ach zo, dat is de reden of oorzaak | 't e gjèn keure |
achterover vallen (figuurlijk) | in ne strek vol'n |
afgesnauwd worden | ne snak en 'n beete krieg'n |
als reactie | van de weerbots |
berooid zijn | ginne naagel voer an zin gat te skart'n |
bij valavond | tuss'n doenker'n en kloar'n |
Dat is moeilijker/erger dan verwacht | Dad es anderske patee |
dat is toch veel te veel | dad e toch olle miens'n te vele |
de 'Grote Markt' in Wevelgem | de 'Platse' |
de kinderen zijn erg opgewonden | ze zin zoe zot lik 'n espe |
Dit is voor hen niet nadelig, het kan geen kwaad | Z' èn doa gin dère van |
domoor | kowf van Mozes |
een dwaas persoon | 'n kieken zonder kop |
een heel verfrissend drankje | lik een iengeltje dad in min kele pist |
een hond met een lelijke kop | Zuk jin me 'n tote voer ip te skip'n |
een lachende baby (of klein kind) | 't lacht lik 'n paptoarte |
een plensbui | 't spuugt mollejoeng'n |
Een strijdvaardige houding aannemen | Te stok en te messe stoan |
er komt maar geen einde aan | 't e 't jiwig leev'n aam'm |
Er ongemerkt vandoor gaan | Zin puuste skeur'n |
er stilletjes vanonder muizen | zin puuste skèr'n |
eventjes geluk gehad | 'n kart sjanse get |
Geeft het niet? Helemaal niet! | Besann't niet? Van gjèn kant'n! |
geradbraakt | ip en ten'n |
grote hoeveelheden eten | eet'n lik nen diekedelver |
haastig tewerkgaan | in 'n skoffelskeute |
het is aan het motregenen | 't es an 't zjèver'n |
het is daar heel armoedig | 't e doa ol krotte en koempanie |
het is onmiskenbaar | 't ligt er vingerdikke ip |
Het loopt de spuigaten uit | 't Lopt van de skippe |
het werkt helemaal niet | 't foetert oe gin kant'n |
het wordt mij te veel (lawaai, complexe uitleg) | 'k ben der bolwoirde van |
hij doet alsof er niets aan de hand is | je begoart van kromm'n oas |
Hij is aan het knoeien | Je lopt brobbels of |
hij is bij de pinken | j' e nie van achter de vieren |
Hij is de klos | J´èt an zinne rekker |
Hij is heel lui | Je zoe gin ges verleg’n (ges = hier: grassprietje) |
Hij is heel mager | ge keunt em deur ’t gotegat trek’n (gotegat = aansluiting afvoerpijp aan dakgoot) |
hij is overleden | j'è zinne lepel weggesmeet'n |
Hij is vertrokken, ervandoor | J' e de pist' in |
hou op met die onbeleefdheid | ge moed ier 't zwin nie kom'n ofgeev'n |
iemand die niet oprecht is | jin me 'n zjèmne tote (zjèm = honing) |
iemand zonder wilskracht | j' èt de koede puf |
iets onnodig vervangen | geld breek'n med amers (geld breken met hamers) |
ik ben benieuwd, ik vraag het mij af | 'k wit 's wonder |
ik ben daar belazerd | z'èn mie doa bie den buk gezet |
ik ben doodop | 'k ben 't gat of |
ik ben geradbraakt | 'k ben leen'n en lett'n gekrakt |
ik had precies dezelfde indruk | 't tocht mie lik |
ik heb het dan nog niet eens over ... | 'k loate voar'n ... |
ik voel me maar zwakjes | 'k ben lik 'n flutse |
ik was nog maar net ... | 'k wo nog mo gewillig ... |
ik werd daar afgesnauwd | 'k krjège doa ne skjèv'n |
Ik zal niet lang blijven. | 'k Goa nie lange lett'n. |
in de verste verte niet kunnen evenaren | j'èt er ginne lek an |
