| 's nachts hoor je op bed te liggen | de nach is veur ut ongedierte |
| alle beetjes helpen | `Alle bate help wat`, zea de mugge en pissen in de zee |
| Als het met Sint Margriet regent, regent het zes weken achter mekaar | Äs 't mit Pisgrîete reagent, reagent et zes weake ächter mekäre |
| Als je niets weggeeft, krijg je ook niet terug | Äj eileavers wilt verzûken, zuj eers veur kikkers zörgen mutten |
| Als je zo precies kijkt, kun je nergens wonen | Äj zo nauwe kiek, kuj in Gòttel nog niet wonen |
| Bekende fietstocht Epe | Op 't kleine blad |
| boor van klompenmaker voor de klompmaten 13, 14 en 15 | döppiesbore, de |
| Daar is geen haast bij, Dat is geen prioriteit. | dah kump weh... |
| Dat kan van alles zijn | Dät kan net eender wat wéézn |
| Dat wordt een rechtszaak. | Da's een zaekien veur Zutphen. |
| de koe moet kalven | de koeh wordt melk |
| De rijken worden het meest bevoordeeld | de dûvel drit altied op de grootste hoop |
| de stroom is uitgevallen | wie heb geen lich meer |
| De visite mag wel weer naar huis | volns mie krie-we een buje /rééng. (volgens mij krijgen we regen) |
| Democratie is een illusie. | Stemm'm is een ander op ut peerd help'm en d'r zelf noas goan loop'm. |
| Die vrouw heeft grijs haar | Die vrouwe is zo gries äs 'n dôeve |
| eerste drie maanden van een baby, als deze veel slaapt | domme veerljoar |
| Er is altijd wel een reden te vinden | Äs et niet an de fiejôele lig, lig et wel an de striekstok |
| Erg langzaam | Zo traag / droa as dikke stront teeng de bult op |
| ga niet zo te keer | Goa toch niet zo te wäärke |
| geen spek zonder zwoerd | gien spek zonder zwoare |
| gezegde tegen eigenzinnig persoon | droadneagel, ik sloa oew in de mûre |
| graag gedaan zien (evt.van ander) | as ut half kan... |
| hebben ze in Heerde ook verkeersdrempels? | Heb ze in Heerde ôk bult'n in de weg? |
| Het druppelt nog wat na | Et melk nog wat noa (gezegd als een regenbui bijna voorbij is) |
| Het sneeuwt | De witte biej'n vliek (De witte bijen vliegen) |
| Hij had de vaart er in | Hee häd de zwoeng der goed in |
| Hij heeft niets in te brengen (in huwelijk) | Hee slöp ächteran |
| hij is altijd de laatste | hee kump altied ächteran drieten |
| hij is er met een kar naartoe gereden | Hee is t'ur met een koore hen-evaart |
| Hij is erg sterk | Hee hef pik in de mouwe |
| Hij is lui | Hee krig et van 't wäärken ok niet in de rugge/ hee hef ut waark'n ok niet uutevun'n |
| Hij is niet helemaal goed bij zijn verstand | Doar is der ene van em an 't blad häärken |
| Hij is ontzettend dom. | Hee hef achteran esstoan met 't uutdeeln van 't verstand. |
| Hij kan zijn eigen boontjes doppen | Hee kan zien eigen beunties wel döppen |
| Hij probeert door iedereen te vleien, iets te bereiken | Hee kröp iederene over de rugge |
| Hij was behoorlijk tegen de draad in | Hee was oarig krange in de huud |
| Hooi op een rij | Heuj an de kirre |
| iemand die veel vloekt | wie noa de bliksem wil, mut bie de donder veur de deure langs |
| Ik ben bevriend met hem / hun | wule bint moat'n |
| ik voel me niet zo lekker | Ik bin vandage wat droa in 't lief |
| ik voel me wat suf vandaag | wa bin' k vedage toch poesterug |
| in de knoop | in de knup |
| In Hattem kunnen ze de H niet zeggen | In Attem eb ze een untien in een ukkien met wat eui d'rin |
| loop naar de maan | loop hen drieten |
| met Sint Juttemis | mit Gòttelse käärmse (nooit, de buurtschap Gortel had geen kermis) |
| Ogen moeilijk openhouden door slaapje | Gôat toch noa bedde, iej zitten doar mit zokker dòpogen te kieken |
| Oma zit te dutten in de stoel | grotmoe zat wat te doesteren in eur stôel |
| Op berre goat de meeste mens'n doohd | (De meeste mensen gaan dood in bed) gekscherend gezegd als iemand aangeeft naar bed te gaan. |
| Politiek is gemeen | A' j noe deur de hond of de katte e' beet' n wod, t' is allebeide niks. |
| PVDA'er | Een Rooi'n. Hee is zo rood as een kralle |
| rechtzinnig of orthodox zijn | zo fien äs gemalen poppenstront |
| royale maat | Gòttelse moate |
| Toen ik voor de eerste keer uit bed mocht was ik wankel (onvast) | Toe ik veur de eerse keer weer van bedde moch, wak ik nog wel wat zwiemelig (zwiebelig) |
| trouwen | de blauwe stoepe opgoan |
| Van de NW-Veluwe | Van oaver de bult |
| Van een schoon bord kun je niet eten. | De smerigste vrouw'n heb de laekkerste koffie |
| verkeerde zuinigheid | zuunig wéén en 't geld verzoep'm |
| Vervelende meid | een vel van ' n deerne |
| volgen (dankzij spoor) / dankzij jouw modderschoenen kan ik je volgen. | speur'n / ik kan oe zo speur'n met die modderpoot'n |
| voor de gehele partij kreeg ik maar een euro | veur ' t hele zwiksien kreen ik mä ' n euro |
| Waarschuwing voor overdreven vrome broeders | Ie wordt altied bedonderd deur fien'n en motrééng (door beiden wordt je ongemerkt genaaid) |
| wat een mooie baby | wat 'n mooie poppe (of pöppien) |
| we gaan verderop | wie goat anderwegg'ns |
| We moeten roeien met de riemen die we hebben | As-t nie kan zo-as 't mut dan mu't-ma zo-as 't kan |
| Ze zijn heel gemeen, slecht | zie neijt oe woa'j biestoat |
