| aan sjoeël zeen, ane gemindje zeen, ane post zeen | werkzaam zijn op school, bij de gemeente, postbode zijn |
| aangetrouwdj is aangesjaete | van je aangetrouwde familie moet je niet te veel verwachten |
| aanspraok höbbe | iemand hebben om mee te praten |
| achteróm is kèrmis | uitspraak om aan te geven dat je niet aan hoeft te bellen maar gerust achterom mag komen |
| aerpele zeen lekker, mer mótte ieërst door ‘n verke gevraete zeen | varkensvlees smaakt beter dan aardappelen |
| alle hóndjs gezeike | zich druk maken over kleinigheidjes |
| alles geit behalve puine begrave, en sneuk verzoepe | dat is onmogelijk werk |
| alles geit, mer ein slek kruuptj | een vete die (te) lang doorgaat |
| alles haet ein inj, mer ein worst haet d’r twieë | niets bestaat voor altijd; alles is eindig |
| alles kan, behalve eine naakse mins inne tes pisse | alles is mogelijk |
| altied óntlègk höbbe | steeds een uitvlucht hebben |
| ane gemeindje zeen; ane sjoeël zeen | werkzaam bij gemeente of school |
| as ‘t moeëde is, gaon de kuuj nao de kèrk | als het in de mode is, dan kan opeens alles |
| as ‘t waer neet good is op vaars hui, is ‘t toch good op moors kuuel | het weer is altijd voor iemand goed (of niet); regen is niet fijn als er -door vader- gehooid moet worden, maar wel fijn voor -moeders- moestuin |
| as ’t raengentj en de zon sjientj, den is ’t kèrmes inne hèl | je hebt gelijktijdig een goede en slechte situatie en dat levert meestal niet veel goeds op |
| as de as brèktj vèltj de ker | aan een ‘als redenering’ achteraf heb je niks |
| as de verkes te vraete höbbe zeen ze stil | iedereen is stil tijdens ‘t eten |
| as dit neet good is lègks se d’r de kop mer bie neer | als je dit niet lust dan heb je pech |
| as ein koe zeiktj, stiktj de anger de stert op | kuddegedrag: als iemand iets doet, volgt al snel de rest |
| as God bleeftj | als God het goed vindt dat we dat nog mee mogen maken |
| as lulle worst waas haajs dich ein hieël inj | je praat (te) veel |
| as se dae inne klump zeiks waertj ’t noeëts mieeër druueg | eenmaal verkeerd gedaan komt het nooit meer goed |
| as se hei haads gevraete, haads se baesems kinne sjiete | aan een ‘als-redenering’ achteraf heb je niks |
| as se mer erm laefs, kins se riek sterve | veel sparen |
| as se niks te doon höbs, doot ‘t den neet hie | sta hier niet te niksen |
| as se wied wils gape, mós se ouch eine groeëte móndj höbbe | als je veel geld wilt uitgeven, moet je ook rijk zijn |
| as se äöver d’n duvel kals den treuts se ‘m oppe stert | als je over iemand praat en die persoon komt er net aan |
| as slumke doeëd is, kriegs dich zien möts | reactie als iemand een domme vraag stelt |
| baejdaag instèlle | terugkomen met hangende pootjes |
| baeje baatj neet, hie mót de zeiktón kome | dat is slechte grond, alleen resultaat met bemesting |
| baeter ein aod paerd kepot as ein jónk bedorve | je moet zuinig zijn op de (onbedorven) jeugd |
| baeter ein loes inne pot, as gein vèt | beter een beetje dan helemaal niets |
| bedoot dich get | stel je niet aan |
| d’n aovendj kumtj d’r in | nog niet klaar zijn met werken als het donkerwordt |
| d’n hóngerdste kintj ‘t | dat is vakmanschap; dat kan lang niet iedereen |
| d’r aan oetsjeie | ophouden |
| d’r eine gaon pitse | iets gaan drinken met iemand |
| d’r eine geflaerdj kriege | een draai om de oren krijgen |
| d’r is mieër versliet ane vaan as de persessie waerd is | de voorbereiding is heel intensief maar de opbrengst is maar gering |
| d’r is nog niks versjaerdj | er is nog niets in het vooruitzicht |
| d’r vèltj get voeligheid oet de lócht | t (mot)regent een beetje |
| dae ‘t breid haet leutj ‘t breid hange | wie veel heeft, geeft veel uit |
| dae ‘t breid haet, leutj ‘t breid hange | wie veel heeft, geeft veel uit |
| dae ‘t mörge nog mer wist, dae lag zich ieër d’r veel | als je dat eerder wist, had je er rekening mee kunnen houden |
| dae ’t langst laeftj haet ’t hieël, de koe mèt de besebaandj | degene die overblijft, krijgt alles |
| dae blootj wie ein rindj | hij bloedt hevig |
| dae brèktj ouch geine sjöppesteel | hij werkt niet hard |
| dae deej det zónger erg, prónt wie pater Manheim flaot | iets onbewust doen; in de kerk mag je niet fluiten, maar toch schijnt pater Manheim dat wel eens in de kerk in Heitse gedaan te hebben, zonder dat hij daar erg in had. |
| dae den laeftj dae haet eine helle kop | dat ligt nog ver in de toekomst; dat maken we waarschijnlijk niet meer mee |
| dae dougtj in zien vel neet | hij is een zeer ondeugend iemand |
| dae dougtj neet in zien herpens | hij deugt niet |
| dae dougtj neet van gojigheid | zich bekommeren om anderen en zichzelf vergeten |
| dae dreitj zien vot äöveral binne | hij dringt zich op |
| dae druimtj van Sint Jansnacht det ‘t honing dauwdje | hij bedacht zich iets wat niet mogelijk is |
| dae duit fiene kal, dae duit zich fien väör | iemand doet zich beter voor dan hij is |
| dae duit nöt | hij doet vervelend, boos |
| dae flötj neet woeë d’r zitj (of, dae zitj neet woeë d’r flötj) | hij spreekt niet de waarheid |
| dae gaaptj zich oet de her | hij gaapt flink (her = scharnieren, als de deur ‘oet de her’ hangt, dan hangt hij dus uit de scharnieren) |
| dae geit d’r aan wie Blücher | hij gaat er flink tegenaan (Blücher = Pruisische generaal, mede verantwoordelijk voor Napoleons nederlaag bij Waterloo) |
| dae geit door kappes en tabak | hij gaat door roeien en ruiten; hij gaat dwars door alles heen |
| dae geit vanne graot | hij heeft flinke honger |
| dae geit wie ‘ne ries | hij gaat er flink tegenaan |
| dae geuftj de baom oet de bòks | hij geeft alles weg |
| dae geuftj óm de duvel nog zien moor | hij geeft nergens iets om |
| dae geuftj wie ein vorse koe | hij is royaal; hij geeft z’n geld makkelijk weg |
| dae ging vanne zök | hij viel flauw |
| dae good smaertj, dae good veurtj | als machines goed onderhouden (gesmeerd) worden, dan lopen ze soepel |
| dae gruje de haor oppe binnekantj vanne henj | hij werkt niet hard |
| dae haaj zien pens flink gewasse | hij heeft goed gegeten |
| dae haet ‘m get lang inne baek laote hange | hij moet (gedwongen) trouwen |
| dae haet ‘m in zien erte gesjaete | hij heeft hem beledigd |
| dae haet ‘m sjoeën zitte (of hange) | hij is aardig dronken |
| dae haet ‘ne fiemel | hij heeft een eigenaardige gewoonte |
| dae haet ‘t gelök mèt trös ane vot hange | hij heeft altijd geluk |
| dae haet ‘t zoeë drök wie de pan mèt vastelaovendj | hij heeft het druk; met vastelaovendj wordt er namelijk veel gebakken |
| dae haet ’t book al ómgedrage | hij is er (al) klaar mee
(aan het einde van de H. Mis ‘draagt de pastoor het boek om’) |
| dae haet ’t water baove de kneen staon | hij moet nodig plassen |
| dae haet ane waaj geluchtj | hij kwam erachter dat het hard werken was (de waaj zit aan het einde van een vissenfuik en het is zwaar werk om die op te halen = luchte); zich in de vingers snijden (fig.) kruidenierswaren uit de koloniën |
| dae haet Beul en Maarhees, de koe mèt de besebaantj | hij heeft alles (bijv. iemand die alle troefkaarten heeft) |
| dae haet dao de kneen ónger de taofel | hij is daar binnen; hij is daar gaan vrijen |
| dae haet de erte oet dao | hij heeft het daar verbruid |
| dae haet de groeëtste bóks aan | hij denkt dat hij de baas is |
| dae haet de klieëzaod weggebrachtj | hij is gaan biechten (klieë = rotzooi, dus eigenlijk je rotzooi wegbrengen) |
| dae haet de knuip aaf | hij is uitgeput |
| dae haet de tesse good vol | hij is rijk, hij heeft veel gedronken |
| dae haet de vogel aaf | hij is klaar om naar huis te gaan |
| dae haet ein brei sjei | hij is kaal of kalend |
| dae haet ein dieke höd | hij heeft een dikke kop |
| dae haet ein gezicht wie ein gezèt | hij ziet er ongezond en vaal uit |
| dae haet ein gezicht wie eine sjóttelsplak | hij heeft een onfris gezicht |
| dae haet ein hel hoed | hij kan veel hebben, hij heeft een dikke huid |
| dae haet ein lui ziej | hij doet niet veel |
| dae haet ein moel wie ein huuske | hij stinkt uit z’n mond |
| dae haet ein moel wie ein sjöp (of: ein sjeurport) | hij heeft een grote mond |
| dae haet ein moel wie ein stróntjsmik | hij doet schunnige praat |
| dae haet ein paerdsgedöldj | hij is heel geduldig |
