| aan een ‘als redenering’ achteraf heb je niks | as de as brèktj vèltj de ker |
| aan een ‘als-redenering’ achteraf heb je niks | as se hei haads gevraete, haads se baesems kinne sjiete |
| aan sommige dingen kun je niet wennen zonder je gevoel van eigenwaarde prijs te geven | wie d’n aezel ’t hóngerlieje gewindj waas, ging d’r kepot |
| aandacht trekken; eens goed de waarheid zeggen | oppe kist houwe |
| aandacht van of voor het ander geslacht hebben of krijgen | vluue oppe stert höbbe, kriege |
| aanstaande negatieve gebeurtenis | jäök kriege woeë se nog geine höbs |
| achter het net vissen | op ‘ne aos houwe |
| achteraf is het goed praten (had ik maar...) | haads se gesjaete den leeps se licht |
| afgunstig zijn | emes get misnete |
| alles is mogelijk | geit neet besteit neet |
| alles is mogelijk | alles kan, behalve eine naakse mins inne tes pisse |
| als de ergste vorst eind februari geweest is (naamdag Sint Matthijs op 24 februari) | Sint Mathies goeëtj eine heite stein in ’t ies |
| als een kip zoekt naar eten op de grond;
om een knikkerpotje in de grond te maken | inne gróndj sjerre |
| als een zeis gegolfd is, omdat hij in de verkeerde richting is geslepen | de zaes is daverwaat |
| als er één keer iets gezegd wordt, is het genoeg; je moet beter opletten als je iets niet de eerste keer meekrijgt | de pestoeër duit ouch gein twieë mèsse väör ’t zelfdje geldj |
| als God het goed vindt dat we dat nog mee mogen maken | as God bleeftj |
| als het in de mode is, dan kan opeens alles | as ‘t moeëde is, gaon de kuuj nao de kèrk |
| als je bezig blijft dan gaat het nog | zoeëlang as eine mins mer gengig blieftj |
| als je dat eerder wist, had je er rekening mee kunnen houden | dae ‘t mörge nog mer wist, dae lag zich ieër d’r veel |
| als je dit niet lust dan heb je pech | as dit neet good is lègks se d’r de kop mer bie neer |
| als je geen passend antwoord voor handen hebt | get anges zeen erte |
| als je het moe bent om de hele tijd gecommandeerd te worden | haads se mich gister geheurdj, den waas ich vandaag dien maagd |
| als je iemand ziet gapen, krijg je zelf vaak ook de neiging | zeen gape, duit gape |
| als je maar wat drinkt, maakt niet uit wat | dao kins se wiejer van pisse as van ein körstje broeëd |
| als je niemand vertrouwt, dan deug je zelf ook niet | dae neet troewtj, dae neet dougtj |
| als je over iemand praat en die persoon komt er net aan | as se äöver d’n duvel kals den treuts se ‘m oppe stert |
| als je sterft kun je niets meenemen | dien lèste humme haet gein tesse |
| als je veel geld wilt uitgeven, moet je ook rijk zijn | as se wied wils gape, mós se ouch eine groeëte móndj höbbe |
| als je wat vergeet, moet je weer terug lopen | waat de kop vergètj, mótte de bein misnete |
| als je zo’n honger hebt, dat je aanvalt zonder dat je tijd hebt om de Engel des Heren te bidden en aangeeft dat God toch al weet wat je wil gaan zeggen | zich örges van aaf make, wie Frens van ‘t baeje. (Hieër, doe wèts waat ich zègke wil.’) |
| als laatste blijven | de zak ophaoje |
| als machines goed onderhouden (gesmeerd) worden, dan lopen ze soepel | dae good smaertj, dae good veurtj |
| als men steeds iets uitstelt, gaat het mis | tied genóg’, kumtj altied te laat |
| alvorens je iets hebt, moet je eerst moeite doen om het te krijgen | höbbe is höbbe mer kriege is de kunst |
| arme mensen krijgen zelden gelijk | erm minse kriege neet dök geliek |
| baardgroei voor het scheren | waat waertj ‘t, vaere of haor? |
| bazelen; praten zonder erbij na te denken | kalle zónger bezei |
| beschaafde vloek | verdöldj haol |
| beter een beetje dan helemaal niets | baeter ein loes inne pot, as gein vèt |
| bier smaakt beter dan water | water is lekker, mer ’t mót ieërst door de brouwerie zeen geloupe |
| bij hoofdpijn moet je eten; bij buikpijn naar het toilet | koppien is aetpien, boekpien is sjietpien |
| blij zijn met wat je krijgt ook als het wat tegenvalt. pastoor kreeg vaak de eerste proef: een lekker stuk karbonade, terwijl de lageren in rang (paters) het met kwalitatief minder goed vlees moesten doen) | ouch good, zag de pater, d’r toen kraeg braodworst |
| blijven tellen | tèlle wie ‘ne meikaever |
| boontje komt om z’n loontje | dae mèt angere zien leid lachtj, steit ’t zien achter de däör te wachte |
| daar ben je de hele dag mee bezig | det waertj ‘ne optrèkkendje daag |
| daar ben je nog niet mee klaar | dao bès se nog neet bie Oeël mèt äöver |
| daar heb ik last van | det duutj mich |
| daar heb je ongemak van (schulden en oude schorten) | sjout en aoj sjölk häöktj altied |
| daar heb jij niets mee te maken | dao höbs dich gein poes mèt te make |
| daar heeft niemand iets mee te maken | dao haet nemes get mèt oet te staon |
| daar is het erg druk | dao hange ze mèt de bein boete |
| daar is hij goed mee weggekomen; hij heeft geluk gehad | dao is d’r good naevenaaf gefietstj |
| daar is iets niet in orde | dao zitj ein speer haor inne bótter |
| daar is iets te beleven | dao is get oet |
| daar is niks te beleven | dao is de waereldj mèt gezètte toegeplektj |
| daar komt niets goeds van; dat wordt niks | det geuftj d’r geine |
| daar krijg je iets wat compleet verknoeid is weer goed mee | dao kins se de poes van eine tujerstaak nog waal good mèt kriege |
| daar krijg je stroeve tanden van (bijv. na het eten van spinazie) | dao kriegs se slieë tenj van |
| daar kun je naar fluiten, dat betaal ik nooit | det kins se dich ónger de sjoon sjrieve |
| daar moet je rustig aan mee doen; je moet op je geld letten | dao mós se neet de roebedoeb mèt spele |
| daar word je rustig van | dao waers se taam van |
| daar wordt spelenderwijs mee omgegaan | dao waertj mèt gewandj |
| daar zit je niet makkelijk op | dao zits se op wie ein broek op eier |
| daar zit pit in | dao zitj kaer in |
| daarmee kun je geen geld verdienen | dao kintj de sjouw neet van blieve rouke |
| dan ben je met stomheid geslagen | den vèltj dich toch niks mieër in |
| dan weet je ervan | den wèt se besjeid |
| dat brandt goed/hard | det brandj wie ‘n hèl |
| dat deugt niet; dat is niet goed | det dougtj neet, det dougtj van geins kenj |
| dat doet heel veel pijn | det duit paerdspien |
| dat doet hij uit woede | det duit d’r van kerbette |
| dat gaat hem goed af | det hantj ‘m good |
| dat gaat nooit gebeuren | van zien laevesdaag neet |
| dat gaat vanzelf | det geit van eiges |
| dat gaat wisselend | det geit op en aaf |
| dat gebeurt heel snel (houw-mouw = windhoos) | in ein houwmouw |
| dat glimt heel erg | det blinktj wie eine spegel |
| dat heeft er niets mee te maken | det haet dao niks mèt van doon |
| dat heeft hem veel energie gekost | det haet ‘m väöl draod gekostj |
| dat hoeft niet heel precies te gebeuren | det kumtj zich neet zoeë nei |
| dat interesseert me helemaal niks | det kintj mich ritsbómmele |
| dat is (overdreven) groot | dao kins se mèt paerd en ker binne |
| dat is allebei hetzelfde en dat maakt dus niks uit | det is kappes of moos |
| dat is een dommerik | det is ‘ne stómme achteräöver |
| dat is een flink persoon | det is eine bäönis |
| dat is een flinke opgaaf | det is ein hieël aangaon! |
| dat is een gierigaard | det is ‘ne haole knaok |
| dat is een gierigaard (brieëm = bramentak) | dae lieëtj zich väör eine cent ein brieëm door de vot riete |
| dat is een grote en/of dommige kerel | det is eine kammezaol |
| dat is een kleine, gedrongen manskerel | det is eine gestoekdje |
| dat is een knappe meid; daar wil je wel mee vrijen | die is ein doeëdzunj waerd |
| dat is een kreng | det is ein nötte prie |
| dat is een kwajongen | det is ‘n nöt jonk |
| dat is een mager persoon (bats = kont) | det is ein smaal bats |
| dat is een nieuwsgierig iemand | det is ‘n gaapnaas |
| dat is een nuchter persoon; een droogkloot | det is ‘ne druuege |
| dat is een onbetrouwbaar persoon (viezerik) | det is eine laege (lap) |
| dat is een oud huis | det is ein aoj knal |
| dat is een oversekst iemand | det is eine sjerpe |
| dat is een praatjesmaker | det is eine moelejan |
| dat is een schraal persoon | dae hingtj van stuufzandj aanein |
| dat is een sjofel persoon; iemand met een onbetekenende baan | det is eine sjalevaeger |
| dat is een sterk staaltje | det is ein sterk stök in ein aoj bóks |