| zich ongans eten | dät is zo läkker, iej zollen oe der an tebässen eaten |
| zij vochten als leeuwen | zee vochen äs leeuwen |
| (bij) schilderen | anstrieken |
| (kippen) ren | loop |
| (planten) kas | bruuikaste |
| (witte) kwikstaart | àkkermännechien |
| 's middags | 's noamiddugs |
| 's nachts | 's nach'ns |
| 's nachts | 's nachens |
| (verf)kwast | (vaarf)bostel |
| (wild) zwijn, everzwijn | wild vaerk'n |
| 1. open 2. los | løss |
| 1.binnenstebuiten (kleren) 2.slecht in je vel zitten 3.tegendraads, eigenwijs. | krang (e) |
| 18 karaats | kloarloeder |
A |
| aan | an |
| aanbevelen | anrikkemederen |
| aanbouw | kabof |
| aandrijven, aansporen | anbänzen |
| aanduiden | beduuien, uitduuj'n |
| aangenomen | an-enöm'm |
| aanhalen | anhaal'n |
| aanhouder | anhòlder |
| aankomen | ankomm'm |
| aannemen | annemm'm |
| aanslaan (geplante bomen) | angoan |
| aansporen, aandrijven, | anbänz'n |
| aantobben | ankrummel'n |
| aantrekkelijk | anvallig |
| aantrekken | ankrĭeg' n |
| aantrekken | antrekken |
| aarbeienplant | eerbezenplante |
| aardappel | eerpel |
| aardappelen | eerpels |
| aardappelen rooien | eerpels uutdoen |
| aardappelmesje | eerpelschelmessien |
| aarde | eerde |
| acht (telwoord) | ach |
| acht (telwoord) | achte |
| achter | ächter |
| achter elkaar | ächterene |
| achteraan | ächteran |
| achteraan | ächteran |
| achteraan | ächterheer |
| achteraan | ächterhen |
| achterstel boerenwagen | ächterstel |
| achterstevoren | achtereers |
| achtslaan / bewaken , kijk uit ! | zich waar'n , waard-oe ! |
| adem | oasem |
| ader | ore |
| af | òf |
| afdingen | pängel'n |
| affaire | affere |
| afrastering (met prikkeldraad) | rikkege |
| afschrijven | òfschrîev'n |
| afslaan | òfsloan |
| afstaan | òfstoan |
| afstand | òfstoan |
| afstraffen | òfstraffen |
| aftands, onverzorgd | grunderig |
| aftrekken | met de handkarre |
| agent, juut | jut |
| akelig | aaklig |
| akkerwinde , haagwinde | pispötties |
| al, reeds (verkorting) | á |
| algemeen beschaafd Nederlands | Hooghaarlemmerdijks |
| allemaal | a´moa |
| allemaal | allemoale |
| allemaal | ammoa |
| alles | allens |
| allicht | umsg (e) liek |
| als | as |
| altijd | altied |
| andijviestamppot | foeksandievie |
| apart, een aparte, vreemde, wazige | ampät, een ampätt' n |
| Apeldoorn | Apedoo' ne |
| Apeldoorn | Apeldoorne |
| arm (lichaamsdeel) | äärm |
| armoede, ruzie, onmin | äärmôed |
| Arnhem | Ärem |
| as | asse |
| as (b.v. wagen) | ässe |
| as (verbranding) | asse |
| auto | waan'g, auto |
| autootje | auteuchien |
| azijn | azien |
B |
| baan | bane |
| baanwachterswoning, spoorhuisje | baanhuussien |
| baard | board |
| bagage | pakkazie |
| bagagedrager | päksiesdrager |
| bakhuisje | koakhuus |
| bakoven | bakoav'n / bakoam'm |
| baksteen | poeter |
| bal | balle |
| balk | balke |
| balkenbrei | balkenbriej |
| bangerd | drietzak |
| bangerik | drieterd |
| bangerik | scheitert |
| bank | banke |
| barst | bäs |
| barsten | bäss'n |
| Bathmen (dorp achter Deventer) | Battum |
| batterij | batterieje |
| bazig wijf | haaibaai |
| bazige vrouw | haaibaai |
| bedankje | bedänksien |
| bederven, kapot gaan. | vergups'n |
| bedovertrek | beddetiek |
| bedriegen | beseibel'n, ve'neuk'n |
| bedriegen | besjoechel' n |
| bedrijf | bedrîef, bedrijf |
| bedrogen | bezeik, verneuk, verneijt |
| beek | baeke |
| beer | bere |
| beest | bees |
| begrijpen, verstaan | ve (r) stoan |
| behuild | belip |
| Bekende fietstocht Epe | Elfheuvelntoch |
| bekrompen | bekrumpn |
| bekwaam | bekwoam |
| belangrijkheid | petansie |
| belezen | beleazen |
| belijden | beliejen |
| beloven | beloav'n |
| bemoedigen, troost, afleiding | anhòld |
| bemoeial | bemuuial |
| bemoeien | bemuuj' n |
| ben | bin |
| ben je | bi'j |
| benadelen | benoadeel'n |
| benauwdheid | bezetting |
| beneveld (door drank) | beneaveld, anneschøøt'n |
| benieuwd | beniejd |
| benieuwen | beniej'n |
| beplanten | bepoat' n |
| beraad | beroad |
| bereden politie | peerdevolk |
| berg | bäärg |
| berging | bäärging |
| bericht | berich |
| berk | bäärk |
| berm | bäärm |
| bermen, slootkanten afbranden | schrem'm |
| beroeren | bereuren |
| Bertus van Essen (markant figuur in Heerde) | Zweate Beatsie. |
| bes | bééze |
| beschimmeld | verspoch |
| beschuit | beschuut |
| beslaan (van paarden) | besloan |
| best | bes |
| beter | beater |
| betraand | belip |
| bevindelijke kerk | zwaettekous'nkaarke |
| bewaken, zorgen voor, letten op | inach nemen |
| bewusteloos | buutn wesn |
| bezem | bessem |
| bezembinder | bessembiender |
| bezig | gangs |
| bezoeken | bezuuk' n |
| bezoeking | bezûking |
| bezoekje | bezûuksien |
| bezuinigen | bezunig'n |
| biecht | Biech |
| bij | bie |
| bij, bijen | bieje, biej'n; îeme |
| bijbel | bîebel |
| bijdehand | biedehand |
| bijdehand | biejdehand |
| bijenkorf | îemenkörf |
| bijgelovig | biejgeleuvig |
| bijkeuken van een boerderij | göate |
| bijna | bienoa, vinnug |
| bijnaam | bienoame |
| bijzonder | bezunder |
| binnenkort | eerdaags |
| binnenkort | kott'ns |