| dae haet ein pan aaf | hij is niet goed bij z’n hoofd |
| dae haet eine aom wie eine stróntj | vieze adem hebben |
| dae haet eine goje heilige aangerope | hij heeft succes gehad |
| dae haet eine kop wie ‘ne tujerhamer | een dikke kop hebben (tujerhamer = een hele grote hamer om weipalen (tujerpäöl) in de grond te slaan) |
| dae haet eine kop wie ein vaatsmanj | hij heeft een grote mond (de ‘vaatsmanj’ was de grootste maat mand die er te krijgen was) |
| dae haet eine kop wie eine tujerpoes | op een ‘tujerpoes’ wordt met een grote hamer geslagen, waardoor de bovenkant splijt en kapot gaat: je hoofd lijkt op deze paal (niet bepaald complimenteus dus) |
| dae haet gein achtergedecht | hij denkt er niet bij na; hij overziet de conseqenties niet |
| dae haet gein zittendje vot | hij kan niet stil blijven zitten |
| dae haet get aan ziene fiets | hij heeft heel wat problemen |
| dae haet get lang inne aove gezaete | hij heeft een rode kop |
| dae haet good gepötj | hij heeft veel gedronken |
| dae haet hie niks te profesieje | hij heeft hier niks te zeggen |
| dae haet hónger wie eine heimeier | hij heeft veel honger |
| dae haet häör de hieëse laote kieke | hij is er snel vandoor gegaan |
| dae haet kiskenades | hij heeft kapsones |
| dae haet kop en kogel verzaope | hij heeft alles verbrast (aan drank uitgegeven) |
| dae haet króm zin | hij is slecht gehumeurd |
| dae haet niks oppe rubbe | hij is heel mager; hij heeft weinig geld |
| dae haet ouch ein gek paerd geraeje | hij heeft een stommiteit uitgehaald |
| dae haet se waal alle zeve, mer die wèrke in ploge | hij heeft wel verstand, maar gebruikt het niet goed. |
| dae haet sjräöm | hij heeft veel geld |
| dae haet spatjes | hij is arrogant |
| dae haet van ’t hieël verke gevraete | hij heeft van alles gedaan en van alles geprobeerd |
| dae haet vluughaor | hij heeft heel dun haar |
| dae haet zich de hieëse geluchtj | hij is er snel vandoor gegaan |
| dae haet zich op ‘ne knap geraeje | hij is ergens tegenaan gereden met zwaar letsel tot gevolg |
| dae hètj neet Lieën | uitsprak als iemand niet graag spullen uitleent |
| dae hingtj van stuufzandj aanein | dat is een schraal persoon |
| dae hoektj zich | hij gaat op de hurken zitten; hij zoekt dekking |
| dae hoofs se geine vinger te gaeve | hij heeft weinig aansporing nodig om iets te doen (bijv. drinken op stap) |
| dae hulptj dich van bèd op struue | dat is hulp waar je niets mee opschiet; van de regen in de drup |
| dae höbbe ze ’t leileid aangedaon | hij kan er na lang aandringen niet meer onderuit |
| dae höbbe ze de geit gelèdj | ze hebben hem een loer gedraaid |
| dae höbbe ze ziene jas oetgewrónge | ze hebben hem eens goed de waarheid gezegd |
| dae is ‘ne goje baesem getrouwdj | hij heeft een hardwerkende vrouw |
| dae is ane dunne | hij heeft diarree |
| dae is ane hègk | hij is doodop |
| dae is ane pin | hij is heel moe |
| dae is d’r graselik vanaaf gekómme | geluk hebben; ergens goed vanaf komen |
| dae is dao doeëd bie geblaeve | hij is daarbij komen te overlijden |
| dae is de mismood draan | depressief zijn; een slecht humeur hebben |
| dae is flot getraoje | hij is snel op z’n teentjes getrapt |
| dae is foekswildj | hij is hartstikke wild |
| dae is good gewasse | hij is goed gegroeid |
| dae is in ‘t rief jaor gebaore | hij is vrijgevig (rief = royaal) |
| dae is kersterrezaat | hij is heel erg dronken |
| dae is klöppelezaat | hij is heel dronken |
| dae is neet van God | hij deugt niet |
| dae is neet van poppelappe | hij is geen gemakkelijke |
| dae is ónger de ker gekómme | hij is dronken geworden |
| dae is oppe hóndj | hij is doodop |
| dae is ouch noeëts örges gewaesj as inne kèrk en oppe mäöle | dat is iemand met weinig levenservaring |
| dae is poem | hij is op |
| dae is ram nao de kloeëte | hij is erg moe, uitgeput, heel dronken |
| dae is stróntjverwindj | hij is heel erg verwend |
| dae is te stóm óm ‘n verke inne vot te kieke | hij is heel dom |
| dae is van achtermegaard | dat is niet veel soeps; hij is niet van goede komaf |
| dae is van miene doon | hij is even oud als ik |
| dae is van nul op hóngerd | hij wordt snel boos |
| dae is van zien ieërste läöge neet gebarste | verschrikkelijke leugenaar; liegt alles bij elkaar |
| dae is vanne kaoje kantj | hij is aangetrouwde familie |
| dae is vanne kloek gepiktj | hij is een beetje getikt |
| dae is vanne lègk aaf | hij weet niet meer hoe hij het heeft |
| dae is vanne wap | hij is de kluts kwijt |
| dae is zoeë gek wie ‘n raad, raadgek | hij is niet goed bij z’n hoofd |
| dae is zoeë sjerp wie ‘ne latnagel | hij is heel erg opgewonden (sexueel) |
| dae is zoeë stief wie ein hout | hij is helemaal niet lenig |
| dae is zoeë traog wie dieke stróntj in eine trechter | hij is heel langzaam |
| dae is zoeë vaerdig wie ein kemuniejeske | hij is doodop |
| dae is zoeë waers wie boeënestruue (of wie ‘ne appelesjans) | hij is heel erg koppig |
| dae is zoeë waers wie ein appelesjans | hij is erg eigenwijs |
| dae is zoeë wildj wie haas | hij is ontembaar |
| dae is zoeë wit as ‘n pletske | hij is lijkwit |
| dae kaaktj asof d’r in eine reek hingtj | hij gaat verschrikkelijk te keer |
| dae kaartj, hèltj gein sjäöp | je moet opletten als je aan het kaarten bent |
| dae kaek d’r graselik naeve | iets finaal over het hoofd zien |
| dae kaltj allein mer sjaele wazel | hij vertelt alleen maar onzin |
| dae kaltj Frans mèt haor d’r op | hij praat slecht Frans |
| dae kaltj zoeë fien wie póppestróntj | overdreven voorzichtig praten om (vooral) niets verkeerds te zeggen |
| dae kiekt zwart vanne ieëlenj | hij ziet er miserabel uit |
| dae kiektj of d’r haver mót pikke oet ein spakan | hij heeft een bleek, mager gezicht (spakan = kan met enge hals om gist te bakken, daar krijg je niet gemakkelijk wat uit gehaald) |
| dae kiektj wie de doeëd van Iepere | hij ziet er heel slecht uit (in Ieper zijn duizenden soldaten gestorven in de loopgraven tijdens WOI) |
| dae kintj dao zoeëväöl van, as ein koe van deig traeje | hij kan er niks van (vroeger werd zwaar deeg (rogge) met de voet gemengd) |
| dae kintj gein bein mieër bekinne | hij kan niet meer op z’n benen staan |
| dae klaagtj mèt gezónj bein | hij klaagt zonder reden |
| dae kraeg ‘n klats óm de oeëre | hij kreeg een oorvijg |
| dae kriegtj d’r ‘n roeëj höd van | hij krijgt er een rood hoofd van |
| dae kriegtj de begaoving | hij heeft de kolder in de kop; gek en/of uitgelaten gedragen; stuiptrekkingen of koortsstuipen krijgen |
| dae kumtj zich nog aan ‘t kratse woeë d’r geine jäök haet | hij zal er achteraf nog wel spijt van krijgen |
| dae lachtj nog neet al vluugtj d’r ein vlök aegerst oet zien gaat | hij lacht niet snel |
| dae lachtj nog neet al zaes se proem | hij is niet snel aan het lachen te krijgen |
| dae lachtj nog neet al zuut d’r ein koe in ein kersjet | hij is niet snel aan het lachen te krijgen |
| dae lachtj nog neet al zuut d’r eine stróntj taege de wenj opkroepe | is niet snel aan het lachen te krijgen |
| dae leutj zich de boeënestaak oppe kop sjerp make | hij laat met zich sollen, zelfs als het pijn doet |
| dae lieëtj zich väör eine cent ein brieëm door de vot riete | dat is een gierigaard (brieëm = bramentak) |
| dae loog dao väör aeveväöl | dat maakt hem niets meer uit |
| dae lultj dich gater inne zök | hij kletst je de oren van het hoofd |
| dae luuetj niks ligke as heit iezer en mäölestein | die kan alles gebruiken; stelen |
| dae löptj mèt de zeel ónger de erm | hij weet zich geen raad meer |
| dae löptj waat d’n hemel gaeve kan | hij loopt zo hard hij kan |
| dae löptj zich de bein ónger de vot oet | hij doet heel erg z’n best; hij werkt heel hard |
| dae mèt angere zien leid lachtj, steit ’t zien achter de däör te wachte | boontje komt om z’n loontje |
| dae meuktj niks naat | hij krijgt niets klaar |
| dae moog dao de as se oetdrage | hij moet alles doen |
| dae neet troewtj, dae neet dougtj | als je niemand vertrouwt, dan deug je zelf ook niet |
| dae ruuktj al nao de sjöp | hij ligt op sterven |
| dae sjietj inne bóks van angst | hij is heel erg bang |
| dae sleit niks aaf as vlege | hij neemt altijd alles aan |
| dae snaej good aaf | hij was gul; hij gaf veel geld weg |