| dat is een uitgemergeld iemand | det is eine magere perik |
| dat is een vervelend persoon | det is eine santus |
| dat is een vervelende vrouw | det wief is mèt geine reek te vore |
| dat is een vitaal oud mens | det is ein aoj mik zónger sjummel |
| dat is een vreemd persoon | det is ‘ne flaris |
| dat is een zeurkous | det is ein zeikstreen |
| dat is een zeurpiet | det is eine zeiverzak |
| dat is een zoete, misselijkmakende geur | det is eine ieëmelike räök |
| dat is een zootje; alles ligt door elkaar | det is eine óngerein |
| dat is erg scheef | det is zoeë sjeif wie eine pöthaok |
| dat is gammel | det is linjelaam |
| dat is geen makkelijk persoon; daar kun je beter niet te veel serieuze zaken mee moeten regelen | dao kins se baeter keerse mèt aete, as ein erfenis verdeile |
| dat is geen sympathieke vrouw | det is ein sjroet van ein vroumes |
| dat is geen zware tegenslag | dao is gein koe mèt gemeudj |
| dat is gevaarlijk persoon, daar moet je mee oppassen | det is ein nötte |
| dat is hartstikke rot | det is kaafrot |
| dat is heel oud | det is zoeë aod wie de waeg nao de pieël |
| dat is helemaal goed | det kloptj wie eine zwaerendje vinger |
| dat is hulp waar je niets mee opschiet; van de regen in de drup | dae hulptj dich van bèd op struue |
| dat is iemand alleen het lekkerste op wil eten | det is ein slóknaas |
| dat is iemand die denkt ergens veel verstand van te hebben, maar dat blijkt niet zo te zijn | det is ‘ne aerdgalleprefesser |
| dat is iemand die snel bang is | det is eine sjoewe sjietert |
| dat is iemand die snel bang is | det is ein sjietbóks |
| dat is iemand die treuzelt; een futloos iemand | det is eine zók van ‘ne vent |
| dat is iemand die veel zeurt en klaagt, maar niks kan hebben | det is ‘ne braomel |
| dat is iemand die zich vies maakt | det is ‘ne vètpoet, det is ‘n vèttig poetje |
| dat is iemand met weinig levenservaring | dae is ouch noeëts örges gewaesj as inne kèrk en oppe mäöle |
| dat is je eigen schuld | t zeen dien eige vluue die dich biete |
| dat is me de moeite niet waard | det is mich geine sjäöt hagel waerd |
| dat is me niks waard | det is mich gein piep tebak waerd |
| dat is mooi opgelost | det is sjoeën oet d’n aek gedreidj |
| dat is nadelig verlopen | dao haet d’r zich de vuust aan verbrandj |
| dat is niet goed na te trekken, dus makkelijk liegen | wied van hoes is good lege |
| dat is niet te geloven | det is ein sterk stök in ein aoj bóks |
| dat is niet veel soeps; hij is niet van goede komaf | dae is van achtermegaard |
| dat is niet verkeerd | det is neet ónaeve |
| dat is niet zo erg als je het je voorstelt | det zal zoeë neet haor weie, zag kaalkop |
| dat is niets meer waard | det is gein kloeëte mieër waerd |
| dat is nogal logisch | det danktj dich de koekoek |
| dat is ongelofelijk | dao is ’t inj van weg |
| dat is onmogelijk werk | alles geit behalve puine begrave, en sneuk verzoepe |
| dat is op onverklaarbare wijze verdwenen, dat is gestolen | det haet bein gekraege |
| dat is oude zooi | det is aoje kraom |
| dat is precies hetzelfde | det is krek egaal |
| dat is slechte grond, alleen resultaat met bemesting | baeje baatj neet, hie mót de zeiktón kome |
| dat is sterke koffie | det is strange koffie |
| dat is toch wel erg; (ped = pad (amfibie) | det is väöl erger as op ein ped getraoje |
| dat is vakmanschap; dat kan lang niet iedereen | d’n hóngerdste kintj ‘t |
| dat is van mij | det is d’r mien |
| dat is vanalles achter elkaar; (bijv. een rozenkrans bidden) | det is ‘ne hieële rieësem |
| dat is verloren gegaan | det is ónger ’t vootvolk geblaeve |
| dat kind is erg beweeglijk (kokkerel = draaitol) | det kindj dreitj zich wie eine koekkerel |
| dat komt niet zo precies | sjeif votte sjiete (of: pisse) ouch |
| dat komt op de verkeerde plek terecht; mensen die het al goed hebben krijgen alleen nog maar meer | de duvel sjietj altied op dezelfdje houp |
| dat komt zich niet zo nauw | det is gein kèrkewerk |
| dat ligt nog ver in de toekomst; dat maken we waarschijnlijk niet meer mee | dae den laeftj dae haet eine helle kop |
| dat lust hij niet; dat eet hij niet | dao stèktj d’r de naas neet aan |
| dat maakt helemaal niets uit | det meuktj gein poes oet |
| dat maakt hem niets meer uit | dae loog dao väör aeveväöl |
| dat maakt me niks uit | des mich kaart egaal |
| dat maakt mij niets uit | det is mich egaal |
| dat maakt mij niets uit | det is mich prónt ins |
| dat maakt niets uit | det meuktj gaar(oet) niks oet |
| dat maakt niks uit; dat is allemaal hetzelfde | det is eine duvel, zag ‘t vroumes, wie ze eine kruutslivvenhieër aan ‘t oetzeuke waas |
| dat mes is heel erg bot (kouter = onderdeel van een ploeg) | det mets is zoeë boet wie ‘ne kouter |
| dat moet heel precies gebeuren | det is kruuenlik wèrk |
| dat moet je niet nog een keer proberen | det laps se mich geine twieëdje kieër |
| dat past niet goed bij elkaar | det akkerdeertj toch neet zoeë good mèt ein |
| dat slaat nergens op | det staaltj nörges op |
| dat staat allemaal erg dicht bij elkaar | t steit zoeë diek wie haor op eine hóndj |
| dat staat goed vast (vaorepost = poort naar de weide) | det stóng dao wie eine vaorepost |
| dat staat hem wel aan | det gaatj ‘m waal |
| dat stelt niet veel voor | det is get en niks |
| dat stelt niets voor | det is eine sjiet niks |
| dat straalt van gezondheid; ziet er gezond uit (gelp = welig groeiend) | det is zoeë gelp wie klieë |
| dat valt mee (vaore = tegenvallen) | gemaak vaortj neet |
| dat verstand heeft hij niet | det bezei haet d’r neet |
| dat werd niet serieus genomen | det waerdje wied weg gegoeëdj |
| dat werkt op je zenuwen | dao kriegs se de krelkespis van |
| dat wordt echt een moelijke klus | det waertj ‘n waerligs nöt werk |
| dat wordt niet serieus genomen | det waertj wied weg gegoeëdj |
| dat wordt vanzelf wel minder (vooral gezegd als er twee (nog) vreselijk verliefd zijn) | det waertj waal kaod zónger te blaoze |
| dat zal niet meer veranderen (de kop neerlègke = doodgaan) | det doortj toet d’r ziene kop neerlègktj |
| dat zal toch niet waar zijn | det geuftj ‘t (toch) neet |
| de bloemetjes buiten zetten | oppe lappe gaon |
| de dagen worden weer langer | de daag linge zich weer |
| de dagen zijn met Drie Koningen weer ietsje langer geworden | mèt Drie Käöninge zeen de daag eine hanesjrei gelingdj |
| de goedheid zelve zijn | äöverloupe van gojigheid |
| de kleinste is altijd de pineut | de kleinste baedelieër mót de korf drage |
| de kleinste moet het werk doen (hoeds = het gat waar de steel van de bijl,‘hak’ in steekt) | hoeds mót de hak drage |
| de koffie opgedronken hebben | de koffie oet höbbe |
| de overhand op iemand krijgen | emes de meister make |
| de schoenen zitten te los | de sjoon floetse mich ane veut |
| de tenj van ein aegt (Ned: eg). Zegswijze om onder een (vasten) gebod uit te komen. | waat tösse de tenj zitj, moogs se altied aete’, zag de boor, toen hóng d’r mèt de vaste ein sjóngk inne aegt |
| de voorbereiding is heel intensief maar de opbrengst is maar gering | d’r is mieër versliet ane vaan as de persessie waerd is |
| degene die overblijft, krijgt alles | dae ’t langst laeftj haet ’t hieël, de koe mèt de besebaandj |
| depressief zijn; een slecht humeur hebben | dae is de mismood draan |
| die kachel geeft goed warmte af | die staof hitstj good |
| die kan alles gebruiken; stelen | dae luuetj niks ligke as heit iezer en mäölestein |
| die kinderen doen wat ze willen; hun ouders hebben niets over hen te vertellen | die zitte mèt de aoje op ‘t daak |
| die menen zich heel wat | det is kaoje kook |
| die zal wel slagen; hij komt er wel | laot dae mer gewaere |
| dikke kuiten hebben; moe gelopen zijn | kute wie krotte höbbe |
| dit keer betaal ik (bijv. bij een rondje) | dees reis betaal ich |
| doe de deur dicht | doot de plank in ‘t gaat |
| doe je best; laat ze maar iets zien | doot ze de bóks op |
| donderdag na Pasen | heimertsdaag |
| draadvorming bij de peul (bijvoorbeeld bonen) | leeskes |
| drukte maken | palaver make |
| dwars doorheen gaan; ergens vol voor gaan | door ‘n steinse moor gaon |