je moet hier je boosheid niet komen ventileren | ge moed ier nie van joene bèr kom'm maak'n |
je zult je extra moeten inspannen | ge goat er moet'n joen leen'n an leg'n |
jouw verwachtingen niet te hoog instellen | joen bwointjes nog niet te wjèke leg'n |
Kom dat tegen | Ge moe ne kjè ip zuk'n karre rien |
Kom ik niet ongelegen | Ester gin belet |
met veel (onnodige) uitleg | me vele vuvv'n en zess'n |
mooi van veraf, van dichtbij echter ... | skwoine van verre mo verre van skwoine |
naar het toilet gaan | na bacht'n goan, na de koer goan |
om aan te geven dat iets heel stevig is | ge keunt ermee nen boer van zin pèrd sloan |
om zeep helpen | an den ols elpen (ols = hals) |
onophoudelijk in de weer zijn | slag oem slinger werk'n |
op de grond slapen | paljas parteir slaap'm |
op het allerlaatste moment | ip de skrip |
rotverwend | nen bedorv'n stront |
Stap maar op | Terte 't moar an |
stop met je flauwekul hierover, begin er aan | nie te vele parlesanten, begunt d'ran |
terugkeren op een genomen beslissing | zinnen stèrt intrek'n |
uitstelgedrag vertonen | 't e van nu en ton en nwoit |
van het ene moment op het andere | in nen oai en nen droai |
volgens de regels van de kunst | seboird |
waarvoor is dat nodig | voe wiens nen illigen moet dadde (illigen = heilige) |
wat een flater | gè nu wel 'n flutse begoan |
wat een waanidee | ge moet doavwoaren van 'n pèrd geet'n èn |
Wat is me dat voor iets | Wuk e mie da voe 'n twodde |
zet er maar vaart achter | gif moa sjette, gif moa buzze |
zijn plannetje is mislukt | zinnen oarink è nie gebrad |
A |
aalbessen | zjenivvers |
aandampen, beslaan | bedwoim'm |
aansmeren | ipsulfer'n |
aardappel(zet)meel | petattebloeme |
aardappelmes | petatteskeldre |
aardappelscheuten | kjèst'n |
aardbeien | freez'n |
aarsmade | mitter |
aarzelen | èsel'n |
acetyleenlamp | carbeurelucht |
achtereenvolgens, opeenvolgend | te reke |
adamsappel | roeper |
af en toe | nu en ton |
afrikaantjes (bloemen) | stinkers |
afschot (helling voor waterafvoer) | skeute |
alles door elkaar | wisterwoaje |
altijd | oosan, oltid |
anjers | vuulneuz'n |
B |
babbelen | klap'n, koet'n |
badkuip | bing |
bagagedrager van een fiets | stoantje |
bakkebaarden | fabrin'n |
bedelaar | skwôjer |
beerput, beer | aalput, aale |
begrafenisauto | korbejaar |
behangen | plakk'n, papier'n |
benzine | nafte |
bezem met extra lange steel | kobbejaager |
bezoek | overkoemste |
bibberen | klutter'n |
bijgevolg | doavansweege |
bijna zeker | van tiene neeg'ne |
bikkel, bikkelen | pekkel, pekkel'n |
binnen handbereik | an d'and |
binnenkort | ollichte |
blaar | blène |
bloedworst | bloelink |
bloembollen | kliesters |
boekentas | ka(r)nasjère |
boeren | puff'n |
bof (dikoor) | mol |
bonbon | mente |
boodschappentas | kabaa |
borstelsteel | busselstèirt |
boter zacht maken | bèir'n |
boterham | stutte, bootram |
boven onder, boven onder gerangschikt | geskrankt, top en ès |
breiwol | sjète |
bromvlieg | moaneskitter |
C |
cassis (zwarte bessen) | poaters |
D |
daarom | doavanswille |