| dae snaptj d’r gein poes van | hij begrijpt het helemaal niet |
| dae steit aan ein gaat woeë niks oetkumtj | hij doet niks; hij helpt niet mee |
| dae steit mer get te haoje | hij verdoet z’n tijd; hij staat zomaar wat te kijken |
| dae stinktj wie eine hoep | hij stinkt heel erg (een hop (hoep) is een vogel die zijn nest niet schoonmaakt en enorm stinkt) |
| dae tiktj neet richtig | hij is niet goed bij z’n hoofd |
| dae trèktj d’n achterhaam | hij wil niet meewerken; hij ontwijkt het werk |
| dae tuftj d’r neet in | hij lust zijn drankje graag |
| dae vaegdj de vot ane däörstiel aaf | hij geeft nergens iets om, heeft overal lak aan |
| dae veel op zien klitse | hij is onderuit gegaan |
| dae verzwaarsdje zien hieël geldj inne café | hij smeet zijn geld over de balk in het café |
| dae veugtj zich flot | hij wordt snel binnen een groep geaccepteerd; hij is gemakkelijk in de omgang |
| dae veultj zich besjaete | hij voelt zich slecht; beetgenomen |
| dae waertj gedèkseldj, dae kriegtj ze gedèkseldj | hij kreeg slaag; met woorden tot de orde worden geroepen |
| dae waertj nog neet vèt al zit se ‘m op eine weiteberm | hij kan eten wat hij wil zonder aan te komen (weiteberm = een stapel tarwe) |
| dae wèrktj mèt staondje ker | hij is continu bezig |
| dae wètj woeë haas hoektj | weten hoe het zit |
| dae wètj zich gein geleid | weet zich geen raad |
| dae zal däöväör mótte bloje | hij zal het moeten ontgelden; hij zal daarvoor veel moeten betalen |
| dae zien henj staon verkieërdj | hij is onhandig |
| dae zitj d’r op wie d’r duvel op Geelke | hij is erg gierig |
| dae zitj dao in wie ‘ne boek in zien krinte | iemand die ergens veel van heeft (krinte = geitekeutels) |
| dae zuuptj wie ‘ne kaetellepper | hij drinkt veel |
| dae zuut d’r oet asof d’r de hèl haet aangeblaoze | hij heeft een rode kop van de inspanning gekregen |
| dae zuut oet wie sjöppe zeve | hij ziet er verfomfaaid uit |
| dalik zèt ich dich de kop tösse twieë oeëre | een grappig bedoeld dreigement (meestal tegen ondeugende kinderen) |
| dao begintj ‘t speel | en nu gaat het beginnen (niet positief bedoeld) |
| dao bekwaam d’r zich van | hij voelde zich weer beter |
| dao bès se nog neet bie Oeël mèt äöver | daar ben je nog niet mee klaar |
| dao geit niks oet as rouk door de sjouw (en dae waertj nog gezeefdj) | iemand die heel gierig is |
| dao geit niks oet as rouk door de sjouw (en dae waertj nog gezeefdj) | zij leven heel erg spaarzaam |
| dao haet d’r zich de vuust aan verbrandj | dat is nadelig verlopen |
| dao haet nemes get mèt oet te staon | daar heeft niemand iets mee te maken |
| dao hange ze mèt de bein boete | daar is het erg druk |
| dao hulptj gein gebed, dao mót de mèstker kómme | geen zachte middelen maar krachtige maatregelen |
| dao höb ich mich aan verhöftj | het is misgegaan; ’t was te veel |
| dao höbs dich gein poes mèt te make | daar heb jij niets mee te maken |
| dao höbs se ’t smiete inne glazer | men waarschuwt ergens voor maar toch gaat het mis |
| dao is ’t inj van weg | dat is ongelofelijk |
| dao is d’r good naevenaaf gefietstj | daar is hij goed mee weggekomen; hij heeft geluk gehad |
| dao is de waereldj mèt gezètte toegeplektj | daar is niks te beleven |
| dao is gein koe mèt gemeudj | dat is geen zware tegenslag |
| dao is get oet | daar is iets te beleven |
| dao kins se baeter keerse mèt aete, as ein erfenis verdeile | dat is geen makkelijk persoon; daar kun je beter niet te veel serieuze zaken mee moeten regelen |
| dao kins se de gezèt door laeze | slappe koffie of een dun lapje vlees |
| dao kins se de poes van eine tujerstaak nog waal good mèt kriege | daar krijg je iets wat compleet verknoeid is weer goed mee |
| dao kins se mèt paerd en ker binne | dat is (overdreven) groot |
| dao kins se wiejer van pisse as van ein körstje broeëd | als je maar wat drinkt, maakt niet uit wat |
| dao kintj de sjouw neet van blieve rouke | daarmee kun je geen geld verdienen |
| dao kriegs se de krelkespis van | dat werkt op je zenuwen |
| dao kriegs se slieë tenj van | daar krijg je stroeve tanden van (bijv. na het eten van spinazie) |
| dao mós se neet de roebedoeb mèt spele | daar moet je rustig aan mee doen; je moet op je geld letten |
| dao sjuutj d’r kop en kóntj aan in | hij verkoopt het met verlies |
| dao stèktj d’r de naas neet aan | dat lust hij niet; dat eet hij niet |
| dao waers se taam van | daar word je rustig van |
| dao waertj mèt gewandj | daar wordt spelenderwijs mee omgegaan |
| dao zitj ein speer haor inne bótter | daar is iets niet in orde |
| dao zitj kaer in | daar zit pit in |
| dao zits se op wie ein broek op eier | daar zit je niet makkelijk op |
| dao, of dao intrintj, zag de landjmaeter | het komt zich niet zo precies |
| daoväör is hae te voel | hij is lui |
| de bèste Pruus haet nog ein paerd gestaole | geen enkele Duitser werd vertrouwd (uiteraard gezegde van in en na de oorlog) |
| de bróm opdreie | kinderen kietelen op de onderrug |
| de daag linge zich weer | de dagen worden weer langer |
| de duvel sjietj altied op dezelfdje houp | dat komt op de verkeerde plek terecht; mensen die het al goed hebben krijgen alleen nog maar meer |
| de kisse bietrèkke | sneller gaan lopen, toegeven |
| de kleinste baedelieër mót de korf drage | de kleinste is altijd de pineut |
| de klets weg kriege | verkouden worden door op de tocht te staan |
| de koe stuuetj dich | werd gezegd als iemand te dik de boter op de boterham smeerde |
| de koffie oet höbbe | de koffie opgedronken hebben |
| de kop mót de vot ane mertj bringe | ze heeft een mooi gezicht maar wel een dikke kont |
| de lins oppe rögk höbbe | erg moe; lui zijn (bijv. van de zon of zo) |
| de lócht is aan ‘t ujere | er komt regen aan (ujere: wanneer de uier van een koe vol begint te raken, voordat de koe gekalfd heeft) |
| de ouge aop of de bujel | goed opletten anders kost het geld |
| de pestoeër duit ouch gein twieë mèsse väör ’t zelfdje geldj | als er één keer iets gezegd wordt, is het genoeg; je moet beter opletten als je iets niet de eerste keer meekrijgt |
| de pin d’r in houwe | ergens mee stoppen |
| de sjoon floetse mich ane veut | de schoenen zitten te los |
| de soep en de väörmiddig, kins se zoeë lank make as se wils | wordt gezegd als iemand aan het treuzelen is |
| de streek is äöver ‘t vaat | ergens te laat voor zijn |
| de tied begintj te krumpe | er blijft niet veel tijd over |
| de verkeshaor gruje ‘m door de jas | hij is gierig |
| de waaj inzètte | het lekkerste eten uit de pan vissen, flink beginnen te eten |
| de waereldj is wie ein hoonderkoeëj: die van baove zitte besjiete altied die óngeraan zitte | mensen aan de top van de hiërarchie kijken neer op degenen onder hen |
| de zaes is daverwaat | als een zeis gegolfd is, omdat hij in de verkeerde richting is geslepen |
| de zak ophaoje | als laatste blijven |
| de zeve maedjes ginge nao naober en femilie aanzègke det d’r emes waas gestorve | oud gebruik waarbij de dames in de buurt rondgingen om aan te kondigen dat er iemand was gestorven |
| de zon steit op stiepe, mörge raegentj ‘t mèt ziepe | gezegd bij het zien van Jacobsladders (zonnestralen door wolkendek) |
| de zök inzètte | snel lopen |
| dees reis betaal ich | dit keer betaal ik (bijv. bij een rondje) |
| den vèltj dich toch niks mieër in | dan ben je met stomheid geslagen |
| den wèt se besjeid | dan weet je ervan |
| des mich kaart egaal | dat maakt me niks uit |
| det akkerdeertj toch neet zoeë good mèt ein | dat past niet goed bij elkaar |
| det bezei haet d’r neet | dat verstand heeft hij niet |
| det blinktj wie eine spegel | dat glimt heel erg |
| det brandj wie ‘n hèl | dat brandt goed/hard |
| det danktj dich de koekoek | dat is nogal logisch |
| det doortj toet d’r ziene kop neerlègktj | dat zal niet meer veranderen (de kop neerlègke = doodgaan) |
| det dougtj neet, det dougtj van geins kenj | dat deugt niet; dat is niet goed |
| det duit ´m leid | verdriet doen |
| det duit d’r van kerbette | dat doet hij uit woede |
| det duit paerdspien | dat doet heel veel pijn |
| det duutj mich | daar heb ik last van |
| det gaatj ‘m waal | dat staat hem wel aan |
| det geit ‘m dun door de bóks | hij is bang |
| det geit op en aaf | dat gaat wisselend |