| een boer laten hoort de boer liever van zijn koeien dan hebben ze goed gegeten) dan van zijn knechten (dan hebben die veel van zijn eten gegeten) | käöke, det huuertj de boor lever van zien kuuj as van zien luuj |
| een boer wil contant betaald worden bij levering | eine boor geuftj gein krediet, as d’r gevraete haet, haet d’r sjiet |
| een boom tot net boven de grond afzagen | eine boum toet ane möp aafzaege |
| een broek die veel te wijd om de kont zit | twieë vuustjes in eine zakdook |
| een dikke kop hebben (tujerhamer = een hele grote hamer om weipalen (tujerpäöl) in de grond te slaan) | dae haet eine kop wie ‘ne tujerhamer |
| een domme opmerking maken | det is ouch eine sjoeëne, zag de aap, toen zaag d’r zien jóng |
| een draai om de oren krijgen | d’r eine geflaerdj kriege |
| een einde aan het verhaal breien als je niets anders meer weet te zeggen | en toen sjaet de koe en neep ze ‘t gaat toe |
| een flink pak slaag krijgen | slaeg kriege wie ‘ne jónge hóndj |
| een flinke klodder speegsel wegspugen | eine vluum inne kwispedoeër tuffe |
| een grappig bedoeld dreigement (meestal tegen ondeugende kinderen) | dalik zèt ich dich de kop tösse twieë oeëre |
| een hoop drukte maken | eine houp ómstenj make |
| een katoenen schort | eine kattenate sjolk |
| een klein werkje is gauw gedaan | ein korte mès is flot gezónge |
| een koe die zich uitrekt, voelt zich op haar gemak en geeft veel melk, maar een knecht die zich uitrekt, is lui of moe en werkt dus minder hard | oetrèkke, det zuut eine boor lever van zien kuuj den van zien luuj |
| een kool | ein hödje moos |
| een nat en fris voorjaar is goed voor de oogst | mei kaod en naat, vultj de sjeur en ouch ‘t vaat |
| een oprisping krijgen | det stuuetj mich op |
| een paard aansporen om harder te lopen; iemand dwingen om iets (sneller) te doen | äöver de streen haoje |
| een pak slaag krijgen (er werd met de dorsvleugel flink op de haver geslagen) | slaeg kriege wie haver |
| een pak slaag krijgen; (de schoenmaker sloeg flink op het ‘laere’) | slaeg kriege wie eine laere |
| een slechte buur kan je het leven zuur maken (tamptere = pesten) | eine slechte naober kan dich mèt van alles tamptere |
| een sukkelaar kan ook wel eens geluk hebben | ein blindj verke vintj ouch waal ins eine eikel |
| een van de beste | mèt vanne bèste |
| een vete die (te) lang doorgaat | alles geit, mer ein slek kruuptj |
| een vloek inslikken (net voor het uitspreken) | in Godsnaam det is neet gevlooktj |
| eenmaal verkeerd gedaan komt het nooit meer goed | as se dae inne klump zeiks waertj ’t noeëts mieeër druueg |
| egoïstisch zijn; goed voor jezelf zorgen | pestoeër zaengentj zichzelf ‘t ieërst |
| eigenwijs of tegendraads zijn | waers wie (boeëne)struue zeen |
| eind juli moet de korenoogst binnen zijn | mèt Sint Jacob en Sint An is ’t kaore inne sjeur of inne ban |
| en nu gaat het beginnen (niet positief bedoeld) | dao begintj ‘t speel |
| en prompt gebeurde het | en mèt gebäördje ‘t |
| er blijft niet veel tijd over | de tied begintj te krumpe |
| er gaat iets mis, hij stoot zich z’n hoofd | mis, zag de mol, toen vreudje d’r op eine stein |
| er is altijd wat | t is altied te kort of te lank |
| er is nog niets in het vooruitzicht | d’r is nog niks versjaerdj |
| er komt een droogteperiode aan | staofraege is de moor vanne druuegdje |
| er komt regen aan (ujere: wanneer de uier van een koe vol begint te raken, voordat de koe gekalfd heeft) | de lócht is aan ‘t ujere |
| er moet eigenlijk niets | mótte is dwank en sjiete is stank |
| er was geen eten meer | ermood troef, de muus loge kepot inne kast |
| er wordt dus niet gewerkt! | waat duit Sjang? Pieër helpe. Waat duit Pieër? Niks! |
| er zit bijna geen verschil tussen die zaken | sjuus de mèlk, anges is de os zoeë good as de koe |
| erg duizelig zijn | zoeë dul wie eine kwakkert zeen |
| erg moe; lui zijn (bijv. van de zon of zo) | de lins oppe rögk höbbe |
| ergens een einde aan breien | örges eine komaaf aan make |
| ergens goed mee wegkomen (met name tijdens het kaartspel) | t is nog druueg loupe |
| ergens mee stoppen | de pin d’r in houwe |
| ergens onverschillig over zijn | väör aeveväöl |
| ergens te laat voor zijn | de streek is äöver ‘t vaat |
| ergens veel van hebben; heel druk zijn | t kaaktj d´r van |
| ergens veel vertrouwen in hebben | örges verlaot op höbbe |
| ergens verzot op zijn | örges nöt op zeen |
| erwten zetten alles op gang; bonen veroorzaken harde winden en de uien zorgen voor de onaangename reuk | erte make de gank, boeëne de klank en oonje de stank |
| familieruzie over een erfenis met gevolg dat er niet veel te verdelen valt | die femilie haet zich doeëd gedeildj |
| financieel verlies lijden | krómme zètte, gelaeje |
| flink opschieten | op sjäöt zeen |
| flink tekeer gaan | te seil gaon |
| ga aan de kant | gank oet de wiek, gank ane wiek, wiek dich |
| ga zitten | doot dich vanne bein aaf |
| gaan vrijen | óm werm huidvleis gaon |
| geef iedereen wat hem toekomt of wat hij wil | eder ‘t zien |
| geen enkele Duitser werd vertrouwd (uiteraard gezegde van in en na de oorlog) | de bèste Pruus haet nog ein paerd gestaole |
| geen geld hebben | geine roeëje kruitser höbbe |
| geen geld hebben | op zwart zaod zitte |
| geen rekening houden met anderen | doot waat se wils den waer se neet gek |
| geen streken uithalen, luisteren | gein kiskenades oethaole |
| geen zachte middelen maar krachtige maatregelen | dao hulptj gein gebed, dao mót de mèstker kómme |
| geluk hebben; ergens goed vanaf komen | dae is d’r graselik vanaaf gekómme |
| gelukwens voor jezelf | det oos kinjer rieke aojers moge höbbe |
| gelukwens; iemand iets aanbieden waar hij niets aan heeft; een gezond persoon heeft geen dokterskosten | haod dich gezóndj, den betaal ich de dokter |
| genoeg geld hebben | get aan de veut höbbe |
| gezegd bij het zien van Jacobsladders (zonnestralen door wolkendek) | de zon steit op stiepe, mörge raegentj ‘t mèt ziepe |
| goed gereedschap is het halve werk | mèt good getuug is ‘t werk half gedaon |
| goed opletten anders kost het geld | de ouge aop of de bujel |
| goedpraten dat je een dikke buik hebt | good gereidsjap hingtj ónger ein aafdaak |
| groeien van trots | opgaon wie mikkedeig |
| haast je maar niet | flot is ane sjiet gestorve |
| handel drijven met vrienden of bekenden geeft problemen | men mót mèt vraemdje hanjele en mèt vrinj gaon wanjele |
| hard lachen | zich de böl oet de boks lache |
| heel erg duizelig | zoeë dul wie ein kuke |
| heel vast slapen | slaope wie eine ris |
| helemaal alleen zijn | moorzeel allein zeen |
| het begint op te schieten (het doek van de wever vordert gestaag) | t begintj zich te doke, zag de waever |
| het eten laten verkommeren | t aete laote verzuuetere |
| het gaat beter met hem dan voorheen | hae haet zich good biejein geraaptj |
| het gaat heel erg langzaam | det kumtj langzaam, krek wie bie eine os de mèlk; alle zeve jaor eine dröppel |
| het gaat hem goed; hij wordt goed verwend | hae ligktj wie eine prins in ein aerpelekoel |
| het gaat nergens over; het is niet belangrijk | t geit neet óm ‘n verke |
| het is makkelijk om commentaar op andermans werk te leveren, als je zelf niets hoeft te doen | wèrke is zalig!, zagte de begiene en droge mèt zeve eine boeënestaak |
| het is misgegaan; ’t was te veel | dao höb ich mich aan verhöftj |
| het is niet de moeite waard om daarover te praten | det is de tuf neet waerd |
| het is niet genoeg | t besjuutj d’r neet aan |
| het is niet goed als je slecht praat over je eigen familie | t is eine vieze vogel dae zien eige nest besjietj |
| het is onbegonnen werk; hij heeft niks dus je zult ook niks van hem krijgen | van eine kwakkert kins se gein vaere plökke |
| het kan niet meer veranderd worden | wie haaj kwaam, waas höb d’r gewaestj |
| het komt op hetzelfde neer | t is allemaol zoeë lank as ’t breid is |
| het komt zich niet zo nauw | ein sjeif gaat sjietj ouch |
| het komt zich niet zo precies | dao, of dao intrintj, zag de landjmaeter |
| het koud hebben | pin lieje |
| het lekkerste eten uit de pan vissen, flink beginnen te eten | de waaj inzètte |
| het past allemaal bij elkaar | edere gek zien gebrek; eder moel ziene zin; eder worst ziene pin |
| het regent hard | t raengentj aoj wiever mèt houte klump |