dakgoot | kornisse |
de helft | den ilt |
de jongste van het gezin | 't kakkernest |
deksel | ulle |
dekzeil | basje |
deugnietje | pleute |
deurdorpel | zulle |
deze persoon | dendeen (m), dedie (v) |
diep bord | soepetallwoire |
donkerblauwe huidkleur na een kneuzing | skorteblauw |
doodshoofd | totsekop |
doopsuiker | kakment'n |
doordrijver, durfal | ruskabus |
draaimolen | peirdemanèzje |
drijfnat | zupende |
drinkbus | pulle |
droge wind | sporrige wind |
drop | kaliesje |
drukkend warm weer | doef |
druppeltje (van druppelteller) | likske |
duimzuigen | lokk'n |
dwars | vantwèèst’n |
E |
een handvol | 'n pwoite |
een koopje | nen oazoard |
elleboog | elletutte |
emmer | ketel |
enkels | knoezels |
erg mager persoon | mager tsjuke, rebbekot |
ergens in of op stappen | (in)tert'n, (ip)tert'n |
erwten doppen, puntjes van boontjes verwijderen, ... | plwoist'n |
even moeten verdragen | nen tid moet'n èèr'n |
eventueel, soms, misschien (in vragende zinnen) | otemets |
F |
fier | preus |
fietssteun | pekkel |
flauwe plezante | piepeklutser |
flauwekul | zjèver in pakskes |
flauwvallen | van zinne (eure) sus droaijn |
fluiten | skufel'n |
fluitje | skuferlink |
fluitketel | mwoir |
fluorescentielamp | daglucht |
frequent, vaak | dikkers |
G |
gapende wonde | gabbe |
gepraat, gebabbel | koetenansje |
geruïneerd | gerinneweerd |
gezonde plantengroei | die plant'n stoan vei |
gierigaard | krebbebitter |
gietzijzer | geute |
glad | sljèrig |
glijbaan, glijden, uitglijden | sljère, sljèr'n, utsljèr'n |
goochelaar, goochelen | skamateur, skamateer'n |
gril, kuur, boze bui | furte |
groot huis | doeninge |
grootspreken, opscheppen | loaj'n |
grote eter | bofulder |
grote vlek | plakiester |
guitig kind | pleute |
gunnen | jeun'n |
H |
haag | aage |
handelaar in vlasafval | krotemarsjang |
handtas | sakkosje |
handvat | antaave |
handvol | 'n pwoite |
hangweegschaal, veerunster | ingsel |
hard schreeuwen van kinderen bij het spelen | tier'n |
hard schreeuwen van pijn of schrik | skruwel'n |
hebben | èn ('k è, g' èt, j' èt, z' èt, m' èn, g' èt, z' èn) |
heel boos kijken | blekk'n |
heel braaf | stif froaj, vrjè froaj |
heel netjes | gelekt |
helper bij een zelfstandige | dommestiek |
herrie, tumult, opstootje, rel | ramulte |
het is me wat | jawadde, jadadde (gie) |
het is niet waar | 't e gin woa, 't e nie woa |
het lukt niet | 't e gin avanse |
het mag nu wel beëindigd worden | 't e tid dat 't ut e |
het toilet, naar het toilet gaan | ’t vertrek, na bacht’n goan |
hinken | pietsjikk'n |
hoe gaat het met jou | oewest me gie |
hoeksofa | kozzie (van 'cosy corner') |
honing | zjèm |
horloge | arlozje |
huisjesslak | kootsjeflùt |
hunkeren naar, hevig verlangen | anker'n |
hurken | ip zinnen/euren uk zitt'n |
I |
idée fixe | pèrdegedacht |
iedereen | ollemaale |
iedereen samen | oltegoare |
iemand | een twiene |
iemand | 'n twiene |
iemand die haastig te werk gaat | skoffeloare |
iemand die vlug weent | blètkoese |
iemand stevig in de huid knijpen | droajneepe |
iets | 'n twodde |