| det geit van eiges | dat gaat vanzelf |
| det geuftj ‘t (toch) neet | dat zal toch niet waar zijn |
| det geuftj d’r geine | daar komt niets goeds van; dat wordt niks |
| det haet ‘m väöl draod gekostj | dat heeft hem veel energie gekost |
| det haet bein gekraege | dat is op onverklaarbare wijze verdwenen, dat is gestolen |
| det haet dao niks mèt van doon | dat heeft er niets mee te maken |
| det hantj ‘m good | dat gaat hem goed af |
| det hingtj mich de vot oet | ik ben er klaar mee |
| det hoes steit op pepere stiepe | huis met hoge hypotheek (stiep = stut) |
| det is ‘n aoj zaeg | iemand die veel praat maar niets nieuws vertelt |
| det is ‘n gaapnaas | dat is een nieuwsgierig iemand |
| det is ‘n nöt jonk | dat is een kwajongen |
| det is ‘ne aerdgalleprefesser | dat is iemand die denkt ergens veel verstand van te hebben, maar dat blijkt niet zo te zijn |
| det is ‘ne braomel | dat is iemand die veel zeurt en klaagt, maar niks kan hebben |
| det is ‘ne doortouwdje | hij weet het naadje van de kous |
| det is ‘ne druuege | dat is een nuchter persoon; een droogkloot |
| det is ‘ne flaris | dat is een vreemd persoon |
| det is ‘ne geweidje | hij is niet goed wijs |
| det is ‘ne haole knaok | dat is een gierigaard |
| det is ‘ne hieële rieësem | dat is vanalles achter elkaar; (bijv. een rozenkrans bidden) |
| det is ‘ne smale derm | hij is heel mager |
| det is ‘ne stómme achteräöver | dat is een dommerik |
| det is ‘ne vètpoet, det is ‘n vèttig poetje | dat is iemand die zich vies maakt |
| det is aoje kraom | dat is oude zooi |
| det is d’r mien | dat is van mij |
| det is de tuf neet waerd | het is niet de moeite waard om daarover te praten |
| det is ein aoj knal | dat is een oud huis |
| det is ein aoj mik zónger sjummel | dat is een vitaal oud mens |
| det is ein broeëd van eine kaerel | hij is een sul |
| det is ein hieël aangaon! | dat is een flinke opgaaf |
| det is ein hoes mèt gooj belk | huis met hoge hypotheek |
| det is ein klaoter van ein vroumes | zij is niet zo secuur |
| det is ein krank veugelke väör de kat | hij gaat het niet halen; het ziet er niet goed uit |
| det is ein leknaas | hij is kieskeurig; hij lust niet veel |
| det is ein nötte | dat is gevaarlijk persoon, daar moet je mee oppassen |
| det is ein nötte prie | dat is een kreng |
| det is ein sjerkeukske | letterlijk: koekje waarvoor men de laatste kliekjes bij elkaar doet om er nog wat van te bakken; figuurlijk: het jongste kindje uit een groot gezin, vaak een nakomertje. |
| det is ein sjietbóks | dat is iemand die snel bang is |
| det is ein sjroet van ein vroumes | dat is geen sympathieke vrouw |
| det is ein slóknaas | dat is iemand alleen het lekkerste op wil eten |
| det is ein smaal bats | dat is een mager persoon (bats = kont) |
| det is ein sterk stök in ein aoj bóks | dat is een sterk staaltje |
| det is ein sterk stök in ein aoj bóks | dat is niet te geloven |
| det is ein vèt verke zien gaat gesmaerdj | iemand die veel heeft; werd ook wel gezegd bij rijk dubbel belegde boterhammen |
| det is ein votlaok | hij stelt niets voor (votlaok = anus) |
| det is ein zeikstreen | dat is een zeurkous |
| det is eine aangebrandje | hij is verwaand |
| det is eine bäönis | dat is een flink persoon |
| det is eine duvel, zag ‘t vroumes, wie ze eine kruutslivvenhieër aan ‘t oetzeuke waas | dat maakt niks uit; dat is allemaal hetzelfde |
| det is eine gedreidje | iemand die lastig in de omgang is; wispelturig in zijn voorkomen |
| det is eine gestoekdje | dat is een kleine, gedrongen manskerel |
| det is eine ieëmelike räök | dat is een zoete, misselijkmakende geur |
| det is eine kaerel wie Klaos en Klaos waas ein hóndjsvot, kins se waal dinke wie ‘t kaerelke waas | hij stelde niet veel voor |
| det is eine kammezaol | dat is een grote en/of dommige kerel |
| det is eine laege (lap) | dat is een onbetrouwbaar persoon (viezerik) |
| det is eine magere perik | dat is een uitgemergeld iemand |
| det is eine moelejan | dat is een praatjesmaker |
| det is eine óngerein | dat is een zootje; alles ligt door elkaar |
| det is eine santus | dat is een vervelend persoon |
| det is eine sjalevaeger | dat is een sjofel persoon; iemand met een onbetekenende baan |
| det is eine sjerpe | dat is een oversekst iemand |
| det is eine sjiet niks | dat stelt niets voor |
| det is eine sjoewe sjietert | dat is iemand die snel bang is |
| det is eine smale reem | hij is heel mager; hij heeft weinig geld |
| det is eine toegeneidje | hij is heel gierig |
| det is eine vazele fietser | hij stelt niet veel voor |
| det is eine verkeskop | hij is gierig |
| det is eine zeiverzak | dat is een zeurpiet |
| det is eine zók van ‘ne vent | dat is iemand die treuzelt; een futloos iemand |
| det is gein kèrkewerk | dat komt zich niet zo nauw |
| det is gein kloeëte mieër waerd | dat is niets meer waard |
| det is get en niks | dat stelt niet veel voor |
| det is kaafrot | dat is hartstikke rot |
| det is kaoje kook | die menen zich heel wat |
| det is kappes of moos | dat is allebei hetzelfde en dat maakt dus niks uit |
| det is krek egaal | dat is precies hetzelfde |
| det is kruuenlik wèrk | dat moet heel precies gebeuren |
| det is lang soep | waterige soep |
| det is linjelaam | dat is gammel |
| det is mich egaal | dat maakt mij niets uit |
| det is mich gein piep tebak waerd | dat is me niks waard |
| det is mich geine sjäöt hagel waerd | dat is me de moeite niet waard |
| det is mich prónt ins | dat maakt mij niets uit |
| det is neet ónaeve | dat is niet verkeerd |
| det is neet zoeë erg as ein bein gebraoke | het valt mee; er zijn ergere dingen |
| det is nog te slecht väör ónger de spies | uitspraak als iets heel slecht is |
| det is ónger ’t vootvolk geblaeve | dat is verloren gegaan |
| det is ouch eine sjoeëne, zag de aap, toen zaag d’r zien jóng | een domme opmerking maken |
| det is sjoeën oet d’n aek gedreidj | dat is mooi opgelost |
| det is strange koffie | dat is sterke koffie |
| det is toch te graof, zag de snieder, toen kraeg d’r de naoldj neet gevaemdj | iets proberen wat niet gaat |
| det is väöl erger as op ein ped getraoje | dat is toch wel erg; (ped = pad (amfibie) |
| det is zoeë aod wie de waeg nao de pieël | dat is heel oud |
| det is zoeë gelp wie klieë | dat straalt van gezondheid; ziet er gezond uit (gelp = welig groeiend) |
| det is zoeë sjeif wie eine pöthaok | dat is erg scheef |
| det kindj dreitj zich wie eine koekkerel | dat kind is erg beweeglijk (kokkerel = draaitol) |
| det kins se dich ónger de sjoon sjrieve | daar kun je naar fluiten, dat betaal ik nooit |
| det kintj mich ritsbómmele | dat interesseert me helemaal niks |
| det kloptj wie eine zwaerendje vinger | dat is helemaal goed |
| det kumtj langzaam, krek wie bie eine os de mèlk; alle zeve jaor eine dröppel | het gaat heel erg langzaam |
| det kumtj zich neet zoeë nei | dat hoeft niet heel precies te gebeuren |
| det laps se mich geine twieëdje kieër | dat moet je niet nog een keer proberen |
| det mets is zoeë boet wie ‘ne kouter | dat mes is heel erg bot (kouter = onderdeel van een ploeg) |
| det meuktj gaar(oet) niks oet | dat maakt niets uit |
| det meuktj gein poes oet | dat maakt helemaal niets uit |
| det oos kinjer rieke aojers moge höbbe | gelukwens voor jezelf |
| det staaltj nörges op | dat slaat nergens op |
| det stiktj d’r zich langs zien batse aaf | hij pakt dat op een oneerlijke manier aan |
| det stóng dao wie eine vaorepost | dat staat goed vast (vaorepost = poort naar de weide) |
| det stuuetj mich op | een oprisping krijgen |
| det vèltj wie stróntj in ein mendje | het zit mee; (als bijvoorbeeld bij kaarten alle troeven vallen) |
| det waerdje wied weg gegoeëdj | dat werd niet serieus genomen |
| det waertj ‘n waerligs nöt werk | dat wordt echt een moelijke klus |
| det waertj ‘ne optrèkkendje daag | daar ben je de hele dag mee bezig |
| det waertj geregeldj mèt toe bujele | iets doen voor elkaar zonder dat er voor betaald wordt; met gesloten beurs |
| det waertj waal kaod zónger te blaoze | dat wordt vanzelf wel minder (vooral gezegd als er twee (nog) vreselijk verliefd zijn) |
| det waertj wied weg gegoeëdj | dat wordt niet serieus genomen |
| det weite mien klump ouch | om dat te weten hoef je niet slim te zijn |
