Als de ooievaar op 1 been staat is die zwanger | Atte ooievaer op 1 been steet isse nie meer maagd |
dat is me er eentje | wa'n falderabbes |
ergens inrijden, tegenaan rijden | instoeken, tegenan stoeken |
het smaakt niet | 't smik nie:t |
Hij heeft een verkeerde beslissing genomen; is aan hemzelf te wijten | Hi'j hèt zich 'n luu:s in de kraag gepoa:t |
hij is gek geworden | hi'j hèt 'n tik met de wiksbössel gehad |
iemand met een hele grote neus | dèn het een neus veur de kop doar ku'j een vèrke met bére |
Iets dat goedkoop is | Da's van de billige Jacob |
Ik heb in mijn broek gepoept | Ik heb in mien boks gedretten |
ik zit in de tocht | ik zit in de trek |
je heb geknoeit met sap op jouw kleren | de soeter drif ow oaver de ves |
jij bent gek | gi'j heb 't goedwies kapot |
komt niet zo precies | stik 'm nie zo net |
maakt niet uit | mik niks |
met iets kleins wat groters proberen te bemachtigen | met 'n metwos noar 'n zi'jen spek gooien |
Nee, U! | Nee, gi-j! |
Te droog om op te eten | Zo dreug as 't kuntje van Sintekloas |
van kwaad tot erger | hi' j lup van de gavel in de greep |
Veel geld | Tiet geld |
volle buik | mutvol, aangelaaje, een bult aan de buuk gegè:en |
Waarmee kan ik u van dienst zijn | Waor kank ow met helpen |
wat denk je zelf | Wa denk ie eiges |
Wilt u stoppen met uw storende gedrag | Hej weleens een aldernaas posje smeer gehad |
Zalig nieuwjaar toewensen | Het ni'j joar afwinne |
zat zijn | kats van de kaart |
Ze is onverwacht zwanger geworden | Het is eur op de emmer gevrore |
zijn ze vermogend? | hoevol röppels hemme ze op stal? / |
(hooi) vork | gavel |
(mest) vork | greep |
(om) ruilen | (um) toesje |
's avonds | saoves |
's morgens | smerges |
A | |
aangeklitte familie, groep | proempotteri'j |
aardappelen | earpels |
aardbeien | eardbèe:sen |
achterdeur | echtedeuë |
achterdeur | echterdeur |
adem | aosem |
ajuu | tjuus |
allemaal | allemaol |
als | as |
anker | aok |
Arnhem | Arem |
Azewijn | Azem |
B | |
bankje | bengske |
bed | heija, lappekas |
bedrijvigheid | bedrie:vigheid |
Beek | Bèe:k |
beetje | bitje / |
begrafenis | begrèffenis |
beide | bei'je |
bemoeienis | bemuujenis |
ben | bun |
Ben je gek geworden | Bu'j ow goe wies verlor'n |
bezem | bessem |
bezoek | bezuu:k |
Bidden | Bèejen |
bier | poemel |
bieslook | piepkeslook |
big | keu:je |
bijbel | bie:bel |
bijdehand, scherp | kiepig |
bijl | biel, hiepke |
bijna | bi 'jnao |
bijten, beet, gebeten | biete, bit / |
bijzonder | bizunde |
bikkelhard | knaoke had |
blaadje | blaedje |
blaar | bloar |
blaffen | blökke |
blazen | blaose |
blijken | blieke |
blijven | blie-ve |
blijven | blie:ve |
bloed | bloe:d |
bloeien | blöo:je |
bloemetjes | bluumpkes |
boekje | buukske |
boerderij | boederi' j |
boeren (werkwoord) | bökse |
boerenkool | moe:s |
bok | sik |
bomen | beum |
bonen doppen | bone rangen |
bord | bod, telder |
borsten | bös |
bosje | böske |
boter | bòtter |
boterham | bòtteram |
botten | knöok |
braden | braoje |
bramen | brombèesen |
bretels | gallege |
broek | boks |
broekspijp | bokspie-p |
broekzak | boksetès |
broer | bruur |
broertje | bruurke |
brokken | brök |
broodje | breudje |
bruiloft | brulluf |
bruin | bruun |
brutaal | freg |
buik | buuk |