| het regent hard | t raengentj det ‘t zaegentj |
| het schiet niet op | t plaktj neet |
| het valt mee; er zijn ergere dingen | det is neet zoeë erg as ein bein gebraoke |
| het vat is leeg | t vaat is aaf |
| het voornaamste werk was reeds gedaan | waat zulle wae noe beginne, zag de vos taege de hinne, toen haaj d’r d’n haan al binne |
| het weer is altijd voor iemand goed (of niet); regen is niet fijn als er -door vader- gehooid moet worden, maar wel fijn voor -moeders- moestuin | as ‘t waer neet good is op vaars hui, is ‘t toch good op moors kuuel |
| het werk niet afmaken | t mets in ‘t verke laote staeke |
| het werkt niet; er wordt meer gepraat dan dat er gewerkt wordt | t haet get te zègke as se mèt aoj wiever mós ègke: de hieële daag stouwe en slaon en ‘s aoves nog niks gedaon |
| het zit mee; (als bijvoorbeeld bij kaarten alle troeven vallen) | det vèltj wie stróntj in ein mendje |
| hevig bidden | slivvenhieër van ‘t kruuts aafbaeje |
| hij bedacht zich iets wat niet mogelijk is | dae druimtj van Sint Jansnacht det ‘t honing dauwdje |
| hij begint al dronken (of moe) te worden | hae begós al klein uigskes te kriege |
| hij begrijpt het helemaal niet | dae snaptj d’r gein poes van |
| hij bloedt hevig | dae blootj wie ein rindj |
| hij denkt dat hij de baas is | dae haet de groeëtste bóks aan |
| hij denkt er niet bij na; hij overziet de conseqenties niet | dae haet gein achtergedecht |
| hij deugt niet | dae is neet van God |
| hij deugt niet | dae dougtj neet in zien herpens |
| hij doet heel erg z’n best; hij werkt heel hard | dae löptj zich de bein ónger de vot oet |
| hij doet niet veel | dae haet ein lui ziej |
| hij doet niks; hij helpt niet mee | dae steit aan ein gaat woeë niks oetkumtj |
| hij doet schunnige praat | dae haet ein moel wie ein stróntjsmik |
| hij doet vervelend, boos | dae duit nöt |
| hij draagt kapotte kleren | hae haet gein alik ane vot |
| hij dringt zich op | dae dreitj zien vot äöveral binne |
| hij drinkt veel | dae zuuptj wie ‘ne kaetellepper |
| hij eet werkelijk alles, maakt hem niet uit | ein good verke vrètj alles |
| hij gaapt flink (her = scharnieren, als de deur ‘oet de her’ hangt, dan hangt hij dus uit de scharnieren) | dae gaaptj zich oet de her |
| hij gaat door roeien en ruiten; hij gaat dwars door alles heen | dae geit door kappes en tabak |
| hij gaat er flink tegenaan | dae geit wie ‘ne ries |
| hij gaat er flink tegenaan (Blücher = Pruisische generaal, mede verantwoordelijk voor Napoleons nederlaag bij Waterloo) | dae geit d’r aan wie Blücher |
| hij gaat het niet halen; het ziet er niet goed uit | det is ein krank veugelke väör de kat |
| hij gaat op de hurken zitten; hij zoekt dekking | dae hoektj zich |
| hij gaat verschrikkelijk te keer | dae kaaktj asof d’r in eine reek hingtj |
| hij gedraagt zich meestal niet op andere plaatsen | mèt dae kins se äöveral mer twieë kieër kómme: eine kieër óm zich väör te stèlle en de twieëdje kieër óm zich te veróntsjöldige |
| hij geeft alles weg | dae geuftj de baom oet de bòks |
| hij geeft nergens iets om | dae geuftj óm de duvel nog zien moor |
| hij geeft nergens iets om, heeft overal lak aan | dae vaegdj de vot ane däörstiel aaf |
| hij geeft slechte manieren | hae haet menere, mer ’t zeen die van ein verke |
| hij heeft alles (bijv. iemand die alle troefkaarten heeft) | dae haet Beul en Maarhees, de koe mèt de besebaantj |
| hij heeft alles verbrast (aan drank uitgegeven) | dae haet kop en kogel verzaope |
| hij heeft altijd geluk | dae haet ‘t gelök mèt trös ane vot hange |
| hij heeft de kolder in de kop; gek en/of uitgelaten gedragen; stuiptrekkingen of koortsstuipen krijgen | dae kriegtj de begaoving |
| hij heeft diarree | dae is ane dunne |
| hij heeft diarree | hae sjietj wie eine reiger |
| hij heeft een bleek, mager gezicht (spakan = kan met enge hals om gist te bakken, daar krijg je niet gemakkelijk wat uit gehaald) | dae kiektj of d’r haver mót pikke oet ein spakan |
| hij heeft een dikke kop | dae haet ein dieke höd |
| hij heeft een eigenaardige gewoonte | dae haet ‘ne fiemel |
| hij heeft een flink pak slaag gekregen | hae haet se duchtig geraete gekraege |
| hij heeft een groeispurt gehad | hae haet eine sjäöt gekraege |
| hij heeft een grote mond | dae haet ein moel wie ein sjöp (of: ein sjeurport) |
| hij heeft een grote mond (de ‘vaatsmanj’ was de grootste maat mand die er te krijgen was) | dae haet eine kop wie ein vaatsmanj |
| hij heeft een hardwerkende vrouw | dae is ‘ne goje baesem getrouwdj |
| hij heeft een onfris gezicht | dae haet ein gezicht wie eine sjóttelsplak |
| hij heeft een rode kop | dae haet get lang inne aove gezaete |
| hij heeft een rode kop van de inspanning gekregen | dae zuut d’r oet asof d’r de hèl haet aangeblaoze |
| hij heeft een stommiteit uitgehaald | dae haet ouch ein gek paerd geraeje |
| hij heeft flink slaag gekregen | hae is d’r duchtig doorgelaote |
| hij heeft flinke honger | dae geit vanne graot |
| hij heeft goed gegeten | dae haaj zien pens flink gewasse |
| hij heeft heel dun haar | dae haet vluughaor |
| hij heeft heel wat problemen | dae haet get aan ziene fiets |
| hij heeft hem beledigd | dae haet ‘m in zien erte gesjaete |
| hij heeft het daar verbruid | dae haet de erte oet dao |
| hij heeft het druk; met vastelaovendj wordt er namelijk veel gebakken | dae haet ‘t zoeë drök wie de pan mèt vastelaovendj |
| hij heeft het naar z’n zin; hij doet het graag | hae haet d’r goje aard aan |
| hij heeft hier niks te zeggen | dae haet hie niks te profesieje |
| hij heeft kapsones | dae haet kiskenades |
| hij heeft niets bijgeleerd | lómp gebaore en niks gewaore |
| hij heeft slaag gekregen | hae haet se duchtig gewamestj gekraege |
| hij heeft succes gehad | dae haet eine goje heilige aangerope |
| hij heeft van alles gedaan en van alles geprobeerd | dae haet van ’t hieël verke gevraete |
| hij heeft veel gedronken | dae haet good gepötj |
| hij heeft veel gegeten, eigenlijk te veel gegeten | hae haet zich good begaajdj |
| hij heeft veel geld | dae haet sjräöm |
| hij heeft veel honger | dae haet hónger wie eine heimeier |
| hij heeft weinig aansporing nodig om iets te doen (bijv. drinken op stap) | dae hoofs se geine vinger te gaeve |
| hij heeft wel verstand, maar gebruikt het niet goed. | dae haet se waal alle zeve, mer die wèrke in ploge |
| hij is aan de diarree | hae sjietj zich de randj van ‘t gaat |
| hij is aangetrouwde familie | dae is vanne kaoje kantj |
| hij is aardig dronken | dae haet ‘m sjoeën zitte (of hange) |
| hij is aartslui | hae is nog te lui óm väör d’n duvel te danse |
| hij is arrogant | dae haet spatjes |
| hij is bang | det geit ‘m dun door de bóks |
| hij is continu bezig | dae wèrktj mèt staondje ker |
| hij is daar binnen; hij is daar gaan vrijen | dae haet dao de kneen ónger de taofel |
| hij is daarbij komen te overlijden | dae is dao doeëd bie geblaeve |
| hij is de kluts kwijt | dae is vanne wap |
| hij is doodop | dae is ane hègk |
| hij is doodop | dae is oppe hóndj |
| hij is doodop | dae is zoeë vaerdig wie ein kemuniejeske |
| hij is dronken | hae haet ein stök inne vaam |
| hij is dronken | hae haet ein stök in ziene gelis |
| hij is dronken geworden | dae is ónger de ker gekómme |
| hij is een beetje getikt | dae is vanne kloek gepiktj |
| hij is een sul | det is ein broeëd van eine kaerel |
| hij is een zeer ondeugend iemand | dae dougtj in zien vel neet |
| hij is er (al) klaar mee
(aan het einde van de H. Mis ‘draagt de pastoor het boek om’) | dae haet ’t book al ómgedrage |
| hij is er snel vandoor gegaan | dae haet zich de hieëse geluchtj |
| hij is er snel vandoor gegaan | dae haet häör de hieëse laote kieke |
| hij is erg eigenwijs | dae is zoeë waers wie ein appelesjans |
| hij is erg gierig | dae zitj d’r op wie d’r duvel op Geelke |
| hij is erg gierig | hae huuertj de perike neeste inne gróndj |
| hij is erg moe, uitgeput, heel dronken | dae is ram nao de kloeëte |
| hij is ergens tegenaan gereden met zwaar letsel tot gevolg | dae haet zich op ‘ne knap geraeje |
| hij is even oud als ik | dae is van miene doon |
| hij is gaan biechten (klieë = rotzooi, dus eigenlijk je rotzooi wegbrengen) | dae haet de klieëzaod weggebrachtj |