| det wief is mèt geine reek te vore | dat is een vervelende vrouw |
| det wil ich zeen, zag de blinje | iets doen waarvan je al van tevoren weet dat het onmogelijk is |
| det zal zoeë neet haor weie, zag kaalkop | dat is niet zo erg als je het je voorstelt |
| dich kins mich de buim in | je kunt hoog en laag springen, maar dat doe ik niet |
| dich ónger de veut oetmake | ophoepelen |
| die duit zich op wie ein roeps taege ein moosblaad | zij meent zich veel |
| die duit zich op wie eine bujel luus | zij meent zich veel |
| die femilie haet zich doeëd gedeildj | familieruzie over een erfenis met gevolg dat er niet veel te verdelen valt |
| die haaj mich eine wan aan | zij had een dikke kont |
| die haet ‘ne sjoeëne berm väör de däör staon | zij heeft een flinke boezem |
| die haet de bóks sjoeën vol | zij is behoorlijk flink |
| die haet ein vot wie ein toeptaofel | zij heeft een hele dikke kont |
| die haet eine haan de kop aafgebaete | zij heeft te veel (rode) lippenstift op |
| die haet flink get op ‘t sjaap | zij heeft een flinke boezem |
| die haet flinke kneen inne bloes | zij heeft een flinke boezem |
| die haet häök oppe tenj | zij laat niet met zich sollen |
| die haet weer get te mouwe | ze heeft weer wat te zeuren |
| die hame zich | zij kunnen het goed met elkaar vinden |
| die is de ker opgeslage | zij heeft een miskraam gekregen |
| die is ein doeëdzunj waerd | dat is een knappe meid; daar wil je wel mee vrijen |
| die is good gefuusdj | zij heeft een flinke boezem |
| die is heksvrie | zij is heel licht van gewicht/mager |
| die is nog gengig | zij is nog goed ter been |
| die is zoeë gries wie ein doef | zij heeft grijs haar |
| die kaldje mich ‘n täöt ane kop | zij praatte heel veel |
| die kan zwiege van twelf oor toet middig | zij kan niet zwijgen |
| die kiektj blas | ze ziet er bleek uit |
| die kriegtj gein krolspange mieër in | ze begint kaal te worden |
| die lekke de kerboetsklöppel aaf | zij gaan vrijen |
| die loupe väöl mèt ein | zij trekken veel samen op |
| die sjiete door ein gaat | zij zijn het altijd eens |
| die sjoon zeen nog neet betaaldj | uitspraak over krakende schoenen (net nieuw) |
| die staof hitstj good | die kachel geeft goed warmte af |
| die zitte mèt de aoje op ‘t daak | die kinderen doen wat ze willen; hun ouders hebben niets over hen te vertellen |
| diekköp biete zich neet | mensen met geld houden elkaar de hand boven het hoofd |
| dien lèste humme haet gein tesse | als je sterft kun je niets meenemen |
| dink aan ‘t elfdje gebod: laot dich neet kloeëte | waarschuwing (ironisch; er zijn maar tien geboden) |
| dinke mós se aan ein paerd äöverlaote, det haet eine diekere kop | je moet niet te veel nadenken |
| doe bès mich eine erme hals | jij verdient compassie, medelijden |
| doe bès stóm gebaore, sumpel geweegdj en höbs niks biegelieërdj | jij bent een aartslomperik |
| doe bökkem! | uitspraak als iemand iets stoms heeft gedaan (bökkem = gerookte haring) |
| doe deens baeter väör däör, as väör raam | uitspraak als iemand in het licht gaat staan |
| doe kins ’t dien kinjer baeter mèt ein werm handj gaeve as mèt ein kaoj | je kunt je kinderen beter bij leven iets cadeau doen dan na de dood |
| doe kins mich nog mieër wiesmake | ik geloof niets van wat je vertelt |
| doe mós ‘m neet te väöl eier d’r ónger lègke | je moet hem niet zo verwennen |
| doe mós dich gein menkes make | je gedeisd houden |
| doe mós geine gek van Sinte Merte make | je moet niet overdrijven |
| door ‘n steinse moor gaon | dwars doorheen gaan; ergens vol voor gaan |
| door ‘t getuug gaon | koppig doorwerken; ook door dik en dun gaan |
| doot de plank in ‘t gaat | doe de deur dicht |
| doot dich vanne bein aaf | ga zitten |
| doot waat se wils den waer se neet gek | geen rekening houden met anderen |
| doot ze de bóks op | doe je best; laat ze maar iets zien |
| eder ‘t zien | geef iedereen wat hem toekomt of wat hij wil |
| eder ’t zien en de kwaoje niks | krijgen wat je verdient |
| eder heiligske mót toch zien leecht höbbe | iedereen heeft recht op iets |
| eder mót zien pekske zelf drage | ieder moet zijn kruis dragen |
| eder veultj ‘t zien | wat je zelf hebt, wordt toch vaak het ergste gevonden |
| eder zien meug, zag ‘t maedje, en ze pisdje oppe heibaesem | ieder doet het op z’n eigen manier; ieder doet maar wat hij wil |
| edere cent sómtj zich, zag Persies | ook op kleine beetjes ontvang je rente |
| edere gek zien gebrek; eder moel ziene zin; eder worst ziene pin | het past allemaal bij elkaar |
| ederein haatj mich, zag de vos, “mer ich maak ’t d’r waal nao!” | terecht negatieve aandacht krijgen |
| eders kieër | iedere keer |
| egaal woeë get te doon is | waar er ook iets te doen is |
| ein blindj verke vintj ouch waal ins eine eikel | een sukkelaar kan ook wel eens geluk hebben |
| ein dink is ein hoondervot | stelt niks voor |
| ein doeëdskist haet geine trèkhaok | je kunt niets meenemen na je dood |
| ein good verke vrètj alles | hij eet werkelijk alles, maakt hem niet uit |
| ein groeët leid bie ein klein kuulke | wordt gezegd bij een kinderlijkje |
| ein hödje moos | een kool |
| ein korte mès is flot gezónge | een klein werkje is gauw gedaan |
| ein kwartje bie gaon baeje | verkering krijgen |
| ein sjeif gaat sjietj ouch | het komt zich niet zo nauw |
| ein vrouw die kan spare is de bèste geldjbelègking | je hebt geluk als je een zuinige vrouw hebt |
| eine aezel kins se waal nao ’t water leie, mer neet doon drinke | je kunt iemand op weg helpen, maar uiteindelijk zal diegene het zelf moeten doen |
| eine boor en ein zoog höbbe noeët genóg | nooit genoeg hebben |
| eine boor geuftj gein krediet, as d’r gevraete haet, haet d’r sjiet | een boer wil contant betaald worden bij levering |
| eine boum toet ane möp aafzaege | een boom tot net boven de grond afzagen |
| eine goje haan is neet vèt | je moet niet te dik zijn om je voort te planten |
| eine heilige waertj in zien eige dörp neet verieërdj | in de eigen omgeving niet erkend worden om goede daden |
| eine houp ómstenj make | een hoop drukte maken |
| eine kattenate sjolk | een katoenen schort |
| eine kwakkert inne kael höbbe | schor spreken |
| eine mol haet geine kieër inne haor | je kan iemand niet tegen de haren in kan strijken |
| eine opnäöker kriege | schok van stroom (elektriciteit) krijgen |
| eine slechte naober kan dich mèt van alles tamptere | een slechte buur kan je het leven zuur maken (tamptere = pesten) |
| eine vluum inne kwispedoeër tuffe | een flinke klodder speegsel wegspugen |
| emes ‘n oeër aan neie | iemand een streek leveren |
| emes ‘t humme vanne vot vraoge | iemand veel vragen stellen |
| emes aan ‘n oeër lappe | iemand een draai om z’n oren geven |
| emes bestaeke | iemand feliciteren met de naamdag, verjaardag; een cadeau geven |
| emes bie de puuet höbbe | iemand beetnemen |
| emes d’r eine insjödde | iemand een loer draaien |
| emes de baard aafdoon | iemand voor zijn |
| emes de dram aandoon | iemand dwingen om iets te doen |
| emes de meister make | de overhand op iemand krijgen |
| emes de pin oppe naas zètte | iemand onder druk zetten |
| emes de pis lauw make | iemand kwaad maken |
| emes de poef staon | weerwoord geven |
| emes de praam opzètte | iemand ergens tot dwingen; (praam = neusklem voor een paard) |
| emes de vot naodrage | overdreven zorgen voor een ander |
| emes ein veurke aaftrèkke | iemand minder te eten geven (omdat hij te dik is) |
| emes get daoduje | iemand iets onder de neus wrijven |
| emes get misnete | afgunstig zijn |
| emes gäöt gaeve | iemand een pak slaag geven |
| emes mèt ein gesjèldj stekske wegsteure | iemand op z’n nummer zetten |
| emes op eine stómp zètte | iemand figuurlijk vastzetten; iemand voor het blok zetten |
| emes wiesmake det slivvenhieër op eine paereboum zitj | iemand ongelooflijke dingen wijsmaken (slivvenhieër = Onze Lieve Heer) |
| emes äöver de näöj haoje | iemand er (verbaal) van langs geven |
| en as ’t neet is aeve gooi vrinj | ook als we het niet eens worden, is er niets aan de hand |
| en mèt gebäördje ‘t | en prompt gebeurde het |
| en toen sjaet de koe en neep ze ‘t gaat toe | een einde aan het verhaal breien als je niets anders meer weet te zeggen |
