij heeft grote oren | ie é urn lijk talurren |
| Hij heeft lang haar | Zeene kwafeur es dud / |
| Hij is buiten adem | Ie es 't enn oasem |
| hij is platzak | ie ee ginn rotn bal mir |
| hij is tegendraads | ie ès swissn in de zak / |
| Hij is, zij is | ie ès, 'z ès |
| holderdebolder | Aalóver teis, tkoorn een. (Over het ijs, het koren in.) |
| iemand een dreun voor zijn harses geven | een'n nen zoef op zijn muile geevn |
| iets dat kapot is | tès noar de klutn |
| iets dat mislukt is | tis een bescheetn commissie |
| iets verkeerd gedaan hebben | den ugst'n afgeschoot'n én |
| ik ben het beu | 't es mij verlit |
| ik luister nie naar ui, ga voort | lupt noar de klutn |
| ik zal je eens bij je nekvel vastnemen | 'k goa ui bij uien schabbernak pakken |
| in de aap gelogeerd zijn | in dun aap gelózjért zein |
| in de tocht zitten | in den truk zittn |
| in orde brengen | arezeern / |
| je hebt mooie kleren aan | gèt ne schunn tenuu an |
| jij bent een deugniet | gij zij ewa gescheet'n |
| kermis (septemberkermis) | Keermëse tOunorde `Mé Keeremëse tOunorde ëst ten aachtn donkre.` |
| KRAAI Een vliegende kraai vindt altijd iets. | Uñ vlie'nde króje vangt mir daan uñ zeetnde. |
| krabben | tstae geschrévn èñ gedrœkt datte moet schartn wor dat jœkt |
| kruisje bij het slapengaan | een seenewoarke |
| laars `Iets aan z'n laars lappen` | iets aan zeiñ gat laapm |
| lakens voor op de bedden | loakies veur op de beddies |
| Maak je niet druk | Mokt ui zoë dul nie |
| met veel poeha | veel vijvn en zessn |
| negen kansen op tien | van tiene néñne vantiennéñ |
| op blote voeten | pletse boarvoets |
| plassen (mannen) | zein petaatn aafgietn |
| rieken / | da stinkt / |
| rolluik 'n beetje optrekken of helemaal | de pursiëne iñ greitsies trëkne off giltegañsne |
| Schol | Spets op ui muile |
| snel rijden | buzze geevn |
| sneller handelen | deuretrekkn |
| Tot morgen vroeg | Tot mé te morrn |
| tot volgende keer | tot noaste kiir |
| Traag zijn. | Uk ni faan nun aeze gepoept zein. |
| verdiende loon `Het is z'n verdiende loon.` | Tës 'webestékt |
| verwaand zijn | nëfiest zein schoenn loopm |
| wachten (tevergeefs of te lang staan wachten) | ston koekeloerne `K stond ekeek dor te koekeloerne.` |
| WC | Wor da te keuning tevoete gae. |
| We zijn weg | We kuisen ons schuppe af / |
| zeer snel en eenvoudig gedaan | in 'n goapn en 'n gietn |
| zijn broek is te kort | 't stoa woater in zijne kelder; zein broek ë onder den tram gezétne |
| 's avonds | 's novvies ook ts'naeviestn |
| 's middags | 's noenies / |
| 's morgens | ' s nuchtings / |
| 's nachts | tsnaachs |
A | |
| aaien | streeln, strildege, gestrilt Kindertaal: aajke doen |
| aal | 'paelink mann. mv. 'paelingñ |
| aalmoes | 'almoes |
| aalmoezenier | almoeze'nier mann. |
| aambeeld | 'omveil o mv 'omveilñ |
| aangetekende zending | rekommandee |
| aansteken | omsteekn |
| aansteker | briquet / |
| aanval, stroke, trombose, e.d. | geroktiet |
| aardappelbloem | pe'taateblomme vr |
| aardappelen | putaatn / |
| aardappelmesje | pe'taatemëske of pe'taetermëske onz. mv. -mëskies |
| aardappelpuree | pe'taatepuuré m. |
| aardappelpuree met karnemelk bereid | 'tœtsiespaap OF 'tótsiespaap |
| aardbei | irrebeze / |
| aarde | èrde v |
| aarding (elektr.) | tër m |
| Aarlen | Aorlen |
| ach, komaan! | a'léjonk ! / |
| achterbaks iets overleggen | 'konkòfoezn, 'konkòfoezdege, ge'konkòfoest |
| achteruittraprem (op fiets) | 'torpidó m mv 'torpidóts |
| adelaarsvarens (Pteridium aquilinum) | 'duuvòspluimne |
| adem buiten adem | aesm tenn aesm |
| advocaat | avvekoat / |
| Afrikaan | afri'konder mann. mv. afri'konders |
| afrikaantjes, tagetes | stinkerkies |
| afschuinen (techniek) | se'freinn, se'freindege, ë chese'freint |
| afschuining | se'freiñ m mv se'freiñs dim se'freiñske, sefreiñskies |
| afvragen, zich - | t sonder ën ik vraag me af of zij/ |
| akelei | okke'lei-e vr. mv. okke'leiñ |
| Amerikaan | améri'kondre mann. mv. amérikonders |
| Amougies | Ame'geis of Ame'zeis |
| amper | arretst |
| amper | méruize |
| angst | 'schuitte `I tœr ni fan de schuitte` |
| angstig, bang | schui, 'schui-ere, schuitst (stadsmål) schou, 'schoure, schoutst (landsmål R.O. v.d. Schelde |
| angstige man | 'pézewévre |
| anijssnoepje (zwart, rechthoekig; `hamertjes`) | kara'boeja mann. mv. kara'boejaas |
| Anzegem | 'Añzegèm |
| appel | aapò mann. mv. 'aapòs Spelling C: aapal, aapals |
| april | a'preel (stadsmål ) a'pre (landsmål ) |
| aquarel | aakwa're mann. mv. aakwa'res. Ook wel akwa'rèl mann. mv. akwa'rëlñ |
| arm | oarm |
| armband | brasselee; variant: brañzelé `Schun brañzelétse da egei ét !` |
| armoedzaaier | krèbbnbijtere of: eenn die geenn naegle en ë veur zeiñ gat te schartne |
| asbak | sandriejee sandri'jé m mv sandrijéts |
| asbesttouw | un amiantekeurde |
| augustus | ó'guustuus |
| auto | 'ótó m mv 'ótóts |
| autobus | buus |
| automatisch | otoma'tiek adj. bijwoordelijk: mé tun/ |
| autoped | trotinette / |
| autorijden | per oto rij'n |
| Avelgem | 'Aevògèm |
| aziaat | azi'aet mv azi'aetn |
| Azië | Aaz-je |
B | |
| babbelaar | rammelgat |
| babbelaar | rammeliëre |
| bagatel | baga'tële v. OF un onoozò'dreie v. |
| balaclava | kagoele |
| balk | 'bòke v mv bòkñ 'baadre m mv 'baaders |
| balpen | biek |
| Balpen | stielo |
| bang | be'nout, be'nouwre, be'noutst |
| Bangerik | 'broekscheitre |
| baret | ò'pèñ m mv ò'pèñs dim. un ò'pèñske |
| bastaard | 'baastort m. mv. 'baastors |
| batterij | pielde |
| batterij (van auto e.d.) | ba'tri, bate'ri mv. ba'triets |
| bavet | zeeverlaap |
| bed | 'bëde onz. mv. 'bëdies |
| bed | bëde onz mv bëdies |
| bedelaar | scheuër |
| bedenken (van idee veranderen) | be'peizne (èm bepeizne) (wéderkeeruch), be'peizdege ëm, i ë èm bepeist |
| bedevaart | 'bévort m. mv 'bévors |
| beerkar | olkarre OF un 'alstikk |
| beerput | olput |
| beetje | brokke |
| beginnen | be'geenn, begoest, be'goest |
| begrafenis | begroavinge |
| beha | soe'tjèñ mann. mv. soe'tjèñs |
| behaatje | soe'tjèñske onz. mv. soe'tjèñskies |
| behangen | bieangn |
| België | 'Begi o Spelling C: Belgi o |
| belhamel | martieko |
| bende (chaos) | nun 'aanekiesnëst mann. |
| benzine | naafte |
| benzinepomp | naaftepompe |
| berd Te berde brengen | bèrd Te bèrde bringne |
| bericht | be'reecht onz. verouderd:' teiinge vr. |
| bericht dat uitsluitsel geeft | be'schee Kë nog geen beschee. |
| beroep | nuñ stiel |
| beschadigen | verdemeleren, ver'akemandérn, nor de klootn òpm |
| beslaan (met condens) | be'dompm, be'domptege, be'dompt |
| bestelling | kómande vr mv kómandne |
| betalen `Dat kan ik niet betalen` | Da kaañ meinn bruinn ni trëkñ. |
| betweter | welweetre |
| beu 'Ik ben het beu.` | `Tang mei de kél uit.` `Da ang mei de klootn uit.` |
| beugel (in de mond) | nun aparèl |
| beurs (portemonnee) | 'bozze vr. mv. bozzn OOK bruinn (zie bij Gezegden 'betalen') |
| bevelen | kommandeern |
| Bevestiging van vraag met ontkenning, bijv. Ik hoef dan niet te komen Wij hoeven... | Jò ge'doet ! |
| Bevestiging van vraag met ontkenning, bijv. Zij hoeven niet te komen - Jawel! | Zòre moen ni komm? - Josse doen! |
| bevuild | betoaterd |
| bezem | voagbustel |
| bezoek op bezoek gaan | te norgange gaen |