| binnenkort | met gemak, kott'ns (kortens) |
| binnenkort | toeverdan |
| binnensmonds | nòffelig |
| binnenstebuiten | krang |
| bladen | blään |
| bladeren | blaan |
| blaffen | blukken |
| blaffen | bløk'n |
| blaffen, aanslaan | ansloan |
| bleven | bleem' m |
| bliksem | blakkum |
| bliksemen | lich'n |
| bloedkralen | rooie krall'n |
| bloedverwandschap | pärmetoasie |
| bloesem | bluuisel |
| bobbel | foekse |
| bocht | boch |
| bodem | boam |
| boerderijtje | boerd'riegien |
| boerenkool | kool, op bord : moehs |
| boog | boage |
| Boomklever (vogel) | Boomklevertien |
| Boomklever (vogel) | Boomleupertien |
| boomkwekerij aan begin van deze eeuw, thans arbeiderswoning oosteroenerweg 4 oene | De Buurte |
| boor | bore |
| bord | telder (verouderd, dit woord werd vroeger nog wel gebruikt, door de generatie die begin 20e eeuw was geboren |
| Border collie | Schoapshond |
| borst, pijn op de borst. | bosch, pien'op de bosch. |
| borst, borsten | titte, titt'n (ook bosch, bosch'n) . |
| borstel | bòssel |
| bosschage | boskazie |
| Bot (niet scherp) | Stomp |
| boter | botter |
| bovendien | en d'r bie |
| braam, bramen | brummel, brummels |
| braderie (vrijdagavond hoogseizoen) | braderieje, broaderie (je) |
| branden | braen'n (bijna bren'n) |
| bretels | lichen |
| brievenbus | briehm'mbusse |
| broedse kip | brodse kippe |
| broek | bokse (verouderd) |
| broek | broehk |
| broer en zus | breur en zuster |
| brok | hompe |
| bromfiets, brommer | brommut |
| brommen, chagrijnig zijn | noster'n (van Paternoster (?) = het Onzevader, uit de tijd dat in latijn gepreekt werd, oorspronkelijk dus vloeken) |
| brommer | brommut |
| bromtol | driltolle |
| brood (wit brood) | stoete |
| brood van gebuild roggemeel | roggens |
| broodkruimel | broodkrumel |
| bruiloft | brulfte |
| bruin | bruun |
| bui | buje, schoere |
| buik | balg, buuk |
| bunzing (marterachtige) | ulk |
| bureau | bero |
| bureau, bureautje | buro, bureuchien |
| buren | buurluu |
| burgemeester | börgemeister |
| buurt | buurte |
| buxus | bukse |
| buxus | palmbeumpien |
C |
| cavelerie | peerdevolk |
| chagrijnig, brommerig | nosterug |
| circus | peerdespul |
| collectezak | äärmenbuul (in de kerk : kaarkbuul) |
D |
| daar moeten we blij mee zijn | bliej-toe |
| daarginds | doargender |
| dadelijk | umsgeliek |
| dakpannen | panne |
| Dalhuisen (achternaam) | Dalhuus (achtername) |
| damesfiets | proemmkârre, proem'mkoore |
| dat | dät |
| de aardappelen / suikerbieten komen op | de eerpels / sukerbieten riejt (rijen herkenbaar) |
| de Buurte | De Buurte, boerderij op oosteroenerweg 4 oene, vroeger boomkwekerij |
| de grift | de grif |
| de IJssel | den'Iesel |
| de ketting | de ketten |
| deel | pät |
| deel | pössie |
| dennenappel | papenkeutel |
| dertien | dâttiene |
| deur | deure |
| deurtje | deurtien |
| Deventer | Déémter |
| deze | disse |
| dezelfde | de zeln |
| dialect | plat |
| dialect van de west-Veluwe | heugters |
| dialekt | dialek, plat |
| diarree | dierree, buukloop, loop |
| die daar | den eent |
| dikkerd | poemel |
| dikwijls | vake |
| ding, dingen | ding, dinge |
| direct | umsgeliek |
| dit | dizze |
| dode | dooie |
| doet | dut |
| dominee | doomnie |
| donderbui | donderbuuie, onweersschoere |
| donker | duuster |
| doorn | doorne |
| doperwt | döppertien |
| doperwten | döpaarfn |
| doperwten | döpper, döpaerv'n |
| dopheide (Erica tetralix) | dòpheet, et |
| dorp | daerp |
| dorstig | döstig |
| doven (licht) | uutdôen |
| draad, draden | droad, drø |
| draadjes | drøties |
| draadnagel / spijker | droadneagel |
| draaien (rond) | dollen |
| drachtig | drächtig |
| dreun | petätter |
| drie | dree |
| drieën | dreeën |
| drijven | driem'm |
| drop | drup |
| druif | droeve |
| druifje | druuffien |
| druiven | droem'm |
| druk zijn | bisselug (verwant aan engelse 'busy', meegenomen uit 'no NL' tijdens grote volksverhuizing 400 na chr.)) |
| druktemaken | heisteren |
| duif, duiven, duifje | dôeve, duuv'n, duufien. |
| duisternis | donkeren |
| duizend | duuz' nd |
| duizendblad (Achilla millefolium) | hazenkäärvel |
| durven, durfde, durfden (hij durfde niet) | dörven, dos, doss'n (hee dos ut nie.) |
| één | ene |
E |
| een flauw, licht gevoel hebben | gesem vuul'n |
| een hoop (veel) | een kladde |
| een stelletje (bijv. jongen en meisje) | een spännegien |
| een toevallige gebeurtenis. | een duuzendste tref. |
| eend | änte |
| eendekuiken | äntekuken |
| eer | ponteneur |
| eet | èèt |
| egel | stekkelvearkn |
| eigenlijk | eik |
| eigenwijs | strul |
| eigenzinnig persoon | droadneagel |
| einde, eind | ende |
| eindeloos discussieren om gelijk te krijgen. | strienn |
| elf (telw.) | elmde |
| elkaar | mekäre |
| Emmastraat in Epe (oude naam) | Bollenstroate |
| Emst (dorp gemeente Epe) | Ems |
| enfin | affein |
| Epox | Blonks |
| ereboog | boage |
| erf, heem | äärf |
| erfgenaam | äärve |
| erg | slim |
| erg | äärg |
| erg druk zijn | bizzelug, wat bi'j toch bizzelug. (waarschijnlijk is het Engelse 'busy' hiervan afgeleid) |
| erg, fel van aard | vinnig |