| erm minse kriege neet dök geliek | arme mensen krijgen zelden gelijk |
| ermood troef, de muus loge kepot inne kast | er was geen eten meer |
| erte make de gank, boeëne de klank en oonje de stank | erwten zetten alles op gang; bonen veroorzaken harde winden en de uien zorgen voor de onaangename reuk |
| fasie make | opschieten; je haasten |
| flot is ane sjiet gestorve | haast je maar niet |
| gaaroet neet | zeker niet |
| gank oet de wiek, gank ane wiek, wiek dich | ga aan de kant |
| gein kiskenades oethaole | geen streken uithalen, luisteren |
| geine roeëje kruitser höbbe | geen geld hebben |
| geit neet besteit neet | alles is mogelijk |
| gemaak vaortj neet | dat valt mee (vaore = tegenvallen) |
| get aan de veut höbbe | genoeg geld hebben |
| get anges zeen erte | als je geen passend antwoord voor handen hebt |
| get gengig make | materiaal/gereedschap gebruiksklaar maken |
| get krap braoje | iets braden totdat het knapperig is |
| get meister make | iets opmaken |
| get mèt bedraag bekieke (of doon) | iets aandachtig, met plezier bekijken (of doen) |
| get neet troewe, ich troew det neet | iets niet vertrouwen |
| get ónger de veut oetdoon | iets afmaken of iets gedaan krijgen |
| get staon te haoje | niet weten waar naartoe te gaan |
| get zónger bezei doon | iets doen zonder erbij na te denken |
| gezeefdj of door ein deukske | hoe fijn wil je iets hebben |
| gezwieges van | om maar niet te spreken over |
| goje mood is half taergeldj | je leeft langer met een goed gemoed (taergeldj = leefgeld) |
| good gegange, jao kook gegaete en neet geslabdj | iets doen wat niet mis kan gaan, een onnozel klusje goed afronden |
| good gereidsjap hingtj ónger ein aafdaak | goedpraten dat je een dikke buik hebt |
| groeëte hunj biete zich neet | rijke mensen regelen het zich onderling wel |
| haads se gesjaete den leeps se licht | achteraf is het goed praten (had ik maar...) |
| haads se mich gister geheurdj, den waas ich vandaag dien maagd | als je het moe bent om de hele tijd gecommandeerd te worden |
| haaj ich mich mer inne bóks gesjaete, den waas ’t mèt wasse weer good gewaesj | spijt hebben van iets dat je niet meer goed kunt maken |
| hae begós al klein uigskes te kriege | hij begint al dronken (of moe) te worden |
| hae bäöktj van ‘t geldj | hij is schatrijk |
| hae haet ‘t lake mótte lègke | zich gewonnen geven of: na een lang ziekteproces toch doodgaan |
| hae haet d’r goje aard aan | hij heeft het naar z’n zin; hij doet het graag |
| hae haet de piep laeg | hij is heel moe |
| hae haet ein stök in ziene gelis | hij is dronken |
| hae haet ein stök inne vaam | hij is dronken |
| hae haet eine sjäöt gekraege | hij heeft een groeispurt gehad |
| hae haet gein alik ane vot | hij draagt kapotte kleren |
| hae haet geine nagel óm zien gaat te kratse | hij is heel arm |
| hae haet menere, mer ’t zeen die van ein verke | hij geeft slechte manieren |
| hae haet se duchtig geraete gekraege | hij heeft een flink pak slaag gekregen |
| hae haet se duchtig gewamestj gekraege | hij heeft slaag gekregen |
| hae haet väöl doeve op zien daak | hij meent zich nogal wat |
| hae haet zich good begaajdj | hij heeft veel gegeten, eigenlijk te veel gegeten |
| hae haet zich good biejein geraaptj | het gaat beter met hem dan voorheen |
| hae hèltj zich van ein windjzie | hij wil er niet bij betrokken worden |
| hae hoekdje zich, zoeëdet ze ‘m neet kóste vinje mèt stokverberge | hij maakte zich klein zodat ze hem niet konden vinden met verstoppertje (hoeke = op de hurken gaan zitten, stokverberge = verstoppertje spelen) |
| hae huuertj de perike neeste inne gróndj | hij is erg gierig |
| hae is binne as d’r de däör toe duit | hij is niet zo rijk als hij zich voordoet |
| hae is d’r duchtig doorgelaote | hij heeft flink slaag gekregen |
| hae is dao-in doortouwdj wie ein aoj smoutkroek | hij kent zijn vak door en door; (smoutkroek = kruik voor reuzel) |
| hae is de baas van ‘t speel | hij regelt het wel (speel = onderneming) |
| hae is naat gewaore toet op zien humme | hij is kletsnat geworden |
| hae is nog te lui óm väör d’n duvel te danse | hij is aartslui |
| hae is panklaor | hij kan niets meer |
| hae is ram vanne kaart | hij is volledig van zijn à propos |
| hae is weer get aan ‘t vinke | hij is weer aan de beterende hand |
| hae kiektj wie ein paospiep | hij kijkt heel onnozel (paospiep = narcis) |
| hae kiektj zich de ouge oet de kop | hij kijkt vol verbazing om zich heen; hij kijkt z’n ogen uit |
| hae kratstj zich woeë d’r geine jäök haet | hij lost de verkeerde problemen op, het zal hem nog wel eens opbreken |
| hae kuumdje wie ein spurkoe | hij zuchte flink; hij ademde zwaar |
| hae ligktj wie eine prins in ein aerpelekoel | het gaat hem goed; hij wordt goed verwend |
| hae sjietj wie eine reiger | hij heeft diarree |
| hae sjietj zich de randj van ‘t gaat | hij is aan de diarree |
| hae sjrieëwdje of d’n duvel door zien gaat d’r oet kwaam | hij schreeuwde heel hard |
| hae veultj zich good op ziene stèl | hij voelt zich op z’n gemak |
| hae waertj door de waeldje geplaogdj | hij weet van gekkigheid niet wat hij met z’n geld moet doen |
| haod dich (van: haod dich good) | iemand goeds toewensen |
| haod dich gezóndj, den betaal ich de dokter | gelukwens; iemand iets aanbieden waar hij niets aan heeft; een gezond persoon heeft geen dokterskosten |
| haod dich keduuk | houd je rustig |
| heimertsdaag | donderdag na Pasen |
| heivers gaon | naar huis gaan |
| hem staeke de däör | hij wil van alles |
| hie, taege en dao intösse höbbe al väöl veugelkes gesjaete, die noe nog gein vötje höbbe | ondertussen kan veel gebeurd zijn |
| Hieër in den depe, zag de kwakkert, toen spróng d’r in eine pöt | zich in blind vertrouwen op een onmogelijke opdracht storten |
| hieëregod genaoje | uitroep: Heer God heb genade |
| hoeds mót de hak drage | de kleinste moet het werk doen (hoeds = het gat waar de steel van de bijl,‘hak’ in steekt) |
| hoeëgklummers en kloke zwummers, sterve zelje in bèd | uitspraak over mensen die veel riskeren; waaghalzen lopen veel risico |
| hoeëvaart mót pien lieje | wie mooi wil zijn moet pijn lijden |
| huuer, ‘t käöfke dreitj zich | uitspraak als iemand een boer laat |
| höbbe is höbbe mer kriege is de kunst | alvorens je iets hebt, moet je eerst moeite doen om het te krijgen |
| ich bèn ‘t käök | ik ben het moe |
| ich bèn ‘t waeze kwiet | uitspraak als je iemand al lang niet meer gezien hebt |
| ich doon niks lever as wèrke | klemtoon op ‘niks’, ik doe liever niks dan dat ik werk |
| ich gaon mien aerpele ins aafsjödde | ik ga plassen |
| ich höb de krieëmer inne rök | ik heb pijn in mijn rug |
| ich kan mer ónthaoje van twelf oor toet middig | ik kan niks meer onthouden |
| ich sjiet nog lever in mien zunjigse bóks | ik weet wel wat ik liever doe |
| ich veul mich knap neet tegooj | ik voel me niet zo goed |
| ich weit neet wie ich ’t ane steel mót staeke | ik weet niet hoe ik hier uit kom |
| ich weit ouch neet waat det duutj | ik weet niet waar dat aan ligt |
| ich wèrk mich oet de her | ik werk me uit de naad (her = scharnier, als de deur ‘oete her’ hangt, dan hangt hij scheef) |
| ich wèrk neet väör de keizer | ik werk niet als ik niet weet voor wie ik moet werken |
| ich zal ‘m zien zaligheje ins zègke | ik zal hem de les lezen |
| ich zit toe toet aan miene nak | ik zit helemaal vol; krijg niks meer op |
| ich, dich en doe make alle minse sjoe | soort van opvulzin |
| in ein houwmouw | dat gebeurt heel snel (houw-mouw = windhoos) |
| in Godsnaam det is neet gevlooktj | een vloek inslikken (net voor het uitspreken) |
| inne gróndj sjerre | als een kip zoekt naar eten op de grond;
om een knikkerpotje in de grond te maken |
| inne stróntj reure | oude zaken oprakelen |
| introuwe en dóndersjlaeg zeen neet besjraeve | sommige zaken blijven onvoorspelbaar |
| jieëmig genaoje | uitroep: heb genade! |
| jäök kriege woeë se nog geine höbs | aanstaande negatieve gebeurtenis |
| kakele kinne ze allemaol, mer eier lègke det is get angers | ze kunnen goed praten, maar als het er op aan komt dan… |
| kale biegkel | kaal hoofd |
| kalle zónger bezei | bazelen; praten zonder erbij na te denken |
