Als iemand te veel is, is hij nog niet weg | Die ge muug bent bende nog nie kwijt |
als je met een mooie vrouw, gaat het mooie er af en blijft er alleen een vrouw over | wie ut wijf trouw om ut lijf, verliest ut lijf, mer haawt ut wijf |
als je met je armoede geen raad weet ben je niet waard dat je ze hebt | as ge me oe ermoei geen road wit, ben de nie werd de ge ze het |
Bij een gastvrij onthaal, iemand uitnodigen | ge koomt oe schaoi mer us terug haole |
daar zit je nu | der |
dat is ver genoeg | de is wijt zat |
dat komt je goed uit | dès korre op aowe meule |
De goede moeten voor de slechte betalenen | De goei moete ut vur de kaoi besniete |
de inboedel is armoedig | un blind perd kan er gin schoaj doen |
Die kan jouw van alles wijs maken | Die kan oew zakke en verkope |
dit mag niet iedereen niet horen | er is te veull dak op ut huis |
Een raar gezicht trekken | Kiek is wan bakkes ie trekt |
Er gaat iets gebeuren. | Der kumt garre op de klos |
er is haast geboden, je ziet bijna geen uitweg meer | ut naowt ur |
er is ruzie / onenigheid | ut zand wèjt dur den herd |
er op uit trekken | ten blakke gao |
ergens heel erg blij / verguld mee zijn | zu vreet as nun boer in zun erpelkuul |
geen land mee te bezeilen | nie mè te egge of te teule |
gretig / alert | as nun bok op de haoverkeest |
het is er armoedig | un blind perd kan er gin schaoi doen |
Het is goed begonnen | Ut is op goei komede weeg |
het komt goed | tis op goei komende weeg |
Hij boert maar armoedig. | Hij boert me un krei en un ekster |
Hij heeft een kale kop | Hij is dur glad bovenop |
Hij heeft een mond vol slechte tanden | Zun bakkus is net un afgebraand durrup |
Hij kan er niet aan wennen | Hij kan zunnen drei nie kriege |
Hij komt er bedrogen van af | Hij kumt van ne kauwe kermis thus |
Hij vroeg naar iets onmogenlijk | Hij kwam bij de duver um weiwatter |
Ik heb er aan verdiend | Ik ben ur nie op agteruit gegon |
Ik heb last van mijn rug | Ik heb ut lelic in mun leine |
je bidt niet veel | ge bidt gin bakkes |
Je ergens thuis voelen | Erges n goeien oard hebben |
je vraagt er ook om | ze haote me zi den duvel, mer ik maok 't er ok um |
niet (meer) naar de kerk gaan | zao kerks as nun hond klippels |
onmiddellijk en uit alle macht iets gaan doen | mè duvel en geweld |
op een verkeerde manier bezuinigen | ut vet in dun haondsnest zuuke |
Uit schuiven | Utskiete |
van niets doen verslijt je niet | tis mèr koi hout dè van ligge brikt |
verwaandheid kun ook een ziekte noemen | inbilding is ok un ziekt |
wat hebben wij het goed | der is gin betur leve dan un goei |
we nemen nog een drankje | we vatte ur nog inne |
we zijn vertrokken | we zin angereje |
zich onttrekken aan de verantwoordelijkheid | haand in Pilatus pötje wasse |
's avonds | saovus |
's morgens | smerregus |
A |
Aalst | Alst |
aanbevelen | anrikkemanderen |
aanstalte | apprensie |
aap | aop |
aardappel | èrpel |
aardappelen kuil | erpelkul |
aardappelschilmesje | èrpelschelmeske |
Achelse Kluis | Achelse Kluus |
adem | aojum |
afscheidsgroet | houdoe |
akker | ekker |
altijd | altid |
amper | kwèlluk |
anjer | snuffelke |
arm | èrrem |