buik | buuk, pens, prul |
buiten | buuten |
D | |
daar | doar |
dadelijk | daluk |
dansen, feesten, plezier maken | daldéeje |
darm | derm |
Dat is goed. | In odder! |
deel | deal |
deksel | dekkel |
deuk | dut |
deze | disse |
Diarree | Drieteri-j |
Didam | Diem |
die | dèn |
doden | dooie |
doekje | tötje, duukske |
doen, deed, gedaan | doe:n, dè' j, gedoan |
Doetinchem | Durkum |
donderjagen | joegjachten |
donker | duuste |
dooien | döoje |
door | deuë |
doos / | deus |
draaien | dreaje |
drijven | drie:ven |
drinken (alcohol) | pruu:ve |
droog | dreug |
druif | druu:f |
duidelijk | duudeluk |
Duiven | Duu-ve |
duizelig | kruusdol |
E | |
eend | pielent |
eieren | eier |
elende | élent |
enorm | alderbastend |
erg (niet erg) | slim (nie slim) |
ergens | örges |
ernaast | d' r nèeven |
erwtensoep | a-te soep |
eten | eaten |
even | efkes |
expres | extra |
F | |
fijn | fien |
fijntjes | fienekes |
flauwekul | kwats |
fornuis | fonnuus |
G | |
gaan, ging, gegaan | goan, gong, gegoan |
gebruiken | bruuke |
Geit | Sik |
gevel | gèe-vel |
gevoel | gevuu-el |
gewaar worden | venemme |
gezegd | gezeit |
gezellig | gemuu-deluk |
gezicht | gevreat |
gezicht | snuut |
ginds | gunt |
gissen | rikroaje |
gladjanus | poetjakker |
glijden | gli'je |
gooien | fleren |
gootsteen | göot |
gordijn | gedien |
gras | gres |
grijpen, greep, gegrepen | griepe, grop / |
groen | gruu-n |
Grote mond | Fregge bek |
H | |
haak | hoak |
haar (bezit.voornaamw.) | eur |
ham | schink |
handen | hand / |
handjes | hendjes |
haren | heur |
heen | hen |
heen | hen, hee-ë |
heet | heit |
hek | hekke |
heleboel | helewis |
helemaal niet | ganiet |
helemaal van slag | kats van de kaok |
hem | um |
hetzelfde | 't eigeste |
heuvel | bult |
hiel | hak |
hij | hi'j |
hij heeft gelijk | hi'j hèt geliek |
hij kijkt | hi'j kik |
honden | hund |
hoofdpijn | koppien |
Horen | Heuren |
horzel / | knoas |
houden | holden |
hout, houterig | holt, hölterig |
huilen | huu:le / |
huis | huus |
huizen | huu:s |
I | |
ijspegels | iesspielen |
inschenken | inschudden |
invoegen, aanrijden | instoeken, tegenan stoeken |
J | |
ja | joa |
janken | belken, bleren |
jaren | Joaren |
jeuk | jök |
jij | gi'j |
jongentje | jungske |
jouw | ow |
jullie | gillie |
jullie | gillie, ollie |
jurk | kleed |
K | |
Kalf | Bollekalf (m) Moalekalf (v) |
kauwen | kèwwe |
keel | kèe:l |
keer | kier |
kettingzaag | kettingbiel |
kijk, keek, gekeken | kie:k, kek, gekekken |
kikker | kikfos |
Kikkervisje | Kwakbol |
kind | blaag |
kinderen | kinders |
kip | tuut |
klaar | kloa |
klaarmaken voor vertrek | gangs make |
Klein beetje | Kletje |
kliederen, kleien, knoeien | klaaie |
klieren, piepen, jammeren (meisje) | geite |
Klokhuis | Kroos |
klokhuis | kröos |
klompen | klump |
kloofje | kleufke |
knie | kni'j |
knijpen, kneep, geknepen | kniepe, knep, gekneppe |
knoeien | knooie |
knoeien | knooien |
knopen | kneu:p |
knoppen | knöp |
koe | beest |
koekje | kuukske |
koken | koake |
konijn | knie:n |
kooitje | kouwke |
kool | kappes |
kopje koffie | pötje koffie |
koplamp | luchtekap |
korst (brood) | köske (brood) |
kortste weg | richtste weg |
kou (de) | kel |
koud | kolt |
koud (er) | kold (e) |
kraai | krèej |
kreukels | knoefels |