| kiek mer good oet det se dich dao neet de bóks aan sjäörs | kijk maar goed uit dat je daar geen nadeel van hebt |
| kiek oet det dich ’t verstandj neet inne bujel sjuutj | let op dat wellust je verstand niet beïnvloedt |
| kintj ’t door de roeper, den kintj ’t ouch door de poeper | wat er van voren ingaat, moet er van achter weer uit |
| kloeët d’n aap, den vrètj d’r good | iemand honing om de mond smeren; vleien |
| koppien is aetpien, boekpien is sjietpien | bij hoofdpijn moet je eten; bij buikpijn naar het toilet |
| krieg oet | uitnodiging om iets te drinken of te eten te nemen |
| krieg toch de krets | krijg toch schurft |
| krómme zètte, gelaeje | financieel verlies lijden |
| kute wie krotte höbbe | dikke kuiten hebben; moe gelopen zijn |
| käöke, det huuertj de boor lever van zien kuuj as van zien luuj | een boer laten hoort de boer liever van zijn koeien dan hebben ze goed gegeten) dan van zijn knechten (dan hebben die veel van zijn eten gegeten) |
| langs d’n toen | langs de afrastering |
| laot dae mer gewaere | die zal wel slagen; hij komt er wel |
| laot dae mer loupe | laat hem maar schuiven, dat komt wel goed |
| laot mer gewaere | laat maar met rust |
| laot ós doorloupe want ‘t sjeltj al | opschieten omdat de H. Mis bijna begint (sjelle = met de kleine klok oproepen tot gebed) |
| leeskes | draadvorming bij de peul (bijvoorbeeld bonen) |
| lek mich de zök | je kunt me wat |
| leverkeukskes waere hie neet gebakke | zei de moeder als het kind zei: “ik wil liever....”, “je hebt niks te willen” |
| lieëlik doon | wild, brutaal en luidruchtig tekeer gaan |
| lieëlik doon | wild tekeer gaan |
| lómp gebaore en niks gewaore | hij heeft niets bijgeleerd |
| lui zweit is flot gereid | te lui zijn om te werken |
| maak dich mer gein dieke bein | maak je maar niet druk |
| maak dich weg | opgedonderd |
| mei kaod en naat, vultj de sjeur en ouch ‘t vaat | een nat en fris voorjaar is goed voor de oogst |
| men mót mèt vraemdje hanjele en mèt vrinj gaon wanjele | handel drijven met vrienden of bekenden geeft problemen |
| mèstnaat vanne zweit | nat van het zweten |
| mèt dae kins se äöveral mer twieë kieër kómme: eine kieër óm zich väör te stèlle en de twieëdje kieër óm zich te veróntsjöldige | hij gedraagt zich meestal niet op andere plaatsen |
| mèt de stert boete de däör verkoupe | iets zonder garantie verkopen |
| mèt Drie Käöninge zeen de daag eine hanesjrei gelingdj | de dagen zijn met Drie Koningen weer ietsje langer geworden |
| mèt döbbel kriet sjrieve | wanneer iemand (bijv. een kastelein) meer in rekening brengt dan eigenlijk de bedoeling is |
| mèt gein paerdsgeweldj väöroet te kriege | niet meewerken; niet vooruit te branden |
| mèt good getuug is ‘t werk half gedaon | goed gereedschap is het halve werk |
| mèt meine, besjaet d’r zich ins eine | iets zeker menen te weten maar dan toch fout zitten |
| mèt Sint Jacob en Sint An is ’t kaore inne sjeur of inne ban | eind juli moet de korenoogst binnen zijn |
| mèt Sint Job paote ze de boeëne hals äöver kop, en dae neet anges kan dae paotj ze mèt Sint Jan | vanaf begin mei kunnen bonen gepoot worden (naamdag Sint Job op 10 mei), uiterlijk eind juni kun je de laatste oogst bonen zaaien (naamdag Sint Jan op 24 juni) |
| mèt stief kisse örges haer gaon | met lood in de schoenen ergens naartoe gaan |
| mèt vanne bèste | een van de beste |
| mis, zag de mol, toen vreudje d’r op eine stein | er gaat iets mis, hij stoot zich z’n hoofd |
| moek de baer den vrètj d’r good | na schouderklopjes wordt er goed gepresteerd |
| moorzeel allein zeen | helemaal alleen zijn |
| mótte is dwank en sjiete is stank | er moet eigenlijk niets |
| muuskes die vreug piepe kriege äöverdaag (of: ‘s aoves) de kat | je houdt het geen hele dag vol als je te hard werkt of te hard van stapel loopt |
| neet alle wieze kómme oet ‘t oeëste | overal zijn slimme en domme mensen |
| neet väöl oet de weik wasse | niet veel uitvoeren |
| niks, is good inne ouge | niks, is alleen maar goed als je niks aan je ogen hebt (vaak gezegd als iemand niks aan het doen is) |
| noe höb ich ’t hert aaf | nu ben ik (dood)moe |
| och, sjiet dich get | loop naar de pomp |
| oetrèkke, det zuut eine boor lever van zien kuuj den van zien luuj | een koe die zich uitrekt, voelt zich op haar gemak en geeft veel melk, maar een knecht die zich uitrekt, is lui of moe en werkt dus minder hard |
| óm werm huidvleis gaon | gaan vrijen |
| op ‘ne aos houwe | achter het net vissen |
| op ‘t dörp | in het dorp |
| op aartje gaon | oud gebruik om bij een bruiloft drank en spijs op te eisen |
| op dien eige te werk gaon | kritisch naar jezelf kijken |
| op ein króm vaor wèstj mieër as op ein rechte | verontschulding van een boer als hij niet recht geploegd heeft |
| op körfkeszunjig moge ze oet vrieje | met de zondag van halfvasten mocht men weer even op het vrijerspad |
| op sjäöt zeen | flink opschieten |
| op tujer | met een ketting aan een paal |
| op zwart zaod zitte | geen geld hebben |
| opgaon wie mikkedeig | groeien van trots |
| oppe helle | op het verharde gedeelte |
| oppe kist houwe | aandacht trekken; eens goed de waarheid zeggen |
| oppe lappe gaon | de bloemetjes buiten zetten |
| oppe vlake | in het open veld |
| oppe voest | uit de hand eten |
| ouch good, zag de pater, d’r toen kraeg braodworst | blij zijn met wat je krijgt ook als het wat tegenvalt. pastoor kreeg vaak de eerste proef: een lekker stuk karbonade, terwijl de lageren in rang (paters) het met kwalitatief minder goed vlees moesten doen) |
| ozel lieje | koud hebben |
| palaver make | drukte maken |
| paol haoje | op de plaats blijven; blijven hangen |
| pestoeër zaengentj zichzelf ‘t ieërst | egoïstisch zijn; goed voor jezelf zorgen |
| pin gaas gaeve | vol gas geven |
| pin lieje | het koud hebben |
| pis dae mer neet inne klump, want den bès se nog neet van ‘m aaf | leg hem maar niets in de weg, want anders ben je nog niet van hem af |
| proeme op saap | ingemaakte pruimen |
| prónt tegooj! | net goed! |
| raengel väör acht ore zal noeëts de ganse daag dore | ook al start de dag slecht, het weer zal vast beter worden |
| ries oppe sjouw lègke | iets binnenskamers houden |
| róndj daen doon | zo ongeveer |
| same doorhaoje | samen oud op nieuw vieren |
| Sint Mathies goeëtj eine heite stein in ’t ies | als de ergste vorst eind februari geweest is (naamdag Sint Matthijs op 24 februari) |
| sjaele zeiver | onzin praten |
| sjei mich meug | hou toch op |
| sjeif votte sjiete (of: pisse) ouch | dat komt niet zo precies |
| sjoeën werk, jao, dao kins se ore nao kieke | uitspraak van iemand die liever lui dan moe is |
| sjout en aoj sjölk häöktj altied | daar heb je ongemak van (schulden en oude schorten) |
| sjuus de mèlk, anges is de os zoeë good as de koe | er zit bijna geen verschil tussen die zaken |
| slaeg kriege wie ‘ne jónge hóndj | een flink pak slaag krijgen |
| slaeg kriege wie eine laere | een pak slaag krijgen; (de schoenmaker sloeg flink op het ‘laere’) |
| slaeg kriege wie haver | een pak slaag krijgen (er werd met de dorsvleugel flink op de haver geslagen) |
| slaope wie eine ris | heel vast slapen |
| slivvenhieër van ‘t kruuts aafbaeje | hevig bidden |
| staofraege is de moor vanne druuegdje | er komt een droogteperiode aan |
| stróntj waem haet dich gesjaete | weet waar je vandaan komt; (vaak gezegd als iemand zich beter voordoet als hij eigenlijk is) |
| swerjesse flaai | vlaai voor doordeweeks (zonder slagroom) (zunjigse flaai = luxe vlaai, met slagroom) |
| swerjesse kleier | kleding voor doordeweeks (zunjigse kleier = sjieke, nette kleren) |
| t aete laote verzuuetere | het eten laten verkommeren |
| t begintj zich te doke, zag de waever | het begint op te schieten (het doek van de wever vordert gestaag) |
| t besjuutj d’r neet aan | het is niet genoeg |
| t emes veerkentjig ónger de naas vrieve | rechtuit de waarheid zeggen |
| t geit neet óm ‘n verke | het gaat nergens over; het is niet belangrijk |
| t haet get te zègke as se mèt aoj wiever mós ègke: de hieële daag stouwe en slaon en ‘s aoves nog niks gedaon | het werkt niet; er wordt meer gepraat dan dat er gewerkt wordt |
| t is allemaol zoeë lank as ’t breid is | het komt op hetzelfde neer |
| t is altied te kort of te lank | er is altijd wat |