| bibberen | 'daevren 'daeverdege ge'daevert `I daevert fan de koue.` |
| bidprentje | 'dooseintsje o mv 'dooseintsjies |
| bidprentje | 'doosèntsje o / |
| biefstuk | buustik um 'boosteek |
| biet | um beete |
| biet, uitgehold en met kaars als lampion | 'stòkeese v mv 'stòkeesn |
| bij | bië |
| bij de De Smets thuis | te Smëties |
| bij jullie / | tòòrs |
| bij ons thuis | t'oezent |
| bijl | beil onz. `Da beil ës bot.` |
| bijna | bekaan of be'kañs |
| bijzit | koeke'tine v mv koeketienñ |
| bivakmuts | 'kagoele vr mv ka'goelne |
| blaar | bleine, um blaeze |
| bladluis | meums |
| bladluizen | fe'nein |
| blaffen | baasn, baastege, gebaast `Dun ont ë maer eene keer gebaast.` |
| blik (stofnaam) | blëk o |
| blikken | 'blëki `Um blëki dooze.` |
| blikken doos | blekkie dueze |
| bliksem | weerlucht |
| bliksemen | wérluchtn |
| bloedworst | bloesesietse |
| bloedzuiger | lokketisse |
| bloedzuiger (Haemopis) | 'bloesuigre m. mv. 'bloesuigers |
| bloem | blomme |
| blootvoets | borvoets en, benadrukt : 'plètseborvoets |
| bodem (aarde) | gront m. mv. gronñ |
| bodem (van een vat) | bóm m. |
| boekentas | kannasjeire |
| boeman | num pétiloeti |
| boiler | num bojler of num bwaaler |
| bonen | buuntjies |
| bontjas | vell'ne frak / |
| boodschap | kommissie |
| boodschappen | kemissies |
| boodschappentas | kaba mv ka'bats / |
| boomgaard | 'bógort mann. mv. bógors |
| boomstam (liggend, zonder takken | ból onz. mv. bólñ |
| boomstronk | 'eesgat onz. mv. 'eesgaetn |
| bord | tallore |
| bord (verkeers-) | pla'kaet onz. mv. pla'kaetne |
| borrel | dreupel |
| borstel | bustel |
| borstvoeding krijgen | van 't erte krij'n |
| bosanemoon | eierkies |
| bosbes Vaccinium myrtillus | kó'zeintse o mv kó'zeintsies |
| bosgeest | peteloetie / |
| boshyacint | blou-e 'kouskies |
| boterbloem | 'bóterblomme vr |
| botsauto's | ótóskótre m |
| bovendien | dor'bei |
| braak | vaege Bv Tlant leegt vaege. |
| braam | 'breeme vr. mv. breemm |
| braambes | 'brimbéze of 'brombéze vr. mv. 'brimbézn, 'brombézn |
| Braambes | Broambeze |
| braken | spuien |
| brandnetels | tingels |
| brandweerman | pompir SpellingB: pom'peer mann. mv. pom'pirs |
| brandweermannen | pompirs |
| brasem (vis) | bliek |
| breien | breiñ, breittege, ge'breit of ge'bréñ |
| brem (Cytisus scoparius) | 'gènste vr. |
| brievenbus | bwatte / |
| brokjes | 'brokkelingskies |
| Brussel | Bruusò |
| buggy (kinderwagen) | poe'sëte vr mw poe'sëtne |
| bukken | stuipm, stóp, ge'stópm. Bv. `Ze stópt eer veur nun aaple op te raepne.` |
| bundel (fijn brandhout) | 'bœdze vr. |
| bunzing (Putorius putorius) | 'veesche vr. mv. 'veeschen |
C | |
| cavia | 'zeeraate vr. mv. 'zeeraatn |
| caviaatje | 'zeeratse o. 'zeeratsies |
| Celles (Henegouwen) | Seele |
| claxonneren | tuutn, 'tuutege, ge'tuut OF trompm, 'tromptege, ge'trompt OF klaksó'nérne, klaksó'nérdege, geklaksó'nért |
| cnudde (bier uit Eine) | kerkhofbier |
| colon van varken | 'strontsaak mann. |
| composthoop | mèssing (= mestvaalt); kom'postoop |
| computer | kom'pjoetre m. mv. kom'pjoeters |
D | |
| dadel | kadijster |
| dag | daach m mv daeñ |
| dame | ma'dam v mv ma'dams |
| Dan | Tons |
| dan | tuus / |
| dan (vergelijkend) | daan / |
| dankuwel! | Mèr'si èm be'dangd èñ ! |
| dat (voegwoord) | da (veroorzaakt verstemlozing van erop volgende d g v z en zj) en wordt 'daat' voor pronomen 'i' en heeft géén invloed op (e)'gei en (e)'gòre |
| de bouw | den travo |
| de gang | den ool |
| de rechtbank | 't jugement |
| de Rodelos | de Rooñ Loss |
| de start | den départ |
| de verkeerslichten | de rue luchten |
| december | dé'sèmbre |
| defect | ka'pót Mein arlódze ës kapót. |
| deken | sorze |
| deksel (van bokaal, kookpot...) | schéle vr mv schélne |
| deksel (van pan) | 'schéle v mv schéln 'dèksò o mv 'dèksòs |
| dekzeil | baasje of baase (meervoud baasjn / |
| delen | deeln, 'dildege, ge'dilt |
| delven | 'devn, devdege, ge'dòvn |
| denken | peizen |
| deugeniet | loetie |
| deugniet | loetie |
| deurlijsten | chambrants |
| dierentuin | zó mv zóts Oevél zóts zein dur im 'Begi |
| Diksmuide | Dieks'muude |
| dinges `Ten huize van Dinges` | 'dingies / |
| dinsdag | dijsndag |
| discuteren | strijen |
| dokter | dokteur; aanspreking: me'nir dun dok'teur |
| dolen | tsjolln |
| domme vrouw | goele |
| domme vrouw | kalle / |
| domme vrouw | klinke |
| dommerik | erpel |
| dommerik | nun 'èrpal |
| dommerik | peumel |
| doopmeter | meetse |
| dooppeter | peetse |
| door (handelend persoon) | vaan Ze werden er verslagen door de Fransen Se zein daer versléñ gewést van de Frañsmaan. |
| doorheen | dur'deure / |
| doorheen | tswissendeure |
| doorheen - Er helemaal doorheen. | dur lossndeure |
| doormidden | swissendeure |
| dorpel | zulle |
| dorsen | dëssn |
| doven | dudtoen Bv Doe nung kir di keese doot. |
| dovenetel | 'mektingò mann. mv. 'mektingòs |
| downloaden | douñlódn, douñlóttege, gedouñlót |
| dragen | draeñ, droech, ge'dréñ `K èt ekeek tot op de zòder gedréñ` |
| dressoir | 'drëse vr mv 'drësne |
| drie | drei-e |
| drinken, veel drinken (alkohol) | pullñ - an de flëse zeetñ - zuipm |
| drop (van overstekend dak) | 'neuzndrupp m. |
| dropstaaf | ke'leisikoeke mann. mv. ke'leisikoekne |
| dubben | sjiekñ, 'sjiektege, ge'sjiekt |
| duivel | 'duuvò mann. |
| duizend | duust telw. Subst: duust onz mv 'duuznden. Ònderttuuznden, tienduuznden. |
| duizendschoon | 'tropfaliezne |
| durven | 'turrn, 'tœrdege, ge'tœrft |
| duur (tijdsspanne) | nun duur |
| duur adj. | diere, dierdre, t dierst |
| dwaas | dwoas |
| dwars | in tsweese tswees in de zaak zein ('n dwarsligger zijn) |
E | |
| echtgenote | 'ëchtgenóte vr. mv. 'ëchtgenótne |
| echtgenote (plat) | weif onz. mv. weivn; vrouwe; 'vroumeiñs |
| Edelare | Élorde |
| edele delen | bozze; gemaachte |
| een beetje melk | un tuitse melk |
| een goede eter | een stekerke |
| een goede eter | nen delvere |
| een half pond gehakt | 'n kortsje kilo gekapt |
| een hoop aarde | nen uup erde |
| een kaars doen branden | een kiisse omsteekn / |
| een LP | een ploate |
| een slag op het gezicht | een peere op ui muile |
| een stoefer | een bloaze |
| één uur | een `'t Is één uur` `Tës een` |
| één uur tien voor één | tiene van dun eenen |
| één uur vijf voor één | veive van dun eenen |
E | |
| eend | goele |
| eend | kanaar |
| eendje, eendjes | ka'narke, ka'narkies (neutraal), 'goeleke, 'goelekies (eerder tegenover kinderen) |
| eenkennig Het kind is nog wat eenkennig. | vrènde (enkel predicatief) Da kind ës no um bétse vrènde. |
| éénpersoonsbed | 'inkò 'bëdi onz. mv. 'inkò 'bëdies |
E | |
| eerbetoon | 'irbetoon o |
| eetlepel | 'soeplépò |
| eetmaal, feestmaal | étinge vr mv étingne |
| eetwaar | ételeike waern |
| egel | epelrus / |
| egel | stekelverkie |
| Egypte | E'giepte |
| eierpruimen (grote) | 'ingsteklootn |
| Eigen schuld, dikke bult | Tës we be'stékt |
| eindje touw | un tuutse keurde |
| elastiekje | rekkere Soms: un kaj'tsjoetsje mv. kaj'tsjoetsjies Bv. `Doet ter un kajtsjoetse ront.` |
| elektriciteit | életriek |
| elektrisch | éle'trieki mé tn éle'triek |
| ellendig | mallundig |
| Ellezelles, Elzele | Èl'zèl of 'Ezeele |
| els | nen goatestekker |
| emmer | oakere |
| emmer (inhoud 5 à 6 liter) | zeepaekerke |