armoede | èremoeij |
armvol | èrver |
armvol (dragen) | erver |
attent / waakzaam / uitgeslapen | gewarrig |
attent, wakker | gewarrig |
auto | waoge |
autopet | aveseer plenkske |
B |
baard | baord |
Babbelegoegies | Ginderöver |
bagagedrager | pakkendrager |
balkenbrij (met bloed) | bulling |
bang zijn | schrik hebben |
bangerik | schrikboks |
bankje | bengske |
baron | bron |
bebroede eieren | vul èr |
bedelen | schoje |
bedevaart | bevert |
beetje | bietje |
beide kanten | wirskanten |
bekopen | besniete |
bekopen / het gelag betalen | besniete |
benadelen | ontrieve |
benen | been |
beroep | stiel |
beslag | timper |
beuk | buuk |
beukenheg | buukeheg |
bevallen | inkopen |
bevriend | wit |
bezem | bessem |
big | bag |
bijna | bekant |
blaadje | bleijke |
blazen | blaozen |
blik (stoffer en blik) | blek |
blootvoets | berrevoets |
blut / alles kwijt | keps |
bocht in een reviertje | wieleke |
bodum | boijum |
boekweit | boegende meel |
boerenkoolstamp | boeremoespetazzie |
boerenschuur | schop |
bokking (gerookte haring) | bukkum |
bomen | beum |
boodschappen | baotschappe |
boodschappentas | kalbas |
boomgaard | bogerd |
boos | kwaot, ko |
Borkel | Börkel |
Bos brandhout | Mutsert |
bot | schenk |
boterham | baotram |
botten | knooke |
braadpan | braojpaan |
braden | braoien |
braken / overgeven | spauwen |
brandnetels | pikkers |
bretels | galluge |
broek | boks |
broekspijp | boksepiep |
brood | mik |
bruiloft | brulluft |
brutaal | strant |
Budel | Buul |
buik | buk |
buiten | buute |
bunzing | fis |
burgemeester | burger (den burger) / burgemister |
C |
cadaver huisje | stink huuske |
Canadese populier | canidassen |
chagrijnig | neuteluk |
combinatie tang | kreien bek |
complimenteren | bestute |
cultivator | kalifaoter |
cultivator | kallifaoter |
D |
daar heeft hij plezier in | ut gait um |
daar moet je zuinig op zijn | De moete goai slon |
daarginds | ginderwijt |
daarom | durrum |
dadelijk / zo meteen | daolik |
dank u | merzi |
dapper | van |
darm | dèrm |
dat is nu net wat ik wilde | krek wak wo |
dat kan je niet vertrouwen | Dur kaande nie van opan |
dat weet niemand | dè wit gin mens |
De duiven toren | Dun duve torre |
de volgende dag | Sanderdaags |
deh dan | schelft |
demonstratie van ongenoegen na verbreken aangekondigd huwelijk | taoffele |
deurkozijn | durgebont |
dik touw | zeel |
dikwijls | dik |
dinsdag | dinzig |
doekje | tod |
dom | stom |
dood vogeltje | dooi vuggelke |
Door heen | Durhenne |
doordeweekse kleren | swerusse klirre |
doordeweekse zondag | planke zondug |
dorp | dùrrup |
dorpscentrum | dùrrup |
draaimolen | mallemeule |
draaitol | pindol |
drempel | durpel |
drogen | dreuge |
dronken | teut / zat |
dropwater | poeliepek |
drukke luidruchtige vrouw | hollewèj |
duif | duuf |
duivel | duvel |
duiventoren | duventorre |
duizend | duuzend |
dunne tak om te slaan | wiske |
dwarsligger (persoon) | dwersklippel |
E |
eau de Cologne | onjeklonje |
echt niet | begot nie |
eekhoorn | inkorre |
Een stuiver | Un knabke |
eerst | van te vurre |
eieren | èèr |
Eindhoven | Eindoven |
elastiek | stiek |
elastiekje | stiekske |