ik ken haar ergens van | ze doe mie nie vrimde |
in stukken uiteen | brokke verskjèn |
inpakken | amballeer'n |
intussen, ondertussen | beestjèn |
J |
jicht | de kozientjes |
K |
kaal hoofd | plète, kletsekop |
kaarten schudden (bij kaartspel) | kappel'n |
kachel | stove |
kachelpook | koteraak |
kamer tussen twee verdiepingen in | volte |
kandij, bruine suiker | poesuker |
kapot maken | verdestrueer'n |
kassei, kasseistenen | kossie, kositsestjèn'n |
keurig uitgedost (ook voor versierde kerstboom) | gepint |
kikker | ne put |
kikkerdril | puterek |
kinderen die luidruchtig binnen spelen | rottekott'n |
kippenvel | innevljès |
klaarmaken | grjèt doen |
kleingeld | klutteringe |
kloek, stevig, fors gebouwd persoon | hèldig, ne hèldigoard |
klompen | kloef'n |
knikkebollen | gloariewoig’n |
knikker, grote knikker | marbel, bollekette |
knoeien | briel'n |
knoeier | brielpot |
koffietas, kopje | zatte |
kolenemmer, melkemmer | koolkitte, melkkitte |
kom eens | men ne kjè |
kom eens terug | kjère kjè weere |
kom waarin de vaat gedaan wordt | bassing |
kriskras, ordeloos, dooreen | wisterwoaje |
kroonkurk | patjèlke, (bier)ulleke |
kruisbessen | stekelbeiers |
kruiwagen | kortewaag'n |
kus van persoon met stoppelbaard | boardejoengske |
kwast | flosj |
L |
lade | skof |
lage brede kast | dresse |
lage rubber schoenen | galosj'n |
lamp, gloeilamp, peertje | lucht |
lamphouder (fitting) met stopcontact | kattekop |
landloper | tsjoolaerd |
lang stuk haar | stesse |
langs achter aangebouwde schuurtjes, hokjes | kootraalzje |
leeg | iele |
leest (van een schoenmaker) | tatsevoet |
lelietjes-van-dalen | muugitt'n |
leuk | gjèstuh |
Leuvense kachel | buzestove |
licht bevuild (kledingstuk) | bemokkeld |
lieveheersbeestje | emelbjèstsje |
lijkwagen | korbejaar |
loon, wedde | dacheure |
losbol | pierewoaier |
lucifer | sulfer |
luie vrouw | lutte |
luiken aan het raam | plaffeteur'n |
luisteren | ort'n |
M |
maïs | tusketerwe |
malse regen | salaa-vlaagske |
me dunkt | tiek mie |
meerdere | tefrente |
meid | moarte |
meikever | (ave)rulle |
melkemmer, kolenemmer | melkkitte, koolkitte |
met forse lichaamsbouw | streus |
met tegenzin opeten (traag kleine hapjes nemen) | tjiwel'n |
mist, het is mistig | smwoir, 't smwoirt |
motregen | smuuk |
muil, grote mond (letterlijk) | bekkenjèl |
N |
naaktslak | zoedslekke |
naar achter, naar voor (plaatsbepaling) | innewoars, uttewoars |
naast | neves, neffes |
nachtjapon | slapkèrel, slapkljèd |
nauwelijks, met moeite | me ruze (me = met = 'e' van 'fel') |
nergens | nievers |
netjes afwerken zoals het hoort | sebwoird doen |
niet meer kunnen aanhoren | bolwoirde zin |
niet veel om te wassen | klakwastsje |
niet zo snuggere persoon | simpeloare |
nochtans | pertank |
noppen (van voetbalschoenen) | tats'n |
nummerplaat | plak |
O |
obees of vettig | slekkevet |
ocharme | ochottekes (toch) |
om beurten | overans |
omdat, wegens, om reden van | vanswille |
onbeleefdheid | zwinnemanier'n |
onduidelijk spreken | swoatel'n |
ongedierte op planten | fernin |
ongelukkige val, valpartij | tumelète |