| Enaams | Eenóms / |
| Ename | Eenóme / |
| Enameplein | de Plótse tEenóme |
| engelse | 'ingòse |
| engelsman | 'ingòsmaan m. |
| enggeestig | pézewévre |
| enkel | knoesel, nun knoeñsò |
| er | ut , t Bv.`Ut ës daer imant !` `Tsein geen petaatn meer.' |
| erg adj. | a'freus (enkel predicatief) `T ës ëcht afreus!` |
| erg bijwoord | vree, 'grouweleik `Tës grouweleik schoone.` |
| erg hardhorend | zue duef lijk ne pot |
| ergens | ieverans / |
| ernst | suuri'jeuschiet |
| ernstig | suuri'jeus, suuri'jeuze |
| erwten | erreweetn / |
| es | nun ës, nun ësre |
| essen (stofn.) | ëssi |
| etalage | fi'triene vr. mv. fi'trienñ (ook vi'triene) |
| Etikhove | 'Eetekóve |
| eucharistieviering | messe |
| examen | èkzaeme onz. mv èkzaemm OF èkzaemne mv èkzaemies |
| ezel | 'ézò m. 'ézòs |
| ezelin | éze'leene vr. mv. éze'leenñ |
F | |
| fanfare | 'tmeziek |
| fazant | fi'zante vr. mv. fi'zantn |
| februari | 'fébrewaeri ; soms: de 'kœrtemont |
| feeks | 'prei-e vr., ke'nuilde vr., 'téve vr. |
| feeks | kenijlde |
| fiets | velo |
| fietszadel | zoole |
| film, stomme film | stomm andaacht of stomm ambaaxt |
| flatgebouw | 'bielding m mv 'bieldings |
| flauwekul verkopen | 'taetren zwak 'zeevren zwak |
| fles | flèsse |
| fles | uñ flëse / |
| flesje | flëske / |
| fluweel | vloer |
| fluwelen | vloeri bv.: vloeri 'draperiets uñ vloeri broek |
| fopspeen | tute |
| forel | fórële vr |
| fornuis | cuisinière |
| fotograaf | portrètntrèkr |
| fototoestel | kodak |
| Frasnes-lez-Buissenal | Fraesne |
| friemelen | 'neifren, 'neiferdege, ge'neifert |
G | |
| gaai, Vlaamse gaai | nun kooli |
| gaan (een afstand lopen) | gaen, ging, ge'gaen K ë 500 méters gegaen èn 100 geloopm. |
| gaan (zich begeven naar) | gaen, ging, ge'wést bv Me zein tot in Ounorde gewést |
| gaas (kippen-, varkensgaas, etc) | truilde vr ('kiekietruilde, 'vèrkiestruilde) |
| gaatje | gótseke o mv gótsekies |
| garnaal | girnord / |
| gat | got OF gat o mv gaetn |
| gazon | pulloeze |
| geef maar aan mij | geemoar an mij |
| geel | gél, géle ook géluf, géleve |
| gefriemel | ge'neifer o. |
| gehaast `Hij is altijd zo verschrikkelijk gehaast.` | `I ë faan nun aeze gepoept.` |
| geit | giëtte / |
| gekookte maaltijd | ge'kóksò |
| gelijk met, op het zelfde niveau (techn.) | 'réze mé |
| geluk | sanse |
| Gelukkig Nieuwjaar | gelukkuch Nievejaer |
| gemenerik, valsaard | un stik krapuul |
| genoeg | genoeft |
| gent (mannetjesgans) | nun èrpel |
| Geraardsbergen | 'Giesbèrgn |
| gerimpeld | verreumpeld |
| geruit (kledingstuk) | ka'rói OF ka'róti un karóti bloeze èn un karóti klitsalke |
| geschrift | uñ geschreefte vb së uñ vree schooñ geschreefte |
| geslaagd zijn | ter deure zein `Sës ter deure veur aal eer èkzaemies.` |
| gespuis | kra'puul onz. `uñ stik krapuul` |
| gewoonlijk | geweunleik |
| gewoonte | gewente |
| gezicht | toote |
| gezicht | tóte |
| gezicht | weezn |
| gezicht | wezen |
| gezicht (aangezicht) | wézn o mv. wézies |
| gezicht (bv. landschap) | zeecht o mv. zeechtn |
| gierigaard | bieste |
| gierigaard | peze |
| gierige vrouw | pene / |
| glas (drinkglas) | glaes onz. mv glaezne OOK glaas onz. mv glaezne |
| glas (materiaal) | glaas onz. |
| glas in lood raam | vitraux / |
| glas limonade | zwoantsje |
| glazen adj | 'glaezi Uñ glaezi daak. |
| glijbaan | slierboane |
| glijden | sliern, slór OF 'slierdege, ge'slórn OF ge'sliert |
| glimworm | 'pieroogske o mv 'pieroogskies |
| God zegene je en God beware je | Tsénewórdui. |
| goedzak | tsjollie |
| gooien | smeitne, smét, gesmétn |
| gorilla | 'górila m mv 'górilats |
| gors | uñ guzze |
| gouden medaille | gouwie medolde |
| goudvink | um 'bloefinke |
| graag | 'geerne mé ple'zier |
| graag gedaan ! | tës geern gedaen! tës ten uiñ dieñst! |
| grappenmaker (flauwe -) | 'geestegòrt mann. mv. 'geestegòrs |
| gras | gès |
| gras maaien | gès afdoen |
| grasgeest | gesloetie |
| griend | weime'nier m mv weime'niers |
| groenling | un 'vlaasfinke |
| groenlof | 'suikerbroot |
| groenten | groensel |
| Guinees biggetje | ziiratte |
| gulp | spriet |
H | |
| haasten | buzze geev'n |
| hagedis (Zootoca vivipara) | 'lokketeese vr. mv. 'lokketeesn |
| hak (groot, om aan te aarden) | un ull-ouweele |
| hak (tuingereedschap) | um braeke |
| haken | crocheren; ook: krossetérne |
| hakmes | 'kapmës onz.; 'aamës onz. |
| half één | 'twaelevenòf |
| half één: vijf over - | veiventwuntuch van dun eenen |
| Halle (Brabant) | 'Aale |
| Halsketting | Collier / |
| halsoverkop | 'hooftóverklootn |
| halvegare | wietie |
| hamer | 'aemre of 'ómre |
| hamer | oomer / |
| handige harry | duuvòdoe'taal |
| hands (voetbal) | 'eiñsti m |
| handschoen | antschoen |
| handtas | sjakosse |
| handvat | 'antaeve |
| hark | rieke |
| hark | rikke |
| hart | èrte |
| hartaanval | ataake vr mv ataakne dim. atakske, atakskies |
| harten | 'èrties |
| hartenvrouw | èrtn'daame |
| hebben | ën, ae, gaat |
| hebzuchtig mens | ebbegoard |
| heel | geel, geele |
| Heel braaf persoon | Een poaterke, nun 'tsjolli |
| heel veel geluk | oeresanse |
| heen en weer | over en twére |
| heen en weer bewegen | lutsen |
| heer | 'eere m mv 'eerne. Ook in kaartspel: koeken'eere |
| heibel, miserie, moelijkheden | stront in de braake |
| hek van een weide of boomgaard | builde vr |
| helemaal | 'geelegañs, 'giltegañsn, 'geelegañst |
| helikopter | éliekooptr |
| helpen | epm, 'eptege of ielp, gòpm |
| hemd | ende |
| hemdje | onderèndeke |
| hemdslip | slèbbe |
| hemel, wolken (weersverschijnsel) | ge'luchte onz. Un klaer geluchte vandae-e |
| hen (vrouwelijk hoen) | 'inne vr. mv. innñ dim. 'innekies |
| hengelaar | 'vissre m mv 'vissers |
| hengst | ingst m mv ingstn |
| herfsttijloos | nokte paeterkies |
| herinneren | rappelleern |
| herrie | ba'zaar m boel |
| herrieschopper | 'boelzoekre m |
| het hindert niet | 't en besant nie |
| heten | eetn, ittege, geetn `Nuñ véló veur twi meiñsn it nun tandèm ` |
| hetzelfde | 'tseste |
| hiel | iele mann. mv. ieln |
| hiel | knoesel |
| hinkelen (spel) | pe'tsjinkòñ |
| hinkelspel | pe'tsjinkòspël onz. (Ename, Mater: pe''tsjinkò'spe |
| hoeveelheid onbepaalde hoeveelheid | toevéle substantief un toevéle - geen meervoud |
| holderdebolder | aal óver t eis, t koorn inn |
| holderdebolder | Ooft óver de klootn. Ooftóverklootn. |
| honderd | 'ondurt |
| honger: Mijn maag knort. | Mein mae-e raamòt. Meinñ bir gromt. |
| Hongerije (wijknaam) | Onge'reie v |
| honing | ziem |
| hoofd | ooft onz mv 'oovdne dim. 'ooftsje/ |
| hoofdvlees | urflake |
| hooi | eu |
| hooiberg | 'eumeite vr. |
| hooiwagen | koewachtere |
| hoorn | oorn m OF nun oori mv oories dim. un oorntsje, (mé krëm: un ooreke) |
| hop ! | 'oepetaajs |
| horloge | arloezjie, arlóze. Mater en Ename: arlódze |
| houtduif | 'rènduive vr. mv. rènduivne 'bossduive |
| houtje-touwtjejas | nun 'duuflekó |
| houtkrullen | schoaverlingn |
| houtschroef | 'outfeize vr mv outfeizne dim un 'outfeiske |
| houtsnip (Scolopax rusticola) | 'bossnëpe v mv 'bossnëpm |
| houtsnippers | 'kaapelingn |
| houtspaanders (resp. door kappen, schaven | 'kaapelingn, 'schaevelingn |
| houtworm | 'mémel of 'mémò |
| huid | vël o. mv. vëln |
| huidaandoening tussen de benen door wrijving | 'kèrtesmèrte v. |