| ergens begerig naar uitzien, ontzettend verheugen op iets | vespikken (ik hadde mien d'r zo op vespik, en noe giet ut niet deur. |
| ergens mee bezig zijn | ááns gangs mee wéén |
| erven | äärven |
| eten | èèt'n |
| etenswaren | foerazie |
| even (moment) | eff'n, éém'm, em'm |
F |
| fabriek | febriek |
| familie | femilie |
| familie | pärmetoasie |
| feestdagen (letterlijke vert. bij-zondagen) | biezundaang |
| fiets | fietse |
| fietsen | fietsn |
| fijn (niet grof) | fien |
| fijntjes | fienties |
| fonds | fonnis |
| forceren | fòkseren |
| Fuchsia | Bellenbloeme |
G |
| ga | goa |
| ga toch weg | loop noa'n driet'n |
| gaan | goan |
| gaan | goan |
| gaat | giet |
| gadverderrie | gadärrie |
| garen | goarne |
| gaven (werkwoord) | gaff'n |
| gebleven | ebleven |
| gebroken | ebröken |
| geen | gien |
| gegaan | egoan |
| gegraven, begraven | egraf, begraf |
| geheel open | wiedewaang-lös |
| geholpen | ehölpen |
| geit | Sikke, geite |
| gek | zoeze |
| gekke meid | geite |
| gekomen | ekomm'n |
| gekookte raapstelen, met aardappels tot stamppot verwerkt | stengelmôes |
| gekropen | ekröapen |
| gelijk | 1. Met bijv. discussie :geliek
2. Met bijv. grond of gelijke uitslag wedstrijd (bijv. voetbal) : lieke |
| gelijk als | krek |
| gelijkmaken | anlieken, lieke maahk'n |
| geloof | g'leuve |
| geloven | gleuvn |
| Gemaakt | emak |
| gemeten | emöaten |
| genieten met leedvermaak | ergens in gruilen |
| gereed, klaar | ree (bi'j ree= gereed om te gaan / hei'j-t ree=ben je klaar) |
| gereformeerd | griffemeerd |
| geregeld | steurig, bie toer'n |
| geslepen, gladde kerel | smiesterd |
| getimmer | timmerderieje |
| geweest | ewes |
| giechelen | goechelen |
| gierigaard | knieperd |
| gierkelder | aaltenkelder |
| giet | Sikke, geite |
| ging | ginge |
| glad (vanwege vorst) | glinsterug |
| glijden, slippen. | glier'n |
| goed | bes |
| Goede herderkerk | schøøpieskaerke |
| goot | gøte |
| gordijn, gordijnen | guhdien, guhdien'n |
| gort, gepelde gerst | pellegäste |
| Gortel (buurtschap Epe) | Gòttel, Gòh-ll |
| graag | geerne, graag |
| gracht | grach |
| grapje | graeppie (gräppien) |
| gras | gres |
| gras | gres |
| grasboter | gresbòtter |
| grasklokje (Campanula rotundifolia) | häänties en hennegies |
| graszoden | grestòsse |
| greep | grip |
| grens | scheiding |
| grijpen | griepen |
| grijs | gries |
| grijze | grîeze |
| grint | grinte |
| groen | gruun |
| groente | gruunte |
| groenteboer | gruunteboer |
| Groningen | Groningn |
| grootte | greutte |
| gulzigaard | vréétbalg |
H |
| haak | hoake |
| haast | umtrent, vinnug |
| haasten, opschieten | anmaakn (wule muttn anmaakn, de oamp kump d'r an) |
| had | häd |
| hand, handen | hand, hande |
| Harderwijk | Hâddewiek |
| Hardlopers zijn doodlopers. | Beater een bult van 't zoep'n dan een bult van 't weark'n |
| haring | herink |
| hebben | heb |
| hectare | bunder |
| hedera | klimop |
| heeft | hef |
| heel erg | alderbässend |
| heel mooi, beeldschoon | een lust veur 't ooge |
| heen | heer of hen |
| heen en terug | hen-en -weerumme |
| heet | heite |
| heide (de plant of het veld) | et heet |
| heidebezem | heetbessem |
| Heilig oliesel | bedîenige |
| helemaal | helemoa, heemoa |
| helemaal niet | à-geeh'nd. (in 't geheel niet ( |
| helft | haelfte |
| hem | em |
| Hendrikus (naam) | Drikus |
| herfst | haearefs |
| hersenbloeding | b'reurte |
| hersteld hervormde kerk | veugeltieskaarke |
| hert | harte |
| het | et |
| Het erg zwaar krijgen | Ut veur de plate krien'g |
| het regent | ut reank |
| het verlies | het verlos |
| hielen | hörken |
| hij | hee |
| hij blaast | hee blös |
| hij drinkt liters bier | hee drink sloot'n bier |
| hij durfde | hee dos |
| Hij gaat overdreven goed en veel met ze om. | Hij is groot met ze |
| hij staat | hee stieht |
| Hij werkt langzaam of onlogisch. | Hee hef ut waerk'n niet uutuvun'n |
| hij wist | hee wos |
| hoe gaat het met je | Hoe is't met oe. |
| hoesten | hoes'n |
| hoger | hogeder |
| Hollands, ABN | Hooghaarlemmerdieks |
| hond, hondje, honden | hond, huntie (n), honde |
| hoofd | 1 : letterlijk : kop of heuf (kopzeerte) 2. fig : hoof (hoofstroate, hoof van 't gezin) |
| hoofd | kop |
| hoofdpijn | kopzeerte |
| hoog , hoogste | hoge , heugs'n |
| hooi | heui |
| hooi in rijen maken | kidd'n |
| hooiberg | heuibaarg, (heui)miete |
| hooivork | gavel |
| hoorn | hoorne |
| hoort | heurt |
| horlogeketting | allozieketten |
| Horsterbrug | Vaatsbrugge |
| houd | hòlle |
| houden | hòllen |
| houdt | höldt |
| hout, houten | holt, hølt'n |
| houtworm | hòltwörm |
| huilbalk | proehle |
| huilen | huul'n, lipm (oud Nederlands lijpen=huilen), proel'n |
| huilerig | grîenderig |
| huis | huus |
| huizen | huze |
| hurken | huken |
| hurken | hörken |
I |
| Iemand die onbezonnen handelt | dolkòp |
| iemand die uit burenplicht het lijk helpt dragen | dräger |
| iets groots | poeter |
| iets van slechte kwaliteit | klongel |
| ik was | ik ware |
| in de gaten houden | ách geem'm op |
| in de herfst | 'shaearefs |