enkels komen tegen elkaar: schaafwond | haorenkele |
erg blij zijn | zao vreed as bles |
eropuitgaan | ten blakke gaon |
eten met lange tanden | pitse |
euvelwege | uverwege |
even | èfkes |
F |
feest | fist |
Fiets met vastgelast achtertandwiel | Durtrapper |
fijn | fin |
flikflooien | fieliefaowe |
fratsen | fontonten |
G |
Gaatje in de grond | Kulleke |
garage | graas |
geen | gin |
geen zin hebben | nie zuken |
gekreukeld | befroemeld |
gemakkelijk | hendig |
gemakkelijk genoeg | hendig zat |
gemeenteraad | geminteraod |
Gemene vrouw | Un herruk |
Gemert | Gimmert |
genoeg | genog / zat |
gereedschap | gerizzup |
geslacht varken verwerken | prössen |
gesneden vlees als broodbeleg | gesneeje |
gevangenis | bak / in den bak |
Geweid water | Weiwatter |
gewicht schatten: wegen met de hand | kwikke |
gezamenlijk een drankje nemen | we zallenur inne vatte |
gezicht | fruut |
gier | zoei |
gieren | zoeien |
Ginderover | Rooien hoek |
glijden op sneeuw / ijs | slibberen |
gluren | blieken |
goed | goei |
goot | geut |
graag | gèèr |
graag | gèr |
grappig type | snore ties |
grendel | schuuf |
groen | gruun |
grootmoeder / oma | grutje / opoe |
grote lompe schoenen | teultrappers |
H |
haagwinde | pispötjes |
haaknaald | haoknaold |
haas | hoas |
haast | haost |
hagedis | heitees |
hagedis | heiteest |
hakmes | sligmes |
handvol | haffel |
haren | haor |
hark | herrek |
haspel | vreil |
haver | haover |
Haver | Hoaver |
Heb je dat | Hedde ge dè |
heb je honger | leuste wa |
Heezers | Hizzers |
helemaal heel | alling |
hij houd ervan | Ut gaait um |
Hij is erg hebberig | Hij sloa niks af as vliege |
Hij kan jouw alles wijs maken | Hij kan oew zakke en vekope |
Hij komt er maar bedrogen van af | Hij kumt van ne kauwe kermis thuis |
Hij zal het niet lang meer maken | Hij hoalt de neei erpel nie |
hij zei niets | hij zi er genen inne |
hoe heet jij | hoe hiete gij |
hoge hoed | hogge zije |
honden | heund |
hondje | heundje |
hondvisjes | louwkes |
hoofdonderwijzer | bovenmister |
hooimijt | hoimiet |
horen | heure |
horen | heuren |
horloge | lozzie |
horlogebandje | lozziebèndje |
hou stil / hou je mond | zwiestil |
houtduif | kolduuf |
huilen | schreuwen |
huis | hus |
I |
iedere vijf minuten | elk |
iemand (vrouw) die niets kan hebben | jèèn |
iemand die goed kan praten | mondfiat |
iemand die niet stil kan zitten | kwikbil |
iemand heel omzichtig uithoren | sla eens op de heg of er geen mussen uitvliegen |
Iets aan de verkeerde persoon vragen | Bij de duvel um weiwatter kome |
ijsberen / in en uitlopen | pesjoenkelen |
in elkaar slaan | afpere |
In het dorp | In turup |
ingezette krul met lint / band | pappejotje |
inkuilen | inkuule |
Inmaakfles | Weksfles |
Inmaken | Wekse |
J |
jaar | jaor |
jager | jaoger |
jammer | sund |
Janken (hond) | sjoenkeren |
jeugd alleen thuis 's-avonds | bessem |
jong vogeltje zonder veren | kwab |
jongetje | jungske |
jullie | gullie |
jurk | kleed |
K |
kaantjes | kaoikes |
kaarsje | karske |
kaart | kaort |
kaas | kees |
kadaverhuisje | stinkhuuske |
kale kakker | lefkop |
kalfje | kèlefke |
kamertje | kimmerke |
karbonade | kerbeneij |