| huilen | schreemm |
| huishouden | me'nódze vr. ; 'uisouñ onz. |
| huur | paacht |
| huwelijksreis | 'spélviózje Bv. `Jaan èñ Mietsje zein op spélviózje.` |
| hyacint | blaue kouse (= wilde hyacint) |
| hyacint (Hyancinthus orientalis) | ia'sinte vr. mv ia'sintn |
I | |
| iemand anders | imand'ël, imnd'ël, 'imand 'anderst |
| iemand die altijd een ander gedacht heeft | nen schihfhzihker / |
| iemand van Oudenaarde | Audenaerdist |
| iemand van Oudenaarde | Nen Buneklakkere |
| iets anders | iet'ël |
| iets dat schudt als dikke pap | 'lœtsepoepe |
| iets niet goed zien | stront in ui ug'n èn |
| ijshoorntje | tuutse |
| ijsje | kremke |
| ijslolly | 'frieskó m (nuñ friesko) mv 'frieskóts |
| ijzeren, van ijzer | ijzrie |
| ik heb pech | k èt aan meiñ flëse; kèt aan meine rëkre |
| in (gevolgd door plaatsnaam) | te, t Bv. `Waad ës ter tEenóme gebeurt ` |
| ingewanden van 'n dier | 'beulinge vr. |
| ingewikkeld uitleggen of verklaren | iets èksplikérne mé fél veivn èn zësn |
| intensief en langdurig rennen, (drinken, dansen, etc.) | èn en lupt tegei, (drinkt tegei, dañst tegei....) ni, g en èt gei ni |
J | |
| ja hoor ! | ba'jok of aba'jok aba'jocht aba'joj, aba'jos, aba'jot aba'jom, aba'jocht, abo'joñs |
| jammeren | lamèn'térne, lamèn'térdege, gelamèn'tért |
| janken (van hond) | 'jankne, janktege, ge'jankt ka'ietne, ka'iettege, geka'iet |
| januari | jaane'waeri of emfatisch: 'jaanewaeri |
| Japan | 'Jaapan onz. |
| japanner | zjapa'nés mann. mv. zjapanézne |
| japans adj. | zjapanés, zjapanése |
| jas | frak |
| jasje | kazake |
| Jeetje ! | Nonde'dóri ! |
| jeuken | johkn |
| jongen | nuñ jongne, nun kadee, um maaneke mv. jongies, kadéñ, maanekies |
| jongen, jonge man | gaast mann. `'n Knappe jongen.` `Ne snële gaast.` |
| juli | 'juli |
| Jullie | Gulder / Jullie hebben: gòre èt; emfatisch: g èt gòre |
| jullie (possessivum) | òre older òder (Zèt òre schoenn in t rëk) |
| juni | 'juni (verouderd: 'zjuni ) |
K | |
| kaars | kihsse Spelling B: un keese |
| kaas | koas |
| kachelpook | 'kótereere m mv 'kóterirs |
| kalf | meutie |
| kalvarie | gekruiste Got m |
| kamille | 'ontsfinkò |
| kanjer | 'blaafte v |
| kans | keure |
| kans, gelegenheid | keure v mv keurn / |
| kantanjes | kestondn Poffen: `Gaeme vannaevent kestondn roostren?` |
| kapot | ka'pót |
| kar | 'kaare v. mv. 'kaarne |
| karnemelk | 'keeremelk (Uitspraak: zie opm. onderaan) |
| karnemelk | kieremulk |
| karnemelkse pap | 'keerepaap |
| karton | kar'tong m mv kar'tongs |
| kartonnen | kar'tonki `Un kartonki dooze` OF `un kartoñdooze` Ook: kar'toñi dooze |
| kas (broeikas) | sëre vr uñ sëre mv sërne |
| kast (meubel) | 'kaase vr mv 'kaasne |
| kazerne | ka'zeerne vr mv ka'zeerns / |
| Kerk van Bevere | Sint-Pietersbanñ |
| Kerk van Volkegem | de Kerke te Vòkegèm |
| Kermis | Feure / |
| kermis | Keeremëse tOunorde |
| kers | un keeze |
| kersenboom | nun keezre, nun keezeleere |
| Kerst `Gelukkige Kerst` | Zaelege Këstaag |
| kerstboom | 'këstboom m mv 'këstboomm |
| kerststronk | buusj m mv buusjn OF buus m mv buuzn |
| Kerzelare | 'Keezere onz. |
| ketel | mermiete |
| ketting (sieraad) | 'kétinge vr. dim. 'kétingske |
| ketting (zwaar) | kétn onz. mv. kéties |
| keuken | schoteluis |
| kier | grijte |
| kieskauwen | tefeln |
| kieskeurig zeer kieskeurige vrouw | 'vieze 'torte v. mv. 'vieze 'tortne |
| kiezelsteen | gravé |
| kijk eens aan! | keik nou ze! / |
| Kijk nou! | Amor'së! |
| kikker | pui |
| kilometerteller | kilomé'triek |
| kind | kint onz. mv. 'kinders; dim. 'kientsje mv 'kientsjies |
| kind dat niet stilzit | uñ wipgat of uñ weepògat onz. mv -gaatn |
| kinderpark | renne |
| kinderwagen | 'kinderfetuure vr mv 'kinderfetuurne |
| kindje | 'kientsje onz. mv. kientsjies |
| kip | kiekie |
| kippengaas | truilde, kiekiesdraet |
| kippenhok | kiekieskot |
| kist, koffer | 'koefre m mv 'koefers |
| kist, lijkkist | 'keeste v mv 'keestn |
| kittelen | 'kietòñ |
| klaproos | 'kóleblomme |
| klavers | 'klaevers |
| kleding (coll.) | kleerne klee'deie |
| klein persoon | poepke an d' erde |
| klimmen | klësne, klëstege, geklëst (ook wel: geklossn) (i ës in num boom geklëst) |
| klomp | kloefe vr , kloppre m |
| klonteren (bv. van melk...) | 'kaabalñ, scheeftn |
| klooien | brieln / |
| kloven (in de huid) | 'klóvne |
| knaap | pa'gaader mann. mv pa'gaaders ook uñ gaastsje o mv gaastsjies |
| knap adj. (van persoon) Een knappe meid / | snël 'snèldre, snèlst OF sne , 'snedre, snest Uñ snèl meiske / |
| knap bijw. knap lastig | vree bv. vree moejleik |
| knie | knien m. mv. knienñ |
| knikker | marbel / |
| knikker (groot formaat) | num bolleké |
| knikker (klein formaat) | uñ zótse |
| knipperlicht | 'pinklucht o mv 'pinluchtn |
| knoeien | moosn, 'moostege, ge'moost |
| knoop (aan kleding) | knopp m. mv. knoppm |
| knoop (in touw) | knoop m. mv. knoopm |
| knotwilg | 'treunke vr. mv. treunkn |
| knotwilg | trunke |
| knuffelen | keutelen |
| knuffelen, zoenen | ambrasseren |
| knutselen | brikó'lerne zwak |
| koelkast | 'frigó m. mv. 'frigóts |
| Koffie | Kaafie |
| koffie | kafie |
| koffiedrinkster of -drinker (majoratief) | 'kaafilutte m/ |
| koffiemolen | 'kaafimeulñ mann. |
| koffiezetapparaat | nun kaafizèt, mv kaafizèts |
| komen | 'komm, kwóm, ge'komm (soms: ge'wést). `Ze kwóm ni, èn ti ei en ës uk ni gewést.` |
| Koninklijk Atheneum, Middenschool | eecoolmoojèn, ékòmwa'jèñ mann. |
| kookpot | schuite |
| kookpot met hengsel | um bar'miete |
| kool (plant, groente) | 'koole vr. mv. koolñ |
| kool (steenkool) | 'kóle vr. mv. kólñ |
| kool (steenkool) | 'oelde (omstr. 1900, mondelinge overlevering). `K moe noch oelde op de stoeve doen` |
| koorts | kœrsn mv `Da kind en ë ei gin kœrsn.` |
| kop koffie | 'kommeke 'kaafi of un taase kaafi |
| koperen, van koper | kooprie |
| kopje koffie | tasse kafie |
| koplamp | 'faare vr. mv. 'faarne |
| kort lontje | kó'leeregort m mv kó'leeregors |
| koude bak (voor groente e.d.) | 'koesnbaak mann. 'koesnbaakñ |
| kraag | kol |
| kraan | gruu |
| kraan ( tap) | kraene vr. |
| krediet (kopen op - ) | koopm op de plaak |
| Krijg nou de klere! | Gotfurmieljardenonde'dzjoo-e |
| Krijg nou de klere! | Gotfurmieljardinondegepoepstidzjoo-e! |
| kroonkurkje | blekske |
| kruimeltjes | 'kruimelingskies |
| kruisbes | 'stékòbéze vr. mv 'stékòbézn of 'stékòbéziets |
| kruiskruid (Senecio sp.) Vooral Klein kruiskruid (S. vulgaris) | 'tsuintsje (geen meerv.) |
| kruiwagen | kurtewoa'n, 'kœrtewaeñ m mv 'kœrtewae-ies Bakwagen: bre'wèt m mv bre'wëtne |
| kruiwagen, platte | kale'vei m mv kale'veits |
| kuiken | 'kiekske onz. mv. kiekskies |
| kussen | kussie |
| kussen | toten |
| kussen (subst.) | 'kussi onz. mv. 'kussies |
| kwab | 'kwaabò of 'kwaabel mann. mv 'kwaabòs, 'kwaabels |
| kwajongen | toernspeelder, nun 'deuniet |
| Kwaremont | Kaeremont |
| kwark | 'plaatekaes mann. |
| kwart over twaalf | kor nor dun twaeleven |
| kwart voor één | kor fan dun eenen kor fanñ eenen kortsje van dun eenen |
| kwartelkoning (Crex crex) | 'schëre vr. mv. schërn |
| kwikstaart Grote gele - | groote géle kwikstèrt m |
| kwikstaart, gele - | 'pèrdewaachterke |
| kwikstaart, witte | 'koewaachterke onz. mv. 'koewaachterkies Ook: 'wipstèrtsje o mv wipstèrtsjies |