| hij is geen gemakkelijke | dae is neet van poppelappe |
| hij is gierig | de verkeshaor gruje ‘m door de jas |
| hij is gierig | det is eine verkeskop |
| hij is goed gegroeid | dae is good gewasse |
| hij is hartstikke wild | dae is foekswildj |
| hij is heel arm | hae haet geine nagel óm zien gaat te kratse |
| hij is heel dom | dae is te stóm óm ‘n verke inne vot te kieke |
| hij is heel dronken | dae is klöppelezaat |
| hij is heel erg bang | dae sjietj inne bóks van angst |
| hij is heel erg dronken | dae is kersterrezaat |
| hij is heel erg koppig | dae is zoeë waers wie boeënestruue (of wie ‘ne appelesjans) |
| hij is heel erg opgewonden (sexueel) | dae is zoeë sjerp wie ‘ne latnagel |
| hij is heel erg verwend | dae is stróntjverwindj |
| hij is heel geduldig | dae haet ein paerdsgedöldj |
| hij is heel gierig | det is eine toegeneidje |
| hij is heel langzaam | dae is zoeë traog wie dieke stróntj in eine trechter |
| hij is heel mager | det is ‘ne smale derm |
| hij is heel mager; hij heeft weinig geld | det is eine smale reem |
| hij is heel mager; hij heeft weinig geld | dae haet niks oppe rubbe |
| hij is heel moe | hae haet de piep laeg |
| hij is heel moe | dae is ane pin |
| hij is helemaal niet lenig | dae is zoeë stief wie ein hout |
| hij is kaal of kalend | dae haet ein brei sjei |
| hij is kieskeurig; hij lust niet veel | det is ein leknaas |
| hij is klaar om naar huis te gaan | dae haet de vogel aaf |
| hij is kletsnat geworden | hae is naat gewaore toet op zien humme |
| hij is lijkwit | dae is zoeë wit as ‘n pletske |
| hij is lui | daoväör is hae te voel |
| hij is niet goed bij z’n hoofd | dae haet ein pan aaf |
| hij is niet goed bij z’n hoofd | dae is zoeë gek wie ‘n raad, raadgek |
| hij is niet goed bij z’n hoofd | dae tiktj neet richtig |
| hij is niet goed wijs | det is ‘ne geweidje |
| hij is niet snel aan het lachen te krijgen | dae lachtj nog neet al zaes se proem |
| hij is niet snel aan het lachen te krijgen | dae lachtj nog neet al zuut d’r ein koe in ein kersjet |
| hij is niet zo rijk als hij zich voordoet | hae is binne as d’r de däör toe duit |
| hij is onderuit gegaan | dae veel op zien klitse |
| hij is onhandig | dae zien henj staon verkieërdj |
| hij is ontembaar | dae is zoeë wildj wie haas |
| hij is op | dae is poem |
| hij is rijk, hij heeft veel gedronken | dae haet de tesse good vol |
| hij is royaal; hij geeft z’n geld makkelijk weg | dae geuftj wie ein vorse koe |
| hij is schatrijk | hae bäöktj van ‘t geldj |
| hij is slecht gehumeurd | dae haet króm zin |
| hij is snel op z’n teentjes getrapt | dae is flot getraoje |
| hij is uitgeput | dae haet de knuip aaf |
| hij is verwaand | det is eine aangebrandje |
| hij is volledig van zijn à propos | hae is ram vanne kaart |
| hij is vrijgevig (rief = royaal) | dae is in ‘t rief jaor gebaore |
| hij is weer aan de beterende hand | hae is weer get aan ‘t vinke |
| hij kan er na lang aandringen niet meer onderuit | dae höbbe ze ’t leileid aangedaon |
| hij kan er niks van (vroeger werd zwaar deeg (rogge) met de voet gemengd) | dae kintj dao zoeëväöl van, as ein koe van deig traeje |
| hij kan eten wat hij wil zonder aan te komen (weiteberm = een stapel tarwe) | dae waertj nog neet vèt al zit se ‘m op eine weiteberm |
| hij kan niet meer op z’n benen staan | dae kintj gein bein mieër bekinne |
| hij kan niet stil blijven zitten | dae haet gein zittendje vot |
| hij kan niets meer | hae is panklaor |
| hij kan veel hebben, hij heeft een dikke huid | dae haet ein hel hoed |
| hij kent zijn vak door en door; (smoutkroek = kruik voor reuzel) | hae is dao-in doortouwdj wie ein aoj smoutkroek |
| hij kijkt heel onnozel (paospiep = narcis) | hae kiektj wie ein paospiep |
| hij kijkt vol verbazing om zich heen; hij kijkt z’n ogen uit | hae kiektj zich de ouge oet de kop |
| hij klaagt zonder reden | dae klaagtj mèt gezónj bein |
| hij kletst je de oren van het hoofd | dae lultj dich gater inne zök |
| hij kreeg een oorvijg | dae kraeg ‘n klats óm de oeëre |
| hij kreeg slaag; met woorden tot de orde worden geroepen | dae waertj gedèkseldj, dae kriegtj ze gedèkseldj |
| hij krijgt er een rood hoofd van | dae kriegtj d’r ‘n roeëj höd van |
| hij krijgt niets klaar | dae meuktj niks naat |
| hij kwam erachter dat het hard werken was (de waaj zit aan het einde van een vissenfuik en het is zwaar werk om die op te halen = luchte); zich in de vingers snijden (fig.) kruidenierswaren uit de koloniën | dae haet ane waaj geluchtj |
| hij laat met zich sollen, zelfs als het pijn doet | dae leutj zich de boeënestaak oppe kop sjerp make |
| hij lacht niet snel | dae lachtj nog neet al vluugtj d’r ein vlök aegerst oet zien gaat |
| hij ligt op sterven | dae ruuktj al nao de sjöp |
| hij loopt zo hard hij kan | dae löptj waat d’n hemel gaeve kan |
| hij lost de verkeerde problemen op, het zal hem nog wel eens opbreken | hae kratstj zich woeë d’r geine jäök haet |
| hij lust zijn drankje graag | dae tuftj d’r neet in |
| hij maakte zich klein zodat ze hem niet konden vinden met verstoppertje (hoeke = op de hurken gaan zitten, stokverberge = verstoppertje spelen) | hae hoekdje zich, zoeëdet ze ‘m neet kóste vinje mèt stokverberge |
| hij meent zich nogal wat | hae haet väöl doeve op zien daak |
| hij moet (gedwongen) trouwen | dae haet ‘m get lang inne baek laote hange |
| hij moet alles doen | dae moog dao de as se oetdrage |
| hij moet nodig plassen | dae haet ’t water baove de kneen staon |
| hij neemt altijd alles aan | dae sleit niks aaf as vlege |
| hij pakt dat op een oneerlijke manier aan | det stiktj d’r zich langs zien batse aaf |
| hij pakt de zaak helemaal verkeerd aan | t paerd achter de ker spanne |
| hij praat slecht Frans | dae kaltj Frans mèt haor d’r op |
| hij regelt het wel (speel = onderneming) | hae is de baas van ‘t speel |
| hij schept op over zijn grond, maar heeft maar plaats voor één den | waat huuer ich in mien denne, zag de wiebös, en hae haaj d’r mer ein |
| hij schreeuwde heel hard | hae sjrieëwdje of d’n duvel door zien gaat d’r oet kwaam |
| hij smeet zijn geld over de balk in het café | dae verzwaarsdje zien hieël geldj inne café |
| hij spreekt niet de waarheid | dae flötj neet woeë d’r zitj (of, dae zitj neet woeë d’r flötj) |
| hij stelde niet veel voor | det is eine kaerel wie Klaos en Klaos waas ein hóndjsvot, kins se waal dinke wie ‘t kaerelke waas |
| hij stelt niet veel voor | det is eine vazele fietser |
| hij stelt niets voor (votlaok = anus) | det is ein votlaok |
| hij stinkt heel erg (een hop (hoep) is een vogel die zijn nest niet schoonmaakt en enorm stinkt) | dae stinktj wie eine hoep |
| hij stinkt uit z’n mond | dae haet ein moel wie ein huuske |
| hij verdoet z’n tijd; hij staat zomaar wat te kijken | dae steit mer get te haoje |
| hij verkoopt het met verlies | dao sjuutj d’r kop en kóntj aan in |
| hij vertelt alleen maar onzin | dae kaltj allein mer sjaele wazel |
| hij viel flauw | dae ging vanne zök |
| hij voelde zich weer beter | dao bekwaam d’r zich van |
| hij voelt zich op z’n gemak | hae veultj zich good op ziene stèl |
| hij voelt zich slecht; beetgenomen | dae veultj zich besjaete |
| hij was gul; hij gaf veel geld weg | dae snaej good aaf |
| hij weet het naadje van de kous | det is ‘ne doortouwdje |
| hij weet niet meer hoe hij het heeft | dae is vanne lègk aaf |
| hij weet van gekkigheid niet wat hij met z’n geld moet doen | hae waertj door de waeldje geplaogdj |
| hij weet zich geen raad meer | dae löptj mèt de zeel ónger de erm |
| hij werkt niet hard | dae brèktj ouch geine sjöppesteel |
| hij werkt niet hard | dae gruje de haor oppe binnekantj vanne henj |
| hij wil er niet bij betrokken worden | hae hèltj zich van ein windjzie |
| hij wil niet meewerken; hij ontwijkt het werk | dae trèktj d’n achterhaam |
| hij wil van alles | hem staeke de däör |
| hij wordt snel binnen een groep geaccepteerd; hij is gemakkelijk in de omgang | dae veugtj zich flot |
| hij wordt snel boos | dae is van nul op hóngerd |
| hij zal er achteraf nog wel spijt van krijgen | dae kumtj zich nog aan ‘t kratse woeë d’r geine jäök haet |
| hij zal het moeten ontgelden; hij zal daarvoor veel moeten betalen | dae zal däöväör mótte bloje |