karnemelk | mölluk |
kerk | kèrek |
Kerstmis | Kersmus |
keuvelen | èwbette |
kijk hier | kik hier |
kijk naar jezelf | kiek nor aow eige |
kijken | kieken |
kikker | kikvors |
kikkervisje | dikkop |
kind hebben gekregen | ingekocht hebben |
kinderen | jong |
kinderspel met schoenpoetsdoosje | britsen (lijkt op hinkelen) |
kindje | kiendje |
kippen | henne |
Kippen hok | Henne koi |
kippenhok | hennekoi |
kist | keest |
klaploper | schaofloper |
kleine vrouw | vruewke |
klepel | klippel |
kletsen / onzin vertellen | èwfiepe |
klokhuis | kroosje |
klompen | blök |
klooster | klaoster |
knie | knei |
knoeier (bij het eten) | braskloot |
knoop | knubbel |
knopen | kneup |
knutselen | friemelen |
koe | koei |
koekenpan | struufpaan |
koekje | kuukske |
konijn | knint |
konijnen | knient |
kop koffie | tas koffie |
kopje | keumke |
koren | korre |
kortaf | effenaf |
kraai | krèj |
kraamvisitecadeau | krommenèèrum |
kralen | kraolen |
krente brood | krinte mik |
krentenbrood | krintemik |
kruik | kruuk |
kruis | krus |
Kruis bessen | Kroesels |
kruisbeeld | krusbild |
kruisbessen | kroesels |
kruiwagen | kreuge |
kruiwagen | kruege |
kuieren / wandelen | kèure |
kuifje | kuufke |
kuikentjes | pielekes |
kuil | kul |
kuiltje | kuleke |
kussen bedbreedte | peuling |
kwaad | ko |
kwab aal | olskwab |
kwabaal | oelskwab |
kwakje | kwékske |
kwakje / beetje | kwekske |
kwijlen | zevere |
L |
laarzen | lèrs |
laatste sacrament RK | bediene |
ladder | leer |
lade | löj |
lampje | lèmpke |
lange regenjas | gabberdien |
langpootmug | hoiwaege |
langzamerhand | zuutjesan |
lantaarnpaal van hout | foempaol |
larve van de libelle | stekaos |
laten slingeren | laote litse |
Leende | Lind |
Leenderstrijp | Linderstriep |
Leenderweg | Linderweg |
leeuw | liw |
lepel | lippel |
leuk | fris |
lomperik | karhengst |
lucht | loocht |
luizen | luus |
M |
maan | maon |
maandag | maondig |
Maarheeze | Gat |
maden | maoi |
mannetje / jongetje | menneke |
markt | mert |
masker | mombakkus |
meerval | aolskwab |
meikever | mulder |
melk | romme |
melktuit | rombus |
merel | melle |
mestvloeistof | zoei |
met / in water spelen | poelieje |
met rust laten / zijn gang laten gaan | geworre |
met tegenzin | nooi |
Mierlo | Mierle |
mijn broer Toon | zun Toon |
mijn man / echtgenoot | munne mens |
mijn moeder | s' moeder |
mijn vader | s'vadder |
mijn zus Ciska | os Sis |
moe | muug |
moeilijk bereikbaar | gekrengel |
moestuin | hof |
molen | meule |
molenaar | mulder |
mond | bakkus |
mond | smoel |
mooi | schon / moi |
mooi praten | Schonne praot |
mopperaar | brombeer |
mopperaar | mauwbakkes |
mopperen | greenze |
morgen vroeg | merrege vruug |
muizen | muus |
muntje slaan | stenke kletsen |
N |
na een gastvrij onthaal, iemand uitnodigen | ge koomt oe schaai mer us terug haole |
naaimachine | nèjmesjien |
nadenken | prakkezere |
najaarskatjes | toemetketjes |
natte voeten | natte peuj |
natuurlijk / zeker weten | ho-jee-ja |
Nederweert | Neerwirt |
nemen | vatte |
net genoeg | krek zat |
niemand | niemus |
niets | niks |
nietsnut | lapswans |
notabelen | ut groot |
O |
omkleden | umtrekke |