L | |
| laag | 'lee-e, 'lee-ere, leechst OF leege, leegre, leechst |
| laat adj. | 'laete, 'laetre, lotst |
| laatste (van personen meestal met possessivum) | lotstn m / |
| ladder | 'leere v mv 'leerne dim. lirke mv lirkies |
| ladder | liëre |
| lade | lae vr mv lots OF laeñ schof onz. mv schóvne schuiló (Melden) mv schuiflóts |
| lade | schof |
| laken | 'laeki onz. mv. 'laekies |
| laken | laeki onz mv. laekiets |
| laken | loakie |
| lampenkap | lampadeire / |
| lantaarn | lan'teerne mann. mv. lan'teerns / |
| lariks | 'lorke vr. mv. lorkn |
| lastig man | 'laastegort m |
| laten | laetn, liet of 'lottege, ge'laetn |
| laurier | lou'lier mann. |
| lavas | frañse 'sedri |
| lawaai | lawijt |
| leeg | lég, wépò Die kamer is leeg. Di kómre ës wépò. |
| lei (dakbedekking) | 'lei-e vr. of 'schuilde vr. mv. schuildn |
| lei (om op te schrijven met griffel) | 'lei-e vr. |
| lekken (van vaste fijnkorrelige materie: zand, meel e.d.) | zeeln, zildege, gezilt `Tës uñ gótseke in diene zaak. Ge zeit an tseeln!` |
| lekker | goet, 'smaekeleik `Vree choe-e aapòs` |
| lekker niet | 'zuustekies ni, 'schoonekies ni |
| lekkie (Kerzelare-bonbon) | 'lëki m. mv. 'lëkies |
| lelijk gezicht zetten, een - - | fruute trëkn `Ze trok zezei uñ vree leeleke fruute ae se da sei.` |
| lelijkaard | uelekord |
| lengte | 'lingde v mv lingdne |
| leraar | schoolmiestr |
| lerares | schoolmiestèsse |
| liberalen (partij) | de blaue |
| licht , klaar | klaer, klordre, klorst |
| licht adj. (niet zwaar) | lochte, lochtre, tlochst |
| lieveheersbeestje | kapulleke / |
| lijken op iets | trëkn op iets tròk op iets op iets getròkn |
| lijken op: Het lijkt nergens op het is niet mooi | tTrèkt op geenn ouñ slèts. |
| lijkwagen | korbi'jaar mann. |
| lijnrechter | lientjiesman |
| lijster, Grote lijster | 'dobbò 'leistre mann. |
| linnen | 'leiñwaet Bv uñ leiñwaeti 'kussnóvertrèksò |
| littekenweefsel | welt vlees |
| llcht subst. | lucht onz. mv. luchtn |
| loden | looti |
| lolly | stampre m mv stampers |
| lommer | 'lommre m |
| longkruid (Gevlekt - ) | maanekies èñ meiskies |
| lood (stofnaam) | loot |
| lucifers | stekskies, ane'mètsies (enkelv. un ane'mètse, un ane'mëte) |
| lui | léch, légre, léchst `In de Luie Vos` `In de Légn Voss``Nèñze ! |
| luilak | 'luiort m ne 'luiort mv 'luiors ne léchangre |
| luisteren | urtn, urtege, gurt |
M | |
| Maarkebeek | 'Morkebéke |
| maart | morte |
| magneet | trekijzer / |
| maken | maekñ, 'moktege, ge'mokt |
| man die zich beter voelt dan de rest | pretheere / |
| mand (aardappel-) | mande v mv manñ |
| mand (met beugelhandvat) | 'pondre m mv 'ponders |
| mannetjesgans | nun èrpò |
| markt | moart |
| Materaar (inwoner van Mater) | Maetersen m mv Maeterse `Jaani en ës geenñ ëchtn Maetersen.` |
| Materse (inwoonster van Mater) | Maeterse v mv Maeterse `Sës en ëchte Maeterse.` |
| mei | 'mei-e |
| meid | morte, um meisi |
| meid (helpster in het huishouden) | 'meisi onz. mv. 'meisies / |
| meid (helpster in het huishouden) | 'morte vr. mv. mortn |
| meikever | ronkere |
| melganzevoet | 'douwkoole |
| melk (afgeroomd) | 'fluitemek vr. |
| mengen | 'mingòñ, 'mingòdege, ge'mingòt |
| mengsel | 'mingelinge vr. |
| mens | meiñs m mv meiñsn (uitspr. maiñs verdwenen ) |
| merel | merlo |
| merrie | 'mëri vr um mëri mv 'mëriets |
| mesthoop | mëssink mann. |
| middag (twaalf uur 's middags) | 'noene m `Rond de middag` `Mé tun noene` |
| middag (vanaf twaalven) | aachter'noene m mv aachter'noeniesn |
| midden (subst.) | 'meedn m Bv. `De kaafikaane stond in de meedn.` |
| middenste (subst.) | 'meedlieste v meedliestn m |
| mijnwerker | koolmijndere |
| milt van varken | sma'laast mann. |
| misbaar maken | 'teekies maekñ |
| mispel | 'mëspò |
| mispelboom | num mëspeleere |
| misschien | me'schien OF me'schieñst |
| mistlamp | smuikfare |
| modder | more / |
| modder | trut |
| moed | kruizje |
| moeial | gendarm / |
| moeite | 'ruize, 'moejte bv. Ge moet geen ruize doen. |
| moeite om iets in orde te brengen, organiseren | 'aachternorgeloop o |
| moelijkheden | mizéri, ambraas, kloddn |
| moestuin | nun lochting |
| molen | meulñ of 'meulne mv. meulñs of 'meulies |
| morgen (periode) | 'veurnoene m mv 'veurnoenies |
| morgen bijw. | mórne / |
| morgen subst. | 'nuchtink m mv 'nuchtingñ |
| morsen | moosn, 'moostege, ge'moost |
| morsen | mues' n |
| morser | 'moosre m mv 'moosers. Sterker: 'mooskouse |
| mug | meuzie |
| muggenzifter | pezewevere |
| muis | muis v mv 'muizne |
| muskuseend | barbe'rine vr. mv. barbe'rienñ |
| muts | 'tsoepe / |
| muts (genre keppeltje) | 'potseke o mv 'potsekies |
| muurbloem | nuñ stoffelier, stoffeliers |
N | |
| naarstig | 'neestuch, 'neestege |
| naarstigheid | 'neestegiet vr. |
| naast | neefies, nëfiest |
| nacht | naacht m mv naachtn |
| nachtemmer | zeekoakere |
| nachtkleed | sloaprobbe |
| nachtpot | num piespot |
| nachtschade (zwarte -) Solanum nigrum | pe'taatekruit o |
| nachtvlinder | 'motte v mv mottn |
| Namen (België) | Naemm / |
| Namiddag | Aachternoene |
| natuurlijk ! (uitroep) | van'eigiest of avan'eigiest ook: tsa we zein ! |
| nauwelijks | mé'ruize |
| navel | naffel / |
| Nazareth (Nabije Oosten) | 'Nazarèt |
| Nazareth (Oost-Vl.) | 'Naezerëte |
| Nederland | 'Ollant |
| Nee, ik niet (enz.) | 'neenok neecht 'néi niñs nint neem neecht niñs |
| Nee, welnee ! | (a-)ba'neenok, aba'neecht aba'néi aba'niñs aba'nint aba'neem aba'neecht aba'niñs |
| negentig | tnéñtuch |
| neger (gepaard met angst, verrassing of andere emotie) | zwartn m mv zwarte |
| nekvel | schabbrnak |
| nergens | nieverans; nieverst; emfatisch: nieverst nie |
| niemand, helemaal niemand | 'nimantni |
| niet goed zien | steekeblind |
| nietje | agraafke onz. mv agraafkies |
| nietmachine, nietpistool | agra'feuze vr mv agra'feuzne |
| niets `Daar is niets.` | niet `Të dor niet.` |
| niets, helemaal niets | niemm'daal `Kwé kik vaan niemmdaal.` |
| Nieuwjaarsdag | 'nuudaach m mv 'nuudaeñ |
| nieuwjaarwafeltje (droog rond dun en fijngewafeld koekje) | ke'dzjorke OF ke'dzjooreke onz. mv. ke'dzjorkies / |
| nieuws | 1. bericht: 'teiinge 2. journaal: t nuus |
| nieuwsgierig | kuuri'jeus, kuuri'jeuze |
| nieuwsgierigaard | kurjeuzeneuze / |
| nieuwsgierigheid | kuuri'jeuschiet v |
| nochtans | pertank / |
| noemen | noemm, noemdege, genoemt `Da noeme kik nou ëchte malsjañse` |
| noemen | zëñ téñ, zëdege téñ, gezeit téñ `Dor zë de nun tandèm téñ` |
| Noord-Afrikaan | neurdafri'konder mann. mv. neurdafri'konders |
| Noord-Afrikaanse | neurdafri'kaeñse vr. mv neurdafrikaeñse |
| notitieboekje | kar'nétsje o mv kar'nétsjies |
| november | nó'vèmbre |
| Nukerke | 'Nuikèrke |
O | |
| ober | garsong |
| Ocharme! | Amor'jonk toch! |
| Oh jee! | 'Mieljaar ! |
| oktober | ok'tóbre |
| omheining | um builde |
| onaangename opdracht | um be'schétn kó'meesi |
| onderuit, verdwenen | schampa'vi (onveranderlijk) Bv `ei ës schampavi.` |
| onderwijzer | miister / |
| ongerust zijn | ni op zein/ |
| ongeveer | appepree, om'trènt |
| ongeveer | olvelinge |
| onlangs | lòtst bw. `T stat moest ier lòtst doeñ wèrken.` (interbellum) |
| Ons | Oes / |
| Ontkenning van vraag met bevestiging: Jij / | ken'doe / = Welnee, we komen níét. |