ongenoegen ventileren | ruttel'n |
ongeveer | oeverre |
ontroering | olteroasje |
onvriendelijk, hooghartig, iemand die _ is | ebbelik, nen ebbelikken |
oogvuiltje | slaper |
oorveeg | flèter, klets |
oorworm | tjinbitter |
op blote voeten | barvoets |
op de buiten | te lande |
op overschot | ten iptelle |
op tijd | antidd'n |
opknapwerkje uitvoeren | kalefoater'n |
opnieuw | vanèèr'n |
oponthoud | verlet |
opscheppen, pocher | stoef'n, stoefer |
opzadelen met | ipsulfer'n |
opzettelijk, maar tevens 'onbewust' (zie 'opmerkingen') | zie(r)lings, zie(r)linge |
oud voertuig (auto, fiets, ...) | oed karjot |
over de volledige lengte | én'sténs |
overdreven zuinig zijn | krebbe bit'n |
overgeven, braken | spug'n |
overloop (van een trap) | allee |
overstuur | berlu |
overweg | travèr |
P |
paardenbloem | pissebloeme |
paardenmolen, draaimolen | pèirdemanèzje |
paardestal | perstol |
paardjesmolen | pèrdemanèzje |
pannenkoek | palulle |
pantoffels | savat'n |
pardoes | te kloffe |
parelhoen | pint'oane |
passieve vrouw | lutte |
peperkoek | pennepisse |
perfect recht | pileboet rechte |
pestkopje | nete (vr.), netebuk (m.) |
plagen | tins’n, kul'n |
plantenetende insecten (verzamelnaam) | fernin |
plat bord | assiete |
platzak, blut | rutte |
pleister | plakker |
plots | ommettekjè |
pocher, opschepper | blagoaj(maaker) |
poetsvrouw | kuuskinge |
poetsvrouw | kuuskienge |
postzegel | tember |
potgrond | bloemeirde |
potlood | kreioeng |
prei | pret |
prik (van naald, doorn, wesp, ...) | stek |
prinsessenbonen | sukerbwoin'n |
proppenschieter | klakkebusse |
protesteren | teeg'n pruttel'n |
prullaria | fietsjefatsjerie |
prutsen, prutser, stuk maken | mwois'n, mwoisker, vermwois'n |
R |
regenbui (plots en hevig) | bizze |
regenworm | tettink |
reiskoets | sieze |
reistas (over schouder gedragen zak) | bazatse |
rem, mv, ww | frieng, friengs, frieng'n |
reserve, op overschot | ten iptelle |
ribfluweel | poane |
rolluiken | lattestwoirs |
rolschaatsen | patêns'n |
rond dwarrelende roetdeeltjes bij een open vuur | bitter |
rot | (plukke)vort |
rubber laarzen | kaoetsjoe bott'n |
ruit | rute |
ruzie | kwèste |
S |
samen | tegoare |
schaatsen (ww) | skaverdin'n |
schamele persoonlijke bezittingen | akkerbielzj'n |
scheermes | skès |
schil, schillen (mv. en ww.) | peele, peel'n |
schommel | render |
schommelpaard | rennepêird |
schoorsteen | kaave |
schoppenboer (kaartspel) | piekezot |
schotelvod | skeuteldoek |
schouder | skoere |
schram | skribbel |
schudden (van kaarten bij kaartspel) | kappel'n |
sinaasappel | ginappel |
slabbetje | bavette |
slak | slekke |
slakom | saladiere |
slapen | maf'n |
slippers | sletsen |
slobkousen | gett'n |
slow (dans) | frotter, plakker |
smeren (een boterham) | brjèn'n |
smeulen | veuz'n |
snede, sneetje | skelle, skelleke |
snel opschieten | affeseer'n |
spaarrente | krwoiz'n |
spaarzaam | bendig |
spataders | variss'n |
spiegelei | koeiwôge |
spin, spinneweb | kobbe, kobbenette |
staart van een hond | kodde |
steeds opnieuw | reek'an |
steenpuin | briekeljoeng |