omploegen | teule |
omslagdoek | nuzzik |
onbeschoft | onbesnut |
onderbroek | onderboks |
onderhemd | liefke |
onderling ruilen | toese |
onderwijzer | mister |
ongehuwde moeder | hegwuw |
ongepast | ongepermeteerd |
ongetrouwde moeder | heg wew |
onhandig iemand | klootveger |
Ontbeitkoek | Peperkoek |
ontgelden | besniete |
ontstoken oog | siepoog |
onzin | klets |
onzin | kwats |
op het randje | krikkel |
Op je donder geven | Op oew flikker slaon |
op voorraad | in overrensie |
oppervlaktemaat | leupese grond |
opschieten | apprensie moake |
opstappelen | taase |
orgel | ürgel |
oud huis: vervallen en gammel | aaw knip |
Oude Kerkhof (straat) | den Aauwe kerkhof |
overhemd | boezeroen |
overweg kunnen met elkaar | akkerderen |
P |
paadje | peike |
paaltje | palleke |
paar / slechts enkele | par |
paard | pèrd |
paarden rook vlees | perdenbriens |
paardenbloemen (bladeren) | ertschalle |
paardenstaartje (haardracht) | stoepstèrtje |
pakken | vatte |
pannenkoek | struuf |
pannenkoekenbeslag | timper |
Pasen | Paose |
Peel | Pil |
peren | pirre |
pet | klak |
pijp | piep |
pinda's | ollienutjes |
plaats genoeg | plats zat |
plag, graszode | rus |
planten | poote |
ploegen | teule |
politie | plisie |
Portemonai | Knipbeurs |
potloodje | potleujke |
Precies | Krekt |
prijzen / ophemelen | stuute |
project | Karwei |
Q |
quasi / terloops | kanshuis |
R |
raad | raod |
raam | raom |
rare snuiter | koekwous |
regenworm | pier |
restje voedsel | kletje |
ribfluwelen (corduroy) pantalon | mechesterse boks |
roestkleurige drassige grond | moer |
Rogge | Korre |
rood | rooi |
rozenhoedje | raosenhuuke |
S |
schaar | scheer |
schapen | schaop |
scharenslijper | schirrreslieper |
scheef | schif |
schijnen | schienen |
schoffel | schoefel |
Schoon prater | Fielisoof |
schop / spade | schup |
schoppen (ergens tegenaan) | schuppe |
schort | Schollik |
schort | scholluk |
schrikken | verschieten |
schroeien | zulten |
schuiven | schuve |
sigarettenpeuk | lutje |
sla | sloi |
slaan | tetse |
slager | slachter |
slapen | slaope |
slappe koffie etc. | loerie |
slecht | koi |
Sleedoorn fruit | Krekel / kriek |
slijk | slik |
slijpen | sliepe |
slootje | sleujke |
smeulen | zulten |
sneeuw | sniw |
snijworst | sesies |
snoepje | babbel |
snoepje | snuupke |
snotneus / jonge jongen | galperd |
soepbot | soepschenk |
sok | zok |
Someren einde | Ut eind |
Someren-Eind | D' èèènd |
speeksel | tuf |
speen voor baby's | fiep |
spek pannekoek | spekstruuf |
spelen | speule |
sperciebonen | breekbonne |
spitten | spaoje |
spoorlijn | sporlijn |
spoorsloot | sporsloot |
spugen | tuffe |
staak voor erwten | ertries |
staand | staodebins |
staart | stert |
stamppot | petazzie |
steeds weer opnieuw | elk hondsgezeik |
steelpannetje | startpenneke |
stekelvarken / egel | pinegel |
step | glijer |
stoelen | stuul |
stof opwaaien | maeuwen |
Stoom | Wassum |
straat | |
Strabrecht | Zoeren tip |
strak | |
Stratum | Straotum |
strenge bazige vrouw | kannarie |
stropdas | slieps |
suiker | sukker |
sullige man | goeie kloot |
T |
tabak gekweekt in de oorlogs jaren | eigen teelt |
tafel afruimen | taoffel afzette |