| ontkoppeling (auto) | ambra'jaazje vr. |
| ontlasting hebben | schijtn, kaakne |
| onverrichter zake ergens geweest zijn | twaas nuñ 'veuliesgang |
| onverzorgde man | luizegort |
| onzin | 'taetre m. |
| oogst | oogst mann. (stadsmål) ougst en oekst mann. (landsmål) |
| Ooike | Euke |
| oorveeg | 'koksméte vr. Ook 'santewante vr. (Welden...) |
| oorveeg | laap |
| oorvijg | un koksméte |
| oorworm | 'oorebeeste vr. mv. 'oorebeestn |
| oorworm | uerebiëste |
| opdracht, onaangenaam en zonder goed resultaat | be'schétn kó'meesi vr. twaas um beschétn kómeesi |
| opscheppen | stoefn |
| Oudenaarde | Audnorde |
| Oudenaarde | Ounorde |
| ovenpaal | 'eetepaele vr. mv. 'eetepaelñ |
| Ovenpan | Casserole / |
| overgordijnen | draprieën / |
| overjas (kort) | paltoo |
| overjas (lang) | pardessu |
| overjas man | parde'suu |
| overjas vrouw | poltoo / |
| overlijdensbericht | 'doobrief m mv 'doobrievne |
| Overloop | Allée |
| overlopen naar andere partij | zein kazaake keerne |
| Overspel | Schief poepen |
P | |
| paal | stoake |
| paal (in metaal of beton) | pi'tó mann dim. um pi'tótsje |
| paard | perd / |
| paardenbloem | piesblóme |
| paardenbloem | pisseblomme |
| paardenbloemen | pieseblommen |
| Paardenmarktstraat | tSondaachstrótse |
| paardenmolen | perdsiesmeuln |
| paardenvlieg | doaze |
| paardjesmolen | 'pèrtsiesmeulñ mann. |
| Paarse schubwortel | oñzelie'vroukies |
| paasei | poasei |
| pachtuittredingsvergoeding | prei'zeie vr. , 'norvëte vr. `Norvëte betaeln.` |
| paddenstoel | teuveressebrood, 'paadestoel |
| Pamele | 'Paemò 'Pómò `Te Pómò ës ter ne nivñ staminé.` |
| pancreas van varken, rund | sma'laast |
| pantoffels | sletskies, 'slètsn, 'sloefn |
| papegaai | poppegoai; 'paepegui m. of 'paepegój m. mv.'paepeguis, 'paepegójs |
| paperclip | ataasje vr mv ataasjne dim. ataasjke mv ataasjkies |
| parelhoen | 'pondaar mann. mv. 'pondars |
| paren (van vogels) | 'fokkòñ, 'fokkòdege, ge'fokkòt |
| pastoor | paster |
| patrijs | pa'treise vr. mv. pa'treisn |
| pech | malsjañse, geeñ sjañse, 'téñslaach |
| pelargonium (geranium) | zé'raaniuum Ook wel: ze'raariuum (gehoord in Berchem omstr. 1995 en gelezen Etikhove 2021) |
| peperkoek | 'lëkerkoeke mann. mv.' lëkerkoekñ |
| peperkoek | lekkerkoeke |
| per se (kost wat kost) | 'malgrei |
| perceelgrens | uñ geschee |
| perfectionist | peetse precies, um pietse pur'sies |
| perzikboom | num péseleere |
| perziken | peesjn |
| pesten | treetn, trittege, getrit |
| pester | nun treetre |
| pet | klàkke ung klaake |
| peterselie | pur'sein / |
| pienter zijn, praktisch ingesteld zijn | van wézn zein |
| pijn | zeer o `Het doet pijn.` `Tdoe zeer.` |
| piloot | num pilót, nuñ vligenier |
| pinksterbloem | ung 'koekoeksblomme |
| pissebed | vèrkiesbiëste |
| plagen (herhaaldelijk) | 'teiñzòñ, 'teiñzòdege, ge'teiñzòt |
| plamuurmes | steekmès Spelling B: stékmës |
| plassen | zeekn, zeiñ waeter maekn, et nun kir laetn loopm |
| plasser (die veel plast m / | 'pieskouse |
| plastic (adjectief) | pla'stieki `Um plastieki taefòkleet.` |
| plastic (stofnaam) | pla'stiek |
| pleistertje | uñ lakske, mv lakskies |
| plezant | giestig Spelling B: geestuch |
| plezierig | leutuch, leutege |
| plicht (haar of zijn plicht doen) / | de'voorn (geen mirvout) |
| plots | 'òménekeer |
| pony | 'ponni mann. mv. 'ponniets |
| pop (speelgoed) | 'poppe (stadsm.) 'puppe (landsm.) |
| populierenhout | wójboom, wójboomi out |
| portefuille | portefuulde / |
| postbode | fakteur / |
| postzegel | zeëel / |
| postzegel - verzamelen | tember - tèmbers spaerne |
| potlood | kréjon |
| prakken | 'smeiern 'smeierdege ge'smeiert Aardappels prakken pe'totters smeiern |
| preskop | urflakke / |
| prikkeldraad | piekdroad / |
| provençaals | próvèñ'sòs bv. próvèñsòse kruiñ |
| Provence | Pro'vañse |
| pruik | 'pruuke vr. mv. pruukñ |
| prutser | bricoleur / |
R | |
| raam | veiñstre vr mv. 'veiñsters |
| raamkozijn | kasseinen |
| raap | raepe v mv raepm (stad) roupe v mv roupm |
| Raar | Oardig |
| Raar persoon | Oardigoard / |
| raden | graen, grottege, ë chrot |
| rammelaar (mannelijk konijn) | 'reire mann. mv. reiers |
| rammelen | 'raamòñ, reutòñ (beide zwak vervoegd) |
| rapen | raepm, roptege, geropt of (Ename/ |
| rat | raate v mv raatne |
| rechter | zuuzje |
| rechtsomkeert maken | zeiñ gat keern |
| redeneren | 'rézenérne zwak ww |
| regelen (in orde brengen, tot stand brengen) | arañ'zjérne, arañ'zjérdege, garañ'zjért |
| regenjas | aanórak m, 'réñfraak m. |
| regenmantel | nun èmpèrmé'aable |
| regenworm | tiëke / |
| reiger | 'reire, 'reigre |
| remmen | frënñ, 'frèndege, ge'frènt |
| remmen | frenn'n |
| reuma | reuma'tiek m enkelv |
| reuzedorst hebben | schél van dun dusst zein |
| rib | rëbe vr. mv.rëbm |
| ribbetje | 'rëbeke onz. 'mv. rëbekies |
| richtingaanwijzer (auto) | 'pinkre m mv pinkers |
| Riedekensbeek | 'Riedekiesbéke |
| rieken (stinken) | stinkñ, stonk, ge'stonkñ |
| rietgors | uñ riemusse |
| rietje | streutse / |
| rijshout | 'reizòs Bv. `Ge moet gei ou eerewétsies aañ reizòs zëtne.` |
| rijzen (van deeg) | reizn, rés, ge'rézn OF 'opgaen, ging opp, 'opgegaen |
| ringworm, ringschurft | t ka'trienewiel |
| Riooldeksel | 't Olegat |
| rits | tirette / |
| ritssluiting | tierètte |
| roddelen | kletsen |
| roddeltante | komeerwijf, kó'mére vr. |
| rodekool | ruekuele / |
| Rolluik | Persenne / |
| rolschaats | 'ròschotse v mv 'ròschotsn |
| rolschaatsen | 'ròschotsne, 'ròschotstege, ge'ròschotst |
| Ronse | Roñse |
| Ronsenaar | 'roñseneere m. mv. 'roñsenirs |
| roodborst (vogel) | 'roobostsje onz. m 'roobostsjies; pétse'póvre onz. mv. pétse'póvers |
| room (vel op gekookte melk) | zaene |
| Rot | Snottevort |
| rot | vort |
| rouwbrief | 'doobrief m mv 'doobrievne |
| rubber | kaoe'tsjoe m. mv. kaoe'tsjoets ; kaj'tsjoe |
| rubberen | kaoe'tsjoe-i |
| rubberplant (Ficus elastica) | kaoe'tsjoeplante vr. |
| rugzak bagage | be'zódze (verouderd ) |
| ruiken | 'riekñ, rók of 'riektege, ge'rókñ `Ze rókt an di rooze èñ ze zei: waaw!` ` |
| ruiker | boekee |
| ruilen | 'mangòñ 'mangòdege ge'mangòt |
| ruiten (kaartspel) | 'koekies |
| Rus | ruus mann. mv 'ruusne |
| Rusland | 'Ruuslant |
S | |
| sabbelen | 'luttn, 'lœttege, ge'lœt |
| salie | suilde |
| samen | tegoare |
| samen | tuppe / |
| samenbrengen | t' oope ramasséren |
| sansevieria | sañse'véria mann. mv. sañse'vériats |
| savooikool | se'veue vr. |
| schaats | 'schotse v mv 'schotsne OF schaever'deine v |
| schaatsen | schaever'deinñ, schaever'deindege, geschaever'deint |
| schaatsen | schaevur'deinn |
| schaatsen | schoaverdijnen |
| schaduw | 'schuive, 'schouwe, Zelden: 'schaeduwe |
| Schalafie | Scha'lafi |
| scharenslijper | schoaresliep |
| schat, lieveling | schétebéze vr |
| scheef (van plank, kromgetrokken) | slomm, 'schéluw |
| scheermesje | zi'lètse onz. |
| schelm | loetie |
| schetteren | scheetren, scheeterdege, gescheetert |
| scheut (ondergronds, van aardappel e.d.) | 'keeste v mv 'keestn |
| scheutje | 'trœtse onz. un trœtse mek in de kaafi doen |
| schieten (ondergrondse scheuten vormen) | keestn, 'keestege, ge'keest |
| schijnen ( van licht, de zon) | schinkn, schonk, ë geschonkn |
| schijnen (schijn geven van iets) | scheinn, schén, t ë geschénn |