| hij ziet er heel slecht uit (in Ieper zijn duizenden soldaten gestorven in de loopgraven tijdens WOI) | dae kiektj wie de doeëd van Iepere |
| hij ziet er miserabel uit | dae kiekt zwart vanne ieëlenj |
| hij ziet er ongezond en vaal uit | dae haet ein gezicht wie ein gezèt |
| hij ziet er verfomfaaid uit | dae zuut oet wie sjöppe zeve |
| hij zuchte flink; hij ademde zwaar | hae kuumdje wie ein spurkoe |
| hoe fijn wil je iets hebben | gezeefdj of door ein deukske |
| hoe zit het in elkaar | wie en waat |
| hou toch op | sjei mich meug |
| houd je rustig | haod dich keduuk |
| huis met hoge hypotheek | det is ein hoes mèt gooj belk |
| huis met hoge hypotheek (stiep = stut) | det hoes steit op pepere stiepe |
| hun trouwerij werd in de kerk aangekondigd | ze zeen vanne praekstool gevalle |
| ieder doet het op z’n eigen manier; ieder doet maar wat hij wil | eder zien meug, zag ‘t maedje, en ze pisdje oppe heibaesem |
| ieder moet zijn kruis dragen | eder mót zien pekske zelf drage |
| iedere keer | eders kieër |
| iedereen heeft recht op iets | eder heiligske mót toch zien leecht höbbe |
| iedereen is stil tijdens ‘t eten | as de verkes te vraete höbbe zeen ze stil |
| iemand beetnemen | emes bie de puuet höbbe |
| iemand die drinkt, heeft geen eten nodig | woeë de brouwer is, hooftj de bekker neet te zeen |
| iemand die ergens veel van heeft (krinte = geitekeutels) | dae zitj dao in wie ‘ne boek in zien krinte |
| iemand die heel gierig is | dao geit niks oet as rouk door de sjouw (en dae waertj nog gezeefdj) |
| iemand die lastig in de omgang is; wispelturig in zijn voorkomen | det is eine gedreidje |
| iemand die veel heeft; werd ook wel gezegd bij rijk dubbel belegde boterhammen | det is ein vèt verke zien gaat gesmaerdj |
| iemand die veel praat maar niets nieuws vertelt | det is ‘n aoj zaeg |
| iemand doet zich beter voor dan hij is | dae duit fiene kal, dae duit zich fien väör |
| iemand dwingen om iets te doen | emes de dram aandoon |
| iemand een draai om z’n oren geven | emes aan ‘n oeër lappe |
| iemand een loer draaien | emes d’r eine insjödde |
| iemand een pak slaag geven | emes gäöt gaeve |
| iemand een streek leveren | emes ‘n oeër aan neie |
| iemand er (verbaal) van langs geven | emes äöver de näöj haoje |
| iemand ergens tot dwingen; (praam = neusklem voor een paard) | emes de praam opzètte |
| iemand feliciteren met de naamdag, verjaardag; een cadeau geven | emes bestaeke |
| iemand figuurlijk vastzetten; iemand voor het blok zetten | emes op eine stómp zètte |
| iemand goeds toewensen | haod dich (van: haod dich good) |
| iemand hebben om mee te praten | aanspraok höbbe |
| iemand honing om de mond smeren; vleien | kloeët d’n aap, den vrètj d’r good |
| iemand iets onder de neus wrijven | emes get daoduje |
| iemand kwaad maken | emes de pis lauw make |
| iemand minder te eten geven (omdat hij te dik is) | emes ein veurke aaftrèkke |
| iemand onder druk zetten | emes de pin oppe naas zètte |
| iemand ongelooflijke dingen wijsmaken (slivvenhieër = Onze Lieve Heer) | emes wiesmake det slivvenhieër op eine paereboum zitj |
| iemand op z’n nummer zetten | emes mèt ein gesjèldj stekske wegsteure |
| iemand veel vragen stellen | emes ‘t humme vanne vot vraoge |
| iemand vleien | voor de boek nog mer ins |
| iemand voor zijn | emes de baard aafdoon |
| iets aandachtig, met plezier bekijken (of doen) | get mèt bedraag bekieke (of doon) |
| iets afmaken of iets gedaan krijgen | get ónger de veut oetdoon |
| iets beter voordoen dan het eigenlijk is | van baove bóntj en van ónger stróntj |
| iets binnenskamers houden | ries oppe sjouw lègke |
| iets braden totdat het knapperig is | get krap braoje |
| iets doen voor elkaar zonder dat er voor betaald wordt; met gesloten beurs | det waertj geregeldj mèt toe bujele |
| iets doen waarvan je al van tevoren weet dat het onmogelijk is | det wil ich zeen, zag de blinje |
| iets doen wat niet mis kan gaan, een onnozel klusje goed afronden | good gegange, jao kook gegaete en neet geslabdj |
| iets doen zonder erbij na te denken | get zónger bezei doon |
| iets finaal over het hoofd zien | dae kaek d’r graselik naeve |
| iets gaan drinken met iemand | d’r eine gaon pitse |
| iets helemaal beu zijn | t zoeë meug zeen wie kaoj pap |
| iets niet vertrouwen | get neet troewe, ich troew det neet |
| iets onbewust doen; in de kerk mag je niet fluiten, maar toch schijnt pater Manheim dat wel eens in de kerk in Heitse gedaan te hebben, zonder dat hij daar erg in had. | dae deej det zónger erg, prónt wie pater Manheim flaot |
| iets opmaken | get meister make |
| iets proberen wat niet gaat | det is toch te graof, zag de snieder, toen kraeg d’r de naoldj neet gevaemdj |
| iets zeggen om maar wat te zeggen | t waer is good mer de minse douge neet |
| iets zeker menen te weten maar dan toch fout zitten | mèt meine, besjaet d’r zich ins eine |
| iets zonder garantie verkopen | mèt de stert boete de däör verkoupe |
| ik ben er klaar mee | det hingtj mich de vot oet |
| ik ben het moe | ich bèn ‘t käök |
| ik ga plassen | ich gaon mien aerpele ins aafsjödde |
| ik geloof niets van wat je vertelt | doe kins mich nog mieër wiesmake |
| ik heb pijn in mijn rug | ich höb de krieëmer inne rök |
| ik kan niks meer onthouden | ich kan mer ónthaoje van twelf oor toet middig |
| ik trek me van het geroddel niks aan | ze kinne langer van mich kalle as van mich aete |
| ik voel me niet zo goed | ich veul mich knap neet tegooj |
| ik weet niet hoe ik hier uit kom | ich weit neet wie ich ’t ane steel mót staeke |
| ik weet niet waar dat aan ligt | ich weit ouch neet waat det duutj |
| ik weet wel wat ik liever doe | ich sjiet nog lever in mien zunjigse bóks |
| ik werk me uit de naad (her = scharnier, als de deur ‘oete her’ hangt, dan hangt hij scheef) | ich wèrk mich oet de her |
| ik werk niet als ik niet weet voor wie ik moet werken | ich wèrk neet väör de keizer |
| ik zal hem de les lezen | ich zal ‘m zien zaligheje ins zègke |
| ik zit helemaal vol; krijg niks meer op | ich zit toe toet aan miene nak |
| in de eigen omgeving niet erkend worden om goede daden | eine heilige waertj in zien eige dörp neet verieërdj |
| in het dorp | op ‘t dörp |
| in het open veld | oppe vlake |
| ingemaakte pruimen | proeme op saap |
| is niet snel aan het lachen te krijgen | dae lachtj nog neet al zuut d’r eine stróntj taege de wenj opkroepe |
| je bent niet dom als je niks kunt, maar wel dom als je niks wil leren | t is geine stómmerik dae niks kintj, waal eine dae niks lieëre wiltj |
| je gedeisd houden | doe mós dich gein menkes make |
| je hebt gelijktijdig een goede en slechte situatie en dat levert meestal niet veel goeds op | as ’t raengentj en de zon sjientj, den is ’t kèrmes inne hèl |
| je hebt geluk als je een zuinige vrouw hebt | ein vrouw die kan spare is de bèste geldjbelègking |
| je houdt het geen hele dag vol als je te hard werkt of te hard van stapel loopt | muuskes die vreug piepe kriege äöverdaag (of: ‘s aoves) de kat |
| je kan iemand niet tegen de haren in kan strijken | eine mol haet geine kieër inne haor |
| je kunt altijd mest uitrijden of geld in ontvangst nemen | väör zeikvare en geldj bäöre is ’t waer altied good |
| je kunt hoog en laag springen, maar dat doe ik niet | dich kins mich de buim in |
| je kunt iemand op weg helpen, maar uiteindelijk zal diegene het zelf moeten doen | eine aezel kins se waal nao ’t water leie, mer neet doon drinke |
| je kunt je kinderen beter bij leven iets cadeau doen dan na de dood | doe kins ’t dien kinjer baeter mèt ein werm handj gaeve as mèt ein kaoj |
| je kunt me wat | lek mich de zök |
| je kunt niets meenemen na je dood | ein doeëdskist haet geine trèkhaok |
| je leeft langer met een goed gemoed (taergeldj = leefgeld) | goje mood is half taergeldj |
| je moet hem niet zo verwennen | doe mós ‘m neet te väöl eier d’r ónger lègke |
| je moet niet overdrijven | doe mós geine gek van Sinte Merte make |
| je moet niet te dik zijn om je voort te planten | eine goje haan is neet vèt |
| je moet niet te veel nadenken | dinke mós se aan ein paerd äöverlaote, det haet eine diekere kop |
| je moet opletten als je aan het kaarten bent | dae kaartj, hèltj gein sjäöp |