step | trotinette |
stevige eter, stevig eten | bofulder, bukstoabie eet’n |
stiekem | in den dùk |
stilletjes aan | piejoantsjes, piejoanekes |
stofjas | skabbe |
straks | tefète |
straks, zo dadelijk | sebiet |
strelen | drjèl'n |
stroef | stjèg |
stropdas | strek |
struikelen | tsjaffel'n |
stukadoor | plakker |
sukkel | duts |
T |
te samen | twôpe |
tegel van voetpad | dalle |
tegendraads, verkeerd | aaveriks, kontroarie |
terwijl | binst |
toch wel | (ba)toet |
toch wel | toetoet |
toeval, epilepsie aanval | kovuls'n |
toilet, WC | vertrek |
ton | kupe |
tot dan | to ton |
tranen | woaterlanders |
trede (van een ladder) | sporte |
trede (van een trap) | terte |
trottoir, voetpad | dam |
trui | boaj |
tuin | lochtink |
tuinafval verbranden | nen dent maak'n |
tuinslang | lanse |
tussenwerpsels, stopwoorden | (froai zin) zulle, (nie roep'n) njè, ('t e genoeg) wè |
twijg, dunne buigzame stok | wisse |
U |
ui | andzjoen |
uiteraard | vaneigens |
uitgeput | poemp'of |
uitlachen | grèt'n |
uitvluchten | triffels |
V |
vaatdoek | skeuteldoek |
val (voor muizen, ratten, mollen, ...) | traape |
vallen | een tumelète maak'n |
valsspelen | zeur'n |
valsspeler | zeuroare |
van minderwaardige kwaliteit | kammelot |
vanzelfsprekend, uiteraard | vaneigens |
veel, groot aantal | masse |
veerunster | iengsel |
vensterluiken | plaffeteur'n |
verbranden (vlees, huid in de zon) | verskoeper'n |
verbreed einde doodlopende straat | pupekop |
verf | varwe |
vergiet | verzip |
verklappen | uutlang’n |
verkoudheid | (snot)vollinge |
verkruimeld, tot stof vergaan | kurremul |
verluchtingsraampje | ipperlucht |
veroorzaakt door slechte intenties | kwoawillewerk |
verse haring | leevaert |
vervelend meisje | truttefitte |
vervelend persoon | poepgoaj |
vervuiling door opstekend grondwater | kwelm |
veters | rie'kwoird'n |
viezerik | kissak |
vishengel | (vis)perse |
vitrinekast | arzjantière |
vleugel | vlère |
vlieger | plakwoaier |
vlinderdas | strek |
vochtig, niet uitgedroogd | nes |
vod | sleunse |
vogel | veugel |
vogelkooi | mûte |
voorgekauwd voedsel (voor baby's) | kuuwke |
voortdurend | stafastig |
voortdurend, de ene na de andere | effenip |
vork | fersette |
vouwstoeltje | pliejangske |
vrijpostig iemand, onbeschaamd | jin me' n franke tote |
vroeg | tielik |
W |
wanorde | astrabansje |
warempel, zowaar | meziele |
wasknijper | stekke |
wasmachine | waskèrne |
wat | wuk |
wegel | weuglink |
weinig | letter |
weldra | ollichte |
wenen | skrjèm'm |
witlof | sjiekoengs |
wortel | karote |
wrijven | frott'n |
Z |
zakboekje | kalleping |
zeep | zjèpe |
zeepsop (om te poetsen) | lwôge |
zelfverzekerde vrouw | ruzelute |
zelfzeker | verassereerd |
zeuren, zeurpiet | ertefrett'n, ertefretter |
zeveren, zeveraar | zjèk'n, zjèker |
zich haasten | skoffel'n |
zoenen | pieper'n |
zoethout | kaliesjestok |
zonder nadenken | goekommet'ut |
zonder smaak voor combinatie aangekleed | getwoirteld |
zoutvat | saliere |
zuurtje | smoeltrekker |
zwavelpoeder | sulferbloeme |
zweepje | marteko |
zwengel | vrange |