kruien | kru'jen |
kruimels | kruumels |
kruisbessen | knolbèesen |
kuiken | kuuke |
kuil | kuu:l |
kwaad | giftig |
kwaad | giftig, lilluk |
L | |
laarzen | leers |
laat (hij / | lut (hi'j / |
laat, gelaten | loat, geloaten |
laatste | leste |
ladder | leer |
lade | laaj |
lampje | lempke |
lepel | lèapel |
leven | lèave |
levendig | wierig |
lezen | lèaze |
ligt, lag, gelegen | lei, leit, gelè-ge |
lijden, lijdt | li'jen, li'jt |
limonade | suuke-water |
lopen, schrijden | stiefelen |
lucht | loch |
luis | luus |
luisteren | luustere |
luizen | luu:s |
M | |
maan | moan |
maar, maare | mò, morre |
makkelijk | mèkkelijk |
man | keäl |
mee | met |
meisje | deerntje |
meisjes | vrollie |
merel | gie:tling |
mesthoop | mistvaalt, mothoop |
mieren | imde |
mieren | imden |
mijn | mien |
Moeder | moetje |
moeten | motte |
molen | möl |
mondje | muuleke |
mopperen | blodderen |
muis | muus |
muis / | moes / |
N | |
naadje | nöodje |
naald, naaldje | noald, nöoldje |
naast | né:ven |
Naast iemand zitten | Langs iemand zitten |
Nagel (lichaam) | Negel |
neef | nèe:f |
nemen | nemmen, nom, genomme |
netjes, opgeruimd | kas (kasse boe-l) |
Niet uit Didam komen | Gi’j bun een stadse |
niet wijs | nie wies |
nieuw | ni' j |
Nieuw-Dijk | D'n Diek, Ni-j Diek |
Nijmegen | Nimwè:gen |
nodig | neudig |
O | |
Ogen | Döp (pen) |
olie | aolie |
om | um |
omheinen | vrachten |
Omkleden | Omtrekken |
Onaangepast persoon | Hörk |
onbenullig, lomp | onmundig |
ongdefinieerde substantie | grei |
ongesteld | de regels |
onnozelaar | falderabbes, onneuzele |
ontzettend | allebastend |
onzin | kwats |
op schoot | op slip |
Op voetbal zitten | Ik zit onder voetbal |
open | los |
openstaande deur; de kou komt binnen | doa kump de zommer nie an in |
opschieten | anmake |
opschieten | anmaken |
optillen | opbeuren |
oud / | old / |
ouwe | olde |
over | oaver |
overal | oaveral |
overgeven | kotsen |
P | |
paal | 1 (stuks) Paol
2 (stuks) Puol 3 (stuks) Pus 5- (stuks) Paol |
paard | peerd |
paard (en) | peerd |
paardenbloem | kettingpol |
pak slaag | possie smeer |
palen | pöol |
papperig / | slèdderig |
Parfum | Ruuk-Ruuk |
peper | pèe:pe |
pijp | piep |
Pikkedraad | Pikkedraod |
pissebed | kelderzeug |
pit, temperament | foemps |
plakken | plekken |
planken | plenk |
plassen | pissen, stoe:se |
Plastic | Plestik |
plezier | schik |
Poep | Driet |
politie | pik |
poten (werkwoord) | poa:te |
Potloden | Potläöi |
R | |
raden | roaje |
regen | rè:gen |
riek | greep |
rijden | ri'jen |
rijden (scheuren) | knappen |
rijst | ries |
rokken | rök |
ruw | row |
S | |
schaap | schoap |
schaap | schäop |
schaar | schee-e |
schaduw | schum |
schapen | schöop |
scheef | schie:f |
schijnsel | schie:nsel |
schoen, schoentje | schoe:n, schuu:ntje |
schoenen | schoe:n |
schoorsteen | schossteen |
schop | schup |
schorem | pruttel |
schort | schöt |
schrapen van de keel | kwalsteren |
schuif | schuu:f |
schuif, schuiven, geschoven | schoe:f, schuu:ve, geschoa:ve |
schuifje | schuu:fke |
schuim | schuum |
schuin | schuuns |
schuiven | schuu:ve, schoe:ve |
sla | slaat |
Slaan | Bateren |
slaapkop | doe-ezeldop |
slakken | slek |
slapen | sloape |
slapjanus | drietbuu-l |
sleutel | slöttel |
slijm | kwalster |