| je moet zuinig zijn op de (onbedorven) jeugd | baeter ein aod paerd kepot as ein jónk bedorve |
| je praat (te) veel | as lulle worst waas haajs dich ein hieël inj |
| jij bent een aartslomperik | doe bès stóm gebaore, sumpel geweegdj en höbs niks biegelieërdj |
| jij verdient compassie, medelijden | doe bès mich eine erme hals |
| kaal hoofd | kale biegkel |
| kijk maar goed uit dat je daar geen nadeel van hebt | kiek mer good oet det se dich dao neet de bóks aan sjäörs |
| kinderen kietelen op de onderrug | de bróm opdreie |
| kleding voor doordeweeks (zunjigse kleier = sjieke, nette kleren) | swerjesse kleier |
| klemtoon op ‘niks’, ik doe liever niks dan dat ik werk | ich doon niks lever as wèrke |
| koppig doorwerken; ook door dik en dun gaan | door ‘t getuug gaon |
| koud hebben | ozel lieje |
| krijg toch schurft | krieg toch de krets |
| krijgen wat je verdient | eder ’t zien en de kwaoje niks |
| kritisch naar jezelf kijken | op dien eige te werk gaon |
| kuddegedrag: als iemand iets doet, volgt al snel de rest | as ein koe zeiktj, stiktj de anger de stert op |
| laat hem maar schuiven, dat komt wel goed | laot dae mer loupe |
| laat maar met rust | laot mer gewaere |
| langs de afrastering | langs d’n toen |
| leg hem maar niets in de weg, want anders ben je nog niet van hem af | pis dae mer neet inne klump, want den bès se nog neet van ‘m aaf |
| let op dat wellust je verstand niet beïnvloedt | kiek oet det dich ’t verstandj neet inne bujel sjuutj |
| letterlijk: koekje waarvoor men de laatste kliekjes bij elkaar doet om er nog wat van te bakken; figuurlijk: het jongste kindje uit een groot gezin, vaak een nakomertje. | det is ein sjerkeukske |
| loop naar de pomp | och, sjiet dich get |
| maak je maar niet druk | maak dich mer gein dieke bein |
| materiaal/gereedschap gebruiksklaar maken | get gengig make |
| melden dat iemand gestorven is (ook: aanzègke) | ter liek nuueje |
| men waarschuwt ergens voor maar toch gaat het mis | dao höbs se ’t smiete inne glazer |
| mensen aan de top van de hiërarchie kijken neer op degenen onder hen | de waereldj is wie ein hoonderkoeëj: die van baove zitte besjiete altied die óngeraan zitte |
| mensen met geld houden elkaar de hand boven het hoofd | diekköp biete zich neet |
| mensen of gemeenschappen die veel hebben kunnen meer missen | t kintj baeter vanne stad aaf as van ’t dörp |
| mensen zijn net zo wisselvallig als het weer | t waer is wie de minse |
| met de zondag van halfvasten mocht men weer even op het vrijerspad | op körfkeszunjig moge ze oet vrieje |
| met een ketting aan een paal | op tujer |
| met lood in de schoenen ergens naartoe gaan | mèt stief kisse örges haer gaon |
| na schouderklopjes wordt er goed gepresteerd | moek de baer den vrètj d’r good |
| naar de hoeren gaan | zich in Luuk de haor laote snieje |
| naar huis gaan | heivers gaon |
| nat van het zweten | mèstnaat vanne zweit |
| net goed! | prónt tegooj! |
| niet meewerken; niet vooruit te branden | mèt gein paerdsgeweldj väöroet te kriege |
| niet veel uitvoeren | neet väöl oet de weik wasse |
| niet weten waar naartoe te gaan | get staon te haoje |
| niets bestaat voor altijd; alles is eindig | alles haet ein inj, mer ein worst haet d’r twieë |
| niks zo onvoorspelbaar als het weer | vriejeswaer is zunjeswaer, mer zaoterdigs verangertj ‘t gaer |
| niks, is alleen maar goed als je niks aan je ogen hebt (vaak gezegd als iemand niks aan het doen is) | niks, is good inne ouge |
| nog niet klaar zijn met werken als het donkerwordt | d’n aovendj kumtj d’r in |
| nooit genoeg hebben | eine boor en ein zoog höbbe noeët genóg |
| normen en waarden gaan achteruit (bak = gevangenis) | wie laeger de kèrk, wie voller de bak |
| nu ben ik (dood)moe | noe höb ich ’t hert aaf |
| om dat te weten hoef je niet slim te zijn | det weite mien klump ouch |
| om maar niet te spreken over | gezwieges van |
| ondertussen kan veel gebeurd zijn | hie, taege en dao intösse höbbe al väöl veugelkes gesjaete, die noe nog gein vötje höbbe |
| onzin praten | sjaele zeiver |
| ook al start de dag slecht, het weer zal vast beter worden | raengel väör acht ore zal noeëts de ganse daag dore |
| ook als we het niet eens worden, is er niets aan de hand | en as ’t neet is aeve gooi vrinj |
| ook iets leuks heeft zo z’n nadelen | waem knien haet, haet ouch käötele |
| ook op kleine beetjes ontvang je rente | edere cent sómtj zich, zag Persies |
| op de plaats blijven; blijven hangen | paol haoje |
| op een ‘tujerpoes’ wordt met een grote hamer geslagen, waardoor de bovenkant splijt en kapot gaat: je hoofd lijkt op deze paal (niet bepaald complimenteus dus) | dae haet eine kop wie eine tujerpoes |
| op goede voet staan met je toekomstige schoonmoeder kan nooit kwaad | waem de dochter wiltj trouwe, mót mèt de moder vrieje |
| op het verharde gedeelte | oppe helle |
| opgedonderd | maak dich weg |
| ophoepelen | dich ónger de veut oetmake |
| ophouden | d’r aan oetsjeie |
| opschieten omdat de H. Mis bijna begint (sjelle = met de kleine klok oproepen tot gebed) | laot ós doorloupe want ‘t sjeltj al |
| opschieten; je haasten | fasie make |
| oud gebruik om bij een bruiloft drank en spijs op te eisen | op aartje gaon |
| oud gebruik waarbij de dames in de buurt rondgingen om aan te kondigen dat er iemand was gestorven | de zeve maedjes ginge nao naober en femilie aanzègke det d’r emes waas gestorve |
| oude zaken oprakelen | inne stróntj reure |
| overal zijn slimme en domme mensen | neet alle wieze kómme oet ‘t oeëste |
| overdreven voorzichtig praten om (vooral) niets verkeerds te zeggen | dae kaltj zoeë fien wie póppestróntj |
| overdreven zorgen voor een ander | emes de vot naodrage |
| reactie als iemand een domme vraag stelt | as slumke doeëd is, kriegs dich zien möts |
| rechtuit de waarheid zeggen | t emes veerkentjig ónger de naas vrieve |
| rijke mensen regelen het zich onderling wel | groeëte hunj biete zich neet |
| roddelen is nergens goed voor | van huuere zègke kómme de läöges inne waereldj |
| rok tot op de schoen | vootvrieje rok |
| samen oud op nieuw vieren | same doorhaoje |
| schaapjeswolken geven regen | väör eder sjäöpke ein dröpke |
| schok van stroom (elektriciteit) krijgen | eine opnäöker kriege |
| schor spreken | eine kwakkert inne kael höbbe |
| schrammen oplopen | zich sjroevele |
| slappe koffie of een dun lapje vlees | dao kins se de gezèt door laeze |
| snel lopen | de zök inzètte |
| sneller gaan lopen, toegeven | de kisse bietrèkke |
| sommige zaken blijven onvoorspelbaar | introuwe en dóndersjlaeg zeen neet besjraeve |
| soort van opvulzin | ich, dich en doe make alle minse sjoe |
| spijt hebben van iets dat je niet meer goed kunt maken | haaj ich mich mer inne bóks gesjaete, den waas ’t mèt wasse weer good gewaesj |
| spreek me daar niet van | zwieg stil! |
| sta hier niet te niksen | as se niks te doon höbs, doot ‘t den neet hie |
| steeds een uitvlucht hebben | altied óntlègk höbbe |
| stel je niet aan | bedoot dich get |
| stelt niks voor | ein dink is ein hoondervot |
| t (mot)regent een beetje | d’r vèltj get voeligheid oet de lócht |
| te lui zijn om te werken | lui zweit is flot gereid |
| terecht negatieve aandacht krijgen | ederein haatj mich, zag de vos, “mer ich maak ’t d’r waal nao!” |
| terugkomen met hangende pootjes | baejdaag instèlle |
| toen kon hij niet meer terugkrabbelen | toen kós d’r ziene käötel neet mieër intrèkke |
| uit armoede | van ermen ozel |
| uit de hand eten | oppe voest |
| uitnodiging om iets te drinken of te eten te nemen | krieg oet |
| uitroep: heb genade! | jieëmig genaoje |
| uitroep: Heer God heb genade | hieëregod genaoje |
| uitspraak als het vlees erg taai is | zoeë tei wie eine laere lap |
| uitspraak als iemand een boer laat | huuer, ‘t käöfke dreitj zich |
| uitspraak als iemand iets stoms heeft gedaan (bökkem = gerookte haring) | doe bökkem! |
| uitspraak als iemand in het licht gaat staan | doe deens baeter väör däör, as väör raam |
| uitspraak als iets heel slecht is | det is nog te slecht väör ónger de spies |
| uitspraak als je iemand al lang niet meer gezien hebt | ich bèn ‘t waeze kwiet |
| uitspraak om aan te geven dat je niet aan hoeft te bellen maar gerust achterom mag komen | achteróm is kèrmis |