| in de middag, vanmiddag (tussen 12 en 18 uur) | noa de middug |
| in de weg staan | In de wéége stoan |
| in sommige streken | watterweggens |
| inkt | ink |
| inrit bouw | väärgat |
| Inwoner uit Wezep | Wezeper |
J |
| jaar | joar |
| janken, piepen van jonge hond | tjoenker' n |
| jawel, ja hoor. | joaweh (als bevestiging op een vraag) |
| jeuk | jøk |
| jij | ieje |
| jij bent, (wij) zijn | (ie / wule) bint |
| Jij idioot! | Ie zoeze! |
| jij was | ie waar'n |
| jochie | jonchien |
| Jonasweg (Vaassen) | Hongerstroate |
| jonge koe | veerze |
| jongelui | vente |
| jongetje | jonchien |
| jou, jouw | oe |
| jouw | oe, oen |
| jullie | ule |
| jullie | ulle |
| jurk | jörk |
K |
| kaart | kaerte |
| kaas | keze |
| kachel | gluuiende Gait |
| kalf | kallûf |
| kalf | kies, kiesie |
| kalfje | kiesien |
| kalfje | kälfien |
| kameraad | massepan (t) |
| kanaal | knaal |
| kapucijners | grauwe äärfe |
| kar | kârre, koore |
| kerel | keerl |
| kerk | karke |
| kerk | kârke |
| kervel (een kruid in kruidmoes) | kaervel |
| kiem | kiene |
| kiemen | kien'n |
| kiespijn | piene / zeerte an de koeze |
| kiespijn | tandzeerte |
| kietelen | kiel'n |
| kikkerlarve | donderkòp |
| Kikkervisje | donderparre, donderpädde |
| kind dat door verschijning vertederd | doezeltien |
| kind, kinderen | kiend, vente (of kinder) |
| kinderen | vente |
| kindjes | kinties, vente |
| Kip | Kippe, henne |
| kippenhok | hôenderhòkke |
| kippenren | loop |
| klaar, gereed | kloar, veerdug |
| Klaarbeek | Kloarbèke |
| klam (vocht) | spochterig |
| klap | fleer |
| Klaterstraat (Oene) | Kletterstroate (Une) |
| klaver | klever |
| klein kind | pork |
| klep van pet | fleppe |
| kleren | grei |
| kletser | broabander |
| kletspraat | bakerpröatien |
| kletspraat | klatsch |
| kleven | pikk'n |
| knie, knieën | knie, kniene |
| knieën | kniehne |
| knielen | huken |
| knoop | knup |
| Knuppel | Kluppel |
| koe, koeien | koe (lang) .koen (e) |
| koekje | kuukie, kuuksie |
| koetjes | kuuchies |
| Koldfiesterd | fiesterd, koldfiesterd, krimkeutel |
| konijn | kniene |
| koninginnedag | koneginnedag, oranjefees |
| kooi, kooitje | kauwe, kau (w) gien |
| koolmees | meesie |
| koolmees | schiet in 't vuur |
| koolzuurhoudende frisdrank | sjampanjepils |
| koppig | strul |
| korreltje | körngien |
| korst | köste |
| kost | menazie |
| kou | kelte |
| kracht | pik, krach |
| kralen | krall'n |
| krap | neuver |
| kreunen, geluiden maken bij inspanning | püüs'n |
| krijg | krîeg |
| krolse kat | mérige katte |
| kruidmoes | kruudmoes |
| kruipruimte | kroepruumte |
| kruisbessen | krissebéésn |
| kruiwagen | kroewaang |
| kuiken | kuukn |
| kun je | kuj |
| kwaad | lilluk |
| kwaad spreken | belappen |
| kwaad, hels | hellig, lillek |
| kwamen | kwamm |
| kwartje | kwaettien |
| kwartje (guldentijd) | kwae-ie |
| kweek (gras) | kwekken |
| kween | kwenne |
| kwelling | penetensie |
L |
| laag (qua hoogte) | lege |
| laagbegaafden | halve doll'n |
| laatste | les'n |
| ladder | ledder |
| lamp | lampe |
| lamp met sensor | floeplampe |
| lamp, lampje | lampe, lämpien |
| langs | langes |
| langzaam, lui (handelend) | droa |
| leeg | løøg en léég |
| lekkage | lekkazie |
| lekker | làkker |
| lente | veurjoar |
| leven | léémm |
| lichaam | pänse |
| licht | lich / loch |
| licht ongesteld | poesterig |
| licht verspreiden | òfschienen |
| liefelijk, zachtaardig, mak (bijv. koeien) | kuum |
| lieveheersbeestje | eersbeessien |
| liguster | ligustrum |
| likken | làk'n |
| lok (haar) | fotse |
| lompen | bellen |
| Londen | Lonn' n |
| loops | leups |
| lopend | lopens |
| lucht | loch |
| lucht in de band. | wind in de band. |
| lucifer | striekswével |
| lui | luu (vrouwluu) |
| lui (niet werken) | lui |
| luik | loek |
| Lupine | Fillepiene |
M |
| maaien | meaien |
| maand | moand |
| maar | mâr |
| maar | mä |
| maart | meert |
| Maggiplant | lubbestok |
| maïs zaaien | maïs poat'n |
| man, mannen. | kee'l, kee'lns. |
| mand | benne |
| markt (elke woensdagochtend) | määrk |
| martelen | mättelen |
| masker | mombak |
| mast | mas |
| mat | matte |
| matje | mättien |
| mazelen | blèèkens |
| meedogenloos mens | hard'nbaerger |
| meel | meal |
| meepraten | meeproatn |
| meestal | meesterweggens |
| meester | meister |
| meetlint | meatband |
| meid | deerne |
| meidoornhaag | doornhegge |
| meikever | meimulder |
| meimaand | meimoand |
| meimarkt o, a. Heerde | meimäärk |
| meisje | deerntien |
| meisje | meissien |
| mekaar | mekaere |
| mens | mense |
| mensen | mèènsn |
| mensenschuw | mensenschieuw |
| merel | liester |
| merrie | mere |
| merrieveulen | meervul |
| mest | maess |
| mest | mäs |
| mesthoop | mäshoop |
| mestvaalt | mäsvoalt |
| mestvocht, gier | aalte |
| met | mit |
| meteen | metene |
| meten | meaten |
| metgezel | massepan (t) |
| metselaar | mätselaar |
| metselen | mätselen |
| mevrouw | vrouwe |
| middag | noa de middug |
| middag | noademiddug |
| Mier | eampe |
| mierennest | eampennes |
| mijn | mien |
| misselijk, beetje ziek | sloerug |
| mistig | dampug |
| MKZ (mond- en klauwzeer, Tongblaar) | Tongebloar |