| schitteren | blëkn , blèktege, geblèkt |
| schocolade | 'sókla |
| schoenen overmaatse schoenen | 'lochtingtèrters |
| schommel | ritseko |
| Schommel | wiepe |
| school | schóle vr. mv. schólñ |
| schop | schuppe |
| schoppen | 'peikies |
| schoppenboer | peike'zot |
| Schorisse | Schoose |
| schorremorrie | krapuul |
| schorseneren | schusniln |
| schoteltje | 'soetaaske o. 'soetaaskies |
| schouw | kaeve vr mv kaevne |
| schreeuwen | wuipeln Spelling B: wuipòñ |
| schrift | uñ schreeft, uñ schólschreeft, nun ka'jé |
| schriftje | un kar'nétsje |
| schroef | vijze |
| schroefboormachine | vi'zeuze vr mv vi'zeuzne dim uñ vi'zeuzeke |
| schroevendraaier | toerlevies / |
| schudden | 'schuttn, schœttege, geschœt |
| schudden als 'n dikke pap | lœtsn (zwak ww.) 'kwaabòñ (zwak ww.) |
| schuimspaan | 'veesspae m. 'veesspaeñ |
| schuin | schiif |
| schuurtjes (geheel van schuurtjes, hokken e.d.) | kóte'rei-e vr. Bijv. `Vaan op dun trein ziet-te vél kotereiñ` |
| selderij | 'sedri (landsmål ) of 'sèldri (stadsmål ) |
| Semmerzake | 'Sëmerzaeke |
| september | sèp'tèmbre (zelden: sèk'tèmbre ) |
| sijs | un ti'reintsje |
| sikkel | 'zeegle, 'zeegò mv resp. 'zeegels, 'zeegòs |
| Sint-Kornelis-Horebeke | Sint-Kornélies |
| Sint-Laurentiuskerk | de Kèrke t Eenóme |
| Sint-Maria-Horebeke | 'Maarja-'Oorebéke |
| Sint-Vincentiuskapel (Maarke) | Ka'pëleke Fi'sènt |
| sjaal | sjarp |
| sjalot | sarloote |
| slaan | slaen, slég, ge'sléñ `Dum baaker slég zein weif.` |
| slaapbol (Papaver somniferum) | 'eulebosse |
| slaapkleed | slauprobbe |
| slabbetje | ba'vëte vr. mv. ba'vëtne |
| slagboom | ba'reere vr. mv. ba'reerne |
| slager | bihnouer |
| slagroom | krèm'frès mann. ook krèm'frës |
| slak | 'slëke v mv 'slëkñ |
| slak | sjlekke |
| slijper (haakse slijper) | 'sleipscheive vr mv 'sleipscheivne |
| sloot | graacht m mv graachtn |
| slordig uitgevoerd, half werk | tës vaan óver dòve deure |
| sluitkool | ka'buize vr. mv. ka'buizne |
| smalend lachen | gritt' n |
| smeren (een boterham) | breen, brittege, gebrit 'n Gesmeerde boterham Nuñ gebritn bótram. |
| Smidse | Smesse |
| sneeuwbes (Symphircarpos albus) | 'klaakebézn v mv |
| snijwond | gabbe |
| snoefster | 'stoefkonte v. mv. 'stoefkontn |
| Snoeitang | Secateur |
| snoeven | stoefn, 'stoeftege, ge'stoeft |
| snoever | 'stoefre m mv 'stoefers OF 'blaeze m mv blaezn |
| soepbord | 'soeptaloore v. 'soeptaloorne |
| soepkom | 'spoelkomm m mv 'spoelkoñm |
| soeplepel | 'pòlépò mv. 'pòlépots |
| soms | 'sòmweiln sòms, sòm'teits, tnalffann'teit |
| Spaanse | 'spoñse bv. spoñse apò'sienn |
| Spaanse aak (Acer campestre) | 'innekiezout |
| spade | spoa |
| Spanje | 'Spónje |
| spatten | spetsen |
| spatten | spètsn, 'spètsege, ge'spètst |
| specht | uñ speechte / |
| spek | geringeld |
| spiegelei | perdûe / |
| spijbelen | de schole duikn In hoger onderwijs: brossne, brostege, ë gebrost (1e p.enk.) |
| spijker | noaele |
| spin | kobbe |
| spinnen (van kat) | ronkn, 'ronktege, ge'ronkt |
| spinnenweb | kobbenette |
| spinster | spin'nëse (archaïsch) |
| spitten | delven |
| spitten | ommedoen |
| spitten (met spade) | 'ommedoen (mé te spae) dé omme 'ommegedaen Bv. Aachter zein aksidènt déti zeine lochtink ni meer zalv omme. |
| spleet | uñ spléte, un kèrte |
| spleetje | 'greitse o mv 'greitsies |
| spoorweg | ijzerwièg / |
| spoorweg | ijzre wig |
| spraakzaam | geklappig |
| spugen | spikkelen |
| staak | staeke vr. of pèrse vr. |
| staart | stert |
| staart | stèrt m. mv. stèrtn |
| stakker | 'dompeleere m Voor een vrouw zegt men: uñ schaep. |
| stamboon | 'struikboone vr. dim. mv. 'struikbuuntsies |
| standaard | 'standort mann. mv. 'standors |
| standaardisering | standordi'zéringe |
| stapelen | 'staepòñ, 'staepòdege, ge'staepòt |
| station | stoasie |
| steegje | 'kètse vr mv 'kètsne dim: 'kètseke, mv 'kètsekies |
| stekker (elektr.) | 'prieze v mv priezn `Ou prieze zit ni een!` |
| stof (textiel) | stoffe vr mv stoffn goets onz. (geen meervoud) |
| stoffen ( van weefsel) adj | goedzi Ne goedzieñ óvertrëk. |
| stokbonen | 'pèrseboonn |
| stookolie | ma'zoet |
| stopcontact | prieze |
| stoutmoedig | ardië |
| strafschop | pi'nanti m mv pi'nanties |
| straks | binneenbeetse / |
| streng | string, stringre, stringst |
| strengheid | stringegiet |
| stro | stroot o |
| stro | struu |
| strobaal | ba'lóte stroot vr mv ba'lótn |
| strontje (ooglidontsteking) | 'piepoo-e onz. mv 'piepooñ |
| strooien (van stro) | 'stroo-i of s'trooti `uñ strooi oetsje` |
| strootje | 'streutse / |
| stuur | gidon |
| suïcide | 'zefmurt m mv 'zefmurdn |
| suikerbiet | 'suikerbeete v mv 'suikerbeetn |
T | |
| Tacambaroplein | tTa'kambaró o |
| tachtig | taañtuch |
| tafelkleed | 'taefòkleet o mv 'taefòklitsòs |
| tak (van boom) | taak mann. 'branke vr. |
| talud, hoge berm | 'ust mann. (Berchem omstr. 1995) |
| tandarts | tantiest |
| tankstation | 'naaftepompe |
| tarwe | torve |
| tarwe (wintertarwe) | schokke'loen |
| tas | kaba |
| taxus | Spoñs out onz. |
| te weinig | te letter |
| teek | 'téke v mv tékñ |
| teen (lichaamsdeel) | teen m mv teenn dim. tientsje mv tientsjies |
| tegenstribbelen | ruuspe'térne, ruuspe'térdege, geruuspe`tért |
| teken (signaal) | 'teeki onz. mv. 'teekies `Dum polisiagènt dé teeki dak moeste stoppm.` |
| telefoon | télé'foñ m |
| telefoontoestel | téléfoñ, apa'rèl |
| tevreden | kon'tènt |
| tevredenheid | kon'tèntegiet vr. |
| theedoek | 'schótlantoek mann. |
| tijger | 'tiegre m. 'tiegers |
| tijm | témuus m |
| tikken | tokkn tòktege getòkt |
| tikkertje aan de muur | kótsekun an de muur |
| tin (stofnaam) | tén o |
| tinnen bv. een tinnen soldaatje | téni bv. un téni sòdótse mv: téni sòdótsies téni taloorne |
| toch is 't niet (tussenwerpsel) | ne'wórre |
| toch wel | toetoet |
| Toch wel, ja. | jò k'doe jò ge'doet i'doe se'doe toet ! me'doen ge'doet se'doen ! |
| toen (bijwoord) | toñs |
| toevoegen | beidoen `Doe ter uñ snuifke zout bei.` |
| toilet | schijthuis / |
| toilet | twa'lèt onz. of twé'sé (hedendaagse taal) |
| top | tsopp mann. mv. tsoppm Dun tsop vaan num boom |
| touw | (stofn.) keurde un keurde |
| toveraar | nun 'toovereere |
| toverheks | teuverèkse |
| trage werker | kuieleere |
| traktor | trakteur |
| tralie | truilde |
| tralies | troolden |
| trappelen | 'trampòñ, 'trampòdege, ge'trampòt |
| trein | tren |
| trek hebben | 'goestinge ën |
| trottoir | tro'twaar m mv de trot'wars |
| trui | booi / |
| tuin | logting |
| tuin | off mann. mv. óvn of 'óvingñ / |
| tuinman | óve'nier mann. mv. óveniers |
| Tuinwijk | Kó'réa |
| tulp | tuliepe |
| tunnel | tuu'nèl (stadsm.) mann. tuu'ne (landsm.) |
| turk | tuurk |
| twaalf vijf over twaalf | veive nor den twaeleven |
| twaalf uur | twaeleve |
| twaalf: tien voor half één | twuntuch nor den twaeleven |
| twaalf: vijf voor half één | veiventwuntuch nor den twaeleven |
| twee | 'twi-e |
| tweedehands | a'kaezi `I reit mé nun akaezi véló.` |
| tweepersoonsbed | 'dobbò bëde onz. Ook: un 'dobbò 'bëdi |
U | |
| ui | andzjuin, dzjuin |
| uitleggen | èksplikérne, èksplikérdege, gèksplikért |
| uitslag | weffels |
| updaten | updétn, updéttege, gupdét of upgedét |
| urineren | zein waeter maekn |