slijpen | sliepe |
Slingeren of langzaam fietsen | Slakkeren |
slobberen / | sötteren |
smerig maken | vesouwen |
smijten | smieten |
sneeuw | snee |
snijden | sni'je |
snottebel | snottepie-l |
snotterig | poeterig |
snotterig | slèdderig |
sokken | sök |
speelgoed | spölgrei |
spekjes | roepen |
spelen | spölle |
spiegel | spie:gel |
spijker | spieker |
spoelen | spuu:le |
spoken | spoe:ke |
Spreeuw | Spraw |
spruiten | spruutjes |
spugen | spi'jen |
spullen / | grei |
staan | stoan |
staart | stat |
staat | steet |
stampot boerekool | moes (maus) |
steken, steekt, stak, gestoken | stè-ke, stik, stoak, gestoake |
stenen | steen |
stier | bol |
stijle helling, scherpe bocht | stikke helling, stikke bog |
stoelen | stuul |
stoelen | stuül |
stofzuiger | huulbessem |
Stokkum | Stökkum |
straal, straaltje | stroal, ströoltje |
straat | stroat |
strijken | strieken |
stropen | streupe |
struiken | struuk |
stuiven | stoe:ve, stoe:ft, gestoa:ve |
stuiven | stoe:ven |
stuk hout | end holt |
suiker | suuke |
suikerbiet | suukeruu:f |
Suikerbieten | Suukerruu:fsukeruve |
T | |
tafel | toafel |
tafel, tafeltje | toafel, töofeltje |
tafeltje | töafeltje |
takken (boom) | tèk |
te koop lopen / | spelleken |
teen, tenen | tee |
tevreden | tevrèe:j |
theezakje | tee buu:ltje |
tijd | tied |
touwtje | töwke |
traan, traantje | troan, tröontje |
trappen | trèe:je |
trappen (fiets) | knèe:je |
trappetje | trepke |
trui | tru'j |
tuin | hof |
tutje | toe:tebel |
U | |
uien | look |
uit | uut |
uitdijen | uutdi'je |
uitkafferen | uutfoeteren |
V | |
vaak | duk |
vaatdoek | schotteslet |
vaatdoek | schottevodje |
vader | vatje |
vals spelen | steggele |
van hier tot daar | hier bis doar |
Varken | Poetje |
vegen | keren |
venster | vinste |
ver, verder / | wiet, wieër |
verbieden | vebaoje |
vergiet | deurslag |
verkeerd om | krang |
verkering | kennis hebben aan |
verkouden | vekelt, poeterig |
verslikken | vesloeke |
versmeren | veslonsen |
vies | vie:s |
vies persoon | poetje |
vieze vrouw | slons |
viezigheid | drek |
vingers | fikkes |
vlees | fleis |
vlegel | vlèegel |
vliegen | vlie:ge, vlug, gevlaoge |
vliegtuig | fliegmasjien |
vloeken | vluu:ke |
voeten | vuu:t |
voor | veur |
voordeur | vö-deuë |
voordeur | vödeue |
vork | vörk, gavel |
vreemd | vremd |
vreet (hij / | vrit |
vreten | vreaten |
vriend, vrienden | kammeraod, kammeröo-j |
vrijen (kussen en knuffelen) | vri'je, smoe:se |
vroeg | vrog |
vrouw | wief, frommes, mins |
W | |
waar | woa |
waard | weert |
wasknijper | waspin |
wasmand | wasben |
weggaan | vot goan |
Wehl | Wèe:l |
wesp | wips |
weten | wette |
wiel, wielen | rad, rea-j |
wielen | raej |
wieltje | readje |
wij | wi'j |
woest | wuu:st |
worst, worstje | wos, wöske |
wrijven | vrie:ve |
wroeten | vruu:te |
Z | |
zaad / | zoad / |
zak | toe:t |
zakje | tuu:tje |
zeem | zemelap |
Zeer stil | Muuskes stil |
zei (hij / | zeit |
zemelaar | ziemel |
zeug | zog |
zeuren | nöo:len |
Zevenaar | Zaender |
zevenaarder (iemand uit Zevenaar) | 'n Zaenderse |
zichzelf opwinden | zig opri'je |
zij | zi' j |
zij (meerv.) | sillie |
zij (meisje) | hi'j |
zijn | sun |
zomer | zommer |
zonde | sunt |
zout | zalt |
zusje | zuske |
zuur | zoe:r |
zwaar | zwoar |
zwart | swat |