tafel dekken | taoffel ophaole |
tafellaken | taoffelkleed |
takkenbos | mutsert |
tanden | taand |
Tarwe | Teruw |
tegelijkertijd | meepesant |
tevreden | content |
thuis | tus |
tijdje | hortje |
tikkertje (spel ) | lits |
tol | hakdol / zwiepdol |
tonnetje | tunneke |
tot weerziens | tottutwirrisis |
touw | zeel |
trapje | trèpke |
trillen | rieren |
troep / puinhoop | rewazzie |
troffel | troefel |
trots / blij / verguld | vreet |
trots / flink | pront |
tuinbonen | labbonne |
turf | türef |
turf hard | klot |
twaalf | twèlluf |
Twee en een half cent munt | Flap |
twijfelachtig op en neer lopen | trepele |
U |
ui | jun |
uil | uul |
uitvallen van naalden / bladeren / veren | ruuzele |
V |
vaal | vaol |
vaatdoek | schotelslet |
vaatdoek | shotelslet |
vaatdoek | shotelsslet |
Valkenswaard | Valkenswird |
van beide kanten | weerskante |
vanzelf | vaneigus |
varken | vèreke |
Varkens vlees bewerken | Purse |
varkenszwezerik om zaag in te vetten | pizzerik |
vasthouden / steeds oppakken / (kind of huisdier) | haffele |
veel | veul |
verder | wijter |
vergeetachtig / traag | dutselèchtig |
verkeerd doen | begaaien |
verkering hebben | vrijen |
verkouwdheid oplopen | unne klets oplopen |
verraden | verraoje |
vertrokken | angereeje |
verwaand iemand | lefkop |
verwaand zijn | ut hog in hebbe |
verwaarlozen | laote litse |
vestje | ziemezetje |
vieze man | vulluk |
Vlaamse gaai | merrieklof |
vlaamse gaai | merriklof |
vlammetje | vlèmke |
vlees | vlis |
voederbiet | mangelwortel |
vogeltje | vuggelke |
volgende dag | sanderdaogs |
Voor de gek houden | Opklote |
voorraad (geheim) | muuk |
voorraad takkenbossen | mutsertmiet |
voorstel | veurstel |
vork | vurket |
vreemd | aorig |
vrienden | kammeruij |
vroeg | vruug |
vroeger | vruuger |
vrouw | vrommes |
vrouw: stevig gebouwd | meuleperd |
vuil | smirrig |
W |
Waalre | Woldere |
waarom | wurrum |
wacht eens even (onderbreking) | ho us efkes |
Wandelen (niet op het pad) | Jiereke (ginderuvers) |
warme maaltijd | wèrum ete |
washandje | bandhandschoentje |
Wat denk je? | Hoevoeloe? |
water | watter |
waterketel | moor |
watertor | tenebieter |
wc | huuske / plee |
wederhelft | wirgaoi |
weduwe | wuw |
weerstand bieden | kant kere |
Weert | Wirt |
Weet je dat | Witte ge dè |
weet je wat | witte wa |
weet jij dat? | witte gij dè? |
Weg gaan | Opmietere |
Weg gaan | Opsodemieteren |
wel ja | bè ja |
wijdspoors / benen uit elkaar | schreienbins |
wil jij | wil de gij |
wil jij dat | wilde gij dè? |
windhoos | hauwmauw |
wit brood | mik |
woelen | spolken |
woonkamer | herd |
worm | pier |
Y |
Yorkshire-varken | jürksier |
Z |
z'n gang laten gaan | geworre |
zak | buul |
zakdoek | zawdoek |
zakgeld | traktement |
zakmes | kniep |
zeug | zog |
zeuren | maawe |
zeuren | mekkere |
zeven (7) | zeuve |
zielig onnozel meisje | siebedeeske |
zigeuners | schojers |
zitvlak / kruis in broek | zulder |
zoet | zuut |
zolder | zulder |
zometeen | daoluk |
zoom | zeum |
zorg | zörug |
zou het zo zoet genoeg zijn | zaot zo zuut zat zin |
zout | zaawt |
zout | zawt |
zuinig | zunnig |
zuiver | zöver |
zwaarlijvige vrouw | meulepèrt |