| t is eine vieze vogel dae zien eige nest besjietj | het is niet goed als je slecht praat over je eigen familie |
| t is geine stómmerik dae niks kintj, waal eine dae niks lieëre wiltj | je bent niet dom als je niks kunt, maar wel dom als je niks wil leren |
| t is nog druueg loupe | ergens goed mee wegkomen (met name tijdens het kaartspel) |
| t kaaktj d´r van | ergens veel van hebben; heel druk zijn |
| t kintj baeter vanne stad aaf as van ’t dörp | mensen of gemeenschappen die veel hebben kunnen meer missen |
| t laeve is wie ein kinjerhumke: kort en besjaete | verwensing (ironisch): het zit niet mee; het leven is als een kinderhemd: kort en bescheten |
| t mets in ‘t verke laote staeke | het werk niet afmaken |
| t paerd achter de ker spanne | hij pakt de zaak helemaal verkeerd aan |
| t plaktj neet | het schiet niet op |
| t raengentj aoj wiever mèt houte klump | het regent hard |
| t raengentj det ‘t zaegentj | het regent hard |
| t steit zoeë diek wie haor op eine hóndj | dat staat allemaal erg dicht bij elkaar |
| t vaat is aaf | het vat is leeg |
| t waer is good mer de minse douge neet | iets zeggen om maar wat te zeggen |
| t waer is wie de minse | mensen zijn net zo wisselvallig als het weer |
| t wicht haaj zich begaajdj | van beneden tot boven vies gemaakt; helemaal ondergepoept |
| t zeen dien eige vluue die dich biete | dat is je eigen schuld |
| t zeen toere, zag Beekmans, toen reej d’r mèt de geit op ‘t daak | zegswijze om aan te geven dat iemand gekke toeren uithaalt |
| t zoeë meug zeen wie kaoj pap | iets helemaal beu zijn |
| te seil gaon | flink tekeer gaan |
| tèlle wie ‘ne meikaever | blijven tellen |
| ter liek nuueje | melden dat iemand gestorven is (ook: aanzègke) |
| tied genóg’, kumtj altied te laat | als men steeds iets uitstelt, gaat het mis |
| toen kós d’r ziene käötel neet mieër intrèkke | toen kon hij niet meer terugkrabbelen |
| twieë vuustjes in eine zakdook | een broek die veel te wijd om de kont zit |
| van baove bóntj en van ónger stróntj | iets beter voordoen dan het eigenlijk is |
| van eine kwakkert kins se gein vaere plökke | het is onbegonnen werk; hij heeft niks dus je zult ook niks van hem krijgen |
| van ermen ozel | uit armoede |
| van huuere zègke kómme de läöges inne waereldj | roddelen is nergens goed voor |
| van zien laevesdaag neet | dat gaat nooit gebeuren |
| vanne bein aaf röstj, zag de mins, toen zaat d’r oppe kneen te pisse | zorg ervoor dat je het op tijd makkelijk maakt voor jezelf |
| vanne druuegdje geit niks kepot, mer van ’t naat waertj ’t rot | van (veel) water gaan de plantenwortels rotten |
| verdöldj haol | beschaafde vloek |
| veugelkes die te vreug zinge, kriege de katte gaer | vroeg rijp; vroeg rot |
| vluue oppe stert höbbe, kriege | aandacht van of voor het ander geslacht hebben of krijgen |
| voor de boek nog mer ins | iemand vleien |
| vootvrieje rok | rok tot op de schoen |
| vriejeswaer is zunjeswaer, mer zaoterdigs verangertj ‘t gaer | niks zo onvoorspelbaar als het weer |
| vrouwluuhenj en paerdstenj moge noeëts stilstaon | vrouwen en paarden moeten altijd werken |
| väöl klein aerpel vulle de zak | veel kleintjes maken één grote |
| väör aeveväöl | ergens onverschillig over zijn |
| väör eder sjäöpke ein dröpke | schaapjeswolken geven regen |
| väör hae trouwdje mós d’r ieërst de baskuul op | voordat hij ging trouwen werd hij eerst beoordeeld (baskuul = weegschaal) |
| väör zeikvare en geldj bäöre is ’t waer altied good | je kunt altijd mest uitrijden of geld in ontvangst nemen |
| waat ‘n oetgelaeze waerke | wat een mooi waer |
| waat ‘ne bradsel | wat een zooitje (wordt ook wel van vies eten gezegd) |
| waat dae inne kop haet, haet d’r neet inne vot | wat hij wil, gebeurt ook |
| waat de kop vergètj, mótte de bein misnete | als je wat vergeet, moet je weer terug lopen |
| waat duit Sjang? Pieër helpe. Waat duit Pieër? Niks! | er wordt dus niet gewerkt! |
| waat duutj ‘t det..... | wat betekent het dat..... |
| waat huuer ich in mien denne, zag de wiebös, en hae haaj d’r mer ein | hij schept op over zijn grond, maar heeft maar plaats voor één den |
| waat is de sjaaj? | wat moet ik nog betalen? |
| waat lètj dich | wat houdt je tegen |
| waat tunktj dich? | wat denk je wel niet? wat denk je ervan? |
| waat tösse de tenj zitj, moogs se altied aete’, zag de boor, toen hóng d’r mèt de vaste ein sjóngk inne aegt | de tenj van ein aegt (Ned: eg). Zegswijze om onder een (vasten) gebod uit te komen. |
| waat waertj ‘t, vaere of haor? | baardgroei voor het scheren |
| waat zulle wae noe beginne, zag de vos taege de hinne, toen haaj d’r d’n haan al binne | het voornaamste werk was reeds gedaan |
| wae hove neet te gaon huie | wij hoeven ons niet te haasten |
| wae höbbe ‘m keps gezaope | wij hebben al zijn drank op gemaakt |
| wae ligke altied ane lèste mem | wij zijn altijd de laatste |
| wae zitte dao op eine stómp | we zijn te klein behuisd |
| wae zulle oet ós döp mótte kieke | wij zullen goed op moeten letten |
| waem ‘t ieërst ruuktj, haet zien eige gaat gebroektj | wie het eerst de geur opmerkt, heeft die ook veroorzaakt |
| waem de dochter wiltj trouwe, mót mèt de moder vrieje | op goede voet staan met je toekomstige schoonmoeder kan nooit kwaad |
| waem knien haet, haet ouch käötele | ook iets leuks heeft zo z’n nadelen |
| waers wie (boeëne)struue zeen | eigenwijs of tegendraads zijn |
| water is lekker, mer ’t mót ieërst door de brouwerie zeen geloupe | bier smaakt beter dan water |
| wèrke is zalig!, zagte de begiene en droge mèt zeve eine boeënestaak | het is makkelijk om commentaar op andermans werk te leveren, als je zelf niets hoeft te doen |
| wie d’n aezel ’t hóngerlieje gewindj waas, ging d’r kepot | aan sommige dingen kun je niet wennen zonder je gevoel van eigenwaarde prijs te geven |
| wie en waat | hoe zit het in elkaar |
| wie haaj kwaam, waas höb d’r gewaestj | het kan niet meer veranderd worden |
| wie laeger de kèrk, wie voller de bak | normen en waarden gaan achteruit (bak = gevangenis) |
| wie sjrieftj dae zich? | wat is zijn achternaam? |
| wied van hoes is good lege | dat is niet goed na te trekken, dus makkelijk liegen |
| woeë de brouwer is, hooftj de bekker neet te zeen | iemand die drinkt, heeft geen eten nodig |
| woeë de hoon dabdj, moog ze ouch aete | waar je werkt, mag je ook eten |
| ze kinne langer van mich kalle as van mich aete | ik trek me van het geroddel niks aan |
| ze zeen mèt ‘m aan ‘t vare | ze houden hem voor de gek |
| ze zeen vanne praekstool gevalle | hun trouwerij werd in de kerk aangekondigd |
| zeen gape, duit gape | als je iemand ziet gapen, krijg je zelf vaak ook de neiging |
| zich de böl oet de boks lache | hard lachen |
| zich duchtig gepaerdskäöteldj veule | zich bezeikt voelen |
| zich gepaerdskäöteldj veule | zich genomen voelen |
| zich get aantoegkele | wat kleren aantrekken, het komt niet zo precies (bijv. voor carnaval) |
| zich in Luuk de haor laote snieje | naar de hoeren gaan |
| zich sjroevele | schrammen oplopen |
| zich spitse op get | zich verheugen op iets |
| zich örges van aaf make, wie Frens van ‘t baeje. (Hieër, doe wèts waat ich zègke wil.’) | als je zo’n honger hebt, dat je aanvalt zonder dat je tijd hebt om de Engel des Heren te bidden en aangeeft dat God toch al weet wat je wil gaan zeggen |
| zie ging d’r mèt de graove baesem door | ze werkte slordig |
| zien aerpel kómme oet | zegt men als iemand gaten in zijn kousen of sokken heeft |
| zó’ne kal doon wae hie neet | zulk taalgebruik hanteren wij niet |
| zoeë dul wie ein kuke | heel erg duizelig |
| zoeë dul wie eine kwakkert zeen | erg duizelig zijn |
| zoeë oppe aard..... | zoiets als..... |
| zoeë tei wie eine laere lap | uitspraak als het vlees erg taai is |
| zoeëlang as eine mins mer gengig blieftj | als je bezig blijft dan gaat het nog |
| zwieg stil! | spreek me daar niet van |
| äöver de streen haoje | een paard aansporen om harder te lopen; iemand dwingen om iets (sneller) te doen |
| äöverloupe van gojigheid | de goedheid zelve zijn |
| örges eine komaaf aan make | ergens een einde aan breien |
| örges nöt op zeen | ergens verzot op zijn |
| örges verlaot op höbbe | ergens veel vertrouwen in hebben |