| urinoir | pi'siene vr um pisiene mv pisienne |
| urinoir | um pisiene |
| uurwerk | orloodze |
V | |
| vaak `meer kans dat....` | on'irleik bijwoord `Tës nog onirleik daa bóvn eeñ Volkegèm de zonne schinkt èn dat t benén gesmuikt ës.` (vermoedelijk uit `ongeveerlijk` gehoord omstr. 1975) |
| vaat | schótòs (mv) `De vaat doen.` `De schótòs waasne.` |
| vaatdoek | schotelvodde |
| vaatwasser | aafwaasme'siene v mv aafwaasme'sienñ |
| vak, beroep | nuñ stiel |
| Van de gelegenheid gebruik maken, meedoen | ook op de kaare springne |
| varen | 'vaerie mann. mv. 'vaeries / |
| Varken | Verkie |
| vat | vaat o mv vaetn Bv `Twi biervaetn.` |
| veearts | fietrenèr |
| veer (mechanica) | re'sohr mann. |
| veer (van vogel) | pluime vr. mv. pluimm |
| veertig | 'tfirtuch |
| veinzen dat je 't niet weet | van krommen'aeze ge'baerne |
| veinzen, doen alsof, toneel spelen | muiln trëkn `I ës gil den teit muiln an t trëkn.` |
| veldsla | 'kooresalae vr / |
| velg | zante |
| vélocipède (19e eeuw) Bron: mijn tante °1904 | vé'laesepèrt o. mv. vé'laeseperdne |
| venkel | finkò |
| vensterluik | blafeture |
| Vensterluik | Blaffeture |
| ventiel | soe'paape vr. mv. soe'paapm |
| verdieping | 'stuize v mv stuizn `Num bielding mé tieñ stuizn.` |
| verdrinken | ver'smoorn |
| verdrinken | versmurn / |
| veren ww. | re'sohrne, re'sordege, gere'sort Di ma'traase uñ re'sor ni choet |
| vergiet | stra'meine vr. mv. stra'meinn |
| vergissen | tromperen |
| veringen | amortisseurs |
| verkeerd. Het is helemaal verkeerd. | verkirt. Tës 'konteverkirt. |
| verkiezing | kiezinge |
| verkoudheid | vallinge / |
| verpakking | amba'luize vr mv ambaluizne Ook: amba'lódze vr mv ambalódzne |
| verpleegster | infiermière / |
| verschillend | vur'scheelech, vur'scheelege |
| versnelling | vitesse / |
| verstoppertje | kootskeduik |
| verstoppertje spelen | kótseke'duik doen |
| vervelend praten | teinzeln, zaeñ |
| vervelend, lastig | ambe'tant |
| verwarming | ver'worminge centrale - so'faazje |
| verwelken | ver'slϖsn, verslϖstege, verslϖst |
| verzamelen | tupeschart'n |
| veter | 'reikeurde vr mv 'reikeurdne |
| vettig (bv. van hoofdhaar) | vèt Sterker: 'slëkevèt |
| veulen | 'veulie of uñ veuln mv. veulñs |
| vieze man (die z'n omgeving / | 'vuilort m mv 'vuilors; ne 'vuilbort m mv 'vuilbors |
| vijftig | tfeiftuch |
| vink | um boekvinke |
| Vlaanderen | de Vlonders |
| vlag | drapoo / |
| vlassen (adj) | vlaasi, uñ vlaasi keurde of vlaaskeurde |
| vlieger | droake |
| vliegtuig | vlieëre |
| vlier (Sambucus nigra) | 'vliender mann. mv. 'vlienders |
| vlierbes | 'vlienderbéze vr. mv. 'vlienderbéziets |
| vliersiroop | 'vliendersirópe vr. |
| vlijm (laatmes) | 'vlieme v mv 'vliemne |
| vlinder | vliembouter |
| vloeitje | blótse, si'grëteblótse onz. |
| Vloesberg | Fló'bèk |
| voederbiet | um bee'traeve |
| voeten: met iemand z'n - spelen | mé iemant zein klootn raamòñ |
| voetpad | trottoir, plankier |
| voetweg, 'n pad | wégelink mann. dim. uñ wégelingske |
| vogelkooi | veugelmuite |
| volgende week | noaste weke / |
| voordringer | 'veurnkruipre m nuñ veurnkruipre |
| Voormiddag | Veurnoene |
| voorn | bliek m mv bliekñ |
| vooruitkomen | afe'sérne of afen'tsérne zwak |
| vork | ferset / |
| vrederechter | 'vréderëchtre Verouderd: de zuuze'pé |
| vreemd adj. | 'vrènde, 'vrèndre, 'vrèmst |
| vroeg | tielijk |
| vrouw | vrouwe vr. mv vrouwñ 'vrouwmèñs onz. mv. 'vrouwmeiñsn |
| vrouw (kaartspel) | 'dame v mv daamñ Bv. koeke'dame |
| vrouw (meelijwekkende -) | sloore vr. mv. sloorn |
| vrouw die zich beter voelt dan de rest | pretmadame, 'kakmadam vr. |
| vuilnis | 'vuilegeit v |
| vuilnisbak | 'vuilbaak m mv 'vuilbaakñ |
| vulpen | portepluum |
| vulpotlood | um portemiene |
| vuur | vier |
W | |
| waarschijnlijk | ver'zékurst |
| Walburgatoren | dun Tórn t Ounorde |
| wang | 'kaeke vr. mv. kaekn |
| Waregem | 'Waeregèm |
| wasemkap | 'dampkaape v. mv. 'dampkaapm |
| waterketel | muëre, moor mann. |
| watermolen | 'waetermeulñ mann. |
| WC (zie ook onder 'toilet') | (verouderd) 't gemaak, 't vertrëk 'tuizeke |
| we gaan iets drinken | we goan ienen klieven |
| weggetje, -s | 'wégelingske, 'wégelingskies |
| wegglijden | wigsliern |
| weghollen | weegkètsne, kètsege weeg, ës weeggekètst |
| weide | miis |
| weideafsluiting | um builde |
| weigeren | réfe'zérne, réfe'zérn réfe'zérdege, ge'réfezért |
| weinig | letter |
| wekker | reveilde |
| wenen | blitn |
| werphengel | lañ'sé m mv lañ'séts |
| wesp | fluitenier |
| wesp | fluitnier |
| wezel (Mustela nivalis) | 'muisont mann. mv. 'muisondne |
| wiebelen | lœtsn, 'lœtstege, ge'lœtst |
| wiebelen iets doen wiebelen | aan iets 'lœtsn, 'lœtstege, ge'lœtst |
| wielerwedstrijd | koerse |
| wielewaal | 'wiewou mann. of goufeugò mann. |
| wielspaak | riong |
| Wij | Wuldere/ |
| wijting | weetink (meervoud weetingñ) |
| wil, van goede wil zijn | ni kon'traeri zein, vaañ goe-e wille zein |
| wil, van slechte wil zijn | kon'traeri zein, vaañ slëchte wille zein |
| wil, waar een wil is, is een weg | De wille doet t aal. |
| wilde eend | un iende vr., uñ wild iende |
| wilgenakker | weime'nier |
| wilgenteen | wisse, weime |
| winde (vis) | tinke |
| windmolen | wintmeulñ |
| wintertarwe | schokke'loen |
| witloof | chicon of 'witloof |
| wittekool | ka'buize vr. of witte ka'buize |
| woedend | kó'leerech, kó'leerege |
| wol (breiwol) | sajette / |
| wol (als grondstof) | wulle |
| wollen | 'wulli bv. 'wulli 'ondergoet |
| woonplaats als woning en wat er bijhoort | 'doeninge vr. |
| woordenboek | dieksio'nër mann. dieksio'nèrs |
| woordenboek verklarend - | èksplika'tief mann. mv. èksplika'tievne |
| worden, werd, is geworden | werdn, wiert, ës gewórdne (van mensen en dieren) of ës gekommne (van voorwerpen, planten...) |
| worst | sesidse, 'wosste (alg.) of se'siedze of se'sietse (= braadworst) |
Z | |
| zaag | zoaë / |
| zagepiet | pèrdezoaë / |
| zakdoek | neusdoek / |
| zaklantaarn | pieldelampe / |
| zaklantaarn | pieldelucht |
| zat, dronken | zat, zaater, zatst 'dronke, 'dronkere, 'dronkiest |
| zeelt | tinke vr. |
| zeer bijw. | vree `Zeer veel mensen` `Vree fél meiñsn` geeft verstemlozing (zie onder 'dat' - voegwoord) |
| zegel | zégò mann. Nuñ zégò opp un añvloppe plaakne |
| zeis | 'zeise 'zènse vr. |
| zelfmoord plegen | z'elfmurt pléñ OF zein eiñ van kant maekn |
| zestig | tsjëstuch |
| zeuren | lamijnen |
| zeuren | zaeñ, neutn |
| zeventig | 'tsjévntuch |
| zeveraar | zikker / |
| zich | ëm (m), eer OF ër (v), ëm (o) Bv. `Het kind wast zich` `Tkint waast ëm.` |
| ziek: Wat uit de haak zijn. (zich niet zo lekker voelen) | k foele mei ook morr un òve paane |
| zij | Zulder / |
| zilver | 'zelvre |
| zilveren | 'zevri uñ 'zevri kétinge |
| zitvlak | aachtrieste o |
| Zoethout | Kelesiehout / |
| zuigdot (bolvormig gevuld lapje) | 'lutte vr. mv. luttn |
| zuigen | tsoezn |
| zuring (tuin-) | suurkal |
| zuster (in ziekenhuis) | èñfier'mjëre vr mv èñfier'mjërne dim. èñfier'mjèrke mv èñfier'mjèrkies |
| zwakkeling | krèmper |
| Zwalm | Zwalm |
| zwaluw | zwommel / |
| zwarte (persoon) (neutraal) | négre m mv négurs |
| zwartepiet (kaartspel) | peike'zòtjaeñ |
| zweep | martinee / |
| zwembad | 'zwèmkom m mv 'zwèmkòms |
| zwembad | zwemkom |
| zwoel | doef |