| modderkruiper | meerpoete |
| moeder, mamma | moeh |
| moederkruid (Chrysanthemum parthineum) | hempskneupies |
| moest | mosse |
| moet (en) | mut (ten) |
| mogen | meugn |
| mol | molle |
| molen | mølle |
| morgen | männ'n, maahn |
| morgen | mään |
| mot, nachtvlinder | nachule |
| muis | muus |
| muizenval | mûzenval |
N |
| na | noa |
| naaien | nij'n |
| naam | name |
| naar (Epe) | noa (Epe) |
| naar mens | krenge, afkomstig van kreng, betekent dood dier. |
| Naast (het huis) | Teen'g 't huus |
| nageboorte, moederkoek van vee | ut fuul (fyl) |
| nagel | nèègel |
| nagras (na hooien), tweede snede | etgruun |
| narcis | tieloze |
| narcissen | tilozen (letterlijk `tijdlozen`) |
| natuurlijk niet, ben je gek (als antwoord) | eejt |
| nauwelijks, amper | amperan |
| negen | neengde |
| negerzoen, negerzoenen | negertitte, negertitt'n |
| negerzoen, negerzoenen. | negertitte , negertitt'n |
| netjes | netties |
| nevel | wase |
| niemand | gien mense, gien ene |
| niet doorgaan | overbeateren |
| niets meer aan doen | loa maar wéén |
| nieuw, nieuws | niej, niejs |
| nooit | niej |
| noot | nøtte |
| nors | grammieterig |
| nu, nou | noe (n) |
O |
| ochtend | veur de middug |
| Oene (dorp gemeente Epe) | Une |
| ogen | oong |
| oliebol | puffetie |
| oliebollen | puffeties |
| oma | grootmoe |
| omdat | umdât |
| omstreeks | umtrent |
| omvouwen | ummevòllen |
| onderhand | met gemak |
| ondersteboven | 't understeboam'm |
| ondersteboven, op de kop. | 'tundersteboamm |
| ondervragen, verhoor | verheur |
| onderwijl | ampessan |
| onfatsoenlijk | onfesoenlek |
| ongustig bekend staand persoon | padjakker |
| onstuimig weer (niet echt storm), weer met telkens vlagen bijv. om het huis. | huisterug weer, 't wordt huisterig. (waarschijnlijk afleiding van heisteren) |
| ontzettend | alderiejeekus |
| ontzettend | iezelig |
| ontzettend | olderbàessns |
| onvriendelijk | gränderig |
| ooievaar | eileaver |
| ooievaar | eileuver |
| ook | ôk (ke) |
| oom | ome |
| Oostindische kers | pompebeksien |
| opa | grootva |
| opgeven | òfschrîeven |
| ophitsen | anhissen |
| ophouden | ophòllen |
| opjagen, tot spoed aanzetten | bänzen |
| opperman | pleegsman, uppermah |
| opschieten | affeceren |
| opschudding | alteroasie |
| opstoken | inschuun'n (inneschuund) |
| optater | petätter |
| orgel | urgel |
| oud | old |
| oud vrouwtje | bessien |
| oude | olde |
| ouders | va en moeh |
| ouderwetse olielamp | stallochter |
| over | umtrent |
| overdag, 's daags | daags |
| overdwars | overdwäs |
| overheen | overheer |
| overhemd | spothemp |
| Overijssel | Aoveriessel |
| overjarig | overgaond |
| overleden, hij is 5 jaar geleden overleden. | uut de tied, hee is a vief joor weg. |
P |
| paadje | pächien |
| paal, paaltje | poal, pøøltien |
| paar | paa (r) |
| paar klompen | span klompen |
| paard | peerd |
| paardemarkt | peerdemäärk |
| paardenbloem | hondeblôeme |
| paardentuig | peerdegrei |
| paardje | peertien |
| paars | poars (vroeger : peers) |
| pacht | pach |
| pad (amphibie) | pädde |
| paddestoel | päddestôel |
| paddestoelje | paddestûultien |
| paden | pään |
| palmpasen | palpoasen |
| panharing | panharink |
| Papenstraat (buurt Wissel) | Papenstroate |
| parelmoer | pällemoer |
| park | pärk |
| park | päärk |
| part | pät |
| partij | petieje |
| pastorie | paterieje |
| peer | pere |
| pen | penne |
| peper | peaper |
| perk | päärk |
| persen | päss'n |
| perzik | pirk |
| perzik | pirke |
| perzikje | pirksien |
| pest | pes |
| pienter | bie |
| pienter | biej |
| pier | piere |
| pijn | zeerte |
| pijn | zeerte, piene |
| pissebed | keldermotte |
| plaag | bezûking |
| plaatselijk | bie stéén |
| plagen | ploagen |
| plagen | ploang |
| plank | planke |
| plank | pòttenschap |
| platte schop | schôepe |
| plicht | plich |
| ploegen | ummebouw' m, ummescheur' n |
| ploegen | ummescheur'n, ummebouw'm |
| plotseling, abrupt | bots |
| pluk | fotse |
| poepen | driet'n |
| pol | fotse |
| politie | plietsie, de plietsies |
| politie | plietsie, veldwachteriej, jutt'n |
| pomp | pompe |
| poort | poorte |
| poos, poosje | hot, höttien |
| poos, poosje | hot, höttien |
| pop | poppe |
| populier | päppel |
| porcelein | pòsselein |
| portemonnee | pòttefulie, knippe |
| portie | pòssie |
| post (PTT) | pòs |
| postbestellen | pòsloper |
| postelein (groente) | pòsselein |
| praten | praotn |
| prikkeldraad | puntdroad |
| professor | perfester |
| profijt | perfiet |
| puist | puuste, poes |
R |
| raam, raampje | raam, räämpie (n) |
| ranzig | gasterig |
| ranzig, nooit zeep gezien | grunterig |
| ranzig, ongewassen | smoedelug |
| rat, ratten | rotte, rott'n |
| rekening | réékege |
| ren (bijv. kippenren) | loop |
| rente opbrengen | ve (r) renten |
| riek | grepe |
| rij hooi | kidde |
| rijden | rie'n, vaarn, jaan'g. |
| rijden | vaa'n |
| rijden (bijv. met auto) | vaa'n , rie'n of jaang. |
| rijpen (door vorst) | gieseln |
| rijweg | väärweg |
| ringetje | ringie |
| roeren | rør'n |
| roetaanslag op pannen potten | pòtsmit |