| uitspraak over krakende schoenen (net nieuw) | die sjoon zeen nog neet betaaldj |
| uitspraak over mensen die veel riskeren; waaghalzen lopen veel risico | hoeëgklummers en kloke zwummers, sterve zelje in bèd |
| uitspraak van iemand die liever lui dan moe is | sjoeën werk, jao, dao kins se ore nao kieke |
| uitsprak als iemand niet graag spullen uitleent | dae hètj neet Lieën |
| van (veel) water gaan de plantenwortels rotten | vanne druuegdje geit niks kepot, mer van ’t naat waertj ’t rot |
| van beneden tot boven vies gemaakt; helemaal ondergepoept | t wicht haaj zich begaajdj |
| van je aangetrouwde familie moet je niet te veel verwachten | aangetrouwdj is aangesjaete |
| vanaf begin mei kunnen bonen gepoot worden (naamdag Sint Job op 10 mei), uiterlijk eind juni kun je de laatste oogst bonen zaaien (naamdag Sint Jan op 24 juni) | mèt Sint Job paote ze de boeëne hals äöver kop, en dae neet anges kan dae paotj ze mèt Sint Jan |
| varkensvlees smaakt beter dan aardappelen | aerpele zeen lekker, mer mótte ieërst door ‘n verke gevraete zeen |
| veel kleintjes maken één grote | väöl klein aerpel vulle de zak |
| veel sparen | as se mer erm laefs, kins se riek sterve |
| verdriet doen | det duit ´m leid |
| verkering krijgen | ein kwartje bie gaon baeje |
| verkouden worden door op de tocht te staan | de klets weg kriege |
| verontschulding van een boer als hij niet recht geploegd heeft | op ein króm vaor wèstj mieër as op ein rechte |
| verschrikkelijke leugenaar; liegt alles bij elkaar | dae is van zien ieërste läöge neet gebarste |
| verwensing (ironisch): het zit niet mee; het leven is als een kinderhemd: kort en bescheten | t laeve is wie ein kinjerhumke: kort en besjaete |
| vieze adem hebben | dae haet eine aom wie eine stróntj |
| vlaai voor doordeweeks (zonder slagroom) (zunjigse flaai = luxe vlaai, met slagroom) | swerjesse flaai |
| vol gas geven | pin gaas gaeve |
| voordat hij ging trouwen werd hij eerst beoordeeld (baskuul = weegschaal) | väör hae trouwdje mós d’r ieërst de baskuul op |
| vroeg rijp; vroeg rot | veugelkes die te vreug zinge, kriege de katte gaer |
| vrouwen en paarden moeten altijd werken | vrouwluuhenj en paerdstenj moge noeëts stilstaon |
| waar er ook iets te doen is | egaal woeë get te doon is |
| waar je werkt, mag je ook eten | woeë de hoon dabdj, moog ze ouch aete |
| waarschuwing (ironisch; er zijn maar tien geboden) | dink aan ‘t elfdje gebod: laot dich neet kloeëte |
| wanneer iemand (bijv. een kastelein) meer in rekening brengt dan eigenlijk de bedoeling is | mèt döbbel kriet sjrieve |
| wat betekent het dat..... | waat duutj ‘t det..... |
| wat denk je wel niet? wat denk je ervan? | waat tunktj dich? |
| wat een mooi waer | waat ‘n oetgelaeze waerke |
| wat een zooitje (wordt ook wel van vies eten gezegd) | waat ‘ne bradsel |
| wat er van voren ingaat, moet er van achter weer uit | kintj ’t door de roeper, den kintj ’t ouch door de poeper |
| wat hij wil, gebeurt ook | waat dae inne kop haet, haet d’r neet inne vot |
| wat houdt je tegen | waat lètj dich |
| wat is zijn achternaam? | wie sjrieftj dae zich? |
| wat je zelf hebt, wordt toch vaak het ergste gevonden | eder veultj ‘t zien |
| wat kleren aantrekken, het komt niet zo precies (bijv. voor carnaval) | zich get aantoegkele |
| wat moet ik nog betalen? | waat is de sjaaj? |
| waterige soep | det is lang soep |
| we zijn te klein behuisd | wae zitte dao op eine stómp |
| weerwoord geven | emes de poef staon |
| weet waar je vandaan komt; (vaak gezegd als iemand zich beter voordoet als hij eigenlijk is) | stróntj waem haet dich gesjaete |
| weet zich geen raad | dae wètj zich gein geleid |
| werd gezegd als iemand te dik de boter op de boterham smeerde | de koe stuuetj dich |
| werkzaam bij gemeente of school | ane gemeindje zeen; ane sjoeël zeen |
| werkzaam zijn op school, bij de gemeente, postbode zijn | aan sjoeël zeen, ane gemindje zeen, ane post zeen |
| weten hoe het zit | dae wètj woeë haas hoektj |
| wie het eerst de geur opmerkt, heeft die ook veroorzaakt | waem ‘t ieërst ruuktj, haet zien eige gaat gebroektj |
| wie mooi wil zijn moet pijn lijden | hoeëvaart mót pien lieje |
| wie veel heeft, geeft veel uit | dae ‘t breid haet, leutj ‘t breid hange |
| wie veel heeft, geeft veel uit | dae ‘t breid haet leutj ‘t breid hange |
| wij hebben al zijn drank op gemaakt | wae höbbe ‘m keps gezaope |
| wij hoeven ons niet te haasten | wae hove neet te gaon huie |
| wij zijn altijd de laatste | wae ligke altied ane lèste mem |
| wij zullen goed op moeten letten | wae zulle oet ós döp mótte kieke |
| wild tekeer gaan | lieëlik doon |
| wild, brutaal en luidruchtig tekeer gaan | lieëlik doon |
| wordt gezegd als iemand aan het treuzelen is | de soep en de väörmiddig, kins se zoeë lank make as se wils |
| wordt gezegd bij een kinderlijkje | ein groeët leid bie ein klein kuulke |
| ze begint kaal te worden | die kriegtj gein krolspange mieër in |
| ze hebben hem een loer gedraaid | dae höbbe ze de geit gelèdj |
| ze hebben hem eens goed de waarheid gezegd | dae höbbe ze ziene jas oetgewrónge |
| ze heeft een mooi gezicht maar wel een dikke kont | de kop mót de vot ane mertj bringe |
| ze heeft weer wat te zeuren | die haet weer get te mouwe |
| ze houden hem voor de gek | ze zeen mèt ‘m aan ‘t vare |
| ze kunnen goed praten, maar als het er op aan komt dan… | kakele kinne ze allemaol, mer eier lègke det is get angers |
| ze werkte slordig | zie ging d’r mèt de graove baesem door |
| ze ziet er bleek uit | die kiektj blas |
| zegswijze om aan te geven dat iemand gekke toeren uithaalt | t zeen toere, zag Beekmans, toen reej d’r mèt de geit op ‘t daak |
| zegt men als iemand gaten in zijn kousen of sokken heeft | zien aerpel kómme oet |
| zei de moeder als het kind zei: “ik wil liever....”, “je hebt niks te willen” | leverkeukskes waere hie neet gebakke |
| zeker niet | gaaroet neet |
| zich bekommeren om anderen en zichzelf vergeten | dae dougtj neet van gojigheid |
| zich bezeikt voelen | zich duchtig gepaerdskäöteldj veule |
| zich druk maken over kleinigheidjes | alle hóndjs gezeike |
| zich genomen voelen | zich gepaerdskäöteldj veule |
| zich gewonnen geven of: na een lang ziekteproces toch doodgaan | hae haet ‘t lake mótte lègke |
| zich in blind vertrouwen op een onmogelijke opdracht storten | Hieër in den depe, zag de kwakkert, toen spróng d’r in eine pöt |
| zich verheugen op iets | zich spitse op get |
| zij gaan vrijen | die lekke de kerboetsklöppel aaf |
| zij had een dikke kont | die haaj mich eine wan aan |
| zij heeft een flinke boezem | die is good gefuusdj |
| zij heeft een flinke boezem | die haet flinke kneen inne bloes |
| zij heeft een flinke boezem | die haet flink get op ‘t sjaap |
| zij heeft een flinke boezem | die haet ‘ne sjoeëne berm väör de däör staon |
| zij heeft een hele dikke kont | die haet ein vot wie ein toeptaofel |
| zij heeft een miskraam gekregen | die is de ker opgeslage |
| zij heeft grijs haar | die is zoeë gries wie ein doef |
| zij heeft te veel (rode) lippenstift op | die haet eine haan de kop aafgebaete |
| zij is behoorlijk flink | die haet de bóks sjoeën vol |
| zij is heel licht van gewicht/mager | die is heksvrie |
| zij is niet zo secuur | det is ein klaoter van ein vroumes |
| zij is nog goed ter been | die is nog gengig |
| zij kan niet zwijgen | die kan zwiege van twelf oor toet middig |
| zij kunnen het goed met elkaar vinden | die hame zich |
| zij laat niet met zich sollen | die haet häök oppe tenj |
| zij leven heel erg spaarzaam | dao geit niks oet as rouk door de sjouw (en dae waertj nog gezeefdj) |
| zij meent zich veel | die duit zich op wie eine bujel luus |
| zij meent zich veel | die duit zich op wie ein roeps taege ein moosblaad |
| zij praatte heel veel | die kaldje mich ‘n täöt ane kop |
| zij trekken veel samen op | die loupe väöl mèt ein |
| zij zijn het altijd eens | die sjiete door ein gaat |
| zo ongeveer | róndj daen doon |
| zoiets als..... | zoeë oppe aard..... |
| zorg ervoor dat je het op tijd makkelijk maakt voor jezelf | vanne bein aaf röstj, zag de mins, toen zaat d’r oppe kneen te pisse |
| zulk taalgebruik hanteren wij niet | zó’ne kal doon wae hie neet |