| rollen | kuul'n |
| rollen | kuul'n |
| rommel verbranden | stoak' n |
| Rooms-katholiek | katteliek |
| rooster | reuster |
| rund (eren) | beest (e), koe (ne) |
| rundvlees | beestevleis |
| rustig | kuum, zuuties |
| ruw | roew |
| ruzie maken | striehn |
S |
| salomonszegel (bosplant Polygonatum odoratum) | Motte met big'n |
| schaap | schoap |
| schade | scha |
| scheiding (in het haar) | scheie |
| schep (groot) | schôepe |
| schiet op, kom op. | Nou! |
| schil, schillen (zowel zelfst.nw als werkw.) | schelle, schel' n |
| schilder | väärver |
| schoen, schoenen | schoe, schoen (e) |
| schoffel | schuffel |
| schoof, schoven | garve, garvn |
| schoolmeester | schoolmeister |
| schoppen | schuppen |
| schrijnen (bijtende wonden) | schren'n |
| schuifelen | schiefelen |
| schutting | planketsel |
| schuur | schûre |
| schuw | schieuw |
| sering | seringe |
| simpelweg | doodweg |
| Sint Margriet (20 juli) | Pisgrîete |
| sinterklaas | sunterkloas |
| sla (groente) | sloat |
| slap | slop |
| slaperig | poesterig |
| slappe koffie | slootwaahter |
| slecht gehumeurd | nöttelig |
| slenteren | schoetzen |
| slikken | sloek'n |
| slip-stream (auto) | zoch |
| sloffen | smoeks'n |
| slome | dooie |
| smeerpoets | grunthe |
| smerig | grunderig, smoedelig |
| smerig | poesterig |
| smijten | fleateren |
| sneeuw | snee |
| sneeuwen | sniejn |
| sneeuwen, het sneeuwt | sniej'n, ut sniejt |
| sniester | regenbuitje, regentje |
| snoepen | snaajn |
| snoepgoed | smikkelderieje, snuupies |
| Snotneus | Snotterpieppe |
| soda | polka |
| sommige | pättie |
| soms | bie toer' n |
| soms, regelmatig | bie toer'n |
| sorteren | uutzuuk'n, leez'nn. |
| spade, schep | schuppe |
| spar | fiene denne |
| sparen | spoar'n |
| speculaasje | sunterkléusien |
| spekzwoerten gevuld met vlees in zuur | zoere rullechies |
| sperziebonen | brèèkebeunties |
| spinnewebben | spinnekopp'ndrø, haarfsdrø (herfstdraden) |
| spoor, sporen | spoer, speurs |
| spugen | spiejn |
| spul | grei |
| spuwen | spiejn |
| staan | stoat |
| stamppot andijvie | foeksiestamp |
| stamppot boerenkool | moes (lang aanhouden) |
| stapelwolken die onweer voorspellen | donderkòppen |
| steel (bijv. bezemsteel) | stelle (bijv. Bessemstelle) |
| Stenfert (achternaam) | Stef'ns (achtername) |
| ster | steerne |
| sterk ruikend | gasterig |
| stier | bolle |
| stoeien, ravotten | beunen |
| stoep | stoepe |
| stofzuiger | stofzoeger, huulbessem |
| Stokkink (achternaam) | Støk'nt (achtername) |
| storm | størm |
| stort, storten | stöt, stött'n |
| straat | stroate |
| straatje | strøøtie |
| straks | kohttns |
| straks | tammee |
| straks | temee |
| stro pers | stropässe |
| stuifsneeuw, jachtsneeuw | wuulsnee |
| stuk land in Tongeren | Veanties, de |
| stukje | stuksien |
| stukken hout | hølter |
| sufferd | kuuk'n |
| sufferd | zoese |
| suiker | suker |
| suikerbiet | sukerwòttel |
T |
| tabak | tebak |
| tachtigjarige | tachtegjaorege |
| tafel | toafel |
| tam, rustig (van karakter) | kuum |
| tandpijn | tandzeerte |
| Tantaluskwelling | tandentäärgerieje, wordt gezegd van iets lekkers waar je niet aan mag komen |
| tante (verouderd) | meuie (vroeger achter de naam, Aaltienmeuie=tante Aaltje) |
| tas | tässe |
| te keer gaan | angoan |
| teen | tee |
| tegendraads | dwars |
| televisie, telegraaf enz. | tillevisie, tillegraaf enz |
| teminste | temensen |
| tepel | mämme, pápe |
| tepel | teapel |
| terecht | terech |
| terecht | terechte |
| terug | weerumme |
| thee | tee |
| thuis | bie huus |
| tijd | tied |
| tijdens | tiedens |
| toekomst | bekoms |
| toezeggen (beloven) | ve (r) zeggen |
| tot | tut |
| traag | droa |
| trots | groots |
| tuberculose | t.b.c. |
| tuin | tuin / hof (bij oude mensen) |
| tuinaanplant | plantazie |
| tuinbonen | grote boon'n |
| tuinzaad | hòfzoad |
| tuit | tüte |
| tussen de middag | met de middug |
| tv | foekepot |
| twaalf | twaalmde |
| twee | tweeje |
| tweeling | päärtien |
U |
| uil | ule |
| uit | uut |
| uit doen | uutdôen |
| uitduiden | uutduuien |
| uitduiden | uutduuj'n |
| uitduiden, uitleggen | uutdûun |
| uiten | uten |
| uiten | utern |
| uitgevonden | uutevunn'n |
| uitglijden | uutsliern |
| uitnodigen | vurzuukn |
| uitsteken | uutstekke |
| uittrekken | uuttrekken |
| uitzoeken | uutfiegeleren |
| uitzoeken | uutfieneren |
| uitzoeken (kijken hoe iets in elkaar steekt) | uutdokteren |
| urineren, plassen | watern, ik mut ut water kwiet. |
V |
| vaak | vaeke |
| vaak | vake |
| vaars | veerze |
| vaars kalf | veerzekalf |
| vaart | väärt |
| vaas | vaze |
| Vaassen | Voassn |
| Vaassen (dorp Epe) | Voassen |
| vadem (lengtemaat) | vaam |
| vader en moeder | va en moe (lang) |
| vader, pappa | vaah |
| vagina | flamoeze |
| van een afstand | van de veern |
| van een afstand (bekijken) | van de veert' n (bekiek' n) |
| Van kwaad tot erger worden | Van de gavel in de grepe valn |
| van nu af aan | noeverdan |
| vandaag | vandage |
| vanzelfsprekend | allichte |
| varken | väärken |
| varkenshok | väärkenschòt |
| vee in slechte conditie | Wezeper |
| Veeg gras | Vète gres |
| veel | veule |
| veel | een bult, een bonke. |
| veel | völle |
| veentje | veantien |
| vegen | vééng |
| Vegtelarij (wijk Epe) | Vechterieje |
| veiligheidspeld | sluutspelde |
| ver | fârre, veere, wied |
| Verabbelzer'n | umsgeliek, umwiel |
| verbaasd | veraldereerd |
| verbouwing | timmerderieje |
| verbranden van hoop afval buiten. | stoak'n |
| verbranden van slootkanten, bermen | schrem'm |
| verder | veerder, wieder |
| verdrinken, verzuipen | ve (r) zupen |
| verdroogd (van planten) | ve (r) zoord |
| vereniging | vereniguh |
| verf | väärve |
| vergaren, rapen | gaa'n (eerpels - ) |
| vergeefs | ve (r) gees |
| vergeets | ve (r) geats |
| verhit | verhet |
| verhoor, ondervragen | verheur |
| verkeer | vekeer |
| verkeerd, omgekeerd | krange |
| verklaren | ve (r) kloaren |
| verkocht | ve(r)køch, ouderwets : ve(r)køf |
| verkouden | ve (r) keld |
| verkoudheid | ve (r) keldheid |
| verlegen, schichtig, wereldvreemd | bleu (blö) |
| vernielen | verhenneweren |
| vernietigen | verrunneweer'n |
| vernietigen | vertesteweren |
| verstaan, begrijpen | ve (r) stoan |
| vertimmering | timmerderieje |
| vertonen | ve (r) teun'n |
| vertrouwen | verdusie |
| vervelend iemand, chagrijn | troanderd |
| verven | väärven |
| verwaarlozen | vertesteweer'n |
| verwoorden, uiten | utern |
| verzadigd eten, dik eten | verpaens' n |
| verzekering | fonnis |
| verzoeken, uitnodigen | ve (r) zuken |
| veulentje | vølntien |
| vierkant schuurtje met hooiberg er bovenop | stelt'nbaerg |
| vies | smoedelig |
| vijf | fieve |
| vijftig | vieftig |
| visite | veziete |
| vitrage | tulegedien |
| Vlaamse Gaai | maerriekoalle |
| vlaggetjes | fläggies |
| vleermuis | fleermuus |
| vlees | fleis |
| vlies | fluus (flys) |
| vochtig | spochterig |
| voederbiet | mangel |
| voeg | voehge |
| voelen | fuul'n |
| voet, voeten | voet, voete (lange, diepe oe) |
| vogelkers | vuulboom |
| vol onkruid | ruterig |
| voor | veur |
| vooral | benaam |
| voorlopig | voort |
| voorrecht | veurrech |
| vooruit (inrijden) | veureers (invaar'n) |
| voorzichtig | bereakend |
| vorig jaar | verleend (of vegang'ng) joohr |
| vossenbroek, vorstenbroek | vossenbroek, gebied tussen wiemanstraat en kanaal. (vorst is oud woord voor bos) |
| vraag | vroage |
| vragen | vroang |
| vrek | kniepert |
| vrijwel meteen | umsgeliek |
| vrijwel op hetzelfde moment, kort erna | umslieks |
| vrijwel, zo goed als | vinnig |
| Vroeger (in het verleden) | Eerder |
| vrouw | vrouwe of wief |
| vrouwen | vrouluu, wieve. |
| vuil | grunterig, zwaet. |
| vuil | poesterig |
| vuil persoon | poesterd |
| vuist, vuistje | voes, vuussien |
| vuistje | vuussien |
| vuurpotje | foekepot |
| vuurtje, branden | vuurtien, vuurtien stoak'n |
W |
| waas | wase |
| Wachtelenberg, de | Wachenbäärg |
| waden | waan |
| Wah kroame | Wat een zooitje |
| wamte afgeven | òfschienen |
| wandelen | kuiern |
| wang | wange |
| wanich | meedewäärker |
| wankelend | ummetuitelen |
| wanordelijk door elkaar | haeter de fleater |
| Wapenvelder | Waopmvelder |
| warm | heite (ook :wäärm) |
| wasknijper | wasknieppe |
| water | waahter |
| water geven (aan bijv. koeien) | wéétern |
| water geven (aan koeien) | wééter'n |
| waterhoentjes | waterhûuntien |
| week | weake |
| weerlicht | lich'n |
| weg | vort |
| weg rennen | pleateren |
| werk | wäärk |
| werken | waark'n |
| werkkleding | wäärkgrei |
| wervelwind met mooi weer | windhore |
| wesp | waepse |
| wie is ? jij bent. | wie is ? ie bynt. |
| wie is ? jij. | wie is ? ieje. |
| wij | wule |
| wij | wulle |
| Willem Tellstraat in Epe (oude naam) | Vinkenstege |
| wind | wiend |
| windhoos | winddore |
| windhoosje, hooiduivel | winddore (vermoedelijk zeer oud woord, dore betekent draaiing, hier zijn het nederlandse 'deur' en het engelse 'door' ook vanafgeleid, 'het draaiiende') |
| Woldberg | Knobbel |
| woon / huiskamer van de boerderij; haard | heerd |
| worden | wordn |
| wortel | wòttel |
| wortelen | woh'ls |
| wrat | kor |
| wroeten, grond woelen | vruut'n |
Z |
| zaagsel | zageméél |
| zaaimand | bennechien |
| zaklamp | zaklanteerne |
| zeef | teamse |
| zelfde | zeln |
| zeueren | teamen |
| zeug | motte |
| zeur | noäle |
| zeur | teamerd |
| zeuren | nøøl'n (bijna nuil'n) |
| zeurkous | drammerd |
| zeurkous | zerpentriene |
| zeven | zeumde |
| zeven (telw) | zeumde |
| zevenblad (min onkruid onder heg enz.) | hanepoot'n |
| zeventien | zeum'mtiene |
| zich vuil maken | em beknooien |
| zich wassen, nette kleren aandoen (lett. verschonen) | vescheun'n |
| ziet | zut |
| zij | zulle |
| zijn | bint |
| zijschot van wagen | wagenledder |
| zoet | zuute |
| zometeen | drek |
| zon | zunne |
| zon, maan en ster (ren) | zunne, moane en steern, steerns |
| zoon, zonen | zønne, zøns |
| zou | zol |
| zoveel | zoveule |
| zuchten | puus'n |
| zuinig iemand waar moeilijk zaken mee gedaan kunnen worden | haerd'nbaerger |
| zuivelfabriek | melkfebriek |
| zuiver | ech |
| zus | zuster |
| zuur | zoer |
| zwam | zwamme |
| zwarte | zwätte |
| zwoerd | zwoare |
